Xem mã nguồn của Thánh ca

'''Thánh ca''' là một [[thể loại]] [[ca khúc]] [[tôn giáo]] được sáng tác cho mục đích tôn vinh, chúc tụng (do đó còn gọi là '''tán ca''' hay '''tụng ca''') hay [[Cầu nguyện|nguyện cầu]] hướng về một [[Thần|thần linh]]. Thuật từ ''hymn'' trong [[tiếng Anh]] có nguồn gốc từ [[tiếng Hy Lạp]] "{{Polytonic|ὕμνος}} "nghĩa là "bài ca chúc tụng", đến từ gốc Proto-Indo-European ''sh<sub>2</sub>em-'' nghĩa là "ca hát", có liên quan đến tiếng [[Hittite]] ''{{Unicode|išḫamai}}'' "người ấy hát", và [[tiếng Phạn]] ''sāman'' "bài hát".

Trong số những bài Thánh ca cổ có ''Great Hymn to the Aten'' của ''pharaoh'' [[Akhenaton|Akhenaten]], và [[Kinh Vệ Đà|Vedas]], một hợp tuyển các bài Thánh ca theo truyền thống [[Ấn Độ giáo|Ấn giáo]]. Truyền thống Thánh ca phương Tây khởi đầu với ''Thánh ca Homer'', tuyển tập các bài Thánh ca [[Hy Lạp]] cổ, Thánh ca cổ xưa nhất được viết từ thế kỷ thứ 7 TCN, chúc tụng các thần linh trong [[Thần thoại Hy Lạp]].

Ngoài ra Thánh ca còn sử dụng trong [[Hồi giáo|Hồi Giáo]]. Thánh ca còn dùng để ca tụng một vị Thánh nào đó và biểu tượng của [[Thánh đạo]].
==Truyền thống Kitô giáo==
Thánh ca [[Kitô giáo]], khởi nguồn cảm hứng từ [[Thánh Vịnh]] (Thi thiên) của [[David|Vua David]], được dùng để chúc tụng và tôn thờ [[Thiên Chúa]]. Cũng có nhiều bài Thánh ca được sáng tác để tôn vinh [[Giêsu]].

Thánh ca Kitô giáo thường được viết theo những chủ đề đặc biệt như [[Lễ Giáng Sinh]], [[Lễ Phục Sinh]] hoặc [[Lễ Các Thánh]]. Những bài Thánh ca khác được sáng tác để chuyển tải các thông điệp của [[Kinh Thánh]] hoặc theo ý nghĩa của các [[Thánh lễ]] như [[Tiệc Thánh]] ([[Bí tích Thánh Thể]]) hoặc [[Thanh Tẩy]]. Trong [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo Rôma]], [[Chính Thống giáo Đông phương|Chính Thống giáo]], và nhóm [[Công giáo Anh]] thuộc [[Anh giáo]] có một số Thánh ca dành cho các [[Thánh (Kitô giáo)|Thánh]], nhất là [[Đức Mẹ Maria]].

Từ thời kỳ [[Giáo hội Kitô giáo|Hội Thánh]] sơ khai, hát Thánh ca đã thủ giữ vai trò quan trọng trong lễ thờ phượng.<ref>
*Phúc âm Matthew 6: 30, ''"Khi đã hát thơ Thánh rồi, Chúa Giê-xu và môn đồ đi ra mà lên núi Olive."''
*1Corinthians 14: 26, ''"Khi anh em nhóm lại với nhau, trong anh em, ai có bài ca, hoặc bài giảng dạy, hoặc lời tỏ sự kín nhiệm, hoặc nói tiếng lạ, hoặc giải tiếng lạ chăng? Hãy làm hết thảy cho được gây dựng."''
*Ephesians 5: 19,''"Hãy lấy ca vịnh, thơ Thánh, và bài hát thiêng liêng mà đối đáp cùng nhau, và hết lòng hát mừng ngợi khen Chúa."''
*Gia-cơ 5: 13, ''"Trong anh em có ai chịu khổ chăng? Người ấy hãy cầu nguyện. Có ai vui mừng chăng? Hãy hát ngợi khen."''
*</ref> Những bài Thánh ca tôn vinh Chúa bởi giáo đoàn hoặc [[ca đoàn]], thường có phần nhạc đệm. Thời xưa, các nhạc cụ phổ biến là đàn [[harp]], đàn [[lyre]] và đàn [[lute]] được dùng để hỗ trợ khi hát thi thiên hoặc Thánh ca. Ngày nay các loại nhạc cụ này được thế chỗ bởi đàn dương cầm (''piano'') hoặc phong cầm (''organ''), ngay cả là các dàn nhạc giao hưởng. Tại nhiều giáo đoàn thuộc [[Phong trào Tin Lành]] và [[Phong trào Ngũ tuần]], có cả [[guitar]] điện và trống, trong khi một số giáo hội khác như ''Church of Christ'' vẫn còn cấm sử dụng các loại nhạc cụ, chỉ được phép hát Thánh ca theo cách [[a cappella]] trong lễ thờ phượng.

