Động đất Chile 2010

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Động đất Chile 2010
Tòa nhà bị sập Concepción.
Bị hư hại kéo dài bởi một tòa nhà ở Concepción, nằm cách tâm chấn khoảng 100 km về phía nam.
The epicenter of the 2010 Chile Earthquake
Giờ UTC2010-02-27 06:34:23
Sự kiện ISC14340585
USGS-ANSSComCat
Ngày03:34:14, 27 tháng 2 năm 2010 (−03:00) (2010-02-27T03:34:14−03:00)
06:34:14, 27 tháng 2 năm 2010 (UTC) (2010-02-27T06:34:14Z)
Độ lớn8,8
Độ sâu35 kilômét (22 mi)
Tâm chấn35°50′46″N 72°43′08″T / 35,846°N 72,719°T / -35.846; -72.719
Vùng ảnh hưởngChile, Vùng Maule, Vùng Biobío
Cường độ lớn nhất   MM VIII[1]
Sóng thầnCảnh báo toàn vùng biển Thái Bình Dương.[2]
Thương vong708[3]
* Lỗi thời Xem tài liệu.

Trận động đất tại Chile năm 2010 xảy ra tại ngoài khơi vùng biển Maule, Chile[4] vào lúc 03:34 giờ địa phương (06:34 giờ quốc tế) ngày 27 tháng 2 năm 2010 với độ lớn 8,8 Mw và diễn ra khoảng 3 phút.[5][6] Đây là trận động đất mạnh nhất tại Chile kể từ trận động đất mạnh 9,5 độ năm 1960 và là trận động đất mạnh nhất trên thế giới kể từ trận động đất năm 2004 tại Ấn Độ Dương.[7]

Trận động đất có thể cảm nhận được ở thủ đô Santiago với cường độ VII (rất mạnh),[8] cũng như ở các thành phố của Argentine, bao gồm Buenos Aires, Córdoba, Mendoza và La Rioja.[9][10] Các nhân chứng cảm nhận được ở thành phố phía bắc Ica của miền nam Peru.[11] Cảnh báo sóng thần được loan báo ở 53 quốc gia.[8] Tổng thống Michelle Bachelet tuyên bố tình trạng thảm họa. Bà cũng xác nhận có ít nhất 708 người chết.[3] Một số khác được cho là mất tích.[12][13][14]

Chấn tâm của trận động đất nằm ngoài khơi bờ biển Maule Region, khoảng 8 km về phía tây của Curanipe và 115 km bắc-đông bắc của thành phố lớn thứ 2 Chile, Concepción.[15] Các thành phố khác bị ảnh hưởng với cường độ VIII (phá hủy) gồm Arauco, Lota, Cañete và Constitución.[1][16] Trận động đất cũng gây ra thủy triều giả ở hồ Pontchartrain ở phía bắc New Orleans, Hoa Kỳ, cách tâm chấn 7.600 km.[17]

Địa chất[sửa | sửa mã nguồn]

Mảng Nazca bị hút chìm bên dưới mảng Nam Mỹ. Sự chuyển động này gây ra hoạt động địa chấn và núi lửa suốt chiều dài nước Chile.
Bài chi tiết: Mảng Nazca

Trận động đất xảy ra dọc theo ranh giới giữa mảng Nazca và mảng Nam Mỹ. Tại vị trí xả ra trận động đất tốc độ hội tụ các mảng 80 mm/năm. Trận động đất đặc trưng bởi chơ chế đứt gãy nghịch, gây ra bởi sự hút chìm của mảng Nazca bên dưới mảng Nam Mỹ.[15]

Phần bờ biển Chile đã từng xảy ra những trận động đất lớn có nguồn gốc từ ranh giới mảng này, như động đất Valdivia 1960. Gần đây, ranh giới mảng này bị đứt vỡ từ trận động đất Antofagasta 2007. Đoạn đứt vỡ trong đới đứt gãy trong trận động đất này kéo dài 400 dặm, và đoạn phía bắc dài 600 dặm sinh ra trong trận động đất năm 1960.[18]

