Lịch sử Châu Phi

Các quốc gia châu Phi tiền thuộc địa từ các khoảng thời gian khác nhau

Obelisk tại đền thờ Luxor, Ai Cập. khoảng 1200 TCN

Hiệp sĩ Baguirmi trong bộ áo giáp độn đầy đủ

Lịch sử Châu Phi bắt đầu với sự xuất hiện của vượn nhân hình, người cổ xưa và cách đây ít nhất 200.000 năm trước con người hiện đại về mặt giải phẫu (Homo sapiens) ở Đông Phi, và tiếp tục không ngừng cho đến hiện tại như một sự chắp vá của các quốc gia phát triển chính trị và đa dạng. Lịch sử được ghi nhận sớm nhất phát sinh ở Vương quốc Kush và ở Ai Cập cổ đại, Sahel, Maghreb và Sừng châu Phi.

Sau khi sa mạc hóa sa mạc Sahara, lịch sử Bắc Phi đã song hành cùng với Trung Đông và Nam Âu trong khi sự bành trướng của vùng Baltu quét từ Cameroon (Trung Phi) ngày nay qua phần lớn lục địa cận Sahara trong các đợt sóng từ năm 1000 TCN đến năm 0, tạo ra một điểm chung về ngôn ngữ trên hầu hết lục địa miền trung và miền nam.

Trong thời trung cổ, Hồi giáo lan rộng từ phía tây đến Ả Rập đến Ai Cập, vượt qua Maghreb và Sahel. Một số quốc gia và xã hội tiền thực dân đáng chú ý ở Châu Phi bao gồm Đế quốc Ajuran, D'mt, Vương quốc Adal, Alodia, Vương quốc Warsangali, Vương quốc Nri, Văn hóa Nok, Đế quốc Mali, Đế quốc Songhai, Đế quốc Benin, Đế quốc Oyo, Đế quốc Ashanti, Đế quốc Ghana, Vương quốc Mossi, Đế quốc Mutapa, Vương quốc Mapungubwe, Vương quốc Sine, Vương quốc Sennar, Vương quốc Saloum, Vương quốc Baol, Vương quốc Cayor, Vương quốc Zimbabwe, Vương quốc Kongo, Vương quốc Kaabu, Vương quốc Ile Ife, Carthage Cổ đại, Numidia, Mauretania và Đế chế Aksumite. Vào thời kỳ đỉnh cao, trước thời kỳ chủ nghĩa thực dân châu Âu, người ta ước tính rằng châu Phi có tới 10.000 quốc gia và các nhóm tự trị khác nhau với các ngôn ngữ và phong tục riêng biệt.

Từ giữa thế kỷ thứ 7, việc buôn bán nô lệ Ả Rập đã chứng kiến người Ả Rập Hồi giáo nô lệ hóa người châu Phi. Sau một hiệp định đình chiến giữa Rashidun Caliphate và Vương quốc Makuria sau Trận Dongola lần thứ hai vào năm 652, nô lệ đã được vận chuyển, cùng với người châu Á và châu Âu, qua Biển Đỏ, Ấn Độ Dương và sa mạc Sahara.

Từ cuối thế kỷ 15, người châu Âu bắt đầu tham gia buôn bán nô lệ. Người ta có thể nói người Bồ Đào Nha dẫn đầu trong quan hệ đối tác với những người châu Âu khác. Điều đó bao gồm việc buôn bán hình tam giác, với người Bồ Đào Nha ban đầu có được nô lệ thông qua buôn bán và sau đó bằng vũ lực như một phần của việc buôn bán nô lệ Đại Tây Dương. Họ vận chuyển nô lệ Tây, Trung và Nam Phi ra nước ngoài. Sau đó, thực dân châu Âu ở châu Phi đã phát triển nhanh chóng từ khoảng 10% (1870) đến hơn 90% (1914) trong Cuộc tranh giành châu Phi (1881-1914). Tuy nhiên, sau những cuộc đấu tranh giành độc lập ở nhiều nơi trên lục địa, cũng như một châu Âu suy yếu sau Chiến tranh thế giới thứ hai (1939–1945), việc phi thực dân hóa đã diễn ra trên khắp châu Phi, đỉnh điểm là vào năm 1960, năm của châu Phi.

Các ngành như việc ghi lại lịch sử truyền miệng, ngôn ngữ học lịch sử, khảo cổ học và di truyền học là rất quan trọng trong việc tái khám phá các nền văn minh vĩ đại của châu Phi thời cổ đại.