==Lịch sử==
[[Tôma Aquinô]], trong phần dẫn nhập sách chú giải Thi thiên (Thánh Vịnh) của ông, đã định nghĩa Thánh ca Cơ Đốc: "''Hymnus est laus Dei cum cantico; canticum autem exultatio mentis de aeternis habita, prorumpens in vocem''." (Thánh ca là bài hát tôn vinh Thiên Chúa, trong sự thăng hoa của tâm linh ngụ cư trong chốn vĩnh hằng, bộc phát thành tiếng hát).<ref>{{Chú thích web
 | họ 1 = Aquinas
 | tên 1 = Thomas
 | lk tác giả 1 = Thomas Aquinas
 | tiêu đề = St. Thomas's Introduction to his Exposition of the Psalms of David
 | url = http://www4.desales.edu/~philtheo/loughlin/ATP/Proemium.html
 | ngày truy cập = ngày 8 tháng 2 năm 2008
 | archive-date = 2016-04-10
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160410143356/http://www4.desales.edu/~philtheo/loughlin/ATP/Proemium.html
 | url-status = dead
 }}</ref>

Vì không có ký âm, hình thái âm nhạc của các bài Thánh ca cổ là bất định. Đến thời [[Trung Cổ]], những bài Thánh ca hoàn chỉnh phát triển theo dòng nhạc ''Gregorian chant'' hoặc hát không nhạc đệm, được đồng ca bởi ca đoàn của các tu viện. Những bài Thánh ca này được sáng tác bằng [[latinh|tiếng Latin]], dù có nhiều bài được dịch ra các ngôn ngữ khác.

Cuộc [[Cải cách Kháng Cách]] đã kích hoạt phong trào sáng tác và hát Thánh ca trong các giáo đoàn. [[Martin Luther]] không chỉ nổi tiếng như là một nhà cải cách mà còn là tác giả nhiều bài Thánh ca như ''A Mighty Fortress Is Our God'' ([[Chúa vốn Bức thành Kiên cố]]), được yêu thích trong các giáo hội [[Tin Lành|Kháng Cách]] và được hát ngay cả trong các nhà thờ [[Công giáo]]. Luther và các đồng sự thường dùng Thánh ca để chuyển tải các thông điệp tâm linh cho tín hữu. Những người viết Thánh ca [[Tiếng Anh|Anh ngữ]] thường lấy cảm hứng từ [[Kinh Thánh]], nhất là từ Thi thiên; về sau nội dung các bài Thánh ca được mở rộng hơn với các [[dụ ngôn]] và những thông điệp được chuyển tải bằng phép ẩn dụ. Hợp âm bốn bè trở nên chuẩn mực thế chỗ cho đồng ca.

Những bài Thánh ca của [[Charles Wesley]], em trai của [[John Wesley]], giúp quảng bá nền [[thần học]] Giám Lý trên toàn thể cộng đồng Kháng Cách. Charles Wesley phát triển một chủ đề mới – thể hiện những cảm nhận cá nhân trong mối tương giao mật thiết với Thiên Chúa. Ông viết:
:Làm sao giãi bày điều diệu kỳ lòng tôi cảm xúc?
:Làm sao nói lên nỗi khát khao Nước Trời?
:Khi được giải thoát khỏi gông cùm sự chết và xiềng xích tội ô,
:Vực khỏi hồ lửa đời đời,
:Làm sao xướng ca niềm vui đắc thắng,
:Chúc tụng Cứu Chúa tôi.

Những thành quả của Wesley, cùng ảnh hưởng sâu đậm của cuộc [[Đại Tỉnh thức]] tại [[Hoa Kỳ|Mỹ]] giúp hình thành một trường phái âm nhạc mới, [[Nhạc Phúc âm]] - một sự bùng nổ với các bài nhạc Thánh sáng tác bởi [[Fanny Crosby]], [[Ira D. Sankey]] và những người khác - kiến tạo một loại hình âm nhạc chuyển tải lời chứng về những trải nghiệm tâm linh trong phong trào phục hưng tôn giáo, phát triển mạnh mẽ với những buổi truyền giảng trong nhà lều và các chiến dịch truyền bá phúc âm.

[[Người Mỹ gốc Phi]] phát triển một kho tàng Thánh ca phong phú từ những ca khúc tâm linh hình thành từ những ngày tăm tối của kiếp nô lệ cho đến thời kỳ vàng son của nhạc phúc âm da đen.

Sản sinh từ cuộc [[Phong trào Giám Lý|Phục hưng Giám Lý]] trong [[thế kỷ 18]] là những bài Thánh ca xứ [[Wales]]. Những tên tuổi nổi bật nhất trong số những nhà sáng tác Thánh ca là [[William Williams Pantycelyn]] và [[Ann Griffiths]].

