Cuộc nổi dậy của Tập đoàn Wagner

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Cuộc nổi dậy của Tập đoàn Wagner
Một phần của Nga xâm lược Ukraina 2022

Cuộc binh biến của Yevgeny Prigozhin tại Rostov-on-Don vào ngày 24 tháng 6 năm 2023. Một chiếc xe tăng có hoa ở nòng đạn của chiếc xe.
Thời gian23–24 tháng 6 năm 2023 (1 ngày)
Địa điểm
Nga
Kết quả Lực lượng Wagner ngừng tiến công và rút quân vào ngày 24 tháng 6
Thay đổi
lãnh thổ		 Tập đoàn Wagner chiếm được Rostov-on-Don và phần lớn Voronezh Oblast. Vladimir Putin những tình nguyện viên Wagner tham gia cuộc nổi dậy là "những kẻ phản bội". Quân Wagner không tiến quân đến Moskva nữa mà rút về Belarus[1][2]
Tham chiến
Nhóm Wagner

Chính phủ Nga

Chỉ huy và lãnh đạo
Yevgeny Prigozhin
Lực lượng
2,5 vạn quân (theo Prigozhin)[3] Không rõ
Thương vong và tổn thất
Không rõ Ba chiếc trực thăng bị bắn rơi (Wagner tuyên bố)[4]

Vào ngày 23 tháng 6 năm 2023, lãnh đạo Tập đoàn Wagner Yevgeny Prigozhin cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga đã tiến hành một cuộc tấn công vào lực lượng của ông ta và giết chết một số lượng "khổng lồ" lực lượng Wagner.[5] Prigozhin hứa sẽ trả đũa lãnh đạo Bộ Quốc phòng.[6] Prigozhin cho biết phải chấm dứt "cái ác" trong giới lãnh đạo quân đội và thề sẽ "diễu hành vì công lý".[7] Ông cũng cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng, Sergei Shoigu, đưa ra những lời biện minh sai lầm để tiến hành Chiến dịch Quân sự Đặc biệt, bịa ra cả kế hoạch tấn công Nga của chế độ Maidan và NATO,[8] và ông cũng đổ lỗi cho BQP Nga vì những thất bại nặng nề của quân Nga. Prigozhin cho rằng giới tinh hoa phát động cuộc chiến của Nga ở Ukraine nhằm làm lợi.[9][10] Do đó, Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB) điều tra hình sự Prigozhin vì tội "kích động nổi dậy vũ trang".[5][11][12]

Prigozhin tập kết lực lượng gồm 2,5 vạn lính của mình từ Ukraine rồi tiến vào Rostov-on-Don, Rostov Oblast, giành quyền kiểm soát thành phố này cũng như trụ sở Quân khu phía Nam và tiến về Moscow trong một đoàn xe bọc thép, [13] rồi thề: "Nếu bất kỳ ai cản đường tôi, tôi sẽ phá hủy hết mọi thứ của bọn chúng!"[3][14][15] Prigozhin cho biết lực lượng của ông không gặp phải sự kháng cự nào khi tiến vào Rostov-on-Don.[15] Putin tuyên bố hành động của Wagner là hành động phản quốc và cho rằng Prigozhin "đâm sau lưng" tổ quốc, đe dọa sẽ thực hiện "các bước khắc nghiệt" để trấn áp cuộc phản loạn.[16] Bộ Quốc phòng phủ nhận lời buộc tội tấn công vào Wagner của Prigozhin, trong khi tướng Nga Sergey Surovikin kêu gọi lực lượng Wagner hạ vũ khí.[5]

Sau các cuộc đàm phán với tổng thống Belarus Alexander Lukashenko,[17] Prigozhin đồng ý rút lui[18] và vào cuối ngày 24 tháng 6, bắt đầu rút khỏi Rostov-on-Don. Cơ quan An ninh Liên bang Nga đã khởi xướng một vụ án về tội nổi loạn vũ trang theo Điều 279 của Bộ luật Hình sự nhưng sau đó đóng hồ sơ vào ngày 27 tháng 6 và hủy bỏ các cáo buộc. [19]

Ít nhất 13 quân nhân của quân đội Nga đã thiệt mạng trong cuộc nổi dậy,[20] trong khi hai quân nhân Nga đào ngũ đã thiệt mạng khi chiến đấu cùng phe với Wagner.[21]

Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Yevgeny Prigozhin và tập đoàn Wagner[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm thông tin: Tập đoàn Wagner
Yevgeny Prigozhin năm 2010

Yevgeny Prigozhin ban đầu nổi tiếng với tư cách là một ông trùm kinh doanh lỗi lạc ở Saint Petersburg, nổi tiếng với hàng loạt nhà hàng được ưa thích. Đoàn thể này cuối cùng đã nuôi dưỡng mối quan hệ tài chính với Putin, người đã tham gia vào chính trị thành phố vào thời điểm đó.[22] Prigozhin trở thành một người bạn tâm giao thân cận của Putin.[23]

Năm 2014, Prigozhin thành lập Tập đoàn Wagner, một công ty quân sự tư nhân của Nga. Mặc dù luật pháp cấm các công ty quân sự tư nhân ở Nga, Wagner vẫn hoạt động tự do dưới sự chấp thuận ngầm của chính phủ.[23] Nhiều nhà phân tích đã nói rằng Tập đoàn Wagner đã được chính phủ sử dụng để tạo điều kiện để có thể phủ nhận hợp lý và che đậy thương vong thực sự cũng như chi phí tài chính cho các can thiệp nước ngoài của Nga.[24]

Chính Vladimir Putin cho biết trong một bài phát biểu được ghi âm trước các quân nhân vào ngày 27.6.2023, tập đoàn Wagner hoàn toàn do chính phủ tài trợ. Họ đã nhận hơn 86 tỷ rúp (1 tỷ USD) từ ngân sách nhà nước trong khoảng thời gian từ tháng 5 năm 2022 đến tháng 5 năm 2023. Nhà hàng và công ty cung cấp thực phẩm Concord, cũng thuộc sở hữu của Prigozhin, mà có hợp đồng cung cấp cho quân đội, đã kiếm được 80 tỷ rúp (940 triệu USD).[25]

Hoạt động như một công cụ trong chính sách đối ngoại và quân sự của Nga, Tập đoàn Wagner nổi lên như một lực lượng chiến đấu đáng gờm ở nhiều khu vực khác nhau, bao gồm cả cuộc xung đột Donbas.[26] Nó đóng một vai trò quan trọng trong quá trình can thiệp quân sự của Nga vào cuộc nội chiến ở Syria, hỗ trợ tổng thống Syria Bashar al-Assad,[27][28] và chiến đấu trong Chiến tranh Mali, ở Libya và Cộng hòa Trung Phi. Wagner nổi tiếng với những chiến thuật tàn bạo và dính líu đến các tội ác chiến tranh trên khắp Châu Phi, Trung Đông và Ukraine, thực hiện những hành động tàn bạo mà không phải đối mặt với hậu quả.[28][29][30]

Tập đoàn này duy trì mối quan hệ chặt chẽ với một số chính phủ châu Phi và thường được tự do khai thác tài nguyên thiên nhiên của các quốc gia để đổi lấy việc chiến đấu cùng với các lực lượng địa phương chống lại phiến quân chống chính phủ.[31][32] Các hoạt động kinh tế của Wagner ở Châu Phi tiếp tục phát triển trong cuộc xâm lược Ukraine của Nga,[31] với số tiền kiếm được được sử dụng để tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine và các nơi khác.[32]

Cuộc xâm lược Ukraine và mối thù giữa Wagner-Bộ Quốc phòng[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm: Các hoạt động của Tập đoàn Wagner ở Ukraine

Các nỗ lực để giới hạn ảnh hưởng của Prigozhin[sửa | sửa mã nguồn]

Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov là hai mục tiêu nổi bật nhất trong luận điệu của Prigozhin.

