Thomas More

Ngài Thomas More PC
Ngài Thomas More (1527) vẽ bởi Hans Holbein con
Chức vụ
Đại Chưởng Ấn
Nhiệm kỳ	Tháng 10 năm 1529 – Tháng 5 năm 1532
Tiền nhiệm	Thomas Wolsey
Kế nhiệm	Thomas Audley
Chủ tịch Hạ nghị viện
Nhiệm kỳ	15 tháng 4 năm 1523 – 13 tháng 8 năm 1523
Tiền nhiệm	Thomas Nevill
Kế nhiệm	Thomas Audley
Chưởng ấn Công quốc Lancaster
Nhiệm kỳ	31 tháng 12 năm 1525 – 3 tháng 11 năm 1529
Tiền nhiệm	Richard Wingfield
Kế nhiệm	William FitzWilliam
Thông tin chung
Sinh	7 tháng 12 năm 1478 Thành phố Luân Đôn, Anh
Mất	6 tháng 7 năm 1535 (57 tuổi) Tower Hill, Luân Đôn, Anh
Vợ	Jane Colt (cưới 1505⁠–⁠1511) Alice Middleton (cưới 1511)
Cha mẹ	Ngài John More Agnes Graunger
Con cái	Margaret, Elizabeth, Cicely, and John
Học vấn	Đại học Oxford Lincoln's Inn
Chữ ký
Sự nghiệp triết học
Tác phẩm nổi bật	Utopia (1516)
Thời kỳ	Triết học thời kỳ Phục Hưng Triết học vào thế kỷ 16
Vùng	Triết học phương Tây, Công giáo
Trường phái	Chủ nghĩa nhân văn Kitô giáo Chủ nghĩa nhân văn thời kỳ Phục hưng
Đối tượng chính	Triết học xã hội Phê bình Kháng cách
Tư tưởng nổi bật	Utopia
Ảnh hưởng bởi Erasmus Boethius John Fisher Aristotle Socrates Plato Cicero Giovanni Pico della Mirandola Amerigo Vespucci Lucian Thomas Aquinas Dante Alighieri Augustinô thành Hippo
Ảnh hưởng tới John Henry Newman William Shakespeare

Ngài Thomas More (tiếng Latinh: Thomas Morus; 7 tháng 2, 1478 - 6 tháng 7, 1535), hay còn gọi Thánh Tôma Môrô trong Công giáo, là một luật sư, nhà triết học xã hội, chính khách và là một người phái chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng nổi tiếng trong lịch sử nước Anh. Ông là một cố vấn quan trọng cho Quốc vương Henry VIII của Anh và từng đảm nhận chức vụ Đại Chưởng ấn của nước Anh trong ba năm, từ tháng 10 năm 1529 đến tháng 5 năm 1532.

Nổi tiếng là một tín đồ Công giáo, Thomas More là người chủ trương chống đối cuộc Cải cách Tin Lành, đặc biệt là những học thuyết cùng tư tưởng của Martin Luther và William Tyndale. Trong vấn đề này, Thomas More phản đối Henry VIII ly khai Giáo hội La Mã, từ chối thừa nhận Quốc vương trở thành người Lãnh đạo tối cao của Giáo hội Anh, và đặc biệt là gay gắt phản đối việc nhà vua hủy hôn với Catalina của Aragón để cưới Anne Boleyn. Sau khi từ chối tham gia Lời tuyên thệ tối cao (Oath of Supremacy), ông bị khép tội phản quốc và kết án tử. Trong buổi hành hình, ông tuyên bố: "Ta chết như là một đầy tớ trung thành của nhà vua. Nhưng trước tiên, ta là tôi tớ của Chúa!".

Ông được tôn kính là một vị thánh trong Giáo hội Công giáo và trong Cộng đồng Anh giáo. Giáo hoàng Piô XI đã phong Thánh cho ông vào năm 1935 với tư cách là một người tử vì đạo. Giáo hoàng Gioan Phaolô II vào năm 2000 tuyên bố Thánh Thomas More là vị Thánh bảo hộ cho các chính khách và chính trị gia trong đạo. Danh tiếng vượt xa khỏi phạm vi nước Anh, Thomas More được Liên Xô đề cao do quan điểm về tư hữu trong sách Utopia, một cuốn tiểu thuyết giả tưởng mà ông viết về một đảo quốc đáng mơ ước được viết vào năm 1516.

Đầu đời

Thomas More sinh năm 1478 tại Milk Street, Luân Đôn, trong một gia đình trí thức. Cha ông là Ngài John More, một luật sư và sau này là thẩm phán, và mẹ ông là Agnes Graunger. Ông là con thứ trong gia đình. Khi còn nhỏ, Thomas được cho học ở Trường thánh Anthony ở Hampstead, một trong những trường tốt nhất Luân Đôn thời đó.

