Bowling

Chơi Bowling

Bowling (còn gọi là Bóng gỗ) là một trò chơi thể thao giải trí mà mỗi người chơi ném một quả bóng nặng cho chạy trên một đường băng dài, phẳng để làm đổ những chai gỗ (gọi là ky hay ki, gốc từ tiếng Pháp: quille, hay pin gốc tiếng Anh) đứng ở cuối đường với mục đích làm sao chỉ ném ít lần nhất mà làm đổ tất cả chai gỗ. Ngày nay, bowling được xem là một môn thể thao.

Lịch sử

Trò chơi Bowling được phổ biến vào cuối thế kỷ 19. Văn tịch có nhắc đến một trò chơi lúc đầu dùng 9 ky, sau tăng thành 10 ky. Luật chơi sớm được định chế và thống nhất, có đủ tiêu chuẩn về bóng, ky, và đường băng. Cuối thập niên 1930 thì xuất hiện máy tự động xếp ky và đưa bóng trở lại.

Giới thiệu

Đường băng

Đường băng đòi hỏi phải thẳng và bằng phẳng không mấp mô, làm từ vật liệu bóng láng, không dễ móp méo và được bôi một loại dầu đặc biệt để bóng dễ lăn. Trên đường băng có vạch biên và các dấu khác nhau để người chơi dùng khi ném bóng. Vạch đầu tiên là vạch ngang cấm không được vượt qua khi ném bóng, tiếp theo là 7 vạch mũi tên được chia ra các khoang cách khác nhau để giúp người chơi căn cho chuẩn khi ném bóng. Cuối cùng là bốn hàng ky xếp 10 cái ky.

Bóng

Bóng bowling 13 pound và 9 pound

Bóng bowling xưa làm bằng gỗ đặc, nhưng từ thế kỷ 20 trở đi thì dùng vật liệu mới như cao su hay plastic, chủ là phải cứng và nặng đủ để ném lăn. Xưa khi chỉ dùng màu đen nhưng nay thì có đủ mọi màu sắc. Cân nặng của bóng đo bằng pound và đánh dấu bằng con số ghi trên bóng. Nhẹ nhất là bóng số 6, nặng nhất là số 16 (7,3 kg). Mỗi quả bóng có 3 lỗ để đút ngón tay vào cầm nhấc lên và tung bóng. Ba lỗ sắp xếp thành ba góc của hình tam giác để đút ngón tay cái, ngón giữa và ngón nhẫn. Trước khi chơi nên chọn bóng đúng cân nặng và các lỗ vừa với ngón tay để không chặt quá hoặc rộng quá.

Ky

Bốn hàng ky ở cuối đường băng

Biểu đồ sắp xếp vị trí 10 ky

Ky (quille) được làm từ vật liệu bền và có cùng một cỡ và được xếp tự động trên đường băng. Cái ky có hình dạng như một cái chai, có cổ thắt nhỏ lại và thân phình ra, nhưng không có miệng. Mỗi ky có một vị trí nhất định đánh theo số. Ky bowling thường xếp thành bốn hàng. Hàng đầu có 1 ky mang số 1. Hàng hai có hai ky mang số 2 và 3, đứng chếch hai bên ky 1 và lui về phía sau. Ky 2 bên trái, ky 3 bên phải.

Hàng thứ ba có ba ky mang số 4, 5, 6 từ trái sang phải, xếp xen kẽ ky 2 và 3 nhưng lui lại một khoảng.

Hàng thứ tư có bốn ky mang số 7, 8, 9, và 10 từ trái sang phải, xếp xen kẽ ky 4, 5, và 6 nhưng lui lại một khoảng.

Tổng thể vị trí 10 ky là hình tam giác cân với ky số 1, 7 và 10 ở ba góc.

Cách tính điểm

Trong 1 ván (tiếng Anh: game) có 10 khung (frame), mỗi 1 khung thì người chơi có 2 dịp ném bóng đánh đổ cả 10 ky (mỗi ky là 1 điểm). Nếu trong một khung mà lần đầu tiên đã đánh đổ cả 10 ky thì gọi là "Strike", có người Việt gọi là "Gục". Nếu phải dùng lần thứ nhì trong khung mới đổ cả 10 ky thì gọi là "Spare" tức "Gục dư". Còn sau cả hai lần mà vẫn còn ky đứng thì khung đó gọi là khung mở (frame open). Điểm được tính cho từng khung một.

1. Frame Strike: ngoài 10 điểm bạn có được do đánh ngã cả 10 ky trong lần ném đầu tiên của khung này, hai cú ném kế tiếp sẽ cộng tất cả số ky vào khung này (tối đa của Frame strike là 30 điểm).
2. Frame Spare: ngoài 10 điểm có được do đánh ngã cả 10 ky sau hai lần ném trong khung này, số ky đổ trong cú ném thứ ba cũng được cộng vào (điểm tối đa Frame spare là 20 điểm).
3. Frame Open: sau 2 lần ném mà vẫn chưa ngã hết 10 ky thì điểm ở khung này sẽ là số ky bị đổ sau 2 lần ném, và quyền duy nhất bạn được hưởng là ném banh ở khung kế tiếp (nếu trong ván đó người chơi vẫn còn khung chưa thực hiện).

Mỗi người chơi đến jết khung thứ 10. Tổng số điểm tối đa cho 1 ván 10 khung là 300 điểm.

Giày chơi Bowling

Là loại giày có đế bên chân trượt làm bằng da mềm (nếu ném bóng bằng tay phải thì chân trái sẽ là chân trượt), và chiếc còn lại đế giày được làm bằng plastic dẻo mềm. Và cấu trúc giày sẽ ngược lại nếu thuận tay trái.

Tùy thuộc vào các trung tâm chơi Bowling, cho thuê giày có thể là một khoản phí khác.

Xem thêm

• Automatic scorer
• Battle of the Bowling Alley, so named for the narrow valley north of Taegu, South Korea (dubbed the "Bowling Alley"), where United Nations forces defeated North Korean forces early in the Korean War
• Fédération Internationale des Quilleurs (FIQ), the top international bowling organization
• New Zealand Indoor Bowls
• Pinsetter
• Skee ball — a game that plays similar to bowling
• Skittles, the sport from which alley-based bowling originated
• Bowls, Lawn Bowling

Liên kết ngoài

• Tư liệu liên quan tới Bowling tại Wikimedia Commons