Theo các quan chức Hoa Kỳ, Yevgeny Prigozhin đã có mối thù với Bộ Quốc phòng Nga (MoD) "trong nhiều năm" trước cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine,[33] nhưng mối quan hệ ngày càng xấu đi và công khai hơn trong cuộc chiến.[33][34][35] Trong những tháng đầu tiên của cuộc xâm lược, Lực lượng bộ binh Nga đã chịu tổn thất đáng kể, nhưng Putin đã trì hoãn việc thông báo huy động lực lượng dự bị. Đáp lại, chính quyền tích cực chiêu mộ lính đánh thuê tham gia vào cuộc xâm lược, dẫn đến ảnh hưởng và quyền lực của Prigozhin và Tập đoàn Wagner ngày càng tăng. Prigozhin đã nhận được các nguồn lực đáng kể, bao gồm cả máy bay riêng của mình, và bắt đầu từ mùa hè năm 2022, anh ta có quyền tuyển mộ các tù nhân từ các nhà tù của Nga vào Wagner để đổi lấy tự do.[36] Tình báo phương Tây ước tính rằng số lượng thành viên Wagner đã tăng từ "vài nghìn" chiến binh vào khoảng năm 2017–2018 lên khoảng 50.000 chiến binh vào tháng 12 năm 2022, với phần lớn là tội phạm được tuyển dụng từ các nhà tù.[36]

Mặc dù chính phủ đã cung cấp cho Wagner những nguồn lực ngày càng lớn nhưng nhóm này không có thẩm quyền pháp lý. Prigozhin không giữ chức vụ chính thức nào và không được bổ nhiệm hay bầu cử, nghĩa là về mặt pháp lý, ông không có thẩm quyền để trả lời.[37] Thêm vào đó, Prigozhin trở nên nổi tiếng quốc tế, từ bỏ cuộc sống cá nhân ẩn dật trước đây của mình.[38] Ông thường xuyên đưa tin từ tiền tuyến khi mặc quân phục. Wagner bắt đầu được coi là quân đội riêng của Prigozhin, hoạt động bên ngoài luật pháp Nga và hệ thống phân cấp quân sự của đất nước. MoD và Bộ Tổng tham mưu không hài lòng với tình hình này và bắt đầu cố gắng hạn chế ảnh hưởng ngày càng tăng của Prigozhin.[37] Vào đầu tháng 2 năm 2023, Prigozhin thông báo rằng Wagner đã ngừng tuyển mộ tù nhân,[39] mà Bộ Quốc phòng Anh giải thích là lệnh cấm của chính phủ đối với việc tuyển dụng như vậy. Sự thay đổi này được cho là sẽ làm giảm khả năng chiến đấu của Tập đoàn.[40]

Ngược lại, Prigozhin thường cáo buộc giới lãnh đạo quân đội Nga thất bại trong việc bảo vệ được lợi ích quốc gia. Vào ngày 1 tháng 10 năm 2022, trong cuộc phản công Kharkiv của Ukraine, đẩy Nga ra khỏi hầu hết khu vực, Prigozhin đã chỉ trích bộ chỉ huy Nga, nói rằng "Tất cả những tên khốn này phải được đưa ra tiền tuyến bằng chân trần chỉ với một khẩu súng tiểu liên."[41] Do ảnh hưởng ngày càng tăng của mình, Prigozhin là một trong số ít người dám phàn nàn về các chỉ huy quân sự với Putin.[42][43] Prigozhin chủ yếu nhắm vào MoD, mô tả các quan chức của nó là tham nhũng.[34][35] Tuy nhiên, ông cũng chỉ trích các bộ phận khác của giới thượng lưu Nga,[44] bao gồm các thành viên quốc hội Nga và các nhà tài phiệt Nga, những người mà ông cáo buộc đã cố gắng "đánh cắp mọi thứ thuộc về nhân dân" trong chiến tranh.[45][44] Trong một tuyên bố của mình, Prigozhin chỉ trích giới thượng lưu Nga và con cái của họ tận hưởng cuộc sống xa hoa và không phải lo lắng trong khi những người dân thường chết trong chiến tranh. Prigozhin đã so sánh sự tương đồng giữa "sự chia rẽ trong xã hội" này và sự kiện trước Cách mạng Nga năm 1917, cảnh báo về khả năng nổi dậy của "binh lính và những người thân yêu của họ" chống lại sự bất công đó.[46][47] Viện Nghiên cứu Chiến tranh Anh lưu ý rằng các tuyên bố của Prigozhin đã làm tăng ảnh hưởng của ông trong cộng đồng blogger Nga theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan.[48]

Căng thẳng leo thang trong và sau trận Bakhmut[sửa | sửa mã nguồn]

Trong trận chiến gian khổ ở Bakhmut, căng thẳng giữa Tập đoàn Wagner và MoD đã leo thang đến mức nghiêm trọng.[48] Prigozhin nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng với việc cung cấp đạn dược không đầy đủ của Điện Kremlin. Ông ta đưa ra lời đe dọa rút quân trừ khi yêu cầu của ông ta được đáp ứng, đặc biệt đổ lỗi cho Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov về thiệt hại đáng kể về nhân mạng của các chiến binh Wagner, mà ông ta tuyên bố là "hàng chục nghìn" thương vong. [49] Hoa Kỳ ước tính rằng gần một nửa trong số 20.000 binh sĩ Nga thiệt mạng ở Ukraine trong khoảng thời gian từ tháng 12 năm 2022 đến tháng 6 năm 2023 là các chiến binh Wagner đã thiệt mạng ở Bakhmut.[28]

Sau tuyên bố chiến thắng của Nga ở Bakhmut vào cuối tháng 5 năm 2023, Wagner bắt đầu rút quân khỏi thành phố và được thay thế bằng quân chính quy.[50] Tuy nhiên, xung đột nội bộ vẫn tồn tại giữa Wagner và quân đội Nga trong quá trình chuyển đổi này.[51][52] Prigozhin cáo buộc rằng quân đội đã cố gắng tấn công lực lượng rút lui của ông ta vào cả ngày 3 tháng 6[53][54] và ngày 5 tháng 6,[55][56] và tuyên bố rằng quân đội Nga đã đặt mìn trên con đường mà Wagner rút khỏi Bakhmut.[57] Vào ngày 5 tháng 6 năm 2023, Prigozhin đã phát hành một video trên các kênh truyền thông xã hội của mình với cáo buộc cho thấy Đại tá Roman Venevitin thuộc Lữ đoàn 72 của Nga, thừa nhận đã ra lệnh cho binh lính của mình nổ súng vào quân Wagner đang rút lui, được cho là trong lúc say rượu.[55][56] Sự kết thúc của trận chiến Bakhmut mà Wagner đóng vai trò chủ chốt có nguy cơ giáng một đòn mạnh vào uy tín và tính hợp pháp của Wagner.[57]

