Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lâm Quang Ky”
nKhông có tóm lược sửa đổi |
nKhông có tóm lược sửa đổi |
||
| Dòng 11: | Dòng 11: | ||
Có hai câu chuyện kể về hành động cảm tử của Lâm Quang Ky để cứu chủ tướng Nguyễn Trung Trực. |
Có hai câu chuyện kể về hành động cảm tử của Lâm Quang Ky để cứu chủ tướng Nguyễn Trung Trực. |
||
*Theo câu chuyện truyền miệng của người dân tại vùng [[Tà Niên]], Rạch Giá, bởi cảm thương cho tình cảnh quân Pháp đã bắt mẹ của Nguyễn Trung Trực để uy hiếp ông phải ra hàng; và vì muốn vị chủ tướng phải sống để tiếp tục công cuộc kháng Pháp, nên Lâm Quang Ky đã quyết định hy sinh tấm thân mình. Trước khi ra hàng quân Pháp, Lâm Quang Ky đã làm lễ xin chịu tang trước cho ông bà, cha mẹ và |
*Theo câu chuyện truyền miệng của người dân tại vùng [[Tà Niên]], Rạch Giá, bởi cảm thương cho tình cảnh quân Pháp đã bắt mẹ của Nguyễn Trung Trực để uy hiếp ông phải ra hàng; và vì muốn vị chủ tướng phải sống để tiếp tục công cuộc kháng Pháp, nên Lâm Quang Ky đã quyết định hy sinh tấm thân mình. Trước khi ra hàng quân Pháp, Lâm Quang Ky đã làm lễ xin chịu tang trước cho ông bà, cha mẹ và quỳ trước mặt cha là Lâm Kim Diệu, dâng khay trầu rượu bày tỏ với cha ý nguyện đóng giả chủ tướng (Nguyễn Trung Trực và ông có ngoại hình khá giống nhau) để nạp mình cho Pháp và cũng xin cha bỏ qua tội không thể làm tròn chữ hiếu... |
||
Khi tới đầu thú, ông tự xưng là Nguyễn Trung Trực. Quân Pháp cả tin, không một chút nghi ngờ. Nhưng hôm đó có Lượm, một người lính nghĩa quân đào ngũ đã chuyển sang làm việc cho Pháp và cung cấp thông tin để Pháp bắt được nhiều nghĩa quân, nên được thăng tới chức "đội". Lượm mách nhỏ cho Pháp biết người đầu thú là Lâm Quang Ky, rằng viên thuộc tướng giả danh này cũng cực kỳ nguy hiểm. |
Khi tới đầu thú, ông tự xưng là Nguyễn Trung Trực. Quân Pháp cả tin, không một chút nghi ngờ. Nhưng hôm đó có Lượm, một người lính nghĩa quân đào ngũ đã chuyển sang làm việc cho Pháp và cung cấp thông tin để Pháp bắt được nhiều nghĩa quân, nên được thăng tới chức "đội". Lượm mách nhỏ cho Pháp biết người đầu thú là Lâm Quang Ky, rằng viên thuộc tướng giả danh này cũng cực kỳ nguy hiểm. |
||
| Dòng 29: | Dòng 29: | ||
Và tên ông cũng như tên của Nguyễn Trung Trực đều được đặt cho hai đường phố lớn, hai ngôi trường học khang trang và danh tiếng của tỉnh này. |
Và tên ông cũng như tên của Nguyễn Trung Trực đều được đặt cho hai đường phố lớn, hai ngôi trường học khang trang và danh tiếng của tỉnh này. |
||
Tại làng Vĩnh Hòa Đông thuộc tổng Kiên Định, huyện Kiên Giang, vốn là làng Vĩnh Hòa Đông xưa, hiện còn mộ phần của ông<ref> |
Tại làng Vĩnh Hòa Đông thuộc tổng Kiên Định, huyện Kiên Giang, vốn là làng Vĩnh Hòa Đông xưa, hiện còn mộ phần của ông<ref>Từ đình Vĩnh Hòa Hiệp nhìn sang bờ bên kia con rạch Tà Niên nhỏ, khá dơ bẩn, là khu mộ của dòng họ Lâm (Lâm môn mộ sở) nằm trong một khu phố chật chội. Mộ Lâm Quang Ky và vợ là bà Nguyễn Thị Thạnh (hai người không có con), ở hàng cuối cùng trong khu mộ ấy. Mộ ông bà Quang Ky đã được dán gạch men thời hiện đại, riêng bia mộ ông Ky còn bị xóa những dòng chữ Tàu để thay vào đó những dòng chữ Việt, khiến mất hết dáng vẻ cổ xưa (xem ảnh)...</ref> |