Dư chấn[sửa | sửa mã nguồn]

Một dư chấn 6,2 được ghi nhận sau trận động đất chính 20  phút,[19][20] và sau đó là hai dư chấn khác có độ lớn 5,4 và 5,6.[20] USGS nói rằng "một loạt dư chấn lớn có thể xả ra sau trận động đất này".[15] Vào lúc 10:00 tối giờ phối hợp quốc tế ngày 27 tháng 2 có 59 dư chấn độ lớn trên 5,0, trong đó có 6 dư chấn độ lớn trên 6,0 đã xảy ra.[21]

Trận động đất độ lớn 6,9 ở ngoài khơi đã xảy ra cách đó 185 dặm về phía tây nam sau trận động đất chính khoảng 90 phút; tuy nhiên, chưa có dấu hiệu rõ ràng cho thấy mối quan hệ giữa chúng.[22] Một trận động đất khác độ lớn 6,3 xảy ra ở Salta, Argentina, vào lúc 3:45 tối giờ phối hợp quốc tế ngày 27 tháng 2 ở độ sâu 38,2 km.[23] Các chấn động chính sinh ra bởi trận động đất có thể cảm nhận được ở São Paulo, Brasil,[24] cách 3.000 km từ Concepción.

Ngày 5 tháng 3, người ta ghi nhận được hai dư chấn độ lớn trên M6,0. Dư chấn thứ nhất có độ lớn 6,3 ngoài khơi bờ biển vùng Bio-Bio. Dư chấn thứ 2 gần tâm chấn của trận động đất chính có độ lớn 6,6.[25] Tính đến 8 tháng 3 có ít nhất 40 dư chấn có độ lớn > M5,0 đã được ghi nhận.[20][26]

Sóng thần[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm: Sóng thần

Cảnh báo sóng thần được tuyên bố đầu tiên ở vùng Chile và Peru,[27] và theo dõi sóng thần ở Ecuador, Colombia, Châu Nam Cực, Panama và Costa Rica.[28][29] Cảnh báo sau đó mở rộng ra toàn vùng Thái Bình Dương, bao gồm tất cả các vùng biển thuộc Thái Bình Dương trừ bờ biển phía tây của Hoa Kỳ, British Columbia, và Alaska.[30] Truyền thông Hawaii thông báo cảnh báo sóng thần lúc 6  giờ sáng theo giờ địa phương.[31] Trung tâm cảnh báo Sóng thần Hoa Kỳ đưa ra cảnh báo khả năng sóng cao dưới 1 m tấn công vào bờ biển Thái Bình Dương giữa California và hầu hết Alaska vào cuối buổi chiều đến 12 giờ sau khi trận động đất xảy ra.[32]

Cảnh báo sóng thần được bãi bỏ ở tất cả các quốc gia trừ Nhật Bản và Nga theo PTWC Bulletin 18 vào 00:12 giờ phối hợp quốc tế ngày 28 tháng 2 năm 2010.[33]

Nhìn chung, sóng thần có khuynh hướng tạo ra nhiều mức sóng khác nhau với đợt đầu tiên không cao.[34][35]

Biên độ sóng thần lên đến 2,6 m ghi nhận được ở vùng biển Valparaíso, Chile.[19][36][37] Sóng có biên độ 2,34 m ghi nhận được ở Talcahuano, vùng Biobío.[2] Một số nguồn nói rằng sóng thần lớn 40 m đã tấn công vào quần đảo Juan Fernández, tiến vào sâu 667 km cách bờ biển Chile, gây thiệt hại nghiêm trọng. Tuy nhiên, thông tin này chưa có số liệu chính thức ghi nhận.[38] Provincial Governor Ivan De La Maza nói rằng sóng lớn làm 3 người thiện mạng trên đảo, với 10 người được báo là mất tích.[39]

Dữ liệu bên dưới từ Trung tâm cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương và trung tâm cảnh báo sóng thần Alaska và bờ biển Tây (Hoa Kỳ).

