Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thiên Ưng (chòm sao)”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 31: Dòng 31:
notes=}}
notes=}}


'''Thiên Ưng''' 天鷹, còn gọi là '''Đại Bàng''' ([[tiếng Latinh]]: '''Aquila''') là một trong 48 [[chòm sao]] [[Claudius Ptolemaeus|Ptolemy]] và cũng là một trong 88 chòm sao hiện đại, nằm gần xích đạo [[thiên cầu]]. Sao sáng nhất trong chòm sao là [[sao Ngưu Lang]] (Altair), là một trong các đỉnh của [[mảng sao]] [[Tam Giác Mùa Hè]].
'''Thiên Ưng''' 天鷹, còn gọi là '''Đại Bàng''' ([[tiếng Latinh]]: '''Aquila''') là một trong 48 [[chòm sao]] [[Claudius Ptolemaeus|Ptolemy]] và cũng là một trong 88 chòm sao hiện đại, nằm gần xích đạo [[thiên cầu]]. Sao sáng nhất trong chòm sao là [[sao Ngưu Lang]] (Altair), là một trong các đỉnh của [[Tam Giác Mùa Hè]].


== Lịch sử ==
== Lịch sử ==
Dòng 39: Dòng 39:


== Thám hiểm ==
== Thám hiểm ==
Sứ mệnh [[Pioneer 11|''Pioneer 11'']] của [[NASA]] đã bay qua [[Sao Mộc]] và [[Sao Thổ]] trong thập niên 1970 và sẽ đến gần sao [[Lambda Aquilae|Lambda]] của [[chòm sao]] Thiên Ưng trong khoảng bốn triệu năm tới.
Sứ mệnh [[Pioneer 11|''Pioneer 11'']] của [[NASA]] đã bay qua [[Sao Mộc]] và [[Sao Thổ]] trong thập niên 1970 và sẽ đến gần sao [[Lambda Aquilae]] của [[chòm sao]] Thiên Ưng trong khoảng 4 triệu năm tới.<ref>{{citation|title=Hardware, Leaving the Solar System:Where are they now?|encyclopedia=DK Eyewitness Space Encyclopedia}}</ref>