Vào ngày 27 tháng 5 năm 2023, các blogger về quân sự và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Cộng hòa Nhân dân Donetsk Igor "Strelkov" Girkin cáo buộc Prigozhin âm mưu sử dụng Tập đoàn Wagner để dàn dựng một cuộc đảo chính ở Nga. Girkin khẳng định thêm rằng Prigozhin đang tích cực vi phạm luật kiểm duyệt chiến tranh năm 2022 của Nga bằng cách công khai chỉ trích bộ chỉ huy cấp cao của Nga và rằng lực lượng của ông ta thực sự đang ở trong tình trạng binh biến.[58] Tuy nhiên, Prigozhin đã bác bỏ những cáo buộc này, khẳng định rằng Tập đoàn Wagner không sở hữu một đội quân đủ lớn để thực hiện một cuộc đảo chính.[59]

Vào ngày 6 tháng 6 năm 2023, Prigozhin công khai cáo buộc rằng những người có thế lực đang cố gắng phá hoại hoạt động kinh doanh ăn uống béo bở của ông với quân đội Nga. Các hợp đồng phục vụ ăn uống là nguồn tạo nên sự giàu có và ảnh hưởng của ông trong hơn một thập kỷ.[57]

Lệnh sáp nhập Tập đoàn Wagner[sửa | sửa mã nguồn]

Vào giữa tháng 6 năm 2023, MoD đã ra lệnh cho Tập đoàn Wagner ký hợp đồng với quân đội trước ngày 1 tháng 7, sÁT nhập Wagner như là một bộ phận cấp dưới vào cơ cấu chỉ huy thông thường và giảm ảnh hưởng của Prigozhin. Prigozhin từ chối ký thỏa thuận với lý do Shoigu bị cáo buộc là kém cỏi.[60][61] Các nguồn từ Meduza cho biết sự thay đổi này sẽ làm suy yếu ảnh hưởng của Prigozhin đối với Wagner và gây nguy hiểm cho các hoạt động kinh doanh sinh lợi của Wagner ở Châu Phi.[62] Prigozhin đã cố gắng lách lệnh buộc Wagner phải phục tùng nhưng không thành công trong khi tăng cường chỉ trích MoD,[63] nói rằng Shoigu nên bị hành quyết và ám chỉ một cuộc nổi dậy của quần chúng chống lại các quan chức bất tài.[57] Prigozhin tin rằng Putin cuối cùng sẽ đứng về phía ông ta trong cuộc đấu tranh chống lại MoD nếu ông ta tiến hành một cuộc binh biến.[57][64][65] Các quan chức Điện Kremlin được cho là đã mất cảnh giác trước cuộc nổi dậy, ban đầu họ tin rằng hành động của Prigozhin là một trò bịp bợm nhằm đạt được những nhượng bộ. Họ chỉ nhận ra mức độ nghiêm trọng của tình hình khi quân Wagner chiếm được Rostov-on-Don.[63]

Lên kế hoạch nổi loạn[sửa | sửa mã nguồn]

Các cơ quan tình báo Mỹ ghi nhận việc lực lượng Wagner dần dần được xây dựng gần biên giới Nga[66] và Wagner đang dự trữ vật liệu chuẩn bị cho cuộc nổi dậy, đồng thời thu được thông tin về địa điểm và cách thức nhưng không biết được thời điểm cuộc nổi dậy đã lên kế hoạch diễn ra. Tình báo Mỹ bắt đầu dự đoán một cuộc nổi dậy lớn của Wagner vài tuần trước khi nó xảy ra,[67] và đã thu được bằng chứng chắc chắn về cuộc nổi dậy sắp xảy ra trước ngày 21 tháng 6.[33] Prigozhin dường như đã bắt đầu thực hiện kế hoạch này sau quyết định của Bộ Quốc phòng ngày 10 tháng 6 sẽ nhập lực lượng Wagner vào quân đội chính quy.[67] Các phát hiện tình báo nước ngoài chỉ ra rằng cuộc nổi dậy đã được lên kế hoạch từ trước, mâu thuẫn với tuyên bố của Prigozhin rằng quyết định nổi dậy được đưa ra vào ngày 23 tháng 6.[66]

Nổi loạn[sửa | sửa mã nguồn]

Tuyên bố của Prigozhin[sửa | sửa mã nguồn]

Trong một video được phát hành vào ngày 23 tháng 6 năm 2023, Prigozhin tuyên bố rằng những lời biện minh của chính phủ Nga về việc xâm lược Ukraine là dựa trên sự dối trá và cuộc xâm lược được thiết kế để phục vụ lợi ích của giới tinh hoa Nga.[68] Ông cáo buộc MoD cố gắng lừa dối công chúng và tổng thống bằng cách miêu tả Ukraine là một thế lực thù địch hung hãn, thậm chí còn lên kế hoạch tấn công với sự hợp tác của NATO.[69] Prigozhin cáo buộc Shoigu và "nhóm đầu sỏ" có động cơ cá nhân để khơi mào chiến tranh.[70] Hơn nữa, ông khẳng định rằng bộ chỉ huy quân đội Nga đã cố tình che giấu số lượng binh sĩ thiệt mạng thực sự ở Ukraine, với số thương vong lên tới 1.000 vào một số ngày nhất định.[71]

Sau đó cũng vào ngày 23 tháng 6, Prigozhin đưa lên một video đã được lưu hành trên các kênh Telegram có liên quan đến Wagner, được cho là cho thấy hậu quả của một cuộc tấn công tên lửa vào trại phía sau của Wagner. Prigozhin cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga tiến hành cuộc tấn công mà ông tuyên bố đã giết chết 2.000 chiến binh của mình.[72][73][74][75] MoD phủ nhận cáo buộc tấn công các trại phía sau của Wagner,[76] và Viện Nghiên cứu Chiến tranh Anh không thể xác nhận tính xác thực của video, lưu ý rằng nó "có thể được sản xuất cho mục đích thông tin". [72]

Prigozhin tuyên bố bắt đầu một cuộc xung đột vũ trang chống lại Bộ Quốc phòng trong một thông báo được đăng trên kênh Telegram của dịch vụ báo chí của ông. Khuyến khích những cá nhân quan tâm đến việc tham gia cuộc xung đột chống lại Bộ, ông cáo buộc Shoigu sử dụng pháo binh và máy bay trực thăng để tấn công Wagner. Prigozhin cũng cáo buộc rằng Shoigu đã chạy trốn khỏi Rostov-on-Don một cách hèn nhát vào lúc 9 giờ tối.[77] Ngoài ra, Văn phòng Tổng Công tố Liên bang Nga đã tuyên bố khởi xướng vụ án chống lại Prigozhin theo Điều 279 của Bộ luật Hình sự, liên quan đến tội nổi loạn có vũ trang.[78][79]

Tướng Nga Sergey Surovikin và Vladimir Alekseyev đã kêu gọi các chiến binh Wagner, bảo họ chấm dứt thái độ thù địch.[80] Channel One Russia do nhà nước điều hành đã phát sóng một "bản tin khẩn cấp", trong đó người dẫn chương trình Ekaterina Andreeva tuyên bố rằng những tuyên bố của Prigozhin liên quan đến các cuộc tấn công bị cáo buộc của lực lượng quân sự chính quy vào các vị trí của Wagner là sai sự thật. Andreeva cũng đề cập rằng Putin đã được thông báo về tình hình đang diễn ra.[81] [82][note 1] Nhiều thành viên của Wagner không được thông báo trước về kế hoạch nổi dậy. Do đó, họ bối rối trước lời kêu gọi vũ trang của Prigozhin và không biết nên tham gia bên nào.[62] Các cựu chiến binh Wagner xuất ngũ được hướng dẫn nên đợi và chờ lệnh từ Prigozhin. Các cá nhân ở Moscow không có bất kỳ mối liên hệ nào với Wagner cho biết đã nhận được các cuộc gọi, dường như là từ Tập đoàn Wagner, thúc giục họ tham gia một cuộc biểu tình ủng hộ cuộc nổi dậy. Những lời kêu gọi tương tự cũng được gửi tới cư dân của Rostov, kêu gọi ủng hộ cuộc nổi dậy.[62]

Chiếm đóng Rostov-on-Don[sửa | sửa mã nguồn]

Prigozhin gặp thứ trưởng Bộ quốc phòng Yunus-bek Yevkurov ở Rostov-on-Don. Yevkurov không thuyết phục được Prigozhin rút quân.

