Danh sách núi cao nhất thế giới
(đổi hướng từ Danh sách các núi cao nhất thế giới)
Jump to navigation
Jump to search
Danh sách các núi cao nhất thế giới là danh sách liệt kê 107 đỉnh núi cao nhất đã được biết tới trên thế giới, xếp theo thứ tự từ cao xuống thấp, đo theo độ cao tính từ mực nước biển. Tất cả các đỉnh cao nhất này đều thuộc châu Á.
Sự phân bố[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu hết các đỉnh núi trong danh sách này đều thuộc dãy Himalaya và dãy Karakoram, nằm ở vùng biên giới giữa các nước Ấn Độ, Trung Quốc, Pakistan và Nêpal. Trên thực tế, các đỉnh núi cao hơn 7000 m của thế giới tập trung ở Trung Á, trong một vùng hình chữ nhật với bốn góc là các đỉnh Noshaq (7492 m) trên biên giới Afghanistan - Pakistan ở phía Tây, đỉnh Peak Jengish Chokusu, Tomur Feng (7439 m) ở biên giới Kyrgyzstan-Tân Cương ở phía Bắc, Cống Ca Sơn (Minya Konka) (7556 m) ở Tứ Xuyên phía Đông và Kabru (7412 m) ở biên giới Sikkim - Nepal phía Nam.
Danh sách[sửa | sửa mã nguồn]
(dãy Karakoram thường được xem là một phần thuộc dãy Himalaya lớn hơn, nhưng thực tế nó ở phía Bắc Himalaya)
Trong hệ Mặt Trời[sửa | sửa mã nguồn]
Trên các thiên thể thuộc hệ Mặt Trời (trừ bản thân Mặt Trời), người ta quan sát được khá nhiều vùng đất đá nhô cao hơn chung quanh:
| Hành tinh hoặc vệ tinh |
Mỏm cao nhất |
Chiều cao (metres) | Hình ảnh |
|---|---|---|---|
| Mặt Trăng | Mons Huygens | 4,700 |  |
| Sao Thủy | Caloris Montes | 3.000 | |
| Sao Kim | Maxwell Montes | 11,000 |  |
| Sao Hỏa | Olympus Mons | 21,171 |  |
| Lo | Boösaule Montes | 17,000 (xấp xỉ) |
 |
| Lapetus | equatorial ridge | 20,000 (xấp xỉ) |
 |
| Hành tinh hoặc vệ tinh |
Mỏm cao nhất |
Chiều cao | % of radius[n 1] | Origin | Hình ảnh | Notes |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Mercury | Caloris Montes | ≤ 3 km (1,9 mi)[1][2] | 0.12 | impact[3] | Formed by the Caloris impact | |
| Venus | Skadi Mons | 6,4 km (4,0 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] (approx.)[4] | 0.11 | tectonic[5] | Has radar-bright slopes due to metallic Venus snow, possibly lead sulfide[6] | |
| Maat Mons | 4,9 km (3,0 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] (approx.)[7] | 0.081 | volcanic[8] | Highest volcano on Venus | ||
| Earth | Mauna Kea and Mauna Loa | 10,2 km (6,3 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][9] | 0.16 | volcanic | Just 4,2 km (2,6 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] of this is above sea level | |
| Haleakala | 9,1 km (5,7 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][10] | 0.14 | volcanic | Rises 3.1 km above sea level[10] | ||
| Pico del Teide | 7,5 km (4,7 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][11] | 0.12 | volcanic | Rises 3.7 km above sea level[11] | ||
| Denali | 5,3 đến 5,9 km (3,3 đến 3,7 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][12] | 0.093 | tectonic | Tallest mountain base-to-peak on land[13][n 2] | ||
| Mount Everest | 3,6 đến 4,6 km (2,2 đến 2,9 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][14] | 0.072 | tectonic | 4.6 km on north face, 3.6 km on south face;[n 3] listed only because it has the highest elevation (8.8 km) above sea level | ||
| Mặt Trăng | Mons Huygens | 5,5 km (3,4 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][15][16] | 0.32 | impact | |
Formed by the Imbrium impact |
| Mons Hadley | 4,5 km (2,8 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][15][16] | 0.26 | impact | Formed by the Imbrium impact | ||
| Mons Rümker | 1,1 km (0,68 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][17] | 0.063 | volcanic | Largest volcanic construct on the Moon[17] | ||
| Mars | Olympus Mons | 21,9 km (14 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][18][19] | 0.65 | volcanic | Rises 26 km above northern plains,[20] 1000 km away. Summit calderas are 60 x 80 km wide, up to 3.2 km deep;[19] scarp around margin is up to 8 km high.[21] | |
