Bộ Phù du

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bộ Cánh phù du
Thời điểm hóa thạch: Late Carboniferous-Recent[1]
Rhithrogena germanica subimago on Equisetum hyemale.jpg
Phân loại khoa học
Giới (regnum)Animalia
Phân giới (subregnum)Eumetazoa
(không phân hạng)Protostomia
Ngành (phylum)Arthropoda
Lớp (class)Insecta
Nhánh Dicondylia
Phân lớp (subclass)Pterygota
Liên bộ (superordo)Ephemeropteroidea
Rohdendorf, 1968
Bộ (ordo)Ephemeroptera
Hyatt & Arms, 1891
Phân bộ[2]

Bộ Cánh phù du (danh pháp khoa học: Ephemeroptera) là một bộ thuộc một nhóm Palaeoptera, cùng với bộ Chuồn chuồn. Bộ này có hơn 3000 loài trên toàn thế giới, được chia làm 400 chi trong 42 họ.

Đặc điểm[sửa | sửa mã nguồn]

Phù du là nhóm côn trùng tương đối nguyên thủy, thể hiện một số đặc điểm cổ xưa có lẽ đã hiện diện ở những côn trùng bay đầu tiên. Ấu trùng của phù du sống trong nước ngọt và chỉ sống ở môi trường nước sạch, không bị ô nhiễm. Bộ Phù du sống trong nước, có thể sống từ 1 đến 3 năm, sau khi lột xác lên bờ chúng chỉ có thể sống trong vài giờ ngắn ngủi.

Phân loại[sửa | sửa mã nguồn]

Dưới đây là bản phân loại truyền thống của Peters và Campbell (1991), trong tác phẩm Côn trùng của Úc (Insects of Australia)[3]

Phân bộ Pannota

Phân bộ Schistonota

Hình ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

  • Haft.jpg
  • Eintagsfliege fg01.jpg

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Bài chi tiết: Hình tượng côn trùng trong văn hóa

Trong văn hóa thì các loài phù du hay thiêu thân có ý nghĩa ẩn dụ. Phù du hay chỉ về sự không có gì, chẳng quan trọng ("tiền bạc là phù du"[4]), rồi kiếp phù du hay đời phù du chỉ về kiếp sống, đời người nhỏ bé phiêu dạt, phiêu linh. Thiêu thân nghĩa là thiêu cháy thân xác bằng ngọn lửa, là cảnh tượng quen thuộc khi những con côn trùng nhỏ lao vào ánh đèn, ngọn lửa từ đó chỉ sự thí mạng vô ích, quay cuồng, ngày nay thường ví von với những người chơi ma túy đến hủy hoại thân xác (thiêu thân bay lắc) hay những người hám lợi cả tin, mê muội lao vào trò đen đỏ, đa cấp. Thiêu thân được nhắc đến trong bài hát "Giống như con thiêu thân lao vào trò vui thế gian, giống như con ong vàng thích tình ái mật ngọt" và bài hát có tên "Con thiêu thân" của Lâm Chấn Khang. Dân gian Việt Nam mượn hình ảnh con thiêu thân để diễn tả sự ngu dốt của con người, khi quá đam mê những thói quen có hại cho mình và người khác để rồi đánh mất chính mình mà sống trong đau khổ lầm mê. Trong văn hóa dân gian Việt Nam còn có câu chuyện "Sự tích con thiêu thân".

Một số loài thuộc bộ phù du sống ở vùng sông Hồng, Việt Nam, được gọi là vật vờ, vờ vờ hay con vờ, sinh trưởng tự nhiên và bị thu hoạch theo mùa cho thực phẩm.[5][6]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Hoell, H.V., Doyen, J.T. & Purcell, A.H. (1998). Introduction to Insect Biology and Diversity, 2nd ed. Oxford University Press. tr. 320. ISBN 0-19-510033-6.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
  2. ^ Tree of Life, Ephemeroptera
  3. ^ “Ephemoptera: Mayflies”. The Tree of Life Web Project. 2002. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2015.
  4. ^ Thành công đến và tiền bạc theo sau, Shed Simove, người dịch Lạc Nguyên, Nhà xuất bản Thanh Hóa, Thanh Hóa, năm 2017, trang 138
  5. ^ Gia Đình và Xã Hội, 10 vạn câu hỏi vì sao (10 tháng 4 năm 2022). “Con vật vờ kỳ lạ ở sông Hồng, sống vài giờ nhưng lưu danh đặc sản, giá tới cả triệu đồng”. VietnamNet.
  6. ^ Ngọc Thành (22 tháng 4 năm 2022). “Mùa bắt con vờ trên sông Hồng”. VnExpress.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Bản mẫu:Ephemeroptera


Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bộ_Phù_du&oldid=68560330”