Vào sáng sớm ngày 24 tháng 6, lực lượng Wagner đã tiến vào Tỉnh Rostov của Nga từ Luhansk và chiếm đóng Rostov-on-Don vào buổi sáng mà dường như không gặp phải sự kháng cự nào. Lực lượng Wagner chiếm trụ sở Quân khu phía Nam và tạo vành đai ở các đường phố xung quanh.[84] Prigozhin được quay trong sân của tòa nhà trụ sở Quân khu phía Nam.[85][86] Wagner phòng thủ bằng cách đặt mìn và thiết lập các trạm kiểm soát an ninh ở trung tâm thành phố Rostov.[87]

Prigozhin đã tổ chức một cuộc họp với Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Yunus-bek Yevkurov và Phó Tham mưu trưởng Vladimir Alekseyev tại trụ sở chính, trong đó Yevkurov cố gắng thuyết phục Prigozhin rút quân nhưng không thành công.[88] Tiếng súng và tiếng nổ sau đó đã được nghe thấy. Tòa nhà Rostelecom đã bị bắn vào vì những lý do không rõ ràng.[84] Đoạn phim chưa được xác minh gợi ý về các cuộc đụng độ giữa Wagner và quân đội trong thành phố.[89]

Nhiều doanh nghiệp và cơ sở của Rostov vẫn đóng cửa. Chính quyền thành phố khuyên người dân nên ở nhà (dường như ít có tác dụng) nhưng chưa bao giờ đưa ra các biện pháp chống khủng bố.[84] Các cửa hàng địa phương đã giảm giờ hoạt động và hàng dài người xếp hàng tại các trạm xăng.[90] Một số cư dân đã cố gắng tích trữ những thứ cần thiết và một số cố gắng rời khỏi thành phố, gây ra nghẽn đường và xếp hàng tại ga tàu, nhưng không có sự hoảng loạn lan rộng. Một số cư dân đến trung tâm thành phố để gặp những chiến sĩ Wagner; đa số ủng hộ, nhưng một số cư dân đã tranh cãi với những chiến binh. Các chiến binh Wagner hoàn toàn thân thiện với cư dân. Các lực lượng của Wagner sau đó đã kêu gọi dân thường không ra đường vì sự an toàn của chính họ, sau đó súng nổ và các vụ nổ khác đã xảy ra.[84]

Cảnh quay của nhân chứng mô tả một đoàn xe quân sự và dân sự dài đang tiến về thành phố, được cho là bao gồm các lực lượng bán quân sự Chechnya (Kadyrovites), những người có ý định đối đầu với lực lượng Wagner.[91][92] Theo phương tiện truyền thông nhà nước Chechnya và các báo cáo khác, họ đã không đến được trung tâm đô thị và không tham gia vào bất kỳ hành động thù địch nào.[93][94] Một chỉ huy của lực lượng Chechnya sau đó nói rằng một số đội của họ đã ở cách "các chiến binh Wagner từ 500-700 mét".[95][96]

Tiến về Moskva[sửa | sửa mã nguồn]

Video đoàn xe Wagner Group tiến về Moskva

Khi Wagner đảm bảo quyền kiểm soát đối với Rostov-on-Don, các đoàn xe Wagner bọc thép bao gồm xe tăng, xe bọc thép, thiết bị phòng không và xe tải dân sự[97] bắt đầu tiến nhanh về phía Moskva (khoảng cách 1.100 kilômét (684 dặm) từ Rostov-on-Don) vào sáng ngày 24 tháng 6.[98][99] Một đoàn đến từ Rostov và một đoàn khác từ Ukraine bị chiếm đóng đã tiến qua Voronezh Oblast, gặp rất ít kháng cự.[99] Theo một nguồn tin thân cận với giới lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân Donetsk, đoàn xe hướng tới Moskva có khoảng 5.000 chiến binh và được chỉ huy bởi chỉ huy cấp cao của Wagner, Dmitry Utkin.[100][101] Đoàn không cố gắng chiếm bất kỳ thành phố nào mà nó đi qua, nhưng có thể đã chiếm giữ một số căn cứ không quân.[97]

Bên ngoài thủ phủ vùng Voronezh, quân Wagner bị trực thăng tấn công.[note 2] Wagner troops were attacked by a helicopter.[98][103][104] Lực lượng Không quân Nga chịu tổn thất đáng kể khi đối đầu với quân Wagner, với sáu máy bay trực thăng và một máy bay của trung tâm chỉ huy trên không bị bắn rơi. [note 3] Ít nhất mười ba quân nhân Nga đã thiệt mạng.[20][105] Hai tên lửa - có lẽ được bắn bởi các hệ thống phòng không của Wagner - đã đâm trúng vào một kho chứa dầu và sân trong của một khu nhà ở Voronezh.[97]Trớ trêu thay, "ném bom Voronezh" đã là một cụm từ được sử dụng rộng rãi và được dùng như cách viết tắt để mô tả những sai lầm ngớ ngẩn tự hủy hoại của Nga.[106] Các chiến binh của Wagner đã chạy qua Voronezh, cách Moskva hơn nửa đường,[98] và tiếp tục vượt qua Voronezh Oblast suốt sớm chiều mà không tiến vào các thành phố quan trọng.[99] Các bài đăng trên mạng xã hội cũng cho thấy cảnh giao tranh giữa quân Wagner và quân đội ở Voronezh, với Reuters trích dẫn các tường thuật quân sự.[102][107][108] Theo báo chí đưa tin, nhóm Wagner nắm quyền kiểm soát tất cả các cơ sở quân sự trong thành phố.[109][110][98]

Wagner tiến vào Lipetsk Oblast, cách Moskva khoảng 400 kilômét (250 dặm).[111][112] Họ đi qua thị trấn Yelets,[99] và tiếp tục đi về phía bắc dọc theo đường cao tốc M4.[113][114] Tại Lipetsk Oblast, chính quyền đã phá hủy đường cao tốc bằng máy xúc nhằm làm chậm bước tiến của đoàn xe.[91][115] Một số con đường bị chặn bởi xe tải và xe buýt chở học sinh.[115][113] Quân đội thiết lập các tuyến phòng thủ dọc theo sông Oka (chảy ngay phía nam Moscow) và rào chắn các cầu vượt.[91][115] Các thống đốc của Lipetsk Oblast và Voronezh Oblast kêu gọi tất cả dân thường ở trong nhà, sau các báo cáo về các đoàn xe quân sự và các cuộc đụng độ dọc theo đường cao tốc M4.[116][117][118]