| Ascraeus Mons | 14,9 km (9,3 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][18] | 0.44 | volcanic | Tallest of the three Tharsis Montes | ||
| Elysium Mons | 12,6 km (7,8 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][18] | 0.37 | volcanic | Highest volcano in Elysium | ||
| Arsia Mons | 11,7 km (7,3 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][18] | 0.35 | volcanic | Summit caldera is 108 đến 138 km (67 đến 86 mi) across[18] | ||
| Pavonis Mons | 8,4 km (5,2 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][18] | 0.25 | volcanic | Summit caldera is 4,8 km (3,0 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] deep[18] | ||
| Anseris Mons | 6,2 km (3,9 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][22] | 0.18 | impact | Among the highest nonvolcanic peaks on Mars, formed by the Hellas impact | ||
| Aeolis Mons ("Mount Sharp") | 4,5 đến 5,5 km (2,8 đến 3,4 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][23][n 4] | 0.16 | deposition and erosion[n 5] | Formed from deposits in Gale crater;[27] the MSL rover has been ascending it since November 2014.[28] | ||
| Vesta | Rheasilvia central peak | 22 km (14 mi)[29][30] | 8.4 | impact | Almost 200 km (120 mi) wide. See also: List of largest craters in the Solar System | |
| Ceres | Ahuna Mons | 4 km (2,5 mi)[31] | 0.85 | cryovolcanic[32] | Isolated steep-sided dome in relatively smooth area; max. height of ~ 5 km on steepest side; roughly antipodal to largest impact basin on Ceres | |
| Io | Boösaule Montes "South"[33] | 17,5 đến 18,2 km (10,9 đến 11,3 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][34] | 1.0 | tectonic | Has a 15 km (9 mi) high scarp on its SE margin[35] | |
| Ionian Mons east ridge | 12,7 km (7,9 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] (approx.)[35][36] | 0.70 | tectonic | Has the form of a curved double ridge | ||
| Euboea Montes | 10,3 đến 13,4 km (6,4 đến 8,3 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][37] | 0.74 | tectonic | A NW flank landslide left a 25,000 km3 debris apron[38][n 6] | ||
| unnamed (245° W, 30° S) | 2,5 km (1,6 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] (approx.)[39][40] | 0.14 | volcanic | One of the tallest of Io's many volcanoes, with an atypical conical form[40][n 7] | ||
| Mimas | Herschel central peak | 7 km (4 mi) (approx.)[42] | 3.5 | impact | See also: List of largest craters in the Solar System | |
| Dione | Janiculum Dorsa | 1,5 km (0,9 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][43] | 0.27 | tectonic[n 8] | Surrounding crust depressed ca. 0.3 km. | |
| Titan | Mithrim Montes | ≤ 3,3 km (2,1 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][46] | 0.13 | tectonic[46] | May have formed due to global contraction[47] | |
| Doom Mons | 1,45 km (0,90 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][48] | 0.056 | cryovolcanic[48] | Adjacent to Sotra Patera, a 1,7 km (1,1 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] deep collapse feature[48] | ||
| Iapetus | equatorial ridge | 20 km (12 mi) (approx.)[49] | 2.7 | uncertain[n 9] | Individual peaks have not been measured | |
| Oberon | unnamed ("limb mountain") | 11 km (7 mi) (approx.)[42] | 1.4 | impact (?) | A value of 6 km was given shortly after the Voyager 2 encounter[53] | |
| Pluto | Piccard Mons[n 10][54][55] | ~5,6 km (3,5 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][56] | 0.47 | cryovolcanic (?) | ~220 km across[56] | |
| Wright Mons{[n 10][54][55] | ~4,0 km (2,5 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][54] | 0.34 | cryovolcanic (?) | ~160 km across;[54] summit depression ~56 km across[57] | ||
| Tenzing Montes[58] | ≤ 3,5 km (2,2 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ][59] | 0.30 | tectonic[59] (?) | Composed of water ice;[59] named after Tenzing Norgay[60] |
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “Surface”. MESSENGER web site. Johns Hopkins University/Applied Physics Lab. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2012.