== Tên gọi ==
== Tên gọi ==
Dòng 66: Dòng 66:
== Thiên thể ==
== Thiên thể ==
=== Sao ===
=== Sao ===
Chòm sao Thiên Ưng nằm trong dải [[Ngân Hà]], bao gồm nhiều vùng sao sáng và là vị trí của nhiều [[tân tinh]].<ref name="ridpath" />
{{See also|List of stars in Aquila}}Chòm sao Thiên Ưng nằm trong Dải [[Ngân Hà]], bao gồm nhiều vùng sao sáng và là vị trí của nhiều [[tân tinh]].<ref name="ridpath" />
*[[Alpha Aquilae|α Aql]] ([[sao Ngưu Lang]]): ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Ưng.<ref name="ridpath" /> Đây là một trong ba ngôi sao của [[Tam Giác Mùa Hè]], cùng với [[sao Chức Nữ]] và [[sao Thiên Tân]].<ref>{{SIMBAD link|alf+aql|NAME ALTAIR -- Variable Star of delta Sct type}}, database entry, [[SIMBAD]]. Accessed on line November 25, 2008.</ref><ref name="darlingaltair">[http://www.daviddarling.info/encyclopedia/A/Altair.html Altair], entry, ''The Internet Encyclopedia of Science'', David Darling. Accessed on line November 25, 2008.</ref><ref name="darlingsummer">[http://www.daviddarling.info/encyclopedia/S/Summer_Triangle.html Summer Triangle], entry, ''The Internet Encyclopedia of Science'', David Darling. Accessed on line November 26, 2008.</ref> α Aql có [[thị sai]] 0.23", là một ngôi [[sao dãy chính loại A]] với khối lượng gấp 1,8 lần [[Mặt Trời]] và độ sáng gấp 11 lần Mặt Trời.<ref name="monnier">{{Cite journal|last1=Monnier|first1=J. D.|last2=Zhao|first2=M|last3=Pedretti|first3=E|last4=Thureau|first4=N|last5=Ireland|first5=M|last6=Muirhead|first6=P|last7=Berger|first7=J. P.|last8=Millan-Gabet|first8=R|last9=Van Belle|first9=G|year=2007|title=Imaging the surface of Altair|journal=Science|volume=317|issue=5836|pages=342–345|arxiv=0706.0867|bibcode=2007Sci...317..342M|doi=10.1126/science.1143205|pmid=17540860|postscript=. See second column of Table 1 for stellar parameters.|last10=Ten Brummelaar|first10=T|last11=McAlister|first11=H|last12=Ridgway|first12=S|last13=Turner|first13=N|last14=Sturmann|first14=L|last15=Sturmann|first15=J|last16=Berger|first16=D|s2cid=4615273}}</ref><ref name="peterson">{{cite journal|last1=Peterson|first1=D. M.|last2=Hummel|first2=C. A.|last3=Pauls|first3=T. A.|last4=Armstrong|first4=J. T.|last5=Benson|first5=J. A.|last6=Gilbreath|first6=G. C.|last7=Hindsley|first7=R. B.|last8=Hutter|first8=D. J.|last9=Johnston|first9=K. J.|display-authors=3|year=2006|title=Resolving the Effects of Rotation in Altair with Long‐Baseline Interferometry|journal=The Astrophysical Journal|volume=636|issue=2|pages=1087–1097|arxiv=astro-ph/0509236|bibcode=2006ApJ...636.1087P|doi=10.1086/497981|last10=Mozurkewich|first10=D.|last11=Schmitt|first11=H.|s2cid=18683397}} See Table 2 for stellar parameters.</ref>
*[[Alpha Aquilae|α Aql]] ([[sao Ngưu Lang]]) là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Ưng.<ref name="ridpath" /> Đây là một trong ba ngôi sao của [[Tam Giác Mùa Hè]], cùng với [[sao Chức Nữ]] và [[sao Thiên Tân]].<ref>{{SIMBAD link|alf+aql|NAME ALTAIR -- Variable Star of delta Sct type}}, database entry, [[SIMBAD]]. Accessed on line November 25, 2008.</ref><ref name="darlingaltair">[http://www.daviddarling.info/encyclopedia/A/Altair.html Altair], entry, ''The Internet Encyclopedia of Science'', David Darling. Accessed on line November 25, 2008.</ref><ref name="darlingsummer">[http://www.daviddarling.info/encyclopedia/S/Summer_Triangle.html Summer Triangle], entry, ''The Internet Encyclopedia of Science'', David Darling. Accessed on line November 26, 2008.