Sergei Sobyanin, thị trưởng Moscow, thông báo rằng chế độ chống khủng bố (ru) đang được ban hành ở thủ đô.[119] Xe bọc thép và sự hiện diện ngày càng tăng của lực lượng an ninh đã được quan sát thấy ở Moskva. Chính quyền thành phố dự tính áp dụng lệnh giới nghiêm,[91] và người ta thấy các biển quảng cáo tuyển dụng Wagner đang được vội vã tháo dỡ.[120] Báo Der Spiegel tường thuật tất cả các chuyến bay ra khỏi Moskva đã bán hết vé khi mọi người cố gắng chạy trốn khỏi đoàn xe đang tới.[121] Theo trang web theo dõi máy bay Flightradar24, chiếc máy bay mà ông Putin sử dụng đã rời Moskva và bay về phía St. Petersburg. Theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, ông Putin không có mặt trên tàu[122] và vẫn ở trong Điện Kremlin.[123] Các nhà chức trách cũng công bố các hạn chế đi lại ở Kaluga Oblast, nơi giáp ranh với Moskva, với Thống đốc Vladislav Shapsha yêu cầu người dân "hạn chế di chuyển bằng phương tiện cá nhân trên những con đường này trừ khi thực sự cần thiết".[124] Trong khi đó, Cơ quan An ninh Liên bang (FSB) đã đột kích vào trụ sở của Wagner ở Saint Petersburg. Các báo cáo chưa được xác nhận trên phương tiện truyền thông Nga cho biết các hộp các tông chứa 4 tỷ rúp (47 triệu đô la) đã được thu hồi từ các xe cộ gần văn phòng,[125] và số tiền mặt đó bằng đô la, súng ngắn,[126] thỏi vàng và gói bột trắng không rõ là gì cũng bị thu giữ.[127][126] Prigozhin nói rằng số tiền này được dùng để trả lương cho nhân viên, bồi thường cho thân nhân của các chiến binh Wagner đã chết và các chi phí khác của công ty,[125] và ám chỉ đến các hoạt động gây ảnh hưởng bí mật trên toàn cầu của Wagner - bao gồm cả ở Châu Phi và Hoa Kỳ - cần phải được tiến hành bằng tiền mặt.[127] Olga Romanova, nhà báo và lãnh đạo của tổ chức dân quyền Nga Russia Behind Bars, đã cáo buộc FSB đe dọa người thân của những người bị kết án do Wagner tuyển dụng từ sáng sớm ngày 24 tháng 6.[128]

Giải pháp[sửa | sửa mã nguồn]

Prigozhin được cho là đã đích thân cố gắng thiết lập liên lạc với chính quyền tổng thống vào giữa ngày 24 tháng 6, kể cả với chính Putin, người đã từ chối nói chuyện với Prigozhin. Các cuộc đàm phán cuối cùng được báo cáo là do chánh văn phòng Anton Vaino, thư ký Hội đồng An ninh Nikolai Patrushev và đại sứ Nga tại Belarus Boris Gryzlov tiến hành. Prigozhin được cho là đã đòi hỏi các cuộc đàm phán phải bao gồm các quan chức hàng đầu, với việc Putin từ chối tham gia sẽ mở đường cho sự can thiệp của Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. [129] Lukashenko được cho là đã nói chuyện với Prigozhin theo yêu cầu của Putin,[130] môi giới dàn xếp trong đó các chiến binh Wagner đồng ý dừng bước tiến của họ và quay trở lại căn cứ của họ để đổi lấy sự đảm bảo an toàn cho họ.[98]

Trong một tuyên bố phát thanh, Prigozhin tuyên bố rằng ông ta đã chấp nhận thỏa thuận để ngăn chặn đổ máu và nhắc lại động cơ của mình cho cuộc nổi dậy: [98][131][132]

Họ muốn giải tán công ty quân sự Wagner. Chúng tôi bắt đầu hành trình đòi công lý vào ngày 23 tháng 6. Trong 24 giờ, chúng tôi đã đến cách Moscow khoảng 200 km. Trong thời gian này, chúng tôi đã không làm đổ một giọt máu của các chiến sĩ của mình. Bây giờ đã đến lúc máu có thể đổ. Hiểu rõ trách nhiệm [về khả năng] máu Nga sẽ đổ sang một bên, chúng tôi cho các đoàn xe của mình quay trở lại về các trại dã chiến theo kế hoạch.

— Yevgeny Prigozhin, Voice of America[133]

Vào khoảng 11:00 tối. (GMT+3) vào ngày 24 tháng 6, Tập đoàn Wagner bắt đầu rút lực lượng mình ra khỏi Rostov-on-Don.[134][135] Các video lan truyền trên mạng xã hội Nga cho thấy cư dân Rostov-on-Don cổ vũ khi quân đội Wagner rời thành phố, thậm chí một số người còn tiến đến bắt tay Prigozhin.[136][137] Khi được yêu cầu bình luận về kết quả của cuộc nổi dậy trong video cuối cùng được biết về ông ta trong cuộc nổi loạn, Prigozhin trả lời một cách nhẹ nhàng: "Đó là điều bình thường, chúng tôi đã cổ vũ mọi người".[66] Ngày 25 tháng 6, lực lượng Wagner bắt đầu rút khỏi Voronezh. [138] Lực lượng Wagner được cho là đã quay trở lại vị trí của họ ở miền đông Ukraine bị chiếm đóng.[139]

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov thông báo rằng các cáo buộc chống lại Prigozhin sẽ được bãi bỏ và Prigozhin sẽ được gửi tới Belarus.[140] Theo Peskov, các chiến binh Wagner sẽ không bị truy tố và những người không tham gia vào cuộc nổi dậy sẽ có tùy chọn ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng. Ông nói rằng toàn bộ tổ chức Wagner sẽ quay trở lại các địa điểm triển khai thời chiến trước đây. Văn phòng của Putin được cho là đã bày tỏ lòng biết ơn đối với Lukashenko vì những nỗ lực của ông trong việc chấm dứt cuộc nổi loạn.[141]

Phản ứng[sửa | sửa mã nguồn]

Quốc nội[sửa | sửa mã nguồn]

Phát biểu Putin[sửa | sửa mã nguồn]

Vladimir Putin phát biểu trước quốc dân về cuộc nổi loạn của nhóm Wagner

Vladimir Putin phát biểu trước quốc dân vào ngày 24 tháng 6, gọi hành động của nhóm Wagner là "phản quốc" và hứa sẽ thực hiện "các bước khắc nghiệt" để trấn áp cuộc nổi dậy. Ông tuyên bố tình hình đe dọa sự tồn tại của chính nước Nga, tương đồng với Cách mạng Nga, xảy ra khi Đế quốc Nga chiến đấu ở Mặt trận phía Đông của Thế chiến I và dẫn đến việc mất các lãnh thổ trong Hiệp ước Brest-Litovsk.[71][123] Putin cũng kêu gọi lực lượng Wagner, những người "do lừa dối hoặc đe dọa" đã bị "lôi kéo" tham gia vào cuộc nổi dậy.[142]

Đáp lại, Prigozhin tuyên bố rằng mục tiêu chính của ông là loại bỏ Shoigu và Gerasimov khỏi chức vụ[143] và nhắc lại cáo buộc tham nhũng của ông đối với MoD.[144]

Sau khi phát sóng bài phát biểu của Putin, các đài truyền hình trở lại chương trình theo lịch trình của họ.[145]

Các nhân vật chính quyền[sửa | sửa mã nguồn]

Các chính trị gia của Nga kêu gọi Prigozhin ngừng nổi loạn và bày tỏ sự ủng hộ đối với Putin. [146][147][148] Dmitry Medvedev, lãnh đạo của Nước Nga Thống nhất, phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, và cựu tổng thống Nga, tuyên bố rằng "thế giới sẽ đứng trước bờ vực hủy diệt" nếu Wagner có thể nắm quyền kiểm soát chính phủ và giành được quyền tiếp cận vũ khí hạt nhân.[149]