- ^ Oberst, J.; Preusker, F.; Phillips, R. J.; Watters, T. R.; Head, J. W.; Zuber, M. T.; Solomon, S. C. (2010). “The morphology of Mercury’s Caloris basin as seen in MESSENGER stereo topographic models”. Icarus 209 (1): 230–238. Bibcode:2010Icar..209..230O. ISSN 0019-1035. doi:10.1016/j.icarus.2010.03.009.
- ^ Fassett, C. I.; Head, J. W.; Blewett, D. T.; Chapman, C. R.; Dickson, J. L.; Murchie, S. L.; Solomon, S. C.; Watters, T. R. (2009). “Caloris impact basin: Exterior geomorphology, stratigraphy, morphometry, radial sculpture, and smooth plains deposits”. Earth and Planetary Science Letters 285 (3-4): 297–308. Bibcode:2009E&PSL.285..297F. ISSN 0012-821X. doi:10.1016/j.epsl.2009.05.022.
- ^ Jones, Tom; Stofan, Ellen (2008). Planetology : Unlocking the secrets of the solar system. Washington, D.C.: National Geographic Society. tr. 74. ISBN 978-1-4262-0121-9.
- ^ Keep, M.; Hansen, V. L. (1994). “Structural history of Maxwell Montes, Venus: Implications for Venusian mountain belt formation”. Journal of Geophysical Research 99 (E12): 26015. Bibcode:1994JGR....9926015K. ISSN 0148-0227. doi:10.1029/94JE02636.
- ^ Otten, Carolyn Jones (10 tháng 2 năm 2004). “'Heavy metal' snow on Venus is lead sulfide”. Newsroom (Washington University in Saint Louis). Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2012.
- ^ “PIA00106: Venus - 3D Perspective View of Maat Mons”. Planetary Photojournal. Jet Propulsion Lab. 1 tháng 8 năm 1996. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2012.
- ^ Robinson, C. A.; Thornhill, G. D.; Parfitt, E. A. (tháng 1 năm 1995). “Large-scale volcanic activity at Maat Mons: Can this explain fluctuations in atmospheric chemistry observed by Pioneer Venus?”. Journal of Geophysical Research 100 (E6): 11755–11764. Bibcode:1995JGR...10011755R. doi:10.1029/95JE00147. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2013.
- ^ “Mountains: Highest Points on Earth”. National Geographic Society. Truy cập ngày 19 tháng 9 năm 2010.
- ^ a ă “Haleakala National Park Geology Fieldnotes”. U.S. National Park Service. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2017.
- ^ a ă “Teide National Park”. UNESCO World Heritage Site list. UNESCO. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2013.
- ^ “NOVA Online: Surviving Denali, The Mission”. NOVA web site. Public Broadcasting Corporation. 2000. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2007.
- ^ Adam Helman (2005). The Finest Peaks: Prominence and Other Mountain Measures. Trafford Publishing. ISBN 978-1-4120-5995-4. Truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2012.
- ^ Mount Everest (1:50,000 scale map), prepared under the direction of Bradford Washburn for the Boston Museum of Science, the Swiss Foundation for Alpine Research, and the National Geographic Society, 1991, ISBN 3-85515-105-9
- ^ a ă Fred W. Price (1988). The Moon observer's handbook. London: Cambridge University Press. ISBN 0-521-33500-0.
- ^ a ă Moore, Patrick (2001). On the Moon. London: Cassell & Co.
- ^ a ă Wöhler, C.; Lena, R.; Pau, K. C. (16 tháng 3 năm 2007), The Lunar Dome Complex Mons Rümker: Morphometry, Rheology, and Mode of Emplacement, League City, Texas: Dordrecht, D. Reidel Publishing Co, truy cập ngày 28 tháng 8 năm 2007
- ^ a ă â b c d đ Plescia, J. B. (2004). “Morphometric properties of Martian volcanoes”. Journal of Geophysical Research 109 (E3). Bibcode:2004JGRE..109.3003P. ISSN 0148-0227. doi:10.1029/2002JE002031.
- ^ a ă Carr, Michael H. (11 tháng 1 năm 2007). The Surface of Mars. Cambridge University Press. tr. 51. ISBN 978-1-139-46124-5.
