Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chữ Kirin”
n General Fixes |
n →Liên kết ngoài: clean up, replaced: {{Commonscat → {{thể loại Commons using AWB |
||
Dòng 163: | Dòng 163: | ||
| |
| |
||
|} |
|} |
||
{{ |
{{thể loại Commons|Cyrillic alphabet}} |
||
[[Thể loại:Bảng chữ cái Cyrill| ]] |
[[Thể loại:Bảng chữ cái Cyrill| ]] |
Phiên bản lúc 23:36, ngày 15 tháng 8 năm 2015
Bảng chữ cái Kirin | |
---|---|
Thể loại | |
Thời kỳ | Nhiều biến đổi thời kỳ đầu khoảng năm 940 |
Hướng viết | Trái sang phải |
Các ngôn ngữ | Ngôn ngữ quốc gia của:
Belarus Bosnia and Herzegovina Bulgaria Kazakhstan Kyrgyzstan Macedonia Mongolia Montenegro Russia Serbia Tajikistan Ukraine |
Hệ chữ viết liên quan | |
Nguồn gốc | Bảng chữ cái Phoenicia
|
Anh em | Bảng chữ cái Latinh Bảng chữ cái Coptic Bảng chữ cái Armenia Bảng chữ cái Glagolitic |
Unicode | |
U+0400 to U+04FF U+0500 to U+052F U+2DE0 to U+2DFF U+A640 to U+A69F | |
Bảng chữ cái Kirin (phát âm /sɨˈrɪlɪk/) là một hệ thống chữ viết chữ cái sử dụng tại Đông Âu, Bắc Á và Trung Á. Nó được dựa trên bảng chữ cái Kirin cổ (early Cyrillic), vốn đã được Saint Cyril phát triển ở Đế quốc Bulgari đệ nhất trong thế kỷ thứ 9 tại trường Preslav. Saint Cyril được tuyển chọn từ Constantinople chỉ cho mục đích phát triển chữ viết nói trên.[1][2] Nó là cơ sở của bảng chữ cái được sử dụng trong các ngôn ngữ khác nhau, quá khứ và hiện tại, trong các bộ phận của Đông Nam Âu và Bắc lục địa Âu Á, đặc biệt trong các nhóm người gốc Slav, và trong các ngôn ngữ không Slav nhưng chịu ảnh hưởng của Nga. Tính đến năm 2011, khoảng 252 triệu người ở lục địa Âu Á sử dụng nó như là bảng chữ cái chính thức cho các ngôn ngữ quốc gia của họ. Khoảng một nửa trong số người đó là ở Nga.[3] Chữ viết Cyrillic là một trong những hệ thống chữ viết sử dụng nhiều nhất trên thế giới.
Bảng chữ cái Kirin có nguồn gốc từ các chữ viết hoa của Hy Lạp, được bổ sung các chữ cái từ bảng chữ cái Glagolitic cũ, trong đó có một số chữ ghép. Những chữ cái bổ sung này đã được Giáo Hội Slav cũ sử dụng cho các vần không có trong chữ cái Hy Lạp. Tên bảng chữ cái được đặt theo tên của hai anh em người Byzantine,[4] Saint Cyril và Methodius, người đã tạo ra bảng chữ cái Glagolitic trước đó. Các học giả hiện đại cho rằng bảng chữ cái Kirin đã được các môn đệ đầu tiên của Cyril và Methodius phát triển và chính thức hóa.
Với sự gia nhập của Bulgaria vào Liên minh châu Âu ngày 1 tháng 1 năm 2007, bảng chữ cái Kirin trở thành bảng chữ cái chính thức thứ ba của Liên minh châu Âu, sau các bảng chữ cái Latin và Hy Lạp.[5]
Bảng chữ cái Kirin còn được biết đến với tên azbuka.
