Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Urartu”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n Đã lùi lại sửa đổi của Trantrongnhan100YHbot (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của AlphamaBot
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1: Dòng 1:
{{Infobox former country
{{Infobox former country
|native_name = Biainili<ref>Paul Zimansky, "Urartian material culture as state assemblage," ''Bulletin of the American Association of Oriental Research'' 299 (1995), 105.</ref>
|native_name = Biainili<ref>Paul Zimansky, "Urartian material culture as state assemblage", ''Bulletin of the American Association of Oriental Research'' 299 (1995), 105.</ref>
|conventional_long_name = Kingdom of Urartu
|conventional_long_name = Vương quốc Urartu
'''Ուրարտու'''

'''Արարատյան Թագավորություն'''
|common_name = Urartu
|common_name = Urartu
|
|continent = Asia
|continent = Asia
|region = Armenian Highlands
|region = Sơn nguyên Armenia
|country =
|country =
|era = Iron Age, Prehistoric
|era = Thời đại đồ sắt, Tiền sử
|government_type = Monarchy
|government_type = Quân chủ
|year_start = 860&nbsp;BC
|year_start = 860&nbsp;TCN
|year_end = 590&nbsp;BC
|year_end = 590&nbsp;TCN
|image_map = 13-Urartu-9-6mta.gif
|image_map = 13-Urartu-9-6mta.gif
|image_map_caption = Urartu, 9th–6th centuries BC.
|image_map_caption = Urartu, thế kỷ 9-6 TCN.
|s1 = Median Empire
|s1 = Đế quốc Media
|flag_s1 = Median Empire.svg
|flag_s1 = Median Empire.svg
|s2 = Satrapy of Armenia
|s2 = Satrap Armenia
|flag_s2 = Yervanduni Armenia, IV-II BC.gif
|flag_s2 = Yervanduni Armenia, IV-II BC.gif
|
|
|capital = [[Arzashkun]]<br/>[[Tushpa]] (after 832&nbsp;BC)
|capital = [[Arzashkun]]<br/>[[Tushpa]] (sau 832&nbsp;TCN)
|common_languages = [[Urartian language|Urartian]]<br/>[[Hurrian language|Hurrian]]<br/>[[Proto-Armenian language|proto-Armenian]]<ref name="Diakonoff 1992 51–54">{{cite journal|last=Diakonoff|first=Igor M|title=First Evidence of the Proto-Armenian Language in Eastern Anatolia|journal=Annual of Armenian Linguistics|year=1992|volume=13|pages=51–54|issn=0271-9800}}</ref>
|common_languages = [[Tiếng Urartu]]<br/>[[Tiếng Hurri]]<br/>[[Tiếng Armenia nguyên thủy]]<ref name="Diakonoff 1992 51–54">{{cite journal|last=Diakonoff|first=Igor M|title=First Evidence of the Proto-Armenian Language in Eastern Anatolia|journal=Annual of Armenian Linguistics|year=1992|volume=13|pages=51–54|issn=0271-9800}}</ref>
|religion = [[religions of the Ancient Near East|Polytheism]]
|religion =
|currency =
|currency =
|
|
Dòng 38: Dòng 34:
|year_leader5 = 785-753
|year_leader5 = 785-753
|year_leader6 = 753-735
|year_leader6 = 753-735
|today = {{flag|Armenia}}<br />{{flag|Iran}}<br />{{flag|Turkey}}
|today = {{flag|Armenia}}<br />{{flag|Azerbaijan}}<br />{{flag|Georgia}}<br />{{flag|Iran}}<br />{{flag|Iraq}}<br />{{flag|Turkey}}
}}
}}
'''Urartu''' ({{lang-hy|Ուրարտու}}), còn gọi là '''Vương quốc Van''' ([[tiếng Urartu]]: ''{{lang|xur|Biai, Biainili}}'';<ref name="Hewsen-2000">{{Armenian Van-Vaspurakan 2000|first=Robert H.|last=Hewsen|page=p. 13|title='Van in This World; Paradise in the Next': The Historical Geography of Van/Vaspurakan}}</ref> {{lang-hy|Վանի թագավորություն, ''Vani t′agavorut′yun''}};<ref>A.Y.Movsisyan, «The hieroglyphic script of van kingdom (Biainili, Urartu, Ararat)», Publishing House «Gitutyun» of NAS RA, Yerevan 1998. (Առկա է ՀՀ Ազգային Գրադարանում, ծածկագիր՝ 9(47.925)/Մ-91)</ref> [[tiếng Akkad|tiếng Assyria]]: ''{{lang|akk|māt Urarṭu}}'';<ref>Eberhard Schrader, ''The Cuneiform inscriptions and the Old Testament'' (1885), p. 65.</ref> [[tiếng Babylon]]: ''Urashtu''), là một vương quốc [[thời kỳ đồ sắt]], tập trung quanh [[hồ Van]] tại [[sơn nguyên Armenia]]. Nó tương ứng với ''Vương quốc Ararat'' trong Kinh Thánh.
'''Urartu''' ({{Lang-hy|Ուրարտու}} - ''Urartu'', Assyrian: ''{{Lang|akk|māt Urarṭu}}'';<ref>Eberhard Schrader, ''The Cuneiform inscriptions and the Old Testament'' (1885), p. 65.</ref> [[Tiếng Akkad|Babylonian]]: ''Urashtu''), theo cuốn '''Kingdom of Ararat''' ({{Lang-hy|Արարատյան Թագավորություն}}) hoặc '''Kingdom of Van''' ({{Lang-hy|Վանի Թագավորություն}}, Urartian: ''{{Lang|xur|Biai, Biainili}}''<ref name="Hewsen-2000"><cite class="citation" id="CITEREFHewsen2000">Hewsen, Robert H. (2000), "'Van in This World; Paradise in the Next': The Historical Geography of Van/Vaspurakan", in Hovannisian, Richard G., ''&nbsp;Armenian Van/Vaspurakan&nbsp;'', Historic Armenian Cities and Provinces&nbsp;, Costa Mesa, California: Mazda Publishers&nbsp;, p.&nbsp;p. 13, [[Online Computer Library Center|OCLC]]&nbsp;[//www.worldcat.org/oclc/44774992 44774992]</cite><cite class="citation" id="CITEREFHewsen2000"></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AUrartu&rft.atitle=%27Van+in+This+World%3B+Paradise+in+the+Next%27%3A+The+Historical+Geography+of+Van%2FVaspurakan&rft.aufirst=Robert+H.&rft.aulast=Hewsen&rft.btitle=+Armenian+Van%2FVaspurakan+&rft.date=2000&rft.genre=bookitem&rft_id=info%3Aoclcnum%2F44774992&rft.pages=p.+13&rft.place=Costa+Mesa%2C+California&rft.pub=Mazda+Publishers+&rft.series=Historic+Armenian+Cities+and+Provinces+&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span> CS1 maint: Extra text ([[:Thể loại:Bảo trì CS1: Văn bản dư|link]])<span> </span></ref>) là một vương quốc [[thời đại đồ sắt]] tập trung quanh [[hồ Van]] ở [[sơn nguyên Armenia]].


