Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đường cao tốc”
→Tại Việt Nam: không nên dùng nước ta hay chính phủ ta vì đây là wiki của toàn thế giới |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1: | Dòng 1: | ||
[[File:US 131, M-6, 68th St interchange.jpg|thumb|400px|right|Quốc lộ Hoa Kỳ 131, Xa lộ Michigan 6 và Phố 68th tại Wyoming, Michigan bộc lộ nhiều điểm đặc trưng của đường cao tốc - lưu thông hai chiều được phân cách, không có giao lộ trên cùng mặt đường và cũng không có lối ra vào các bất động sản bên đường một cách trực tiếp.]] |
[[File:US 131, M-6, 68th St interchange.jpg|thumb|400px|right|Quốc lộ Hoa Kỳ 131, Xa lộ Michigan 6 và Phố 68th tại Wyoming, Michigan bộc lộ nhiều điểm đặc trưng của đường cao tốc - lưu thông hai chiều được phân cách, không có giao lộ trên cùng mặt đường và cũng không có lối ra vào các bất động sản bên đường một cách trực tiếp.]] |
||
'''Đường cao tốc''' hay '''đường có kiểm soát lối ra vào''' ([[tiếng Anh]]: ''Controlled-access highway'')<!--bài này từng được liên kết sai đến bài "highway". Highway có nghĩa là "way" (đường) có lưu lượng "high" (đông đúc), chớ không có ý nghĩa đặc biệt là để chỉ riêng đường cao tốc--> là một loại [[xa lộ]] được thiết kế đặc biệt cho xe cộ lưu thông ở tốc độ cao với tất cả các chiều lưu thông, lối ra vào có điều khiển. Loại đường này được biết với nhiều tên gọi khác nhau khắp thế giới trong đó có '''''Autobahn''''' ([[Đức]]), '''''autopista''''' (các nước nói [[tiếng Tây Ban Nha]]), '''''autoroute''''' (các nước nói [[tiếng Pháp]]), '''''autostrada''''' ([[Ý]]), '''''autosnelweg''''' ([[Hà Lan]] và [[Bỉ]]), '''''freeway''''' ([[Hoa Kỳ]]), '''''motorway''''' ([[Vương Quốc Anh]]),.. |
'''Đường cao tốc''' hay '''đường có kiểm soát lối ra vào''' ([[tiếng Anh]]: ''Controlled-access highway'')<!--bài này từng được liên kết sai đến bài "highway". Highway có nghĩa là "way" (đường) có lưu lượng "high" (đông đúc), chớ không có ý nghĩa đặc biệt là để chỉ riêng đường cao tốc--> là một loại [[xa lộ]] được thiết kế đặc biệt cho xe cộ lưu thông ở tốc độ cao với tất cả các chiều lưu thông, lối ra vào có điều khiển. Loại đường này được biết với nhiều tên gọi khác nhau khắp thế giới trong đó có '''''Autobahn''''' ([[Đức]]), '''''autopista''''' (các nước nói [[tiếng Tây Ban Nha]]), '''''autoroute''''' (các nước nói [[tiếng Pháp]]), '''''autostrada''''' ([[Ý]]), '''''autosnelweg''''' ([[Hà Lan]] và [[Bỉ]]), '''''freeway''''', '''''expressway''''' ([[Hoa Kỳ]]), '''''motorway''''' ([[Vương Quốc Anh]]),.. |
||
Đường cao tốc cho phép dòng lưu thông không bị cản trở vì không có hệ thống đèn giao thông, không có đường giao cắt trên cùng mặt lộ và cũng không có lối ra vào các bất động sản dọc bên đường. Đường cao tốc không có đường lộ, đường sắt hay đường bộ hành băng ngang cùng mặt lộ với nó, thay vào đó là các cầu vượt bên trên hay bên dưới. Lối ra vào đường cao tốc tại các [[nút giao thông lập thể]] được cung cấp bởi các nhánh chuyển đường (ramps), cho phép sự thay đổi tốc độ lái xe giữa đường cao tốc và đường thông thường. Trên đường cao tốc, hai chiều lưu thông được phân cách bằng một dải đất trống ở giữa (thí dụ như một dải cỏ hay dải đá) hoặc một [[dải phân cách]]. |
Đường cao tốc cho phép dòng lưu thông không bị cản trở vì không có hệ thống đèn giao thông, không có đường giao cắt trên cùng mặt lộ và cũng không có lối ra vào các bất động sản dọc bên đường. Đường cao tốc không có đường lộ, đường sắt hay đường bộ hành băng ngang cùng mặt lộ với nó, thay vào đó là các cầu vượt bên trên hay bên dưới. Lối ra vào đường cao tốc tại các [[nút giao thông lập thể]] được cung cấp bởi các nhánh chuyển đường (ramps), cho phép sự thay đổi tốc độ lái xe giữa đường cao tốc và đường thông thường. Trên đường cao tốc, hai chiều lưu thông được phân cách bằng một dải đất trống ở giữa (thí dụ như một dải cỏ hay dải đá) hoặc một [[dải phân cách]]. |
Phiên bản lúc 01:10, ngày 19 tháng 7 năm 2012
Đường cao tốc hay đường có kiểm soát lối ra vào (tiếng Anh: Controlled-access highway) là một loại xa lộ được thiết kế đặc biệt cho xe cộ lưu thông ở tốc độ cao với tất cả các chiều lưu thông, lối ra vào có điều khiển. Loại đường này được biết với nhiều tên gọi khác nhau khắp thế giới trong đó có Autobahn (Đức), autopista (các nước nói tiếng Tây Ban Nha), autoroute (các nước nói tiếng Pháp), autostrada (Ý), autosnelweg (Hà Lan và Bỉ), freeway, expressway (Hoa Kỳ), motorway (Vương Quốc Anh),..