- ^ Comins, Neil F. (4 tháng 1 năm 2012). Discovering the Essential Universe. Macmillan. ISBN 978-1-4292-5519-6. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2012.
- ^ Lopes, R.; Guest, J. E.; Hiller, K.; Neukum, G. (tháng 1 năm 1982). “Further evidence for a mass movement origin of the Olympus Mons aureole”. Journal of Geophysical Research 87 (B12): 9917–9928. Bibcode:1982JGR....87.9917L. doi:10.1029/JB087iB12p09917.
- ^ JMARS MOLA elevation dataset. Christensen, P.; Gorelick, N.; Anwar, S.; Dickenshied, S.; Edwards, C.; Engle, E. (2007) "New Insights About Mars From the Creation and Analysis of Mars Global Datasets;" American Geophysical Union, Fall Meeting, abstract #P11E-01.
- ^ a ă “Gale Crater's History Book”. Mars Odyssey THEMIS web site. Arizona State University. Truy cập ngày 7 tháng 12 năm 2012.
- ^ Anderson, R. B.; Bell III, J. F. (2010). “Geologic mapping and characterization of Gale Crater and implications for its potential as a Mars Science Laboratory landing site”. International Journal of Mars Science and Exploration 5: 76–128. Bibcode:2010IJMSE...5...76A. doi:10.1555/mars.2010.0004.
- ^ Wall, M. (6 tháng 5 năm 2013). “Bizarre Mars Mountain Possibly Built by Wind, Not Water”. Space.com. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2013.
- ^ Kite, E. S.; Lewis, K. W.; Lamb, M. P.; Newman, C. E.; Richardson, M. I. (2013). “Growth and form of the mound in Gale Crater, Mars: Slope wind enhanced erosion and transport”. Geology 41 (5): 543–546. Bibcode:2013Geo....41..543K. ISSN 0091-7613. arXiv:1205.6840. doi:10.1130/G33909.1.
- ^ Agle, D. C. (28 tháng 3 năm 2012). “'Mount Sharp' On Mars Links Geology's Past and Future”. NASA. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2012.
- ^ Webster, Gay; Brown, Dwayne (9 tháng 11 năm 2014). “Curiosity Arrives at Mount Sharp”. NASA Jet Propulsion Laboratory. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2016.
- ^ Vega, P. (11 tháng 10 năm 2011). “New View of Vesta Mountain From NASA's Dawn Mission”. Jet Propulsion Lab's Dawn mission web site. NASA. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2012.
- ^ Schenk, P.; Marchi, S.; O'Brien, D. P.; Buczkowski, D.; Jaumann, R.; Yingst, A.; McCord, T.; Gaskell, R.; Roatsch, T.; Keller, H. E.; Raymond, C.A.; Russell, C. T. (1 tháng 3 năm 2012), Mega-Impacts into Planetary Bodies: Global Effects of the Giant Rheasilvia Impact Basin on Vesta, The Woodlands, Texas: LPI, contribution 1659, id.2757, truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2012
- ^ “Dawn's First Year at Ceres: A Mountain Emerges”. JPL Dawn website. Jet Propulsion Lab. 7 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 8 tháng 3 năm 2016.
- ^ Ruesch, O.; Platz, T.; Schenk, P.; McFadden, L. A.; Castillo-Rogez, J. C.; Quick, L. C.; Byrne, S.; Preusker, F.; OBrien, D. P.; Schmedemann, N.; Williams, D. A.; Li, J.- Y.; Bland, M. T.; Hiesinger, H.; Kneissl, T.; Neesemann, A.; Schaefer, M.; Pasckert, J. H.; Schmidt, B. E.; Buczkowski, D. L.; Sykes, M. V.; Nathues, A.; Roatsch, T.; Hoffmann, M.; Raymond, C. A.; Russell, C. T. (2 tháng 9 năm 2016). “Cryovolcanism on Ceres”. Science 353 (6303): aaf4286–aaf4286. Bibcode:2016Sci...353.4286R. doi:10.1126/science.aaf4286.
- ^ Perry, Jason (27 tháng 1 năm 2009). “Boösaule Montes”. Gish Bar Times blog. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2012.
- ^ Schenk, P.; Hargitai, H. “Boösaule Montes”. Io Mountain Database. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2012.
