Người Zaporozhe viết thư cho sultan Thổ Nhĩ Kỳ

Những người Zaporozhe
Tác giả	Ilya Repin
Thời gian	1880–1891
Loại	Sơn dầu trên vải
Địa điểm	Bảo tàng Quốc gia Nga, Saint Petersburg

Người Zaporozhe viết thư cho sultan Thổ Nhĩ Kỳ (tiếng Nga : Запорожцы пишут письмо турецкому султану) là một bức tranh nổi tiếng của họa sĩ người Nga Ilya Repin. Bức tranh sơn dầu rộng 2,03 m (6,66 ft) X 3,58 m (11,74 ft) đã được bắt đầu vào năm 1880 và không hoàn thành cho đến năm 1891. Repin ghi lại những năm làm việc dọc theo mép dưới của khuôn vải. Sa hoàng Aleksandr III đã mua bức tranh này với trị giá 35.000 rúp, tại thời điểm đó là số tiền lớn nhất từng được trả cho một bức tranh của Nga. Kể từ đó, bức tranh đã được triển lãm tại Viện Bảo tàng Quốc gia Nga tại Sankt Peterburg. Bức tranh này lấy cảm hứng cảnh những người Zaporozhia viết thư cho Sultan của đế quốc Ottoman là Mehmed IV. Theo Victor A. Friedman, bức thư này "một trong những văn bản nổi tiếng nhất của người Cozak trong lịch sử lạm dụng lời nói (vi phạm đối thoại)".

Bối cảnh

Năm 1675 (Evarnickij 1895:517) hoặc 1678 (Golobuckij 1957:320) liên quân Thổ Nhĩ Kỳ - Krym không chiếm được pháo đài của người Zaporozhia ở Sic' (Sec' theo tiếng Nga) Sau thất bại này, Sultan Thổ Nhĩ Kỳ là Mehmed IV viết tối hậu thư yêu cầu người Kazak phải đầu hàng. Những người Cozak Zaporozhia đã khước từ, và gửi ông một bức thư mang đầy lời lẽ lăng mạ và báng bổ, nhại lại các tước hiệu của sultan.

Tồn tại vài biến thể khác nhau của nội dung bức thư, với biến thể được đưa ra dưới đây được coi là chuẩn nhất (được viết theo bản sao từ cuốn sách của tuyển tập Darwin về lịch sử Zaporozhia sich, được lưu giữ tại Thư viện Quốc gia Nga ở Sankt Peterburg, công hàm có từ cuối thế kỷ 17).

Thư của sultan Thổ Nhĩ Kỳ gửi những người Kazak

Đề nghị của Mehmed IV :

“

Trẫm, sultan và chủ nhân của Cổng Huy hoàng, con trai của Muhammad, người anh em của thần Mặt Trời và Mặt Trăng, cháu và sứ giả của Chân chủ trên mặt đất, chúa tể của các vương quốc Macedonia, Babylon, Jerusalem, Đại và Tiểu Ai Cập, hoàng đế của các hoàng đế, chúa tể của các chúa tể, hiệp sĩ không có đối thủ, chiến binh bất khả chiến bại, chủ nhân của cây sinh mệnh, người bảo vệ kiên định mộ của Giê-su Ki-tô, người giám hộ được chính Thượng đế chọn, niềm hy vọng và an ủi của người Hồi giáo, người gieo rắc nỗi kinh hoàng và người bảo vệ vĩ đại của người Ki-tô giáo, ra lệnh cho các ngươi, những người Kazak Zaporozhe, phải đầu hàng trẫm tự nguyện và không có bất kỳ kháng cự nào, và ngừng quấy rầy trẫm bằng các cuộc tấn công của các ngươi.

” — Sultan Mehmed IV

Thư của những người Kazak Zaporozhe tới sultan Thổ Nhĩ Kỳ

Phương án gốc (theo kiểu viết chính tả của tiếng Ukraina hiện đại)

“ :Відповідь Запорожців Магомету IV-му

Запорізькі козаки турецькому султану!