</ref> α Aql có [[thị sai]] 0.23", là một ngôi [[sao dãy chính loại A]] với khối lượng gấp 1,8 lần [[Mặt Trời]] và độ sáng gấp 11 lần Mặt Trời.<ref name="monnier">{{Cite journal|last1=Monnier|first1=J. D.|last2=Zhao|first2=M|last3=Pedretti|first3=E|last4=Thureau|first4=N|last5=Ireland|first5=M|last6=Muirhead|first6=P|last7=Berger|first7=J. P.|last8=Millan-Gabet|first8=R|last9=Van Belle|first9=G|year=2007|title=Imaging the surface of Altair|journal=Science|volume=317|issue=5836|pages=342–345|arxiv=0706.0867|bibcode=2007Sci...317..342M|doi=10.1126/science.1143205|pmid=17540860|postscript=. See second column of Table 1 for stellar parameters.|last10=Ten Brummelaar|first10=T|last11=McAlister|first11=H|last12=Ridgway|first12=S|last13=Turner|first13=N|last14=Sturmann|first14=L|last15=Sturmann|first15=J|last16=Berger|first16=D|s2cid=4615273}}</ref><ref name="peterson">{{cite journal|last1=Peterson|first1=D. M.|last2=Hummel|first2=C. A.|last3=Pauls|first3=T. A.|last4=Armstrong|first4=J. T.|last5=Benson|first5=J. A.|last6=Gilbreath|first6=G. C.|last7=Hindsley|first7=R. B.|last8=Hutter|first8=D. J.|last9=Johnston|first9=K. J.|display-authors=3|year=2006|title=Resolving the Effects of Rotation in Altair with Long‐Baseline Interferometry|journal=The Astrophysical Journal|volume=636|issue=2|pages=1087–1097|arxiv=astro-ph/0509236|bibcode=2006ApJ...636.1087P|doi=10.1086/497981|last10=Mozurkewich|first10=D.|last11=Schmitt|first11=H.|s2cid=18683397}} See Table 2 for stellar parameters.</ref>
*[[Beta Aquilae|β Aql]] (Alshain) là một ngôi sao có độ sáng là 3,71, cách [[Trái Đất]] 45 [[năm ánh sáng]]. Ngôi sao chính là một [[sao gần mức khổng lồ]] [[Phân loại sao#Lớp G|loại G]] với [[Phân loại sao#Các dạng quang phổ|quang phổ]] G9.5 IV và ngôi sao thứ hai là một [[sao lùn đỏ]].<ref>{{citation|last1=Gray|first1=R. O.|title=Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: spectroscopy of stars earlier than M0 within 40 pc-The Southern Sample|date=July 2006|journal=[[The Astronomical Journal]]|volume=132|issue=1|pages=161–170|postscript=.|arxiv=astro-ph/0603770|bibcode=2006AJ....132..161G|doi=10.1086/504637|display-authors=1|last2=Corbally|first2=C. J.|last3=Garrison|first3=R. F.|last4=McFadden|first4=M. T.|last5=Bubar|first5=E. J.|last6=McGahee|first6=C. E.|last7=O'Donoghue|first7=A. A.|last8=Knox|first8=E. R.|s2cid=119476992}}</ref><ref>{{citation|last1=Montes|first1=D.|title=Calibrating the metallicity of M dwarfs in wide physical binaries with F-, G-, and K-primaries - I: High-resolution spectroscopy with HERMES: stellar parameters, abundances, and kinematics|date=September 2018|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=479|issue=1|pages=1332–1382|postscript=.|arxiv=1805.05394|bibcode=2018MNRAS.479.1332M|doi=10.1093/mnras/sty1295|display-authors=1|last2=González-Peinado|first2=R.|last3=Tabernero|first3=H. M.|last4=Caballero|first4=J. A.|last5=Marfil|first5=E.|last6=Alonso-Floriano|first6=F. J.|last7=Cortés-Contreras|first7=M.|last8=González Hernández|first8=J. I.|last9=Klutsch|first9=A.|last10=Moreno-Jódar|first10=C.}}</ref> Ngôi sao chính có bán kính gấp ba lần và độ sáng gấp sáu lần Mặt Trời.<ref name="Rains2020">{{citation|last1=Rains|first1=Adam D.|title=Precision angular diameters for 16 southern stars with VLTI/PIONIER|date=April 2020|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=493|issue=2|pages=2377–2394|arxiv=2004.02343|bibcode=2020MNRAS.493.2377R|doi=10.1093/mnras/staa282|display-authors=1|last2=Ireland|first2=Michael J.|last3=White|first3=Timothy R.|last4=Casagrande|first4=Luca|last5=Karovicova|first5=I.|s2cid=214802418}}</ref>
