Phan Thiết (phường)

Đối với các định nghĩa khác, xem Phan Thiết (định hướng).

Phan Thiết
Phường
Tháp nước Phan Thiết
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Duyên hải Nam Trung Bộ
Tỉnh	Lâm Đồng
Thành lập	2025
Địa lý
Bản đồ phường Phan Thiết
Diện tích	4,46 km²
Dân số (31/12/2024)
Tổng cộng	85.493 người
Mật độ	19.168 người/km²
Khác
Mã hành chính	22945

Phan Thiết là một phường thuộc tỉnh Lâm Đồng, Việt Nam. Đây là một trong 124 phường, xã và đặc khu mới ở tỉnh Lâm Đồng sau đợt sắp xếp vào năm 2025.

Địa lý

Phường Phan Thiết là phường ven biển nằm ở phía Nam của tỉnh Lâm Đồng, cách phường Xuân Hương - Đà Lạt khoảng 175km về phía Tây Nam, cách phường La Gi khoảng 60km về phía Đông Bắc và cách Phường 1 Bảo Lộc khoảng 115km về phía Đông Nam, thuộc thành phố Phan Thiết của tỉnh Bình Thuận trước đây.

Phường Phan Thiết nằm ở trung tâm của khu vực phía Nam của tỉnh Lâm Đồng, có vị trí địa lý:

• Phía Bắc giáp với phường Hàm Thắng
• Phía Tây Bắc giáp với phường Bình Thuận
• Phía Đông giáp với phường Phú Thủy
• Phía Tây Nam giáp với phường Tiến Thành
• Phía Nam giáp với Biển Đông

Theo Công văn số 2896/BNV-CQĐP ngày 27 tháng 5 năm 2025 của Bộ Nội vụ, phường Phan Thiết sau sắp xếp có diện tích 4,46km², dân số tính tới ngày 31/12/2024 là 85.493 người, mật độ dân số đạt 19.168 người/km² (số liệu thống kê tính đến ngày 31/12/2024 theo quy định tại Điều 6 Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14 tháng 4 năm 2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội).

Với diện tích tự nhiên là 4,46km² và mật độ dân số đạt 19.168 người/km², từ ngày 01/07/2025, phường Phan Thiết thuộc tỉnh Lâm Đồng trở thành địa phương cấp xã có diện tích nhỏ nhất và mật độ dân số cao nhất tỉnh Lâm Đồng.

Lịch sử

Từ nguyên

Có một số giả thiết về tên gọi của Phan Thiết và phần lớn đều chấp nhận rằng, "Phan Thiết" không phải là một cái tên thuần Việt:

• Khi chưa có người Việt định cư, người Chăm gọi vùng đất này là "Hamu Lithít" - "Hamu" là xóm ruộng bằng, "Lithít" là ở gần biển. Khi bắt đầu có người Việt định cư, vẫn chưa ai có ý định đặt ngay cho vùng đất này một tên gọi mới bằng tiếng Việt. Lâu dần, âm cuối "Lithit" lại được gắn liền với âm "Phan" tách từ phiên âm của tên hai vùng Phan Rang, Phan Rí mà thành ra Phan Tiết (tên gọi ngày xưa) và sau này người ta gọi chuẩn với cái tên là Phan Thiết.
• Người Việt đã phiên âm lại cách gọi tên của người Chăm trước đó: Panduranga hay Mang-lang thành Phan Rang, Panrik hay Mang-lý thành Phan Rí, Hamu Lithit hay Mang-thít thành Phan Thiết. Ba địa danh này được gọi chung là "Tam Phan".
• Po Thit (hoàng tử em của công chúa Po Sah Inư, con của vua Chăm Par Ra Chanh, tức Trà Chanh) đóng đồn trấn ngữ vùng đất này vào thế kỷ XIV được người Việt đọc trại ra mà thành Phan Thiết.

Ngày nay, yếu tố "Phan" còn xuất hiện nhiều trong các địa danh của các tỉnh Bình Thuận và Ninh Thuận trước đây như: Sông Phan, Phan Rí Cửa, Phan Rí Thành, Phan Lâm, Phan Sơn,...