Thomas theo hầu John Morton, Giám mục của Canterbury và Đại Chưởng ấn của nước Anh từ năm 1490 đến 1492. Vào thời điểm ấy, Morton chủ trương tư tưởng tân học (về sau được biết đến dưới tên chủ nghĩa nhân văn của London), ông đặt nhiều kì vọng vào Thomas More tuổi trẻ tài cao. Tin rằng More có thực tài, Morton giới thiệu ông vào Đại học Oxford (một trong hai ngôi trường thuộc khu St Mary Hall hoặc Đại học Canterbury, hiện tại đều đã không còn).

Năm 1492, Thomas More nhập học trường Oxford. Được theo học Thomas Linacre và William Grocyn, ông thông thạo tiếng Latinh và tiếng Hy Lạp. Hai năm sau, thuận theo ý nguyện của cha mình, Thomas More rời Oxford và đến tại khu nội trú Hospida Cancellarie tại London để học về New Inn, London để học luật. Đến năm 1496, Thomas More vào học Trường nội trú Lincoln, một trong Inns of Court - nơi đào tạo luật sư chính quy của nước Anh. Đến năm 1502, Thomas More được nhận lệnh ["Call to the bar"], tức chính thức bước vào sự nghiệp làm luật trong triều.

Đời sống tâm linh

Theo lời bạn ông, Erasmus, Thomas More từng cân nhắc bỏ nghề luật để làm tu sĩ. Khoảng năm 1503 đến 1504, Thomas More sống gần Nhà tế bần ngoài thành London và tham gia nhiều hoạt động tôn giáo cùng các tu sĩ địa phương. Dù rất ngưỡng mộ các tu sĩ tận tụy, Thomas More cuối cùng vẫn quyết định không làm tu sĩ, ông dự tuyển vào Nghị viện năm 1504 và kết hôn một năm sau đó.

Gia đình

Thomas More kết hôn với Jane Colt vào năm 1505. Erasmus kể rằng More đã tự mình dạy vợ âm nhạc và văn học. Jane qua đời năm 1511. Hai người sinh được 4 người con:

• Margaret Roper (1505 – 1544), kết hôn với William Roper và sinh ra 5 người con.
• Elizabeth Dauncey (1506 – 1564), không rõ thông tin.
• Cecily Heron (1507 - ?), không rõ thông tin.
• John More (1510 – 1547), kết hôn với Anne Cresacre, sinh ra Thomas More II (1531 – 1606).

Sau khi Jane mất chưa được 30 ngày, bất chấp phong tục cùng những lời khuyên can của bằng hữu, Thomas More tái hôn với Alice Middleton, một góa phụ, con gái của Ngài Richard Harpur và Elizabeth Adern. Thomas More mong bà sẽ chăm sóc cho 4 đứa con nhỏ của mình. Thomas More không có con chung với Alice, ông nuôi nấng con gái riêng của vợ như con ruột. Ngoài ra, More cũng là người giám hộ cho 2 cô gái: Anne Cresacre, sau này sẽ cưới John More - con trai ông; người kia là Margaret Clement, một phụ nữ học vấn cao thời Tudor, là người thân duy nhất chứng kiến ông bị hành hình.

Trái với quan điểm đương thời, Thomas More cho các con học hành như nhau, không phân biệt gái trai. Con gái lớn của ông, Margaret, là tài nữ có tiếng, đặc biệt thạo tiếng Hi Lạp và Latin.

Utopia

Bài chi tiết: Utopia (sách)

Sự tôn kính

Trong Giáo hội Công giáo

Thomas More
Chân dung Thánh Thomas More, bị xử tử tại Tower Hill (Luân Đôn) vào năm 1535, dựa trên bức chân dung của Holbein.
Thánh tử đạo vì Cải cách Kháng Nghị, Học giả
Tôn kính	Giáo hội Công giáo Khối Hiệp thông Anh giáo
Chân phước	29 December 1886, Firenze, Vương quốc Ý, bởi Giáo hoàng Lêô XIII
Tuyên thánh	19 tháng 5 năm 1935, Thành Vatican, bởi Giáo hoàng Piô XI
Đền chính	Nhà thờ Thánh Peter ad Vincula, Luân Đôn, Anh
Lễ kính	22 tháng 6 (Giáo hội Công giáo) 6 tháng 7 (Giáo hội Anh)
Biểu trưng	trong trang phục của Đại Chưởng ấn và đeo Vòng cổ Esses
Quan thầy của	Chính khách và chính trị gia; luật sư; Trường Luật Ateneo Manila; Giáo phận Arlington; Giáo phận Pensacola-Tallahassee; Phong trào Thanh niên Công giáo Kerala; Đại học Malta; Đại học Thánh Thánh Tomas (Khoa Nghệ thuật và Văn học)

Giáo hoàng Lêô XIII phong chân phước Thomas More, John Fisher, và 52 thánh tử đạo Anh khác vào ngày 29 tháng 12 năm 1886. Giáo hoàng Piô XI tuyên thánh More và Fisher vào ngày 19 tháng 5 năm 1935, và lễ thánh quan thầy của More là vào ngày 9 tháng 7 năm. Vào ngày 31 tháng 10 năm 2000 Giáo hoàng Gioan Phaolô II tuyên bố More là "thánh bảo trợ của những Chính khách và Chính trị gia".