Dữ liệu sóng thần đến[2][40][41]
Trạm đo Quốc gia/vùng lãnh thổ Vĩ độ Kinh độ Thời gian
(UTC) 		Độ cao
(m) 		Độ cao
(ft)
Minamitorishima[42]  Nhật Bản 24,1 B 153,5 Đ 03:43 0,1 0,3
Sitka, Alaska Alaska Hoa Kỳ 57,1 B 135,3 T 0:11 0,08 0,3
Nawiliwili, Hawaii Hoa Kỳ Hoa Kỳ 22 B 159,4 T 23:23 0,37 1,2
La Push, Washington Hoa Kỳ Hoa Kỳ 47,5 B 124,4 T 22:54 0,11 0,4
Hilo, Hawaii Hoa Kỳ Hoa Kỳ 19,7 B 154,9 T 21:20 0,86 2,8
San Francisco, California Hoa Kỳ Hoa Kỳ 37,8 B 122,5 T 21:20 0,26 0,8
Santa Monica, California Hoa Kỳ Hoa Kỳ 34,0 B 118,5 T 20:24 0,64 2,1
Mũi Lottin New Zealand New Zealand 37,6 N 178.2 Đ 19:34 0,15 0,5
Rarotonga Quần đảo Cook Quần đảo Cook 21,2 N 159,8 T 19:18 0,32 1,0
DART Tonga 23 N 168,1 T 18:44 0,04 0,1
Papeete Polynésie thuộc Pháp Polynésie thuộc Pháp 17,5 B 149,6 T 18:10 0,16 0,5
Nuku Hiva Polynésie thuộc Pháp Polynésie thuộc Pháp 8,9 N 140,1 T 17:45 0,95 3,1
Cabo San Lucas México México 22,9 B 109,9 T 17:43 0,28 0,9
Hiva Oa Polynésie thuộc Pháp Polynésie thuộc Pháp 9,8 B 139,0 T 17:41 1,79 5,9
Manzanillo México México 19,1 B 104,3 T 17:05 0,32 1
DART Manzanillo 16,0 B 107 T 16:11 0,07 0,2
Rikitea Polynésie thuộc Pháp Polynésie thuộc Pháp 23,1 N 134,9 T 15:59 0,15 0,5
Acapulco México México 16,8 B 99,9 T 15:49 0,16 0,5
DART Quần đảo Marquesas 8,5 N 125 T 15:31 0,18 0,6
Quần đảo Galapagos Ecuador Ecuador 0,4 N 90,3 T 14:52 0,35 1,2
Đảo Easter Chile Chile 27,2 N 109,5 T 12:05 0,35 1,1
Callao Peru Peru 12,1 N 77,2 T 10:29 0,36 1,2
Arica Chile Chile 18,5 N 70,3 T 10:08 0,94 3,1
Antofagasta Chile Chile 23,2 N 70,4 T 09:41 0,49 1,6
DART Lima 18 N 86,4 T 09:41 0,24 0,8
Iquique Chile Chile 20,2 N 70,1 T 09:07 0,28 0,9
Coquimbo Chile Chile 30 N 71,3 T 08:52 1,32 4,3
Ancud Chile Chile 41,9 N 73,8 T 08:38 0,62 2
Caldera Chile Chile 27,1 N 70,8 T 08:34 0,45 1,5
San Felix Chile Chile 26,3 N 80,1 T 08:15 0,53 1,7
Corral Chile Chile 39,9 N 73,4 T 07:39 0,90 2,9
Valparaiso Chile Chile 33 N 71,6 T 07:08 1,29 4,2
Talcahuano Chile Chile 36,7 N 73,4 T 06:53 2,34 7,7
  • Sóng thần theo ETA NOAA (06:34 UTC 27 tháng 2)
    Sóng thần theo ETA NOAA (06:34 UTC 27 tháng 2)
  • Bản đồ mô hình năng lượng sóng thần.
    Bản đồ mô hình năng lượng sóng thần.
  • Các quốc gia ven biển có thể bị ảnh hưởng (màu hồng).
    Các quốc gia ven biển có thể bị ảnh hưởng (màu hồng).