*[[Beta Aquilae|β Aql]] ([[Alshain]]): quang phổ thuộc loại G8&nbsp;IV và có độ sáng 3.71m. Giống như sao Ngưu Lang, nó cũng là một hệ thống đa sao với ba ngôi sao.
*[[Gamma Aquilae|γ Aql]] (Tarazed) là một ngôi [[sao khổng lồ]] cam có độ sáng khoảng 2,7,<ref name="saaoc8_59">{{citation|last1=Cousins|first1=A. W. J.|title=Standardization of Broadband Photometry of Equatorial Standards|date=1984|journal=South African Astronomical Observatory Circulars|volume=8|page=59|bibcode=1984SAAOC...8...59C}}</ref> cách Trái Đất 460 năm ánh sáng. Đây là ngôi sao sáng thứ hai trong chòm sao này và là một [[sao biến quang]] chưa được xác nhận.<ref name="sternberg">{{cite journal|last1=Kornilov|first1=V. G.|last2=Volkov|first2=I. M.|last3=Zakharov|first3=A. I.|last4=Kozyreva|first4=V. S.|last5=Kornilova|first5=L. N.|last6=Krutyakov|first6=A. N.|last7=Krylov|first7=A. V.|last8=Kusakin|first8=A. V.|last9=Leont'Ev|first9=S. E.|year=1991|title=Catalogue of WBVR-magnitudes of bright stars of the northern sky|journal=Trudy Gosudarstvennogo Astronomicheskogo Instituta|volume=63|pages=1|bibcode=1991TrSht..63....1K|last10=Mironov|first10=A. V.|last11=Moshkalev|first11=V. G.|last12=Pogrosheva|first12=T. M.|last13=Sementsov|first13=V. N.|last14=Khaliullin|first14=Kh. F.}}</ref>
*[[Gamma Aquilae|γ Aql]] ([[Tarazed]]): quang phổ thuộc loại K3&nbsp;II; độ sáng 2.72m
*[[Eta Aquilae|η Aql]] là một [[sao siêu khổng lồ]] màu trắng vàng, cách Trái Đất 1200 năm ánh sáng. Trong số các sao [[biến quang Cepheid]] sáng nhất, nó có [[cấp sao]] tối thiểu là 4,4 và cấp sao tối đa là 3,5 với chu kỳ 7,177 ngày.<ref name="ridpath" /> Sự biến quang ban đầu được [[Edward Pigott]] quan sát thấy vào năm 1784.<ref name="Pigott_1785">{{cite journal|author=Pigott, Edward|year=1785|title=Observations of a New Variable Star. In a Letter from Edward Pigott, Esq. to Sir H. C. Englefield, Bart. F. R. S. and A. S.|journal=Philosophical Transactions of the Royal Society of London|volume=75|pages=127–136|bibcode=1785RSPT...75..127P|doi=10.1098/rstl.1785.0007|s2cid=186212958}}</ref> Ngoài ra còn có hai ngôi sao đồng hành quay quanh sao siêu khổng lồ: một ngôi [[sao dãy chính loại B]]<ref>{{cite journal|last1=Remage Evans|first1=Nancy|last2=Bond|first2=Howard E.|last3=Schaefer|first3=Gail H.|last4=Mason|first4=Brian D.|last5=Karovska|first5=Margarita|last6=Tingle|first6=Evan|year=2013|title=Binary Cepheids: Separations and Mass Ratios in 5 M ⊙ Binaries|journal=The Astronomical Journal|volume=146|issue=4|pages=93|arxiv=1307.7123|bibcode=2013AJ....146...93E|doi=10.1088/0004-6256/146/4/93|s2cid=34133110}}</ref> và một ngôi [[sao dãy chính loại F]].<ref>{{cite journal|last1=Gallenne|first1=A.|last2=Kervella|first2=P.|last3=Mérand|first3=A.|last4=Evans|first4=N. R.|last5=Girard|first5=J. H. V.|last6=Gieren|first6=W.|last7=Pietrzyński|first7=G.|year=2014|title=Searching for visual companions of close Cepheids|journal=Astronomy & Astrophysics|volume=567|pages=A60|arxiv=1406.0493|bibcode=2014A&A...567A..60G|doi=10.1051/0004-6361/201423872|s2cid=55702630}}</ref>
