Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đầu phiếu đa số tương đối”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Quan San (thảo luận | đóng góp)
1.305 sửa đổi
Quan San (thảo luận | đóng góp)
1.305 sửa đổi
Dòng 35: Dòng 35:
Theo luật Duverger, hình thức đầu phiếu đa số tương đối khuyến khích kỹ thuật [[đầu phiếu chiến thuật]] ở mức độ lớn hơn các hình thức khác. Như là ''thỏa hiệp'', cử tri dường như bị ép bầu cho một trong hai ứng viên có cơ may thắng nhất, dù cho họ không thích ai trong số hai ứng viên đó bởi vì nếu họ bầu cho một ứng viên khác, họ sẽ lãng phí lá phiếu của họ.
Theo luật Duverger, hình thức đầu phiếu đa số tương đối khuyến khích kỹ thuật [[đầu phiếu chiến thuật]] ở mức độ lớn hơn các hình thức khác. Như là ''thỏa hiệp'', cử tri dường như bị ép bầu cho một trong hai ứng viên có cơ may thắng nhất, dù cho họ không thích ai trong số hai ứng viên đó bởi vì nếu họ bầu cho một ứng viên khác, họ sẽ lãng phí lá phiếu của họ.


Vì cử tri phải dự đoán trước ai sẽ là hai ứng viên hàng đầu, điều này gây ra phiền toái đáng kể:
Because voters have to predict in advance who the top two candidates will be, this can cause significant perturbation to the system:
*Quyền hạn quan trọng của truyền thông ảnh hưởng đến cuộc bầu cử. Những ứng viên được truyền thông ưu ái hơn dễ dàng lọt vào hai người dẫn đầu.


*Những ứng viên mới được để cử có thực lực có khi lại bị xem là thiếu kinh nghiệm nên khó lọt vào hai người đầu; vì vậy, họ lại càng khó tạo được uy tín trong lần bầu cử tiếp theo do có số phiếu bầu thấp trong lần này.
*Substantial power is given to the media. Some voters will tend to believe the media's assertions as to who the leading contenders are likely to be in the election. Even voters who distrust the media will know that other voters ''do'' believe the media, and therefore those candidates who receive the most media attention will nonetheless be the most popular and thus most likely to be in one of the top two.


*Hệ thống bầu cử này dường như khuyến khích bỏ phiếu ‘’chống’’ hơn là bỏ phiếu ‘’chọn’’.
*A newly appointed candidate, who is in fact supported by the majority of voters, may be considered (due to the lack of a track record) to not be likely to become one of the top two candidates; thus, they will receive a reduced number of votes, which will then give them a reputation as a low poller in future elections, compounding the problem.


*Nếu có đủ cử tri dùng chiến thuật này, hình thức bầu cử đa số tương đối lại trở thành [[hệ thống bầu cử hai vòng]], một mô hình hoàn toàn khác.
*The system may promote votes ''against'' more so than votes ''for''. In the UK, entire campaigns have been organised with the aim of voting ''against'' the [[Conservative Party (UK)|Conservative party]] by voting either [[Labour Party (UK)|Labour]] or [[Liberal Democrats|Liberal Democrat]]. For example, in a [[United Kingdom constituencies|constituency]] held by the Conservatives, with the Liberal Democrats as the second-place party and the Labour Party in third, Labour supporters might be urged to vote for the Liberal Democrat candidate (who has a smaller majority to close and more support in the constituency) than their own candidate on the basis that Labour supporters would prefer an MP from a competing left/liberal party than a Conservative one.

*If enough voters use this tactic, the first-past-the-post system becomes, effectively, [[Two-round system|runoff voting]] - a completely different system - where the first round is held in the court of public opinion.

A feature of the FPTP system is that invariably, voters can select only one candidate in a single-member district, whilst in multi-member districts they can never select more candidates than the number of seats in the district. Some argue{{Who|date=February 2009}} that FPTP would work better if electors could cast votes for as many candidates as they wish. This would allow voters to "vote against" a certain despised candidate if they choose, without being forced to guess who they should vote for to defeat that candidate, thus eliminating the need for tactical voting. Such a system would also serve to reduce the [[spoiler effect]]. This system is called [[approval voting]].


===Ảnh hưởng đến các đảng chính trị ===
===Ảnh hưởng đến các đảng chính trị ===

Phiên bản lúc 16:59, ngày 1 tháng 8 năm 2009

Hế thống bầu cử
Đây là một phần của
loạt bài về Chính trị
và Bầu cử.
Politics Portal
Một mẫu phiếu đầu phiếu đa số tương đối.