Tham khảo

• Ackroyd, Peter (1999). The Life of Thomas More.
• Basset, Bernard, SJ (1965). Born for Friendship: The Spirit of Sir Thomas More. London: Burns & Oates.
• Berglar, Peter (2009). Thomas More: A Lonely Voice against the Power of the State. New York: Scepter Publishers. ISBN 978-1-59417-073-7. (Note: this is a 2009 translation (from the original German, by Hector de Cavilla) of Berglar's 1978 work Die Stunde des Thomas Morus – Einer gegen die Macht. Freiburg 1978; Adamas-Verlag, Köln 1998, ISBN 3-925746-78-1)
• Brady, Charles A. (1953). Stage of Fools: A Novel of Sir Thomas More. Dutton.
• Brémond, Henri (1904) – Le Bienheureux Thomas More 1478–1535 (1904) as Sir Thomas More (1913) translated by Henry Child;
  • 1920 edition published by R. & T. Washbourne Limited, OCLC 1224822, 749455885;
  • Paperback edition by Kessinger Publishing, LLC (ngày 26 tháng 5 năm 2006) with ISBN 1-4286-1904-6, ISBN 978-1-4286-1904-3;
  • published in French in Paris by Gabalda, 1920, OCLC 369064822

(Note: Brémond is frequently cited in Berglar (2009))

• Chambers, RW (1935). Thomas More. Harcourt, Brace.
• Guy, John (1980). The Public Career of Sir Thomas More. ISBN 978-0-300-02546-0.
• ——— (2000). Thomas More. ISBN 978-0-340-73138-3.
• ——— (2009). A Daughter's Love: Thomas More and His Daughter Meg.
• Marius, Richard (1984). Thomas More: A Biography.
• ——— (1999). Thomas More: a biography. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-88525-7.
• More, Cresacre (1828). The Life of Sir Thomas More by His Great-Grandson..
• Phélippeau, Marie-Claire (2016). Thomas More. Gallimard.
• Reynolds, EE (1964). The Trialet of St Thomas More.
• ——— (1965). Thomas More and Erasmus.
• Ridley, Jasper (1983). Statesman and Saint: Cardinal Wolsey, Sir Thomas More, and the Politics of Henry VIII. ISBN 0-670-48905-0.
• Roper, William (2003), Wegemer, Gerard B; Smith, Stephen W (biên tập), The Life of Sir Thomas More (1556) (PDF), Center for Thomas More Studies, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 8 tháng 6 năm 2012, truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2019.
• Stapleton, Thomas, The Life and Illustrious Martyrdom of Sir Thomas More (1588) (PDF), Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 29 tháng 12 năm 2016, truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2019.
• Wegemer, Gerard (1985). Thomas More: A Portrait of Courage. ISBN 978-1-889334-12-7.
• ——— (1996), Thomas More on Statesmanship.

Sử liệu

• Gushurst-Moore, André (2004), “A Man for All Eras: Recent Books on Thomas More”, Political Science Reviewer, 33: 90–143.
• Guy, John (2000), “The Search for the Historical Thomas More”, History Review: 15+.

Nguồn tư nhân

• More, Thomas (1963–1997), Yale Edition of the Complete Works of St. Thomas More, New Haven and London Amazon links.
• ——— (2010), Logan, George M; Adams, Robert M (biên tập), Utopia, Critical Editions (ấn bản 3), Norton.
• ——— (2003), Thornton, John F (biên tập), Saint Thomas More: Selected Writings.
• ——— (2001), da Silva, Álvaro (biên tập), The Last Letters of Thomas More.
• ——— (2004), Wegemer, Gerald B; Smith, Stephen W (biên tập), A Thomas More Source Book, Catholic University of America Press.

Liên kết ngoài

• The Center for Thomas More Studies at the University of Dallas
• Thomas More Studies database Lưu trữ 2012-06-20 tại Wayback Machine: contains several of More's English works, including dialogues, early poetry and letters, as well as journal articles and biographical material
• Các tác phẩm của Thomas More tại Dự án Gutenberg
• Các tác phẩm của hoặc nói về Thomas More tại Internet Archive
• Tác phẩm của Thomas More trên LibriVox (sách audio thuộc phạm vi công cộng)
• Wood, James, Sir Thomas More: A Man for One Season (essay). Presents a critical view of More's anti-Protestantism
• More and The History of Richard III
• Kautsky, Karl, Thomas More and his Utopia, Marxists.
• Thomas More and Utopias – a learning resource from the British Library
• Wegemer, Gerard, Integrity and Conscience in the Life and Thought of Thomas More.
•  “St. Thomas More” . Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 1913.
• Patron Saints Index entry – Saint Thomas More biography, prayers, quotes, Catholic devotions to him.
• Trial of Sir Thomas More, Professor Douglas O. Linder, University of Missouri-Kansas City (UMKC) School of Law
• John Fisher and Thomas More: Martyrs of England and Wales