*[[Eta Aquilae|η Aql]]: là một loại [[sao biến quang]] thời kỳ ngắn và là một trong những ngôi sao sáng nhất trong [[hệ số Cepheid]]; độ sáng của nó có thể thay đổi từ 3.48 [[cấp sao biểu kiến|mag]] cho đến 4.39 mag mỗi 7.177 ngày.
*[[15 Aquilae|15 Aql]] là một [[sao đôi quang học]]. Ngôi sao chính là một sao khổng lồ cam có cấp sao 5,41 và quang phổ K1 III,<ref name="aaa508_3_1313">{{citation|last1=Frasca|first1=A.|title=REM near-IR and optical photometric monitoring of pre-main sequence stars in Orion. Rotation periods and starspot parameters|date=December 2009|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=508|issue=3|pages=1313–1330|postscript=.|arxiv=0911.0760|bibcode=2009A&A...508.1313F|doi=10.1051/0004-6361/200913327|display-authors=1|last2=Covino|first2=E.|last3=Spezzi|first3=L.|last4=Alcalá|first4=J. M.|last5=Marilli|first5=E.|last6=Fżrész|first6=G.|last7=Gandolfi|first7=D.|s2cid=118361131}}</ref><ref name="mnassa23_175">{{citation|last1=Cousins|first1=A. W. J.|title=Photometric Data for Stars in the Equatorial Zone (Seventh List)|journal=Monthly Notes of the Astronomical Society of Southern Africa|volume=23|page=175|year=1964|postscript=.|bibcode=1964MNSSA..23..175C}}</ref> cách Trái Đất 325 năm ánh sáng. 15 Aql có thể được quan sát dễ dàng qua các kính thiên văn nghiệp dư nhỏ.<ref name="ridpath" />
*[[15 Aquilae|15 Aql]]: là [[sao đôi]] có màu quang phổ vàng ([[phân loại sao]]), 5.4 mag đi cùng là một ngôi sao có độ sáng đứng hàng thứ bảy trong các ngôi sao cùng chòm sao Thiên Ưng; nó có thể dễ dàng nhìn thấy được với kính thiên văn nhỏ.
*[[Rho Aquilae|ρ Aql]] đi qua biên giới chòm sao [[Hải Đồn]] vào năm 1992,<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=p87TBwAAQBAJ&pg=PA132|title=The Observer's Year: 366 Nights of the Universe|author=Patrick Moore|date=29 June 2013|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-4471-3613-2|pages=132–}}</ref><ref name="jrsac86_4_221">{{citation|last1=Hirshfeld|first1=A.|title=Book-Review - Sky Catalogue 2000.0 - V.1 - Stars to Magnitude 8.0 ED.2|date=August 1992|journal=Journal of the Royal Astronomical Society of Canada|volume=86|issue=4|page=221|bibcode=1992JRASC..86..221L|display-authors=1|last2=Sinnott|first2=R. W.|last3=Ochsenbein|first3=F.|last4=Lemay|first4=D.}}</ref> và là một ngôi sao loại A có [[độ kim loại]] thấp hơn Mặt Trời.<ref name="starhorseRhoAq">{{citation|last1=Anders|first1=F.|title=Photo-astrometric distances, extinctions, and astrophysical parameters for Gaia DR2 stars brighter than G = 18|date=1 August 2019|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=628|pages=A94|postscript=.|arxiv=1904.11302|bibcode=2019A&A...628A..94A|doi=10.1051/0004-6361/201935765|issn=0004-6361|last2=Khalatyan|first2=A.|last3=Chiappini|first3=C.|last4=Queiroz|first4=A. B.|last5=Santiago|first5=B. X.|last6=Jordi|first6=C.|last7=Girardi|first7=L.|last8=Brown|first8=A. G. A.|last9=Matijevic|first9=G.|last10=Monari|first10=G.|last11=Cantat-Gaudin|first11=T.|last12=Weiler|first12=M.|last13=Khan|first13=S.|last14=Miglio|first14=A.|last15=Carrillo|first15=I.|last16=Romero-Gómez|first16=M.|last17=Minchev|first17=I.|last18=de Jong|first18=R. S.|last19=Antoja|first19=T.|last20=Ramos|first20=P.|last21=Steinmetz|first21=M.|last22=Enke|first22=H.|s2cid=131780028}}</ref>
*[[Rho Aquilae|ρ Aql]] đi xuyên qua biên giới chòm sao láng giềng [[Hải Đồn]] vào năm 1992


