Rét nàng Bân
Rét nàng Bân (Hay còn gọi là rét Hoa) là cách gọi mang tính chất như truyện cổ tích trong dân gian về đợt rét cuối cùng của mùa đông xảy ra vào tháng 3 âm lịch ở miền Bắc Việt Nam, hay nói chung là cơn rét muộn.
Đây là 1 đợt rét đậm, kéo dài vài ngày, thường kèm theo mưa nhỏ, mưa phùn do đặc trưng của kiểu di chuyển của khối không khí lạnh cuối mùa không phải chỉ từ Bắc xuống Nam mà hơi lệch về phía Đông qua vịnh Bắc Bộ, đưa hơi nước từ biển vào, và chúng di chuyển có thể không mạnh.[1][2]
Sự tích[sửa | sửa mã nguồn]
Nàng Bân là con gái của Ngọc Hoàng nhưng khác với nhiều chị em của mình, nàng Bân chậm chạp và có phần vụng về. Tuy nhiên, nàng Bân vẫn được cha mẹ yêu chiều. Ngọc Hoàng và Vương Mẫu thương con thua em kém chị nhưng không biết làm cách nào, mới bàn nhau gả chồng cho nàng để nàng biết thêm công việc nội trợ trong gia đình.
Chồng nàng Bân cũng là một người trên thế giới nhà trời. Nàng yêu chồng lắm. Thấy mùa rét đã đến, nàng định tâm may cho chồng một cái áo ngự hàn. Nhưng nàng vụng về quá, khi bắt đầu rét, nàng Bân đã bắt đầu công việc song cứ loay hoay mãi, tìm được cái nọ thì thiếu cái kia, se được chỉ thì chưa có kim, đưa sợi vào dệt thì thoi, suốt lại hỏng. Đến nỗi trời đã sắp sang xuân rồi mà chỉ mới may trọn được đôi cổ tay.
Nhưng nàng Bân vẫn không nản chí. Nàng may mãi qua tháng Giêng rồi hết tháng Hai, cho tới khi áo may xong thì vừa lúc trời hết rét. Nàng Bân buồn lắm. Thấy con âu sầu, Ngọc Hoàng cảm động bèn làm cho trời rét lại mấy hôm để chồng nàng mặc thử áo.
Từ đó thành lệ, hàng năm vào khoảng tháng Ba tuy mùa rét đã qua, mùa nóng đã tới nhưng có lúc tự nhiên rét lại mấy hôm, người ta gọi cái rét đó là rét nàng Bân. Tục ngữ có câu: Tháng Giêng rét đài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân là vì thế.
Ở các nước khác[sửa | sửa mã nguồn]
Đợt rét muộn khi sang xuân cũng được lãng mạn hóa ở các nước châu Âu và Bắc Mỹ, khi được gọi là Blackberry winter khi cây Blackberry (dâu đen, cũng gọi là mâm xôi đen) nở vào cuối xuân. Nghệ sĩ Hoa Kỳ Mitch Miller đã biểu diễn bài hát này từ cảm hứng bộ truyện ngắn cùng tên của Robert Penn Warren, và trở thành bài hát được bán chạy năm 1955. Alec Wilder và Loonis McGlohon cũng phổ nhạc từ bài hát này; cùng với bản nhạc cổ điển viết bởi Conni Ellisor.[3][4][5][6][7]
Ca dao, tục ngữ[sửa | sửa mã nguồn]
- Nàng Bân may áo cho chồng
May ba tháng trọn mới ròng cổ tay. - Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “Năm nay nhiều khả năng thời tiết bất thường”. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 6 năm 2009. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2009.
- ^ “Miền bắc tiếp tục đón một đợt không khí lạnh mới”. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 4 năm 2009. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2009.
- ^ Adams, Larry. “A Holiday Sweet”. The Nashville Scene. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2018.
- ^ Ellisor, Conni. “Blackberry Winter - (classical composition)”. Ellisor Music. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2018.
- ^ Anawalt, Sasha. “Best Footwork”. American Repertory Ballet. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2018.
- ^ “Blackberry Winter (ballet)”. American Repertory Ballet. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2018.
- ^ “Edith Lindeman Calisch, critic and lyricist, dies” (PDF). Richmond Times-Dispatch. Richmond, Virginia. ngày 24 tháng 12 năm 1984. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2015.
Em chào các anh, em là Hoa làm tại Baliogo, ăn bún bò huế em không ăn hành