Đường cao tốc cho phép dòng lưu thông không bị cản trở vì không có hệ thống đèn giao thông, không có đường giao cắt trên cùng mặt lộ và cũng không có lối ra vào các bất động sản dọc bên đường. Đường cao tốc không có đường lộ, đường sắt hay đường bộ hành băng ngang cùng mặt lộ với nó, thay vào đó là các cầu vượt bên trên hay bên dưới. Lối ra vào đường cao tốc tại các nút giao thông lập thể được cung cấp bởi các nhánh chuyển đường (ramps), cho phép sự thay đổi tốc độ lái xe giữa đường cao tốc và đường thông thường. Trên đường cao tốc, hai chiều lưu thông được phân cách bằng một dải đất trống ở giữa (thí dụ như một dải cỏ hay dải đá) hoặc một dải phân cách.
Đường có kiểm soát lối ra vào như chúng ta thấy ngày nay đã tiến hóa trong suốt nữa đầu thế kỷ 20. Long Island Motor Parkway, được giới tư nhân đầu tư và khánh thành vào năm 1908, là đường có kiểm soát lối ra vào đầu tiên trên thế giới. Đức bắt đầu xây dựng hệ thống đường cao tốc nổi tiếng của họ là Reichsautobahn (lúc đó được gọi là xa lộ đôi) sau Đệ nhất Thế chiến. Đức nhanh chóng lập ra hệ thống đường như thế trên toàn đất nước với tiên đoán rằng chúng sẽ được sử dụng trong Đệ nhị Thế chiến. Chẳng bao lâu sau đó, nước Ý làm theo và khánh thành Autostrada đầu tiên của họ vào năm 1925. Tỉnh bang Ontario và tiểu bang Pennsylvania khánh thành freeways đầu tiên tại Bắc Mỹ vào năm 1940. Nước Anh bị lệ thuộc nặng nề vào đường sắt nên không xây dựng motorway đầu tiên của họ cho đến giữa thập niên 1950.
Phần lớn các quốc gia kỷ thuật tiên tiến đều có một hệ thống đường cao tốc rộng khắp. Đường cao tốc đã mang đến sự linh động cho giao thông đường bộ đến hầu hết các nơi trên thế giới, cải tiến sự hiệu quả nhiên liệu, góp phần cải thiện sự giao lưu văn hóa và kinh tế giữa các cộng đồng.