||
Dòng họ Lâm ở đấy vẫn còn tôn thờ một mảnh vải, mà theo lời kể của người giữ di vật thì đó là vạt áo của Lâm Quang Ky do chính tay ông cắt đứt khi người vợ trẻ níu áo van xin ông đừng đi nhận cái chết thay.<ref>Ghi theo Nguyễn Thị Diệp Mai,tài liệu của Ban bảo vệ di tích đình Vĩnh Hòa Hiệp không có chi tiết này</ref> |
Dòng họ Lâm ở đấy vẫn còn tôn thờ một mảnh vải, mà theo lời kể của người giữ di vật thì đó là vạt áo của Lâm Quang Ky do chính tay ông cắt đứt khi người vợ trẻ níu áo van xin ông đừng đi nhận cái chết thay.<ref>Ghi theo Nguyễn Thị Diệp Mai,tài liệu của Ban bảo vệ di tích đình Vĩnh Hòa Hiệp không có chi tiết này</ref> |
||
Phiên bản lúc 13:18, ngày 29 tháng 3 năm 2008
Lâm Quang Ky (1839- ngày 1 tháng 7 năm 1868) tự Hưng Thái, là một phó tướng của Nguyễn Trung Trực. Ông tham gia chống Pháp và trong phong trào khởi nghĩa tại Rạch Giá (Kiên Giang), ông bị quân Pháp bắt rồi chém chết.
Tiểu sử
Lâm Quang Ky sinh tại rạch kim Qui, xã Vân Khánh Đông, huyện an Biên, tỉnh Kiên Giang, con của Lâm Kim Diệu (gốc người Hoa) và Nguyễn Thị Của, cũng là những người nhiệt tình yêu mến nước Việt. Theo tài liệu do Ban bảo vệ di tích đình Vĩnh Hòa Hiệp cung cấp: Nguyễn Trung Trực sau khi dốt tàu Espérance liền bị Pháp lùng bắt, nên ông phải lánh xuống vùng Rạch Giá và có lần bí mật đến ở nhà ông Lâm Quang Ky. Do tương đồng chí hướng, Nguyễn Trung Trực nhận ông Ky cùng 4 người bạn của ông[1] vào đội ngũ kháng Pháp. Thêm nữa, nhờ Lâm Quang Ky khá tinh thông võ nghệ, có uy tín nên ông chiêu mộ được nhiều người tham gia vào đội nghĩa quân, suốt từ vùng An Biên đến Rạch Giá. Do công lao này, Lâm Quang Ky được ông Trực phong làm phó tướng. Đêm 15 tháng 6 năm 1868, nghĩa quân Nguyễn Trung Trực, trong đó có Lâm Quang Ky, đã tổ chức tấn công chiếm lấy đồn Rạch Giá. Ông đã bị quân Pháp cho chém chết tại chợ Rạch Giá ngày 12 tháng 5 năm Mậu Thìn (tức 1 tháng 7 năm 1868)
Sự tích về cái chết của Lâm Quang Ky
Có hai câu chuyện kể về hành động cảm tử của Lâm Quang Ky để cứu chủ tướng Nguyễn Trung Trực.
- Theo câu chuyện truyền miệng của người dân tại vùng Tà Niên, Rạch Giá, bởi cảm thương cho tình cảnh quân Pháp đã bắt mẹ của Nguyễn Trung Trực để uy hiếp ông phải ra hàng; và vì muốn vị chủ tướng phải sống để tiếp tục công cuộc kháng Pháp, nên Lâm Quang Ky đã quyết định hy sinh tấm thân mình. Trước khi ra hàng quân Pháp, Lâm Quang Ky đã làm lễ xin chịu tang trước cho ông bà, cha mẹ và quỳ trước mặt cha là Lâm Kim Diệu, dâng khay trầu rượu bày tỏ với cha ý nguyện đóng giả chủ tướng (Nguyễn Trung Trực và ông có ngoại hình khá giống nhau) để nạp mình cho Pháp và cũng xin cha bỏ qua tội không thể làm tròn chữ hiếu...
Khi tới đầu thú, ông tự xưng là Nguyễn Trung Trực. Quân Pháp cả tin, không một chút nghi ngờ. Nhưng hôm đó có Lượm, một người lính nghĩa quân đào ngũ đã chuyển sang làm việc cho Pháp và cung cấp thông tin để Pháp bắt được nhiều nghĩa quân, nên được thăng tới chức "đội". Lượm mách nhỏ cho Pháp biết người đầu thú là Lâm Quang Ky, rằng viên thuộc tướng giả danh này cũng cực kỳ nguy hiểm.