Nơi đây nằm ở khu vực núi non giữa [[Tiểu Á]], [[Lưỡng Hà]], [[sơn nguyên Iran]] và [[dãy núi Kavkaz]], mà ngày nay gọi là [[sơn nguyên Armenia]]. Vương quốc này hưng thịnh vào giữa thế kỷ 9 TCN, nhưng dân xuy thoái rồi cuối cùng bị [[người Media]] xâm lược vào đầu thế kỷ 6 TCN. Người kế thừa Urartu có thể xem là [[người Armenia]] và các vương quốc của họ.<ref name=chahin /><ref name=richard>{{cite book|last=Frye|first=Richard N.|title=The History of Ancient Iran|year=1984|publisher=C.H. Beck|location=Munich|isbn=3406093973|page=73|url=https://books.google.com/books?id=0y1jeSqbHLwC|quote=The real heirs of the Urartians, however, were neither the Scythians nor Medes but the Armenians.}}</ref><ref>{{cite book|last=Redgate|first=A. E.|title=The Armenians|year=2000|publisher=Blackwell|location=Oxford|isbn=0631220372|page=5|url=https://books.google.com/books?id=e3nef10a3UcC&dq|quote=However, the most easily identifiable ancestors of the later Armenian nation are the Urartians.}}</ref><ref name=dlang>{{cite book|last=Lang|first=David Marshall|title=Armenia: Cradle of Civilization|year=1980|publisher=Allen & Unwin|location=London|isbn=0049560093|pages=85–111|url=https://books.google.com/books?id=HG4MAQAAMAAJ|edition=3}}</ref>
== Tham khảo ==