=== Tân tinh ===
=== Tân tinh ===
Một tân tinh đã được quan sát thấy trong chòm sao Thiên Ưng vào năm 1918 ([[V603 Aquilae|Nova Aquilae 1918]]) và sáng hơn cả [[sao Ngưu Lang]], ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Ưng, trong một thời gian ngắn. Nó được [[Zygmunt Laskowski]] quan sát lần đầu tiên<ref>The Contribution of Amateurs to Astronomy, Proceedings of Colloquium 98 of the International Astronomical Union, June 20–24, 1987, page 41</ref> và được xác nhận vào đêm ngày 8 tháng 6 năm 1918.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=-WQCJOkVfsUC&pg=PA48|title=Cataclysmic Cosmic Events and How to Observe Them|last=Mobberley|first=Martin|date=2009|publisher=Springer|isbn=978-0-387-79946-9|pages=46}}</ref> Nova Aquilae 1918 đạt [[cấp sao biểu kiến]] ​​cực đại là −0,5 và là tân tinh sáng nhất được ghi nhận kể từ khi phát minh ra kính viễn vọng.<ref>{{cite journal|author=Johnson, Christopher B.|author2=Schaefer, Bradley E.|author3=Kroll , Peter|author4=Henden, Arne A.|date=2013|title=Nova Aquilae 1918 (V603 Aql) Faded by 0.44 mag/century from 1938-2013|journal=The Astrophysical Journal|volume=780|issue=2|pages=L25|arxiv=1310.6802|bibcode=2014ApJ...780L..25J|doi=10.1088/2041-8205/780/2/L25|s2cid=118403602}}</ref>
Hai [[tân tinh]] đã được quan sát trong Hải Đồn; cái đầu tiên được nhìn thấy vào năm 389 trước Công nguyên và được ghi nhận sáng bằng [[Sao Kim]], cái thứ hai là ([[V603 Thiên Ưng (chòm sao)]]) được nhìn thấy năm 1918 và đã từng có thời gian chỉ có một chút sáng hơn sao Ngưu Lang, là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Ưng.

