Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bộ Rùa”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Bot: Thêm nah:Āyōtl |
n chú thích, replaced: {{cite book → {{chú thích sách (2) |
||
| Dòng 168: | Dòng 168: | ||
== Đọc thêm == |
== Đọc thêm == |
||
* {{ |
* {{chú thích sách |title=Turtles and Crocodiles of Insular Southeast Asia and New Guinea |author=Iskandar, DT |year=2000 |publisher=Palmedia – ITB |location=Bandung }} |
||
* {{ |
* {{chú thích sách |author=Pritchard, Peter Charles Howard |title=Encyclopedia of turtles |publisher=T.F.H. Publications |location=Neptune, NJ |year=1979 |isbn=0-87666-918-6 }} |
||
== Liên kết ngoài == |
== Liên kết ngoài == |
||
| Dòng 187: | Dòng 187: | ||
{{Link FA|nl}} |
{{Link FA|nl}} |
||
[[ar:سلحفاة]] |
[[ar:سلحفاة]] |
||
[[an:Testudines]] |
[[an:Testudines]] |
||
[[az:Tısbağalar]] |
[[az:Tısbağalar]] |
||
| ⚫ | |||
[[id:Kura-kura]] |
[[id:Kura-kura]] |
||
[[ms:Penyu]] |
[[ms:Penyu]] |
||
| Dòng 225: | Dòng 223: | ||
[[ko:거북]] |
[[ko:거북]] |
||
[[ha:Afifiya]] |
[[ha:Afifiya]] |
||
| ⚫ | |||
[[hsb:Nopawy]] |
[[hsb:Nopawy]] |
||
[[hr:Kornjače]] |
[[hr:Kornjače]] |
||
Phiên bản lúc 13:18, ngày 4 tháng 12 năm 2012
| Bộ Rùa | |
|---|---|
| Thời điểm hóa thạch: 215–0 triệu năm trước đây Trias - gần đây | |
 Rùa hộp Florida (Terrapene carolina) | |
| Phân loại khoa học | |
| Vực (domain) | Eukaryota |
| Giới (regnum) | Animalia |
| Ngành (phylum) | Chordata |
| Nhánh | Craniata |
| Phân ngành (subphylum) | Vertebrata |
| Phân thứ ngành (infraphylum) | Gnathostomata |
| Liên lớp (superclass) | Tetrapoda |
| Lớp (class) | Sauropsida hay Reptilia |
| Phân lớp (subclass) | Anapsida? |
| Bộ (ordo) | Testudines Linnaeus, 1758 [1] |
| Tính đa dạng | |
| 14 họ tồn tại với khoảng 328 loài[2] | |
 màu xanh lục: rùa biển, màu đen: rùa cạn | |
| Các phân bộ | |
Bộ Rùa (danh pháp khoa học: Testudines) là những loài bò sát thuộc nhóm chỏm cây của siêu bộ Chelonia (hay Testudinata). Trong tiếng Việt, các loài thuộc bộ rùa được gọi bằng nhiều tên khác nhau như rùa, ba ba, giải, vích, đồi mồi...
Phân loại
Phân loại dưới đây lấy theo Meylan & Ganko, 1988 (sửa đổi theo Meylan & Ganko, 1997 và Meylan, 2001) và Anquetin, Barrett, Jones, Moore-Fay & Evans, 2009[3]. Khi hiểu Testudines Linnaeus, 1758 (không Batsch, 1788) sensu Lee, 1996 (tương đương với Rhaptochelydia Gaffney & Kitching, 1994 như ở dưới đây) thì bộ này được chia thành các phân bộ và chi riêng lẻ như sau:
CHELONIA Macartney, 1802 = Testudinata sensu Zardoya & Meyer, 2001:
- †Odontochelys
- †Australochelys
- Rhaptochelydia Gaffney & Kitching, 1994 = Testudines Linnaeus, 1758 [không Batsch, 1788] sensu Lee, 1996.
- †Chinlechelys
- †Proganochelys (= Proganochelyidae/Proganochelydia)
- ?†Palaeochersis - đặt vào đây không chắc chắn.
- ?†Condorchelys - đặt vào đây không chắc chắn.
- ?†Eileanchelys - đặt vào đây không chắc chắn.
- ?†Hackerochelys - đặt vào đây không chắc chắn.
- Casichelyidia Gaffney, 1975 (tương đương với Testudinata Klein, 1760 (không Linnaeus, 1758) sensu Lee, 1997)
- Cryptodira Cope, 1864 (fide Gaffney & Maylan, 1988)
- Pleurodira Dumeril & Bibron, 1835 [không Cope, 1871]
Gaffney & Kitching, 1994 chia Chelonia ra như sau:
- † Australochelidae
- †Australochelys
- Rhaptochelydia
- †Proganochelydia
- †Proganochelyidae
- †Proganochelys
- †Proganochelyidae
- Casichelyidia
- Cryptodira
- Pleurodira
- †Proganochelydia
Trong khi đó, một số tác giả khác như Sterli (2008); Li, Wu, Rieppel, Wang, Zhao (2008); Anquetin, Barrett, Jones, Moore-Fay, Evans (2009) và Joyce, Lucas, Scheyer, Heckert, Hunt (2009) nói chung lại chia Testudinata ra thành một vài chi tuyệt chủng ở nhóm thân cây và Testudines là nhóm chỏm cây. Cụ thể xem sơ đồ cây phát sinh chủng loài tại Mikko's Phylogeny Archive[4].