- ^ a ă Schenk, P.; Hargitai, H.; Wilson, R.; McEwen, A.; Thomas, P. (2001). “The mountains of Io: Global and geological perspectives from Voyager and Galileo”. Journal of Geophysical Research 106 (E12): 33201. Bibcode:2001JGR...10633201S. ISSN 0148-0227. doi:10.1029/2000JE001408.
- ^ Schenk, P.; Hargitai, H. “Ionian Mons”. Io Mountain Database. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2012.
- ^ Schenk, P.; Hargitai, H. “Euboea Montes”. Io Mountain Database. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2012.
- ^ a ă Martel, L. M. V. (16 tháng 2 năm 2011). “Big Mountain, Big Landslide on Jupiter's Moon, Io”. NASA Solar System Exploration web site. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2012.
- ^ Moore, J. M.; McEwen, A. S.; Albin, E. F.; Greeley, R. (1986). “Topographic evidence for shield volcanism on Io”. Icarus 67 (1): 181–183. Bibcode:1986Icar...67..181M. ISSN 0019-1035. doi:10.1016/0019-1035(86)90183-1.
- ^ a ă Schenk, P.; Hargitai, H. “Unnamed volcanic mountain”. Io Mountain Database. Truy cập ngày 6 tháng 12 năm 2012.
- ^ a ă Schenk, P. M.; Wilson, R. R.; Davies, R. G. (2004). “Shield volcano topography and the rheology of lava flows on Io”. Icarus 169 (1): 98–110. Bibcode:2004Icar..169...98S. doi:10.1016/j.icarus.2004.01.015.
- ^ a ă Moore, Jeffrey M.; Schenk, Paul M.; Bruesch, Lindsey S.; Asphaug, Erik; McKinnon, William B. (tháng 10 năm 2004). “Large impact features on middle-sized icy satellites” (PDF). Icarus 171 (2): 421–443. Bibcode:2004Icar..171..421M. doi:10.1016/j.icarus.2004.05.009.
- ^ Hammond, N. P.; Phillips, C. B.; Nimmo, F.; Kattenhorn, S. A. (tháng 3 năm 2013). “Flexure on Dione: Investigating subsurface structure and thermal history”. Icarus 223 (1): 418–422. Bibcode:2013Icar..223..418H. doi:10.1016/j.icarus.2012.12.021.
- ^ Beddingfield, C. B.; Emery, J. P.; Burr, D. M. (tháng 3 năm 2013), Testing for a Contractional Origin of Janiculum Dorsa on the Northern, Leading Hemisphere of Saturn's Moon Dione, The Woodlands, Texas: Lunar and Planetary Institute, tr. 1301, truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2014
- ^ Overlooked Ocean Worlds Fill the Outer Solar System. John Wenz, Scientific American. 4 October 2017.
- ^ a ă “PIA20023: Radar View of Titan's Tallest Mountains”. Photojournal.jpl.nasa.gov. Jet Propulsion Laboratory. 24 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2016.
- ^ Mitri, G.; Bland,M. T.; Showman, A. P.; Radebaugh, J.; Stiles, B.; Lopes, R. M. C.; Lunine, J. I.; Pappalardo, R. T. (2010). “Mountains on Titan: Modeling and observations”. Journal of Geophysical Research 115 (E10002): 1–15. Bibcode:2010JGRE..11510002M. doi:10.1029/2010JE003592. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2012.
- ^ a ă â Lopes, R. M. C.; Kirk, R. L.; Mitchell, K. L.; LeGall, A.; Barnes, J. W.; Hayes, A.; Kargel, J.; Wye, L.; Radebaugh, J.; Stofan, E. R.; Janssen, M. A.; Neish, C. D.; Wall, S. D.; Wood, C. A.; Lunine, J. I.; Malaska, M. J. (19 tháng 3 năm 2013). “Cryovolcanism on Titan: New results from Cassini RADAR and VIMS”. Journal of Geophysical Research: Planets 118: 1–20. Bibcode:2013JGRE..118..416L. doi:10.1002/jgre.20062. Truy cập ngày 10 tháng 4 năm 2013.
- ^ Giese, B.; Denk, T.; Neukum, G.; Roatsch, T.; Helfenstein, P.; Thomas, P. C.; Turtle, E. P.; McEwen, A.; Porco, C. C. (2008). “The topography of Iapetus' leading side” (PDF). Icarus 193 (2): 359–371. Bibcode:2008Icar..193..359G. ISSN 0019-1035. doi:10.1016/j.icarus.2007.06.005.