=== Các vật thể khác ===
Ba [[tinh vân hành tinh]] thú vị nằm trong chòm sao Thiên Ưng:
*[[NGC 6804]] nhìn thì nhỏ nhưng rất sáng
*[[NGC 6781]] có một số tính chất giống với [[Tinh vân cú]] in [[Đại Hùng]].
*[[NGC 6751]]: còn được biết với tên gọi [[con mắt chói lọi]], tinh vân hành tinh
*[[NGC 6709]]: là một [[nhóm sao mở]] có độ sáng 6.7m nằm vào vị trí năm độ tây nam của Zeta Aquilae
*[[NGC 6755]]: là một [[nhóm sao mở]] có độ sáng 7.5m; nó bao gồm rất nhiều ngôi sao có độ sáng từ 12 mag tới 13 mag
*[[NGC 6760]]: là một [[nhóm sao cầu]] có độ sáng 9.1m
*[[NGC 6749]]: là một [[nhóm sao mở]]
*[[NGC 6778]]: là một [[tinh vân hành tinh]]
*[[NGC 6741]]: là một [[tinh vân hành tinh]]
*[[NGC 6772]]: là một [[tinh vân hành tinh]]


==Tham khảo==
==Tham khảo==

Phiên bản lúc 14:32, ngày 5 tháng 5 năm 2023

Thiên Ưng
Aquila
Chòm sao
Aquila
Viết tắtAql
Sở hữu cáchAquilae
Xích kinh20 h
Xích vĩ5°
Diện tích652 độ vuông (22)
Mưa sao băngJune Aquilids Epsilon Aquilids
Giáp với
các chòm sao
Nhìn thấy ở vĩ độ giữa +85° và −75°.
Nhìn thấy rõ nhất lúc 21:00 (9 giờ tối) vào tháng 8.

Thiên Ưng 天鷹, còn gọi là Đại Bàng (tiếng Latinh: Aquila) là một trong 48 chòm sao Ptolemy và cũng là một trong 88 chòm sao hiện đại, nằm gần xích đạo thiên cầu. Sao sáng nhất trong chòm sao là sao Ngưu Lang (Altair), là một trong các đỉnh của Tam Giác Mùa Hè.

Lịch sử

Chòm sao Thiên Ưng là một trong 48 chòm sao theo miêu tả của Plotemy thời Hy Lạp cổ đại. Nó cũng được nhắc tới bởi Eudoxus vào thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên và Aratus vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên.[1]

Nó hiện là một trong 88 chòm sao được xác định bởi Liên đoàn Thiên văn Quốc tế. Chòm sao này còn được gọi là Vultur volans (kền kền bay) bởi người La Mã. Nó thường được coi là đại diện cho con đại bàng cầm lưỡi tầm sét của thần Zeus / Jupiter trong thần thoại Hy Lạp / La Mã. Chòm sao Thiên Ưng cũng có liên quan đến con đại bàng đã bắt cóc Ganymede (có liên quan đến chòm sao Bảo Bình) lên đỉnh Olympus để làm người bưng cốc cho các vị thần.[2]

Thám hiểm

Sứ mệnh Pioneer 11 của NASA đã bay qua Sao Mộc và Sao Thổ trong thập niên 1970 và sẽ đến gần sao Lambda Aquilae của chòm sao Thiên Ưng trong khoảng 4 triệu năm tới.[3]

Tên gọi

Ký hiệu Bayer Tên Gốc Nghĩa
           α Altair Tiếng Ả Rập đại bàng bay
           β Alshain Tiếng Ả Rập chim cắt lớn
           γ Tarazed Tiếng Ba Tư cán của cái cân
           ε Deneb el Okab Tiếng Ả Rập cái đuôi của chim cắt lớn
           ζ Deneb el Okab Tiếng Ả Rập cái đuôi của chim cắt lớn
           η Bezek Tiếng Hebrew sấm sét
           θ Tseen Foo Tiếng phổ thông cái bè nặng
           ι Al Thalimain Tiếng Ả Rập hai con đà điểu
           λ Al Thalimain Tiếng Ả Rập hai con đà điểu