Nhiều tín hữu kết hợp nhạc rock với thông điệp Cơ Đốc dẫn đến một số tranh cãi giữa người lớn tuổi và thế hệ trẻ. Tương tự, nhạc pop Cơ Đốc khởi đầu vào cuối [[thập niên 1960]] để trở nên rất thịnh hành suốt trong [[thập niên 1970]] khi những người sáng tác Thánh ca trẻ tuổi thử nghiệm những phong cách mới nhằm cống hiến cho thế hệ của mình một hình thái âm nhạc thích hợp, lại có thể chuyển tải những thông điệp tôn giáo hiện hữu từ ngàn xưa.

Truyền thống âm nhạc Cơ Đốc trải qua nhiều thời đại hình thành một nguồn phong phú các thể loại Thánh ca. Ngày nay trong tuyển tập Thánh ca sử dụng trong nhiều giáo đoàn có các bài Thánh ca truyền thống (để tôn vinh Thiên Chúa), những bài chúc tụng (lấy cảm hứng từ những thông điệp của Kinh Thánh) và nhạc phúc âm (thuật lại những trải nghiệm cá nhân trong mối tương giao với Thiên Chúa).

==Chú thích==
{{tham khảo|30em}}

==Xem thêm==
*[[Âm nhạc Kitô giáo]]
*[[Nhạc Phúc âm]]
==Liên kết ngoài==
* [http://www.antiquebooks.net/readpage.html#hymns Many popular Protestant Hymns from an 1886 Hymnal, playable on any browser, with sheet music and MIDI files downloadable.]
* [http://hymnal.oremus.org Oremus Hymnal]
* [http://www.stanthonysmonastery.org/music/Index.html Examples of Byzantine Music Hymns] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060819005005/http://www.stanthonysmonastery.org/music/Index.html |date = ngày 19 tháng 8 năm 2006}} 2000 pages of hymns in both staff and neumatic notation
* [http://www.anngriffiths.cardiff.ac.uk Ann Griffiths Website]
* [http://st-takla.org/Multimedia/_Multimedia-index.html Examples of Coptic Orthodox Music of Egypt at Saint Takla Haymanout the Ethiopian Church, Alexandria - Egypt]
* [http://myweb.hinet.net/home9/jacoblee/MID/HYMN/HYMNE.HTM Hymn] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060214025537/http://myweb.hinet.net/home9/jacoblee/MID/HYMN/HYMNE.HTM |date = ngày 14 tháng 2 năm 2006}} (hymn of [http://www.pct.org.tw/indexe.html Presbyterian Church in] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061220091947/http://www.pct.org.tw/indexe.html |date=2006-12-20 }} [[Đài Loan]], 1964 edition.
* [http://www.hymnsite.com/ HymnSite.com] (the [[United Methodist]] Hymnal online)
* [http://www.powersource.com/cocinc/hymns/default.htm/ Hymns in Cherokee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061216070757/http://www.powersource.com/cocinc/hymns/default.htm |date=2006-12-16 }}
* [http://www.lds.org/cm LDS Church Music] (the [[Church of Jesus Christ of Latter-day Saints|LDS Church]] hymnal and children's music online)
* [http://www.hos3.com/hos3 Hymns of the Spirit Three]—liberal Christian and Unitarian Universalist hymns
* [http://www.midiforworship.com/ Online resource for Christian worship music] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061222014650/http://www.midiforworship.com/ |date=2006-12-22 }}
* [http://www.musicease.com/cvhymnal.html The Christian Virtual Hymnal]
* [http://www.cyberhymnal.org The Cyber Hymnal] &mdash; a useful resource for biographical information of hymn writers and composers
* [http://www.namethathymn.com/hymn-lyrics-detective-forum Name That Hymn Discussion Board] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061209231815/http://www.namethathymn.com/hymn-lyrics-detective-forum/ |date=2006-12-09 }} &mdash; An active discussion board where users help others locate lost hymn lyrics
* [http://www.fasola.org Sacred Harp singing]
* [http://www.merrysoul.com The Psalter] (Singing Biblical Hymns)
* [http://www.wikichristian.org/index.php/Christian_music Christian music lyrics and song information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070301195209/http://www.wikichristian.org/index.php/Christian_music |date = ngày 1 tháng 3 năm 2007}}
* [http://www.atmajyoti.org/ch_odes_solomon_TEXT.asp The Odes of Solomon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120414215755/http://www.atmajyoti.org/ch_odes_solomon_TEXT.asp |date = ngày 14 tháng 4 năm 2012}} reputed to be the earliest Christian Hymns
{{Các chủ đề|Cơ Đốc giáo|Tin Lành|Âm nhạc}}

[[Thể loại:Thánh ca| ]]
[[Thể loại:Âm nhạc Kitô giáo]]
[[Thể loại:Thuật ngữ Kitô giáo]]
[[Thể loại:Dạng ca khúc]]