Đầu phiếu đa số tương đối hay còn gọi là đầu phiếu đa số đơn (Tiếng Anh: plurality voting system, first past the post, winner-takes-all) là một hình thức đầu phiếu một người thắng thường được dùng để bầu các vị trí điều hành hay bầu thành viên trong hội đồng lập pháp từ các khu vực bầu cử.

Người về đích đầu tiên

Trong Tiếng Anh, người ta dùng cụm từ first past the post. Ở Tiếng Việt, có thể hiểu là người thắng là người có nhiều phiếu nhất, hay người về đích đầu tiên. Thuật ngữ này xuất phát từ môn đua ngựa. Ai về đích đầu tiên thì thắng hết tiền cược. Đây cũng là lý do cho một thuật ngữ khác có nghĩa tương tự là người thắng giành trọn. Thật ra, không có đích cụ thể trong bầu cử. Đích ở đây được hiểu là số phiếu lớn nhất mà một người nhận được. Từ trước đến nay, đây là một hệ thống bầu cử hay gây tranh cãi, dẫn đến cải cách bầu cử, và nhiều hệ thống đầu phiếu khác nhau ra đời nhắm khắc phục nhược điểm của hệ thống này. Hình thức bầu cử này được dùng cho các cuộc bầu cử địa phương hoặc ở cấp quốc gia của 43 trong 191 quốc gia trong Liên Hiệp Quốc. Nó phổ biến đặc biệt ở Vương Quốc Anh và thuộc địa Anh trước kia, gồm Mỹ, Canada, và Ấn Độ.[1] Xem Hệ thống bầu cử Westminster.

Đầu phiếu

Với đầu phiếu đa số tương đối đơn giản, mỗi cử tri chỉ được phép bầu cho một ứng viên, và ứng viên thắng cuộc là người giành được nhiều số phiếu bầu nhất. Đây là hình thức đơn giản nhất cho cả cử tri lẫn cơ quan kiểm phiếu.

Các loại lá phiếu

Nhìn chung, có hai loại lá nhiếu dùng trong hình thức bầu cử này. Một loại là liệt kê danh sách ứng viên để cử tri có thể đánh dấu chọn; loại kia là một lá phiếu trắng để cử tri điền ứng viên được chọn vào.

Các hệ thống đầu phiếu đa số tương đối điển hình

Hệ thống lưỡng đảng của Anh

Anh thường được cho là nhà nước lưỡng đảng, nhưng cũng có một số đảng nhỏ quan trọng khác. Hệ thống bầu cử của Anh dẫn đến hình thành hai đảng lớn và hạn chế các đảng nhỏ hơn. Giống như ở Mỹ và Canada, Anh dùng nguyên tắc chỉ chọn một ứng viên trong một hạt bầu cử. Đây là hệ thống Anh cũ nhưng đơn giản: Mỗi hạt bầu cử chọn một ứng viên nhiều phiếu nhất, bất kể có ít hơn đa số tương đối (50%), được gọi là người về đích đầu tiên. Chính điều này có khuynh hướng dẫn đến việc hình thành hai đảng lớn, bởi vì chỉ có một người thắng nên các đảng nhỏ hơn thường liên kết với nhau để thắng cử. Điều này không xảy ra ở các quốc gia dùng hình thức đại diện tỉ lệ, nơi có hình thức nhiều đảng chứ không chỉ lưỡng đảng.

Các quốc gia theo hệ thống Anh quốc cũng thường có khuynh hướng có hai đảng lớn hơn hẳn, một đảng tả khuynh, và một đảng hữu khuynh hay còn có tên khác như đảng cấp tiến, và bảo thủ. Dễ thấy nhất là Mỹ có hai đảng Dân chủ và Cộng hòa; Anh có Công đảng và đảng Bảo thủ.

Các thí dụ đơn giản

Bầu cử các thành viên Nghị viện Anh là điển hình nhất của hình thức bầu cử này. Nhưng nó còn được dùng ở phạm vi nhỏ hơn như bầu lớp trưởng chẳng hạn.

Ưu điểm

Bảo đảm nguyên tắc Mỗi Người Một Phiếu

Hệ thống bầu cử này chủ yếu dựa trên việc bảo đảm nguyên tắc Mỗi Người Một Phiếu (Tiếng Anh: OMOV - one man, one vote.)

Liên kết với khu vực bầu cử

Hệ thống này không yêu cầu các khu vực bầu cử có nhiều hơn một thành viên như các hệ thống đại diện tỉ lệ. Chính điều này làm cho mối quan hệ giữa cử tri và đại diện của họ, và trách nhiệm của đại diện với cử tri được chú trọng hơn.