Người đứng đầu Cộng hòa Chechnya, Ramzan Kadyrov, gọi tình huống này là "phản quốc", và tuyên bố rằng quân đội của ông đang trên đường đến "khu vực căng thẳng" để "bảo vệ các đơn vị của Nga và bảo vệ vị thế nhà nước".[150] Thượng phụ Kirill của Moscow, thuộc Giáo hội Chính thống Nga, kêu gọi người Nga cầu nguyện cho Putin.[151]

Phe đối lập Nga chống chiến tranh[sửa | sửa mã nguồn]

Các nhóm đối lập của Nga đã phản ứng theo nhiều cách khác nhau.[152] Cựu trùm dầu mỏ lưu vong và nhân vật đối lập Mikhail Khodorkovsky kêu gọi người Nga ủng hộ Prigozhin, nói rằng điều quan trọng là phải ủng hộ "ngay cả ác quỷ" nếu ông quyết định đối đầu Điện Kremlin,[153] nhưng sau đó kêu gọi người Nga tự trang bị vũ khí, đồng thời tuyên bố rằng "Prigozhin không phải là bạn của chúng tôi và thậm chí không phải là đồng minh của chúng tôi".[154] Tổ chức Chiến đấu của những người Cộng sản vô chính phủ đã đưa ra một thông cáo, nói rằng "cả chế độ Putin và Prigozhin đều không phải là bạn của chúng tôi. Trong cuộc chiến giữa hai kẻ ăn thịt người này, những kẻ vô chính phủ nên tránh xa—hãy để họ làm tổn thương nhau nhiều nhất có thể. Bằng cách đó, họ sẽ không thể làm phiền mọi người trong tương lai."[155]

Lãnh đạo Quân đoàn tình nguyện Nga Denis Kapustin đã ca ngợi Prigozhin, nói rằng mặc dù ông và Prigozhin có những khác biệt lớn về ý thức hệ, nhưng ông coi Prigozhin là "một người yêu nước của Nga."[152]Sau đó, ông kêu gọi tham gia cuộc nổi dậy.[156][157][158] Quân đoàn Tự do của Nga đã so sánh các sự kiện với những sự kiện trong Cách mạng Nga, nhưng khuyên độc giả hãy nhớ đến vô số tội ác chiến tranh của Wagner, đồng thời kêu gọi mọi người không "quy kết danh dự và lòng dũng cảm quân sự cho [Prigozhin] vốn không tồn tại."[152]

Những người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan và blogger quân sự Nga[sửa | sửa mã nguồn]

Theo ISW, những người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan ủng hộ chiến tranh của Nga đã bị chia rẽ giữa "những người muốn vượt qua cuộc nổi loạn" và những người khác yêu cầu yêu cầu giải pháp cho những lỗ hổng trong an ninh của Nga do cuộc nổi dậy để lộ ra.[159] Igor "Strelkov" Girkin kêu gọi xử tử Prigozhin vì tội nổi loạn và "giết" các sĩ quan Nga, yêu cầu đó là "điều cần thiết để bảo tồn nước Nga như một quốc gia."[160]

Quốc tế[sửa | sửa mã nguồn]

Các nhà lãnh đạo phương Tây phần lớn tránh bình luận trực tiếp về cuộc nổi loạn khi nó đang diễn ra và ngay sau đó, vì sợ rằng Putin sẽ cho rằng đó là một âm mưu của nước ngoài,[161][162] trong khi lo ngại về quyền kiểm soát kho vũ khí hạt nhân của Nga được nêu ra.[163] Tổng thống Joe Biden đã thảo luận về tình hình với tổng thống Pháp Emmanuel Macron, thủ tướng Đức Olaf Scholz và thủ tướng Anh Rishi Sunak.[164] Trong một cuộc điện đàm vào ngày 24 tháng 6, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan thông báo với Putin rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng giúp tìm ra một "giải pháp hòa bình",[165] đồng thời kêu gọi ông hành động theo lẽ thông thường.[166][167]

Tại Gruzia, cũng có những lời kêu gọi đóng cửa biên giới với Nga, nhưng Bộ Nội vụ Gruzia tuyên bố rằng điều đó hiện không cần thiết.[168] Các quan chức Ukraine, bao gồm Tổng thống Volodymyr Zelenskyy và cố vấn của ông Mykhailo Podolyak, tuyên bố rằng cuộc nổi dậy là bằng chứng cho thấy sự bất ổn chính trị, "sự yếu kém" và đấu đá nội bộ của giới thượng lưu Nga.[169][170],[171][172][173] Ngoại trưởng Dmytro Kuleba gọi cuộc nổi dậy là cơ hội để cộng đồng quốc tế "từ bỏ thái độ trung lập giả tạo" đối với Nga và cung cấp cho Kyiv mọi vũ khí cần thiết để đẩy lực lượng Nga ra khỏi Ukraine.[174]

Ngoại trưởng Moldova Nicu Popescu nói rằng các sự kiện ở Nga là bằng chứng cho thấy Moldova phải tiếp tục con đường rời khỏi "không gian hủy diệt và chiến tranh Á-Âu" và hướng tới Liên minh châu Âu để đảm bảo hòa bình, ổn định và dân chủ trong nước.[175]

Lãnh đạo phe đối lập Belarus Sviatlana Tsikhanouskaya tuyên bố trên Twitter rằng cuộc nổi dậy đã phơi bày "điểm yếu" của Putin và các chế độ độc tài khác,[176] và tuyên bố rằng "Chúng ta phải nắm bắt thời điểm này ngay bây giờ."[177] Chỉ huy trung đoàn Kastuś Kalinoŭski Dzianis Prokharaŭ (be) bày tỏ quan điểm tương tự trong một video trên mạng xã hội, kêu gọi quân nhân Belarus không can thiệp vào các sự kiện.[178][179] Valery Sakhashchyk, Đại diện phụ trách Quốc phòng và An ninh Quốc gia trong Nội các Chuyển tiếp Thống nhất Belarus lưu vong, kêu gọi một quyết định nhanh chóng để "tận dụng [cơ hội] lịch sử và trở thành một quốc gia châu Âu thịnh vượng" hoặc "mất tất cả". Ông kêu gọi quân đội Belarus khẳng định nền độc lập của Belarus khỏi Nga, "đoàn kết quốc gia" và "theo làn sóng của chúng ta và giữ liên lạc".[180][181]

Một quan chức Bộ Ngoại giao Belrusian mô tả cuộc nổi dậy là một "món quà cho tập thể phương Tây".[182]