Nhận xét[sửa | sửa mã nguồn]

Trận động đất này ở Chile có cường độ gấp 500 lần trận động đất ở Haiti một tháng trước đó và gần thủ đô Santiago của Chile, tuy nhiên lại gây thiệt hại nhân mạng thấp hơn nhiều nếu so với Haiti, vì chính quyền Chile đã có những chuẩn bị chu đáo từ lâu, như là tập dượt trẻ em cách đối phó khi động đất xảy ra và luật pháp Chile yêu cầu các công trình xây dựng phải chống được động đất cũng như mạng lưới các nhân viên cứu hộ phản ứng cực nhanh [43].

Richard Gross, làm việc cho NASA, nói rằng trận động đất có thể đã làm thay đổi tốc độ quay của Trái Đất và làm cho ngày trên Trái Đất ngắn hơn 1,26 phần ngàn giây [44]

Theo Viện địa lý quân sự Chile, sau khi xảy ra vụ động đất, Chile dịch chuyển về phía tây nam ra biển Thái Bình Dương, tức là hướng ngược lại theo hướng đông bắc về phía châu Phi của lục địa Nam Mỹ.[45]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b “PAGER – M 8.8 – OFFSHORE MAULE, CHILE”. Earthquake.usgs.gov. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  2. ^ a b c TSUNAMI BULLETINS – index of frequently updated bulletins issued by the Pacific Tsunami Warning Center, including the latest.
  3. ^ a b Chilean quake toll jumps to 708 “Death toll from Chile earthquake toll jumps to 708” Kiểm tra giá trị |url= (trợ giúp). BBC News. ngày 28 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2010.
  4. ^ “Reuters earthquake report”. Reuters. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  5. ^ “USGS Earthquake Details”. United States Geological Survey. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  6. ^ Patrick Sawer (ngày 27 tháng 2 năm 2010). “Huge earthquake hits Chile”. The Daily Telegraph. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  7. ^ “Historic World Earthquakes”. Earthquake.usgs.gov. United States Geological Survey. ngày 23 tháng 11 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 1 năm 2016. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  8. ^ a b “Tsunami After Major Earthquake Hits Chile”. Sky News. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  9. ^ “Confirman que el sismo de Chile se sintió en Buenos Aires” (bằng tiếng Tây Ban Nha). Infobae. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  10. ^ “En la región de Cuyo "se sintió muy fuerte" el temblor de Chile”. Infobae.com. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  11. ^ “Temblor sacude Ica y causa temor en pobladores tras terremoto en Chile”. Peru.com. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  12. ^ David Batty (ngày 27 tháng 2 năm 2010). “Deadly earthquake hits central Chile”. The Guardian. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  13. ^ “Death toll in Chile earthquake rises to 78”. RTÉ News. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  14. ^ “8.8-magnitude quake rocks Chile, sets off tsunami”. Los Angeles Times. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.[liên kết hỏng]
  15. ^ a b c “Magnitude 8.8 – Offshore Maule, Chile”. United States Geological Survey. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 4 năm 2013. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  16. ^ Intensity of shaking in cities around the 2010 Chilean earthquake from USGS
  17. ^ Erdman, Jonathan (ngày 27 tháng 2 năm 2010). “How strong & rare was quake?”. The Weather Channel. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  18. ^ Fountain, Henry (ngày 27 tháng 2 năm 2010). “Underwater Plate Cuts 400-Mile Gash”. The New York Times. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  19. ^ a b “Massive earthquake strikes Chile”, BBC News, ngày 28 tháng 2 năm 2010