=== Chú thích ===
== Chú thích ==
{{tham khảo|3}}
{{tham khảo|3}}


Phiên bản lúc 06:31, ngày 25 tháng 6 năm 2017

Vương quốc Urartu
Tên bản ngữ
860 TCN–590 TCN
Urartu, thế kỷ 9-6 TCN.
Urartu, thế kỷ 9-6 TCN.
Thủ đôArzashkun
Tushpa (sau 832 TCN)
Ngôn ngữ thông dụngTiếng Urartu
Tiếng Hurri
Tiếng Armenia nguyên thủy[2]
Chính trị
Chính phủQuân chủ
• 858-844
Aramu
• 844-828
Sarduri I
• 828-810
Ishpuini
• 810-785
Menua
• 785-753
Argishti I
• 753-735
Sarduri II
Lịch sử
Thời kỳThời đại đồ sắt, Tiền sử
• Thành lập
860 TCN
• Giải thể
590 TCN
 Kế tục
Đế quốc Media
Satrap Armenia
Hiện nay là một phần của Armenia
 Azerbaijan
 Georgia
 Iran
 Iraq
 Turkey

Urartu (tiếng Armenia: Ուրարտու), còn gọi là Vương quốc Van (tiếng Urartu: Biai, Biainili;[3] [Վանի թագավորություն, Vani t′agavorut′yun] lỗi: {{lang-xx}}: văn bản có thẻ đánh dấu in xiên (trợ giúp);[4] tiếng Assyria: māt Urarṭu;[5] tiếng Babylon: Urashtu), là một vương quốc thời kỳ đồ sắt, tập trung quanh hồ Van tại sơn nguyên Armenia. Nó tương ứng với Vương quốc Ararat trong Kinh Thánh.

Nơi đây nằm ở khu vực núi non giữa Tiểu Á, Lưỡng Hà, sơn nguyên Iran và dãy núi Kavkaz, mà ngày nay gọi là sơn nguyên Armenia. Vương quốc này hưng thịnh vào giữa thế kỷ 9 TCN, nhưng dân xuy thoái rồi cuối cùng bị người Media xâm lược vào đầu thế kỷ 6 TCN. Người kế thừa Urartu có thể xem là người Armenia và các vương quốc của họ.[6][7][8][9]

Chú thích

  1. ^ Paul Zimansky, "Urartian material culture as state assemblage", Bulletin of the American Association of Oriental Research 299 (1995), 105.
  2. ^ Diakonoff, Igor M (1992). “First Evidence of the Proto-Armenian Language in Eastern Anatolia”. Annual of Armenian Linguistics. 13: 51–54. ISSN 0271-9800.
  3. ^ Bản mẫu:Armenian Van-Vaspurakan 2000
  4. ^ A.Y.Movsisyan, «The hieroglyphic script of van kingdom (Biainili, Urartu, Ararat)», Publishing House «Gitutyun» of NAS RA, Yerevan 1998. (Առկա է ՀՀ Ազգային Գրադարանում, ծածկագիր՝ 9(47.925)/Մ-91)
  5. ^ Eberhard Schrader, The Cuneiform inscriptions and the Old Testament (1885), p. 65.
  6. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên chahin
  7. ^ Frye, Richard N. (1984). The History of Ancient Iran. Munich: C.H. Beck. tr. 73. ISBN 3406093973. The real heirs of the Urartians, however, were neither the Scythians nor Medes but the Armenians.
  8. ^ Redgate, A. E. (2000). The Armenians. Oxford: Blackwell. tr. 5. ISBN 0631220372. However, the most easily identifiable ancestors of the later Armenian nation are the Urartians.
  9. ^ Lang, David Marshall (1980). Armenia: Cradle of Civilization (ấn bản 3). London: Allen & Unwin. tr. 85–111. ISBN 0049560093.

Sách liên quan

  • Ashkharbek Kalantar, Materials on Armenian and Urartian History (with a contribution by Mirjo Salvini), Civilisations du Proche-Orient: Series 4 – Hors Série, Neuchâtel, Paris, 2004;ISBN 978-2-940032-14-3
  • Boris B. Piotrovsky, The Ancient Civilization of Urartu (translated from Russian by James Hogarth), New York:Cowles Book Company, 1969.
  • M. Salvini, Geschichte und Kultur der Urartäer, Darmstadt 1995.
  • R. B. Wartke, Urartu — Das Reich am Ararat In: Kulturgeschichte der Antiken Welt, Bd. 59, Mainz 1993.
  • P. E. Zimansky, Ecology and Empire: The Structure of the Urartian State, [Studies in Ancient Oriental Civilization], Chicago: Oriental Institute, 1985.
  • P. E. Zimansky, Ancient Ararat. A Handbook of Urartian Studies, New York 1998.

Liên kết ngoài

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Urartu&oldid=26690056”