Milorad Dodik, tổng thống của Republika Srpska, đã lên tiếng ủng hộ Putin trong "những nỗ lực của ông nhằm duy trì hòa bình và ổn định nội bộ ở Nga cũng như khôi phục trật tự trong quân đội và các lực lượng khác",[183] cũng như Bắc Triều Tiên[184][185] và Trung Quốc.[186][187] Muhoozi Kainerugaba, con trai của Tổng thống Uganda và là chỉ huy của Bộ Tư lệnh Lực lượng Đặc biệt, tuyên bố rằng Uganda có thể gửi binh lính đến Nga để giúp Putin chống lại cuộc nổi dậy nếu cần thiết.[188]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Rostov-on-Don is near the frontlines in Ukraine where Wagner troops had been operating, and is also where Prigozhin had claimed that Wagner troops were headed.[82] Đáp lại tuyên bố của Prigozhin, quân đội và Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga đã triển khai xe bọc thép ở cả Moscow và Rostov-on-Don.[83]
  2. ^ halfway between Rostov-on-Don and Moscow[102]
  3. ^ Six helicopters (three Mi-8MTPR-1 electronic warfare helicopters, one Mi-35 Hind, one Ka-52 Alligator, one Mi-8 transport), one Il-22M airborne command-center plane.[189][20][113][190]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “Wagner Chief Prigozhin Appears in Videos at a Russian Military Headquarters”. NYT. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  2. ^ “"Wagnerites" seize military facilities in Voronezh - media”. Ukrinform. 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  3. ^ a b Williams, Tom; Nancarrow, Dan (24 tháng 6 năm 2023). “Live: Wagner fighters allegedly march into Russia, with leader vowing to go 'all the way' against military”. ABC News (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  4. ^ “Wagner Chief Claims His Forces Downed Russian Military Helicopter”. Barrons. Agence France Presse. 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  5. ^ a b c “Prigozhin Charged With 'Inciting Armed Revolt' After Vowing to Stop 'Evil' Military Leadership”. The Moscow Times. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  6. ^ Osborn, Andrew; Liffey, Kevin (23 tháng 6 năm 2023). “Russia accuses mercenary boss of mutiny after he says Moscow killed 2,000 of his men”. Reuters (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  7. ^ Cooney, Christy; Seales, Rebecca (23 tháng 6 năm 2023). “Russia accuses Wagner chief of urging 'armed mutiny'”. BBC News (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  8. ^ “Yevgeny Prigozhin: Wagner chief blames war on defence minister”. BBC News. 23 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  9. ^ Dress, Brad (23 tháng 6 năm 2023). “Wagner chief says Russia's war in Ukraine intended to benefit elites, accuses Moscow of lying”. The Hill (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  10. ^ “'All the way': Wagner head escalates threats with Russia military”. Al Jazeera (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  11. ^ Sauer, Pjotr (23 tháng 6 năm 2023). “Wagner chief accuses Moscow of lying to public about Ukraine”. The Guardian (bằng tiếng Anh). ISSN 0261-3077. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  12. ^ Sauer, Pjotr (23 tháng 6 năm 2023). “Russia investigates Wagner chief for 'armed mutiny' after call for attack on military”. The Guardian (bằng tiếng Anh). ISSN 0261-3077. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  13. ^ “Rebel Russian mercenaries turn back short of Moscow 'to avoid bloodshed'”. Reuters (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  14. ^ Gavin, Gabriel; Ross, Tim; Sheftalovich, Zoya (23 tháng 6 năm 2023). “Putin in crisis: Wagner chief Prigozhin declares war on Russian military leadership, says 'we will destroy everything'”. POLITICO (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  15. ^ a b “Leader of Wagner mercenaries says forces entered Russian city of Rostov facing no resistance”. PBS NewsHour (bằng tiếng Anh). 23 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  16. ^ “Путин назвал мятеж Пригожина «предательством» и «изменой»”. Meduza (bằng tiếng Nga). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  17. ^ Seddon, Max (24 tháng 6 năm 2023). “Belarus claims deal with Prigozhin to end advance on Moscow”. Financial Times. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  18. ^ Seddon, Max; Ivanova, Polina (24 tháng 6 năm 2023). “Prigozhin says Wagner has agreed to stand down”. Financial Times. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  19. ^ “Russia drops charges over Wagner mutiny, reports say”. Politico Europe. 27 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2023.
  20. ^ a b c “LIVE — Wagner chief 'humiliated' Putin, Ukraine says”. Deutsche Welle (bằng tiếng Anh). 25 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023. At least 13 Russian servicemen perished in the Wagner mercenary uprising, according to pro-Kremlin military bloggers. The number may have actually been more than 20, independent commentators reported on Sunday, citing the downing of six helicopters and a reconnaissance plane ...
  21. ^ Prigozhin, Yevgeny (26 tháng 6 năm 2023). “'We did not want to spill Russian blood': Prigozhin makes statement on Wagner Group's mutiny attempt”. Novoya Gazeta Europe. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023. Several PMC Wagner fighters were injured. Two were killed — they were Russian Defence Ministry soldiers who joined us voluntarily.
  22. ^ Armitage, Rebecca (24 tháng 6 năm 2023). “Who is Yevgeny Prigozhin, the Wagner warlord and former Putin ally, accused of mounting a mutiny in Russia?”. ABC Australia. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  23. ^ a b Helsel, Phil (24 tháng 6 năm 2023). “What is the Wagner Group? A look at the mercenary group led by man accused of 'armed mutiny' in Russia”. NBC News (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  24. ^ Brimelow, Ben. “Russia is using mercenaries to make it look like it's losing fewer troops in Syria”. Business Insider (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 3 năm 2022. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2022.
  25. ^ “Putin claims Wagner militants were fully funded by state”. kyivindependent.com (bằng tiếng Anh). 27 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2023.
  26. ^ Mackinnon, Amy (6 tháng 6 năm 2021). “Russia's Wagner Group Doesn't Actually Exist”. Foreign Policy (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  27. ^ Graham-Harrison, Emma (24 tháng 6 năm 2023). “Why did Wagner turn on Putin and what does it mean for Ukraine?”. The Guardian. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  28. ^ a b c Knickmeyer, Ellen (24 tháng 6 năm 2023). “The mercenary chief who urged an uprising against Russia's generals has long ties to Putin”. Associated Press (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  29. ^ “Brutality of Russia's Wagner gives it lead in Ukraine war”. Associated Press. 27 tháng 1 năm 2023. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  30. ^ Doxsee, Catrina; Thompson, Jared (11 tháng 5 năm 2022). “Massacres, Executions, and Falsified Graves: The Wagner Group's Mounting Humanitarian Cost in Mali”. Center for Strategic and International Studies. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 6 năm 2023.
  31. ^ a b Ehl, David (26 tháng 2 năm 2023). “Russia's Wagner Group in Africa: More than mercenaries”. Deutsche Welle. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  32. ^ a b Diallo, Tiemoko; Yongo, Judicael (24 tháng 6 năm 2023). “Wagner revolt clouds outlook for its operations in Africa”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  33. ^ a b c Sanger, David E.; Barnes, Julian E. (24 tháng 6 năm 2023). “U.S. Suspected Prigozhin Was Preparing to Take Military Action Against Russia”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  34. ^ a b Lotareva, Anastasia; Barabanov, Ilya (5 tháng 6 năm 2023). ЧВК "Вагнер" задержал подполковника российской армии и заставил извиниться. Что происходит? ["Wagner" detained a lieutenant colonel of the Russian army and forced him to apologize. What's happening]. BBC News Русская служба (bằng tiếng Nga). Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  35. ^ a b “A mercenaries' war How Russia's invasion of Ukraine led to a 'secret mobilization' that allowed oligarch Evgeny Prigozhin to win back Putin's favor”. Meduza (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 1 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  36. ^ a b “Russia's Wagner mercenaries halt prisoner recruitment campaign - Prigozhin”. Reuters (bằng tiếng Anh). 9 tháng 2 năm 2023. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  37. ^ a b “Блеф или военный мятеж? Что означает ультиматум Евгения Пригожина”. belsat.eu. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  38. ^ Maynes, Charles (6 tháng 3 năm 2023). “Yevgeny Prigozhin, 'Putin's Chef,' has emerged from the shadows with his Wagner Group”. NPR. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  39. ^ Nechepurenko, Ivan (9 tháng 2 năm 2023). “Wagner, the Russian mercenary group, says it has stopped recruiting prisoners”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  40. ^ Michael, Starr (21 tháng 3 năm 2023). “End of Russian convict contracts may cause Wagner manpower issues”. Jerusalem Post (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  41. ^ Davidoff, Victor (14 tháng 10 năm 2022). “Reading the Tea Leaves of Russia's Pro-War 'Z-Universe'”. The Moscow Times. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2022.