  20. ^ a b c Latest Earthquakes M5.0+ in the World Lưu trữ 2010-11-24 tại Wayback Machine, theo USGS.
  21. ^ USGS, Earthquake Hazards Program (ngày 27 tháng 2 năm 2010). “10-degree Map Centered at 35°S,75°W”. United States Geological Survey. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  22. ^ USGS, Earthquake Hazards Program (27 tháng 2 năm 2024). “Magnitude 6.9 - Off the coast of Bio-Bio, Chile”. United States Geological Survey. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  23. ^ USGS, Earthquake Hazards Program (27 tháng 2 năm 2024). “Magnitude 6.3 – SALTA, Argentina”. United States Geological Survey. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  24. ^ “Estado de SP sente reflexo do terremoto de 8,8 graus registrado no Chile” (bằng tiếng Bồ Đào Nha). Folha Online. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  25. ^ “Strong aftershocks rattle Chile”. CNN.com. Truy cập ngày 5 tháng 3 năm 2010.
  26. ^ “Latest Earthquakes in the World - Past 7 days”. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 5 tháng 3 năm 2010.
  27. ^ “Australia on tsunami watch after quake”. News.ninemsn.com.au. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  28. ^ “Massive earthquake, aftershocks rattle Chile tsunami warning issued”. CNN. Time Warner. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  29. ^ « Strong earthquake hits Chile, Tsunami warning issued in region » Lưu trữ 2012-07-07 tại Wayback Machine, peoplestar.co.uk, Retrieved on ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  30. ^ “Pacific Tsunami Warning Center”. Pacific Tsunami Warning Center. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  31. ^ “Tsunami warning in effect for Hawaii”. Hawaii News Now. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  32. ^ “West Coast and Alaska Tsunami Information”. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2010.
  33. ^ PTWC Bulletin 18: cancelling warning for all countries except Japan and Russia
  34. ^ Tsunami threatens Australia, New Zealand, Hawaii, Pacific Rim Lưu trữ 2010-03-02 tại Wayback Machine, By staff writers, From: news.com.au, ngày 28 tháng 2 năm 2010 8:59 am.
  35. ^ New Zealand is among 53 Pacific Ocean nations where tsunami alerts have been issued following an earthquake off Chile, NZCity, ngày 28 tháng 2 năm 2010.
  36. ^ “Tsunami message from WCATWC”. Wcatwc.arh.noaa.gov. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  37. ^ TSUNAMI BULLETIN NUMBER 004 by the NOAA Pacific Tsunami Warning Center
  38. ^ Staff Writer (ngày 27 tháng 2 năm 2010). “40 Meter Tsunami Wave Hits Juan Fernández Island”. Newsolio. Truy cập ngày 26 tháng 2 năm 2010.
  39. ^ Gutierrez, Thelma (ngày 27 tháng 2 năm 2010). “First waves of tsunami arrive at Hawaii”. Honolulu, Hawaii: CNN. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  40. ^ TSUNAMI BULLETIN NUMBER 015 issued by the Pacific Tsunami Warning Center.
  41. ^ “West Coast and Alaska Tsunami Warning Center”. NOAA. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2010.
  42. ^ “小笠原諸島の南鳥島に津波第一波、１０ｃｍ”. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2010.
  43. ^ Động đất Chile mạnh gấp 500 lần ở Haiti
  44. ^ “Chile Earthquake May Have Shortened Days on Earth”. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2010.
  45. ^ “Động đất làm Chile tách khỏi châu Mỹ”. Tuoi Tre Online. Thứ Ba, 27/04/2010, 15:17 (GMT+7). Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2010. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |ngày tháng= (trợ giúp)
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Động_đất_Chile_2010&oldid=69509739”