- ^ Porco, C. C. và đồng nghiệp (2005). “Cassini Imaging Science: Initial Results on Phoebe and Iapetus”. Science 307 (5713): 1237–1242. Bibcode:2005Sci...307.1237P. ISSN 0036-8075. PMID 15731440. doi:10.1126/science.1107981. 2005Sci...307.1237P.
- ^ Kerr, Richard A. (6 tháng 1 năm 2006). “How Saturn's Icy Moons Get a (Geologic) Life”. Science 311 (5757): 29. PMID 16400121. doi:10.1126/science.311.5757.29.
- ^ Ip, W.-H. (2006). “On a ring origin of the equatorial ridge of Iapetus” (PDF). Geophysical Research Letters 33 (16): L16203. Bibcode:2006GeoRL..3316203I. ISSN 0094-8276. doi:10.1029/2005GL025386.
- ^ Moore, P.; Henbest, N. (tháng 4 năm 1986). “Uranus - the View from Voyager”. Journal of the British Astronomical Association 96 (3): 131–137. Bibcode:1986JBAA...96..131M. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2012.
- ^ a ă â b “At Pluto, New Horizons Finds Geology of All Ages, Possible Ice Volcanoes, Insight into Planetary Origins”. New Horizons News Center. The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory LLC. 9 tháng 11 năm 2015. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2015.
- ^ a ă Witze, A. (9 tháng 11 năm 2015). “Icy volcanoes may dot Pluto's surface”. Nature News and Comment. Nature Publishing Group. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2015.
- ^ a ă “Ice Volcanoes and Topography”. New Horizons Multimedia. The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory LLC. 9 tháng 11 năm 2015. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2015.
- ^ “Ice Volcanoes on Pluto?”. New Horizons Multimedia. The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory LLC. 9 tháng 11 năm 2015. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2015.
- ^ Hand, E.; Kerr, R. (17 tháng 7 năm 2015). “Potential geysers spotted on Pluto”. Science 349. doi:10.1126/science.aac8875.
- ^ a ă â Hand, E.; Kerr, R. (15 tháng 7 năm 2015). “Pluto is alive—but where is the heat coming from?”. Science. doi:10.1126/science.aac8860.
- ^ Pokhrel, Rajan (19 tháng 7 năm 2015). “Nepal’s mountaineering fraternity happy over Pluto mountains named after Tenzing Norgay Sherpa - Nepal's First Landmark In The Solar System”. The Himalayan Times. Truy cập ngày 19 tháng 7 năm 2015.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ 100 x ratio of peak height to radius of the parent world
- ^ On p. 20 of Helman (2005): "the base to peak rise of Mount McKinley is the largest of any mountain that lies entirely above sea level, some 18.000 ft (5.500 m)"
- ^ Peak is 8,8 km (5,5 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] above sea level, and over 13 km (8,1 mi) above the oceanic abyssal plain.
- ^ About 5,25 km (3,26 mi)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] high from the perspective of the landing site of Curiosity.[24]
- ^ A crater central peak may sit below the mound of sediment. If that sediment was deposited while the crater was flooded, the crater may have once been entirely filled before erosional processes gained the upper hand.[23] However, if the deposition was due to katabatic winds, as suggested by reported 3 degree radial slopes of the mound's layers, the role of erosion would have been to place an upper limit on the mound's growth.[25][26]
- ^ Among the Solar System's largest[38]
- ^ Some of Io's paterae are surrounded by radial patterns of lava flows, indicating they are on a topographic high point, making them shield volcanoes. Most of these volcanoes exhibit relief of less than 1 km. A few have more relief; Ruwa Patera rises 2.5 to 3 km over its 300 km width. However, its slopes are only on the order of a degree.[41] A handful of Io's smaller shield volcanoes have steeper, conical profiles; the example listed is 60 km across and has slopes averaging 4° and reaching 6-7° approaching the small summit depression.[41]
- ^ Was apparently formed via contraction.[44][45]
- ^ Hypotheses of origin include crustal readjustment associated with a decrease in oblateness due to tidal locking,[50][51] and deposition of deorbiting material from a former ring around the moon.[52]
- ^ a ă Name not yet approved by the IAU