Định nghĩa
Không có một định nghĩa chính thức nào trong các từ tiếng Anh như "motorway", "freeway" và "expressway" cũng như các từ tương ứng trong các ngôn ngữ khác được chấp nhận trên phạm vi toàn thế giới - trong đa số trường hợp, các từ dùng để chỉ đường cao tốc được định nghĩa theo luật địa phương hay theo các chuẩn mực thiết kế:
ITE | OECD[1] | Tiêu chuẩn Anh Quốc |
---|---|---|
|
Đường lộ, được thiết kế và xây dựng đặc biệt cho giao thông đường bộ, không phục vụ những bất động sản nằm sát ranh với nó, và nó:
|
|
Lịch sử
Các xa lộ có giới hạn lối ra vào như ngày nay đã tiến hóa trong nữa đầu thế kỷ 20. Đường công viên Long Island, do tư nhân đầu tư và khánh thành năm 1908 là đường lộ có giới hạn lối ra vào đầu tiên trên thế giới. Nó gồm có nhiều đặc điểm như ngày nay trong đó phải kể là các lối dành cho đổi chiều lưu thông, có hàng rào an toàn và mặt đường được gia cố bằng bê tông.[2] Đa số các xa lộ có giới hạn lối ra vào có nguồn gốc bắt đầu vào thập niên 1920 để đáp ứng với việc sử dụng xe hơi tăng nhanh, nhu cầu di chuyển nhanh hơn giữa các thành phố và cũng là kết quả của sự cải tiến trong qui trình làm mặt đường, kỷ thuật và vật liệu. Các xa lộ cao tốc ban đầu được gọi là "các xa lộ đôi". Mặc dù được phân cách, chúng vẫn mang ít nét giống như các xa lộ cao tốc ngày nay. Xa lộ đôi đầu tiên trên thế giới được khánh thành vào năm 1924 giữa thành phố Milan và Varese và hiện nay là một phần của các đường cao tốc A8 và A9 tại Ý. Xa lộ này mặc dù được phân cách nhưng chỉ có một làn xe mỗi chiều và không có nút giao thông lập thể. Ngay sau đó không lâu vào năm 1924, Đường công viên Bronx River được khánh thành thông xe. Đường công viên The Bronx River là con đường đầu tiên tại Bắc Mỹ có sử dụng một dải đất để phân cách các làn xe ngược chiều. Nó được xây dựng băng qua một công viên và tại đó các đường phố khác băng ngang nó bằng các cầu vượt.[3][4] Autobahn Bonn-Cologne bắt đầu được xây dựng vào năm 1929 và được thị trưởng Cologne khánh thành năm 1932.[5]
Tại Việt Nam
Các đoạn Hà Nội- Bắc Ninh, Nội Bài – Bắc Ninh, Pháp Vân- Cầu Giẽ, Sài Gòn – Trung Lương là những đoạn đầu tiên cho mạng đường ôtô cao tốc theo quy hoạch. Chi phí xây dựng đường cao tốc cao, 5-7 triệu USD/1km thậm chí tới 10 -12 triệu USD/1km , trong khi đó lưu lượng xe trên đường khi đưa vào khai thác rất thấp, vì Việt Nam mới có hơn 1 triệu ôtô các loại, trong khi đó nưới Đức với số dân tương đương Việt Nam lại có tới hơn 40 triệu ôtô con, riêng thành phố Băng Cốc có tới hơn 4 triệu xe… Các dự án đường cao tốc không được giới đầu tư quan tâm, mâu thuẫn là chính phủ muốn có dự án BOT các công trình giao thông nhưng không muốn phát triển ôtô cá nhân, phát triển nhanh ôtô tắc đường, nên đánh thuế cao dẫn tới giá xe ở Việt Nam cao nhất thế giới. Không bán nhiều ôtô không thu được thuế, làm đường ra có ít xe ôtô chạy, xe máy lại không thu phí, sẽ không thu hồi được vốn. Có lẽ chỉ đến khi nào Việt Nam có 10 triệu xe ôtô riêng lúc đó các dự án BOT cao tốc mới có khả năng thu hồi vốn. Chính vì vậy xây dựng các tuyến đường cao tốc vốn của chính phủ vẫn là chủ yếu. Để đầu tư có hiệu quả phải xem xét từng dự án cụ thể.
Ghi chú
- ^ OECD (26 tháng 2 năm 2004). “Glossary of Statistical Terms”. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2009.
- ^ Patton, Phil (October 9, 2008). "A 100-Year-Old Dream: A Road Just for Cars". The New York Times. Retrieved September 16, 2009.
- ^ “Built to Meander, Parkway Fights to Keep Measured Pace”. The New York Times. 6 tháng 6 năm 1995. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2010.
- ^ Hershenson, Roberta (18 tháng 6 năm 1995). “Bronx River Parkway On an Endangered List”. The New York Times. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2010.
- ^ “German Myth 8 Hitler and the Autobahn”. German.about.com.
Tham khảo
- Về tốc độ thiết kế và mặt cắt ngang đường cao tốc PGS. TS. Bùi Xuân Cậy Bộ môn Đường bộ Khoa Công trình Trường Đại học Giao thông Vận tải
- http://khcn.mt.gov.vn/?Param=category&catid=37&subcatid=48&ArticleId=267