Biết chuyện, Pháp rất tức giận, liền ra lệnh đóng gông vào cổ ông cùng 2 cận vệ là Ngô Văn Búp và Trịnh Văn Tư, rồi sai người dẫn tất cả ra chợ Rạch Giá chém chết ngay. Hôm ấy nhằm ngày 12 tháng 5 năm Mậu Thìn (tức 1 tháng 7 năm 1868)
- Theo bài viết Làng Vĩnh Hòa Đông[2], thì ông không ra đầu thú mà bị quân Pháp bắt được khi đang cầm chân đối phương để chủ tướng chạy thoát.
Chuyện kể rằng, sau khi quân Nguyễn Trung Trực hạ thành Rạch Giá, Pháp điều quân từ Vĩnh Long đến giải nguy và để chiếm lại thành. Do nghĩa quân thế cô, vũ khí kém, nên thành không giữ được.
Trong tình thế hiểm nghèo, Lâm Quang Ky cùng một số nghĩa quân cảm tử tự nguyện ở lại cầm chân quân Pháp, để Nguyễn Trung Trực rút lực lượng chính về Hòn Chông. Lâm Quang Ky mặc chiến bào của Nguyễn Trung Trực, cầm cờ lệnh, cố tình chiến đấu kéo dài thời gian. Cuối cùng, quân Pháp bắt được ông cùng với sáu nghĩa binh khác.
Khi ấy, chỉ huy quân Pháp đinh ninh ông là Nguyễn Trung Trực nên không cho quân truy đuổi nữa. Qua ngày hôm sau, cai đội Lượm vì biết rõ mặt Lâm Quang Ky nên việc bị bại lộ. Rất tức giận, Pháp sai người đem tất cả ra chém chết tại chợ Rạch Giá mà không cần xét xử.
Tưởng nhớ
Sau này, khi Nguyễn Trung Trực bị bắt và cũng bị xử chém tại Rạch Giá, người dân làng Vĩnh Thanh Vân đã bí mật thờ hai ông ở đình thờ Cá Ông (Nam Hải đại vương), nay là ngôi đình thờ Nguyễn Trung Trực tại thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang. Nơi đình làng Vĩnh Hòa Hiệp, tức làng Tà Niên xưa cũng có bài vị thờ ông. Và tên ông cũng như tên của Nguyễn Trung Trực đều được đặt cho hai đường phố lớn, hai ngôi trường học khang trang và danh tiếng của tỉnh này.
Tại làng Vĩnh Hòa Đông thuộc tổng Kiên Định, huyện Kiên Giang, vốn là làng Vĩnh Hòa Đông xưa, hiện còn mộ phần của ông[3]
Dòng họ Lâm ở đấy vẫn còn tôn thờ một mảnh vải, mà theo lời kể của người giữ di vật thì đó là vạt áo của Lâm Quang Ky do chính tay ông cắt đứt khi người vợ trẻ níu áo van xin ông đừng đi nhận cái chết thay.[4]
Chú thích
- ^ Theo tài liệu của Ban bảo vệ di tích đình Vĩnh Hòa Hiệp: Đó là các ông: Trịnh Văn Tư, Hồng Văn Ngàn, Ngô Văn Búp và Nguyễn Văn Niên. Ông Tư, ông Búp bị Pháp chém chết cùng lúc với Lâm Quang Ky. Ông Niên bị Pháp đày ra Côn Đảo 12 năm, sau khi thả về ông bị mù và chết tại làng Vĩnh Hòa Hiệp. Riêng ông Ngàn, tài liệu không cho biết.
- ^ Làng Vĩnh Hòa của Nguyễn Thị Diệp Mai
- ^ Từ đình Vĩnh Hòa Hiệp nhìn sang bờ bên kia con rạch Tà Niên nhỏ, khá dơ bẩn, là khu mộ của dòng họ Lâm (Lâm môn mộ sở) nằm trong một khu phố chật chội. Mộ Lâm Quang Ky và vợ là bà Nguyễn Thị Thạnh (hai người không có con), ở hàng cuối cùng trong khu mộ ấy. Mộ ông bà Quang Ky đã được dán gạch men thời hiện đại, riêng bia mộ ông Ky còn bị xóa những dòng chữ Tàu để thay vào đó những dòng chữ Việt, khiến mất hết dáng vẻ cổ xưa (xem ảnh)...
- ^ Ghi theo Nguyễn Thị Diệp Mai,tài liệu của Ban bảo vệ di tích đình Vĩnh Hòa Hiệp không có chi tiết này
Liên kết ngoài
- Bùi Thụy Đào Nguyên, Lâm Quang Ky