Thiên thể

Sao

Xem thêm: List of stars in Aquila

Chòm sao Thiên Ưng nằm trong Dải Ngân Hà, bao gồm nhiều vùng sao sáng và là vị trí của nhiều tân tinh.[2]

Tân tinh

Một tân tinh đã được quan sát thấy trong chòm sao Thiên Ưng vào năm 1918 (Nova Aquilae 1918) và sáng hơn cả sao Ngưu Lang, ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Ưng, trong một thời gian ngắn. Nó được Zygmunt Laskowski quan sát lần đầu tiên[22] và được xác nhận vào đêm ngày 8 tháng 6 năm 1918.[23] Nova Aquilae 1918 đạt cấp sao biểu kiến ​​cực đại là −0,5 và là tân tinh sáng nhất được ghi nhận kể từ khi phát minh ra kính viễn vọng.[24]

Tham khảo

  1. ^ Chisholm 1911.
  2. ^ a b c d e Ridpath 2001, tr. 80–82
  3. ^ “Hardware, Leaving the Solar System:Where are they now?”, DK Eyewitness Space Encyclopedia
  4. ^ NAME ALTAIR -- Variable Star of delta Sct type, database entry, SIMBAD. Accessed on line November 25, 2008.
  5. ^ Altair, entry, The Internet Encyclopedia of Science, David Darling. Accessed on line November 25, 2008.
  6. ^ Summer Triangle, entry, The Internet Encyclopedia of Science, David Darling. Accessed on line November 26, 2008.
  7. ^ Monnier, J. D.; Zhao, M; Pedretti, E; Thureau, N; Ireland, M; Muirhead, P; Berger, J. P.; Millan-Gabet, R; Van Belle, G; Ten Brummelaar, T; McAlister, H; Ridgway, S; Turner, N; Sturmann, L; Sturmann, J; Berger, D (2007). “Imaging the surface of Altair”. Science. 317 (5836): 342–345. arXiv:0706.0867. Bibcode:2007Sci...317..342M. doi:10.1126/science.1143205. PMID 17540860. S2CID 4615273. See second column of Table 1 for stellar parameters.Quản lý CS1: postscript (liên kết)
  8. ^ Peterson, D. M.; Hummel, C. A.; Pauls, T. A.; và đồng nghiệp (2006). “Resolving the Effects of Rotation in Altair with Long‐Baseline Interferometry”. The Astrophysical Journal. 636 (2): 1087–1097. arXiv:astro-ph/0509236. Bibcode:2006ApJ...636.1087P. doi:10.1086/497981. S2CID 18683397. See Table 2 for stellar parameters.
  9. ^ Gray, R. O.; và đồng nghiệp (tháng 7 năm 2006), “Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: spectroscopy of stars earlier than M0 within 40 pc-The Southern Sample”, The Astronomical Journal, 132 (1): 161–170, arXiv:astro-ph/0603770, Bibcode:2006AJ....132..161G, doi:10.1086/504637, S2CID 119476992.
  10. ^ Montes, D.; và đồng nghiệp (tháng 9 năm 2018), “Calibrating the metallicity of M dwarfs in wide physical binaries with F-, G-, and K-primaries - I: High-resolution spectroscopy with HERMES: stellar parameters, abundances, and kinematics”, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 479 (1): 1332–1382, arXiv:1805.05394, Bibcode:2018MNRAS.479.1332M, doi:10.1093/mnras/sty1295.
  11. ^ Rains, Adam D.; và đồng nghiệp (tháng 4 năm 2020), “Precision angular diameters for 16 southern stars with VLTI/PIONIER”, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 493 (2): 2377–2394, arXiv:2004.02343, Bibcode:2020MNRAS.493.2377R, doi:10.1093/mnras/staa282, S2CID 214802418
  12. ^ Cousins, A. W. J. (1984), “Standardization of Broadband Photometry of Equatorial Standards”, South African Astronomical Observatory Circulars, 8: 59, Bibcode:1984SAAOC...8...59C
  13. ^ Kornilov, V. G.; Volkov, I. M.; Zakharov, A. I.; Kozyreva, V. S.; Kornilova, L. N.; Krutyakov, A. N.; Krylov, A. V.; Kusakin, A. V.; Leont'Ev, S. E.; Mironov, A. V.; Moshkalev, V. G.; Pogrosheva, T. M.; Sementsov, V. N.; Khaliullin, Kh. F. (1991). “Catalogue of WBVR-magnitudes of bright stars of the northern sky”. Trudy Gosudarstvennogo Astronomicheskogo Instituta. 63: 1. Bibcode:1991TrSht..63....1K.
  14. ^ Pigott, Edward (1785). “Observations of a New Variable Star. In a Letter from Edward Pigott, Esq. to Sir H. C. Englefield, Bart. F. R. S. and A. S.”. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 75: 127–136. Bibcode:1785RSPT...75..127P. doi:10.1098/rstl.1785.0007. S2CID 186212958.
  15. ^ Remage Evans, Nancy; Bond, Howard E.; Schaefer, Gail H.; Mason, Brian D.; Karovska, Margarita; Tingle, Evan (2013). “Binary Cepheids: Separations and Mass Ratios in 5 M ⊙ Binaries”. The Astronomical Journal. 146 (4): 93. arXiv:1307.7123. Bibcode:2013AJ....146...93E. doi:10.1088/0004-6256/146/4/93. S2CID 34133110.
  16. ^ Gallenne, A.; Kervella, P.; Mérand, A.; Evans, N. R.; Girard, J. H. V.; Gieren, W.; Pietrzyński, G. (2014). “Searching for visual companions of close Cepheids”. Astronomy & Astrophysics. 567: A60. arXiv:1406.0493. Bibcode:2014A&A...567A..60G. doi:10.1051/0004-6361/201423872. S2CID 55702630.
  17. ^ Frasca, A.; và đồng nghiệp (tháng 12 năm 2009), “REM near-IR and optical photometric monitoring of pre-main sequence stars in Orion. Rotation periods and starspot parameters”, Astronomy and Astrophysics, 508 (3): 1313–1330, arXiv:0911.0760, Bibcode:2009A&A...508.1313F, doi:10.1051/0004-6361/200913327, S2CID 118361131.
  18. ^ Cousins, A. W. J. (1964), “Photometric Data for Stars in the Equatorial Zone (Seventh List)”, Monthly Notes of the Astronomical Society of Southern Africa, 23: 175, Bibcode:1964MNSSA..23..175C.
  19. ^ Patrick Moore (29 tháng 6 năm 2013). The Observer's Year: 366 Nights of the Universe. Springer Science & Business Media. tr. 132–. ISBN 978-1-4471-3613-2.
  20. ^ Hirshfeld, A.; và đồng nghiệp (tháng 8 năm 1992), “Book-Review - Sky Catalogue 2000.0 - V.1 - Stars to Magnitude 8.0 ED.2”, Journal of the Royal Astronomical Society of Canada, 86 (4): 221, Bibcode:1992JRASC..86..221L
  21. ^ Anders, F.; Khalatyan, A.; Chiappini, C.; Queiroz, A. B.; Santiago, B. X.; Jordi, C.; Girardi, L.; Brown, A. G. A.; Matijevic, G.; Monari, G.; Cantat-Gaudin, T.; Weiler, M.; Khan, S.; Miglio, A.; Carrillo, I.; Romero-Gómez, M.; Minchev, I.; de Jong, R. S.; Antoja, T.; Ramos, P.; Steinmetz, M.; Enke, H. (1 tháng 8 năm 2019), “Photo-astrometric distances, extinctions, and astrophysical parameters for Gaia DR2 stars brighter than G = 18”, Astronomy and Astrophysics, 628: A94, arXiv:1904.11302, Bibcode:2019A&A...628A..94A, doi:10.1051/0004-6361/201935765, ISSN 0004-6361, S2CID 131780028.
  22. ^ The Contribution of Amateurs to Astronomy, Proceedings of Colloquium 98 of the International Astronomical Union, June 20–24, 1987, page 41
  23. ^ Mobberley, Martin (2009). Cataclysmic Cosmic Events and How to Observe Them. Springer. tr. 46. ISBN 978-0-387-79946-9.
  24. ^ Johnson, Christopher B.; Schaefer, Bradley E.; Kroll , Peter; Henden, Arne A. (2013). “Nova Aquilae 1918 (V603 Aql) Faded by 0.44 mag/century from 1938-2013”. The Astrophysical Journal. 780 (2): L25. arXiv:1310.6802. Bibcode:2014ApJ...780L..25J. doi:10.1088/2041-8205/780/2/L25. S2CID 118403602.

Liên kết ngoài

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thiên_Ưng_(chòm_sao)&oldid=69950600”