Cryptodira
- †Kayentachelys
- †Indochelys
- Selmacryptodira
- †Paracryptodira (= ? Pleurosternoidea Hay, 1930)
- †Kallokibotiidae
- †Mongolochelyidae
- †Solemydidae
- †Pleurosternidae (bao gồm cả Chengyuchelyidae)
- †Glyptopsidae ("Glyptopsinae")
- †"Dinochelinae"
- †Baenoidea (Baenidae sensu lato)
- †Neurankylidae
- †Macrobaenidae
- †Baenidae sensu stricto
- Eucryptodira Gaffney, 1975 sensu Gaffney, 1984 (= Daiocryptodira Milner, 2004)
- †Eurysternidae
- †Plesiochelyidae
- ? †Xinjiangchelyidae
- Centrocryptodira
- †“Sinemys”
- †Chubutemys
- †Meiolaniidae
- †Osteopygis
- ? †“Macrobaenidae”
- ? †“Sinemydidae”
- †Judithemys
- †Hangaiemys
- Polycryptodira (= Cryptodira sensu Parham & Hutchison, 2003)
- Chelydridae
- Procoelocryptodira
- Chelonioidea
- “Chelonioinea”
- Dermochelyoidea
- †Cimochelys
- †"Protostega"
- †Thalassemyidae
- "Dermochelyoinea"
- Dermochelyidae
- †Protostegidae (có thể tách riêng họ Desmatochelyidae)
- Chelomacryptodira
- †Planetochelys
- Trionychoidea
- †Hoplochelys
- †Adocidae (bao gồm cả Nanshiungchelyidae)
- †Emarginachelys
- Dermatemydidae
- Kinosternidae (có thể bao gồm cả phân họ Staurotypinae, mặc dù phân họ này đôi khi xếp trong họ Chelydridae)
- †Sandownia
- Carettochelyidae
- Trionychidae
- Không chắc chắn
- †Khunnuchelys
- †(Axestemys) (có thể là một phần của Rafetus)
- Testudinoidea
- ? †Haichemydidae
- ? †Sinochelyidae (bao gồm cả Peishanemydidae)
- ? †Lindholmemydidae
- Emydidae (đôi khi tách riêng các họ Platysternidae và Geoemydidae)
- Testudinidae
- Chelonioidea
- †Paracryptodira (= ? Pleurosternoidea Hay, 1930)
Pleurodira
- †Proterochersidae (= Minipleurodira)
- Megapleurodira
- ? †Dortokidae
- †Platychelira
- Eupleurodira
- Cheloides
- Chelidae (= Chelyidae)
- Pelomedusoides (= Pelumedusidae sensu lato)
- Pelomedusera (= Pelomedusoidea)
- †Araripemydidae
- Pelomelusidae (= Eusarkiidae)
- Podocnemidera
- ? †Teneremys
- †Euraxemydoidea
- Podocnemidoidea
- †Bothremydinura
- Podocnemidinura
- Pelomedusera (= Pelomedusoidea)
- Cheloides
- Không chắc chắn:
- †Apoidochelys
- †Bauruemys
- †Carteremys
- †Palaeaspis (bao gồm cả Palaeochelys, Palemys)
- †Paralichelys
- †Potamochelys
- †Stupendemys
Không chắc chắn
Hình ảnh
Chú thích
- ^ Testudines (TSN 173749) tại Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp (ITIS).
- ^ Rhodin A. G. J., van Dijk P. P, Iverson J. B., Shaffer H. B. (Turtle taxonomy Working Group), 2010, "Turtles of the world, 2010 update: annotated checklist of taxonomy, synonymy, distribution, and conservation status" trong Rhodin A. G. J., Pritchard P. C. H., van Dijk P. P., Saumure R. A., Buhlmann K. A., Iverson J. B., Mittermeier R. A. (chủ biên). "Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises: A Compilation Project of the IUCN/SSC Tortoise and Freshwater Turtle Specialist Group". Chelonian Research Monographs No. 5: 000.85-000.164, 14-12-2010, doi:10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010
- ^ Anquetin J., Barrett P. M., Jones M. E. H., Moore-Fay S., Evans S. E., 2009, A new stem turtle from the Middle Jurassic of Scotland: new insights into the evolution and palaeoecology of basal turtles, Proceedings of the Royal Society of London: Biological series: Vol. 276, tr. 879-886, doi:10.1098/rspb.2008.1429
- ^ Testudinata – turtles, tortoises and terrapins.
Xem thêm
Đọc thêm
- Iskandar, DT (2000). Turtles and Crocodiles of Insular Southeast Asia and New Guinea. Bandung: Palmedia – ITB.
- Pritchard, Peter Charles Howard (1979). Encyclopedia of turtles. Neptune, NJ: T.F.H. Publications. ISBN 0-87666-918-6.
Liên kết ngoài
|
Từ điển từ Wiktionary |
|
Tập tin phương tiện từ Commons |
|
Tin tức từ Wikinews |
|
Danh ngôn từ Wikiquote |
|
Văn kiện từ Wikisource |
|
Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks |
|
Tài nguyên học tập từ Wikiversity |
 |
Wikispecies có thông tin sinh học về Bộ Rùa |
 |
Wikibook Dichotomous Key có một trang Testudines |
- UC Berkeley Museum of Paleontology
- Chelonian studbook Collection and display of the weights/sizes of captive turtles
- Biogeography and Phylogeny of the Chelonia (taxonomy, maps)
- The word 'turtle' in different languages
- New Scientist article (including video) on how the turtle evolved its shell