Lịch sử hành chính

Ngày 24 tháng 2 năm 1976, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ra Nghị định về việc giải thể khu, hợp nhất tỉnh ở miền Nam Việt Nam. Theo đó, thành lập tỉnh Thuận Hải trên cơ sở diện tích tự nhiên và quy mô dân số của các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và Bình Tuy. Đồng thời, thị xã Phan Thiết là tỉnh lị của tỉnh Thuận Hải.

Khi này, địa bàn phường Phan Thiết vốn là địa bàn các phường Đức Thắng, Đức Nghĩa, Lạc Đạo, Hưng Long, Bình Hưng và Phú Trinh thuộc thị xã Phan Thiết của tỉnh Thuận Hải.

Ngày 13 tháng 3 năm 1979, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định 104-CP về việc điều chỉnh địa giới một số xã và thị trấn thuộc các huyện thuộc tỉnh Thuận Hải. Theo đó, thành lập xã Tiến Lợi trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của các tiểu khu 48, 49, 50, 52, 53, 54, 55, 63 và các thôn Đại Tài, Đại Hòa của phường Phú Trinh thuộc thị xã Phan Thiết của tỉnh Thuận Hải.

Ngày 26 tháng 12 năm 1991, kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa VIII ban hành nghị quyết về việc phân vạch lại địa giới hành chính một số tỉnh. Theo đó, chia tỉnh Thuận Hải thành 2 tỉnh với:

• Tỉnh Ninh Thuận gồm: thị xã Phan Rang - Tháp Chàm và 3 huyện: Ninh Sơn, Ninh Hải, Ninh Phước.
• Tỉnh Bình Thuận gồm: thị xã Phan Thiết và 8 huyện: Tuy Phong, Bắc Bình, Hàm Thuận Bắc, Hàm Thuận Nam, Hàm Tân, Đức Linh, Tánh Linh, Phú Quý.
• Đồng thời, thị xã Phan Thiết là thị xã tỉnh lị của tỉnh Bình Thuận.
• Khi này, các phường Đức Thắng, Đức Nghĩa, Lạc Đạo, Hưng Long, Bình Hưng và Phú Trinh thuộc thị xã Phan Thiết của tỉnh Bình Thuận.

Ngày 25 tháng 8 năm 1999, Chính phủ ban hành Nghị định 81/1999/NĐ-CP về việc thành lập thành phố Phan Thiết thuộc tỉnh Bình Thuận. Theo đó, thành lập thành phố Phan Thiết trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của thị xã Phan Thiết, đồng thời đây là tỉnh lị của tỉnh Bình Thuận.

Ngày 24 tháng 6 năm 2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 890/QĐ-TTg công nhận thành phố Phan Thiết là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Bình Thuận.

Ngày 24 tháng 10 năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1253/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Bình Thuận giai đoạn 2023 – 2025 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 năm 2024). Theo đó:

• Sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên là 0,48km² với quy mô dân số là 10.545 người của phường Đức Thắng và toàn bộ diện tích tự nhiên là 0,39km² với quy mô dân số là 12.328 người của phường Đức Nghĩa vào phường Lạc Đạo. Sau khi sáp nhập, phường Lạc Đạo có diện tích tự nhiên là 1,36km² với quy mô dân số là 37.205 người.
• Sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên là 0,81km² với quy mô dân số là 11.319 người của phường Hưng Long vào phường Bình Hưng. Sau khi sáp nhập, phường Bình Hưng có diện tích tự nhiên là 1,59km² với quy mô dân số là 22.834 người.

Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội khóa XV ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Theo đó, sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của tỉnh Lâm Đồng, tỉnh Bình Thuận và tỉnh Đắk Nông thành tỉnh mới có tên gọi là tỉnh Lâm Đồng.

Ngày 16 tháng 6 năm 2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1671/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Lâm Đồng năm 2025 (có hiệu lực từ ngày 16 tháng 6 năm 2025). Theo đó, sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của các phường Phú Trinh, Lạc Đạo và Bình Hưng thuộc thành phố Phan Thiết trước đây thành phường mới có tên gọi là phường Phan Thiết (Khoản 112 Điều 1).