Sự tiết chế

Ở hệ thống đầu phiếu đa số tương đối, cử tri thường không muốn bầu cho những ứng viên trông khó thắng cử, và họ bỏ phiếu cho những ứng viên họ thích và có cơ hội thắng nhất. Do vậy, ứng viên thắng thường có thái độ tương đối trung dung hơn.

Nhược điểm

Đầu phiếu chiến thuật

Theo luật Duverger, hình thức đầu phiếu đa số tương đối khuyến khích kỹ thuật đầu phiếu chiến thuật ở mức độ lớn hơn các hình thức khác. Như là thỏa hiệp, cử tri dường như bị ép bầu cho một trong hai ứng viên có cơ may thắng nhất, dù cho họ không thích ai trong số hai ứng viên đó bởi vì nếu họ bầu cho một ứng viên khác, họ sẽ lãng phí lá phiếu của họ.

Vì cử tri phải dự đoán trước ai sẽ là hai ứng viên hàng đầu, điều này gây ra phiền toái đáng kể:

  • Quyền hạn quan trọng của truyền thông ảnh hưởng đến cuộc bầu cử. Những ứng viên được truyền thông ưu ái hơn dễ dàng lọt vào hai người dẫn đầu.
  • Những ứng viên mới được để cử có thực lực có khi lại bị xem là thiếu kinh nghiệm nên khó lọt vào hai người đầu; vì vậy, họ lại càng khó tạo được uy tín trong lần bầu cử tiếp theo do có số phiếu bầu thấp trong lần này.
  • Hệ thống bầu cử này dường như khuyến khích bỏ phiếu ‘’chống’’ hơn là bỏ phiếu ‘’chọn’’.
  • Nếu có đủ cử tri dùng chiến thuật này, hình thức bầu cử đa số tương đối lại trở thành hệ thống bầu cử hai vòng, một mô hình hoàn toàn khác.

Ảnh hưởng đến các đảng chính trị

A graph showing the difference between the popular vote and the number of seats won by major political parties at the United Kingdom general election, 2005

Luật Duverger là một nguyên tắc trong khoa học chính trị cho rằng những hệ thống dùng đầu phiếu đa số tương đối trước sau gì cũng trở thành hệ thống lưỡng đảng.

Lá phiếu lãng phí

Lá phiếu lãng phí là những phiếu bầu cho những ứng viên thua hay cho những ứng viên thắng nhưng vượt quá ngưỡng cần thiết.

Việc ảnh hưởng bất tương xứng cảu các đảng nhỏ

Các đảng nhỏ có thể thay đổi một cách không tỉ lệ đến kết quả của cuộc bầu cử theo dạng này bằng cách tạo ra bè phái chính trị. Nhất là khi có hai đảng đang cân bằng nhau, nếu các đảng nhỏ này tham gia vào một bên sẽ tạo lợi thế cho đảng trước đó ít được ưa chuộng hơn. So sánh với đại diện tỷ lệ, các đảng nhỏ này chỉ đơn giản là giành được tỉ lệ phần trăm họ thắng mà thôi.

Issues specific to particular countries

Solomon Islands

In August 2008, Sir Peter Kenilorea commented on what he perceived as the flaws of a first-past-the-post electoral system in the Solomon Islands:

"An[...] underlying cause of political instability and poor governance, in my opinion, is our electoral system and its related problems. It has been identified by a number of academics and practitioners that the First Past the Post system is such that a Member elected to Parliament is sometimes elected by a small percentage of voters where there are many candidates in a particular constituency. I believe that this system is part of the reason why voters ignore political parties and why candidates try an appeal to voters' material desires and relationships instead of political parties. [...] Moreover, this system creates a political environment where a Member is elected by a relatively small number of voters with the effect that this Member is then expected to ignore his party’s philosophy and instead look after that core base of voters in terms of their material needs. Another relevant factor that I see in relation to the electoral system is the proven fact that it is rather conducive, and thus has not prevented, corrupt elections practices such as ballot buying."[2]

Các quốc gia sử dụng

Các quốc gia sử dụng hệ thống này để bầu các thành viên trong cơ quan lập pháp.

Xem thêm

Ghi chú

  1. ^ The Global Distribution of Electoral Systems
  2. ^ "Realising political stability", Sir Peter Kenilorea, Solomon Star, August 30, 2008

Liên kết ngoài

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Đầu_phiếu_đa_số_tương_đối&oldid=2161704”