Bảng chữ cái
А | Б | В | Г | Д | Е | Ж | Ѕ | З | И | І |
К | Л | М | Н | О | П | Ҁ | Р | С | Т | Ѹ |
Ф | Х | Ѡ | Ц | Ч | Ш | Щ | Ъ | ЪІ | Ь | Ѣ |
ІА | Ѥ | Ю | Ѧ | Ѫ | Ѩ | Ѭ | Ѯ | Ѱ | Ѳ | Ѵ |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
А | В | Г | Д | Е | Ѕ | З | И | Ѳ |
10 | 20 | 30 | 40 | 50 | 60 | 70 | 80 | 90 |
І | К | Л | М | Н | Ѯ | О | П | Ч |
100 | 200 | 300 | 400 | 500 | 600 | 700 | 800 | 900 |
Р | С | Т | Ѵ | Ф | Х | Ѱ | Ѡ | Ц |
Chú thích
- ^ Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250, Cambridge Medieval Textbooks, Florin Curta, Cambridge University Press, 2006, ISBN 0521815398, pp. 221–222.
- ^ The Orthodox Church in the Byzantine Empire, Oxford History of the Christian Church, J. M. Hussey, Andrew Louth, Oxford University Press, 2010, ISBN 0191614882, p. 100.
- ^ Česky. “List of countries by population – Wikipedia, the free encyclopedia”. En.wikipedia.org. Truy cập ngày 13 tháng 6 năm 2012.
- ^ Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001–05, s.v. "Cyril and Methodius, Saints"; Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica Incorporated, Warren E. Preece – 1972, p. 846, s.v., "Cyril and Methodius, Saints" and "Eastern Orthodoxy, Missions ancient and modern"; Encyclopedia of World Cultures, David H. Levinson, 1991, p. 239, s.v., "Social Science"; Eric M. Meyers, The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, p. 151, 1997; Lunt, Slavic Review, June 1964, p. 216; Roman Jakobson, Crucial problems of Cyrillo-Methodian Studies; Leonid Ivan Strakhovsky, A Handbook of Slavic Studies, p. 98; V. Bogdanovich, History of the ancient Serbian literature, Belgrade, 1980, p. 119
- ^ Leonard Orban (ngày 24 tháng 5 năm 2007). “Cyrillic, the third official alphabet of the EU, was created by a truly multilingual European” (PDF). europe.eu. Truy cập ngày 3 tháng 8 năm 2014.
Liên kết ngoài
Chữ cái trong bảng chữ cái Kirin | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
А A |
Б Be |
В Ve |
Г Ge |
Ґ Ge upturn |
Д De |
Ђ Dje |
Ѓ Gje |
Е Ye |
Ё Yo |
Є Ye |
Ж Zhe |
З Ze |
Ѕ Dze |
И I |
І Dotted I |
Ї Yi |
Й Short I |
Ј Je |
К Ka |
Л El |
Љ Lje |
М Em |
Н En |
Њ Nje |
О O |
П Pe |
Р Er |
С Es |
Т Te |
Ћ Tshe |
Ќ Kje |
У U |
Ў Short U |
Ф Ef |
Х Kha |
Ц Tse |
Ч Che |
Џ Dzhe |
Ш Sha |
Щ Shcha |
Ъ Hard sign (Yer) |
Ы Yery |
Ь Soft sign (Yeri) |
Э E |
Ю Yu |
Я Ya |
||||||||
Kirinic Non-Slavic Letters | ||||||||||
Ӏ Palochka |
Ә Kirinic Schwa |
Ғ Ayn |
Ҙ Dhe |
Ҡ Bashkir Qa |
Қ Qaf |
Ң Ng |
Ө Barred O |
Ү Straight U |
Ұ Straight U with stroke |
Һ He |
Kirinic Archaic Letters | ||||||||||
ІА A iotified |
Ѥ E iotified |
Ѧ Yus small |
Ѫ Yus big |
Ѩ Yus small iotified |
Ѭ Yus big iotified |
Ѯ Ksi |
Ѱ Psi |
Ѳ Fita |
Ѵ Izhitsa |
Ѷ Izhitsa okovy |
Ҁ Koppa |
Ѹ Uk |
Ѡ Omega |
Ѿ Ot |
Ѣ Yat |
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chữ Kirin. |