Ти — шайтан турецький чорт, проклятого чорта брат і товариш і самого Люципера секретар! Який ти в чорта лицар коли голою сракою їжака не вб’єш? Чорт висирає а твоє військо пожирає. Не будеш ти, сукин ти сину, синів християнських під собою мати, твого війска ми не боїмося, землею і водою будем битися з тобою, распройоб твою мать.

Вавілонський ти кухар, Македонський колесник, Ієрусалимський броварник, Олександрійський козолуп, Великого й Малого Єгипта свинар, Подолянська злодіюка, Татарський сагайдак, Каменецький кат, і всього світу і підсвіту блазень, а нашого Бога дурень, самого гаспида онук і нашого хуя крюк. Свиняча морда, кобиляча срака, різницька собака, нехрещений лоб, мать твою вйоб!

Отак тобі козаки відказали плюгавче! Невгоден єсі матері вірних християн! Числа не знаєм бо календаря не маєм, місяць в небі, рік у книзі, а день такий у нас як і у вас, поцілуй за те у сраку нас!..

Підписали: Кошовий отаман Іван Сірко зо всім кошом запорізьким

”

Phương án khác

“ Запоріжські козаки турецькому султану!

Ти, султан, чорт турецкий, і проклятого чорта брат і товариш, самого Люцеперя секретарь. Якій ти в чорта лицарь, коли голою сракою їжака не вб'єш!?. Чорт висирає, а твоє військо пожирає. Не будеш ти, сукін ти сину, синів христіянських під собой мати, твойого війска ми не боімось, землею і водою будем биться з тобою, распройоб твою мать.

Вавилоньский ты кухарь, Макидоньский колесник, Іерусалимський бравирник, Александрійський козолуп, Великого и Малого Египту свинар, Армянська свиня, подолянська злодиюка, Татарський сагайдак, каменецький кат, самого гаспида онук і у всего світу і підсвіту блазень, а нашого Бога дурень, свиняча морда, кобиляча срака, різницький собака, нехрещений лоб, мать твою в'йоб! Самого гаспида внук и нашого хуя крюк.

От так тобі запорожці висказали, плюгавче. Не будешь ти і свиней христіанских пасти. Тепер кончаємо, бо числа не знаємо і календаря не маємо, місяць у небі, рік у князя, а день такий у нас, який і у Вас, за це поцілуй в сраку нас!

Підписали: Кошовий атаман Іван Сірко зо всім кошем Запоріжськім

”

Bản dịch tiếng Việt cho phương án gốc

“ Trả lời của những người Zaporozhe cho Mehmed IV

Những người Kazak Zhaporozhe gửi sultan Thổ Nhĩ Kỳ !

Ngươi - con quỷ satan Thổ Nhĩ Kỳ, anh em và bạn bè của quỷ sứ đáng nguyền rủa, và tên thư lại của chính quỷ Lucifer ! Ngươi là hiệp sĩ cái quái quỷ gì mà bằng cái mông trần của ngươi ngay cả một con nhím cũng không giết được? Con quỷ ỉa ra thế mà quân đội của ngươi xực hết. Đồ chó đẻ, ngươi sẽ không thu phục được những người con Ki-tô, chúng tao không sợ cái đạo quân của ngươi, bằng đất và nước chúng tao sẽ đánh nhau với chúng mày, địt cái con mẹ mi.

Ngươi là kẻ bồi bếp ở Babylon, kẻ đóng xe ở Macedonia, kẻ nấu bia ở Jerusalem, kẻ thiến dê ở Alexandria, kẻ chăn lợn của Đại và Tiểu Ai Cập, con lợn Armenia, kẻ côn đồ Podolia, kẻ đồng tính luyến ái Tartarya, tên đao phủ Kamyanets, và thằng hề của khắp trần gian và địa ngục, và đối với Chúa của chúng tao ngươi chỉ là một thằng ngốc, cháu của con rắn độc và cái đầu con cặc của chúng tao. Đồ mõm lợn, đồ mông ngựa, con chó toi của lò mổ, cái trán không được rửa tội, địt mẹ mày !

Những người Zhaporozhe trả lời ngươi như vậy, hỡi đồ vô tích sự! Ngươi không xứng đáng với những con lợn trong đàn súc vật của người Ki-tô! Bây giờ chúng tao kết thúc, vì chúng tao không biết ngày tháng và không có lịch, tháng ở trên trời, năm ở trong sách, còn ngày thì chỗ chúng tao thế nào thì chỗ chúng bay cũng vậy, và vì điều đó hãy hôn mông chúng tao !

” — Đã ký : Tổng chỉ huy Ivan Sirko cùng toàn quân Zhaporozhe.

Bình chú

Trong thời gian họa sĩ Ilya Yefimovich Repin sinh sống, quần chúng nhân dân Nga rất yêu quý những người Cozak. I. Y. Repin cũng ngưỡng mộ họ:

“

Đại văn hào Gogol viết cái gì về họ cũng đúng cả! Một dân tộc thần thánh! Họ yêu tự do, bình đẳng và đoàn kết hơn bất kỳ một ai trên thế giới.

” — Ilya Yefimovich Repin

Lưu ý tới nội dung

Cần lưu ý tới sự mềm mỏng và sự thận trọng bất thường của vị Sultan hung dữ, trong đó trái với lệ thường, ông ta không đe dọa những người Cozak bằng những hình phạt khủng khiếp, tất cả chỉ là đề nghị họ giảng hòa. Văn phong và giọng điệu thông thường trong những công hàm của các vị vua của đế quốc Ottoman - kể cả các tiền nhân và hậu thế của Mehmed IV - không phải như vậy. Chẳng hạn, nội dung bức công hàm mà Sultan Mehmed IV gửi cho Hoàng đế La Mã Thần thánh là Leopold I là như sau:

“

Ta tuyên bố với ngươi rằng ta sẽ là ông chủ của ngươi. Ta quyết định không để mất thời gian, làm với đế quốc La Mã Thần thánh những gì ta muốn, và để lại trong đế quốc này một ký ức về thanh kiếm khủng khiếp của ta. Ta sẽ truyền tôn giáo của ta và tróc nã vị Thiên Chúa bị đóng đinh câu rút của ngươi. Tương xứng với ý chí và khoái lạc của mình ta sẽ vùi lấp những tên linh mục của ngươi và lột trần bộ ngực những người đàn bà của ngươi cho những cái mõm chó và những con thú khác. Đủ để nói cho ngươi hiểu những gì ta sẽ làm với ngươi - nếu ngươi có đủ thông minh để hiểu tất cả những điều này.

” — Sultan Mehmed IV

Độ tin cậy

Độ tin cậy của bức thư này gây ra một số nghi vấn của một số nhà nghiên cứu vì các nguyên nhân sau:

• Tồn tại vài phương án khác nhau của nội dung bức thư
• Ngày tháng ký bức thư khác nhau (1600, 1619, 1620, 1667, 1696, 1713,…)
• Trong các phiên bản khác nhau của bức thư là các chữ ký khác nhau (otaman Zakharenko, Ivan Sirko,…)
• Những người nhận khác nhau: Ahmed II, Ahmed IV, Mehmed IV,…

Liên quan

Cảnh sáng tác bức thư, với trích dẫn văn bản gốc, có trong bộ phim sản xuất năm 2009 của nước Nga Taras Bulba, trong đó cảnh quay của đoạn này chịu ảnh hưởng rõ nét của tranh Những người Zaporozhe.

Xem thêm

• Ivan Dmitrievich Sirko
• Mehmed IV

Tham khảo

• Dmytro I. Yavornytsky (1895) History of the Zaporogian Cossacks, Vol. 2, pp. 517–518. St. Petersburg.
• Myron B. Kuropas (1961) The Saga of Ukraine: An Outline History. MUN Enterprises
• The Cossack Letter
• Detailed analysis of the letter and its different variants (archived version)
• History of the painting (tiếng Nga)
• Reply of the Zaporozhian Cossacks. Outstanding Paintings. St. Peterburg, 1966. p. 271 (tiếng Nga)