  42. ^ Nakashima, Ellen; Hudson, John; Sonne, Paul (26 tháng 10 năm 2022). “Mercenary chief vented to Putin over Ukraine war bungling”. Washington Post (bằng tiếng Anh). ISSN 0190-8286. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  43. ^ “Prigozhin's lesser war Now a 'full-fledged member of Putin's inner circle,' the Wagner Group's founder wages a crusade against St. Petersburg's loyalist governor, Alexander Beglov. What does this mean for the future of Putin's regime?”. Meduza. 1 tháng 11 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 11 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 11 năm 2022.
  44. ^ a b Roscoe, Matthew (11 tháng 10 năm 2022). “Putin's ally Yevgeny Prigozhin urges Russian MPs to join Wagner Group on front line”. EuroWeekly News. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2022.
  45. ^ «Олигархи пытаются украсть все, что принадлежит народу»: Пригожин обвинил бизнес в разворовывании России. Kapital-rus.ru (bằng tiếng Nga). 19 tháng 11 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 12 năm 2022. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  46. ^ Faulconbridge, Guy (24 tháng 5 năm 2023). “Mercenary Prigozhin warns Russia could face revolution unless elite gets serious about war”. Reuters (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  47. ^ “Prigozhin suggests that Russia follow North Korea's example so the country isn't "screwed up"”. Ukrainska Pravda. 5 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  48. ^ a b Stepanenko, Kateryna; Kagan, Frederick W. (12 tháng 3 năm 2023). “Russian Offensive Campaign Assessment, March 12, 2023” (bằng tiếng Anh). Institute for the Study of War. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  49. ^ Lendon, Brad; Pennington, Josh; Pavlova, Uliana (5 tháng 5 năm 2023). “Wagner chief says his forces are dying as Russia's military leaders 'sit like fat cats'”. CNN. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2023.
  50. ^ Nechepurenko, Ivan (25 tháng 5 năm 2023). “Wagner's Withdrawal From Bakhmut Would Present Test to Russian Army”. The New York Times. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 5 năm 2023.
  51. ^ Dixon, Robyn; Ables, Kelsey; Bisset, Victoria; Stern, David; Parker, Claire; Abbakumova, Natalia (5 tháng 5 năm 2023). “Ukraine live briefing: Head of Russia's Wagner mercenaries lashes out at Moscow; drone attacks target Russian oil refinery”. The Washington Post. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 5 tháng 5 năm 2023.
  52. ^ Nechepurenko, Ivan (25 tháng 5 năm 2023). “Russia-Ukraine War: Russian Mercenary Leader Says His Forces Are Starting to Leave Bakhmut”. The New York Times. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 5 năm 2023.
  53. ^ Ljunggren, David (3 tháng 6 năm 2023). Wallis, Daniel (biên tập). “Russian forces tried to blow up my men, says mercenary boss Prigozhin”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2023.
  54. ^ Bailey, Riley; Mappes, Grace; Hird, Karolina; Kagan, Fredrick W. (3 tháng 6 năm 2023). “Russian Offensive Campaign Assessment, June 3, 2023”. Institute for the Study of War. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 4 tháng 6 năm 2023.
  55. ^ a b Sauer, Pjotr (5 tháng 6 năm 2023). “Wagner captures Russian commander as Prigozhin feud with army escalates”. The Guardian (bằng tiếng Anh). ISSN 0261-3077. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  56. ^ a b “Wagner Captures Russian Soldier Accused of Firing on Its Positions”. The Moscow Times (bằng tiếng Anh). 5 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  57. ^ a b c d e Sonne, Paul; Kurmanaev, Anatoly (27 tháng 6 năm 2023). “His Glory Fading, a Russian Warlord Took One Last Stab at Power”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  58. ^ Stepanenko, Kateryna; Bailey, Riley; Mappes, Grace; Kagan, Fredrick W. (27 tháng 5 năm 2023). “Russian Offensive Campaign Assessment, May 27, 2023”. Institute for the Study of War. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2023.
  59. ^ Bailey, Riley; Stepanenko, Kateryna; Wolkov, Nicole; Barros, George; Hird, Karolina; Kagan, Fredrick W. (29 tháng 5 năm 2023). “Russian Offensive Campaign Assessment, May 29, 2023”. Institute for the Study of War. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2023.
  60. ^ Osborn, Andrew (13 tháng 6 năm 2023). “Putin backs push for mercenary groups to sign contracts despite Wagner's refusal”. Reuters (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  61. ^ Kirby, Paul (24 tháng 6 năm 2023). “Wagner chief's 24 hours of chaos in Russia”. BBC News (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  62. ^ a b c “'There's nobody on earth who can stop them' What Wagner Group veterans have to say about Yevgeny Prigozhin's armed rebellion”. Meduza (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  63. ^ a b “'They thought the risk was nil' Prigozhin's armed insurrection caught Kremlin officials off guard. Meduza's sources say that by all appearances, attempts to negotiate have failed”. Meduza (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  64. ^ Taub, Amanda (26 tháng 6 năm 2023). “A Mutiny That Showed the Stress on Putin's System of Rule”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  65. ^ “'There's nobody on earth who can stop them' What Wagner Group veterans have to say about Yevgeny Prigozhin's armed rebellion”. Meduza (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  66. ^ a b c “Wagner mercenary leader issues defiant audio statement as uncertainty swirls after mutiny”. AP NEWS (bằng tiếng Anh). 26 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  67. ^ a b Liptak, Natasha Bertrand,Alex Marquardt,Kylie Atwood,Kevin (26 tháng 6 năm 2023). “US gathered detailed intelligence on Wagner chief's rebellion plans but kept it secret from most allies | CNN Politics”. CNN (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  68. ^ Reevell, Patrick (23 tháng 6 năm 2023). “Russian mercenary chief appears to threaten rebellion, questions invasion”. ABC News. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  69. ^ “Wagner head Prigozhin says Russian army attacked his forces”. Deutsche Welle. 23 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  70. ^ Risen, James (23 tháng 6 năm 2023). “Yevgeny Prigozhin's Coup Targets Putin and His "Oligarchic Clan"”. The Intercept. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  71. ^ a b Busvine, Douglas; Gavin, Gabriel; Sheftalovich, Zoya (24 tháng 6 năm 2023). “Putin raises specter of civil war as Wagner boss Prigozhin menaces Moscow”. Politico. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  72. ^ a b Hird, Karolina; Bailey, Riley; Mappes, Grace; Evans, Angelica; Clark, Mason (23 tháng 6 năm 2023). “Russian Offensive Campaign Assessment, June 23, 2023”. Institute for the Study of War (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  73. ^ “Prigozhin zayavil, chto Minoborony RF udarilo po pozitsiyam CHVK Vagnera. "Eta tvar' budet ostanovlena", — skazal Prigozhin o Shoygu” Пригожин заявил, что Минобороны РФ ударило по позициям ЧВК Вагнера. «Эта тварь будет остановлена», — сказал Пригожин о Шойгу [Prigozhin said that the Russian Defense Ministry hit the positions of the Wagner PMC. "This creature will be stopped," said Prigozhin about Shoigu]. Meduza (bằng tiếng Nga). Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  74. ^ Jones, Andrew; Knodel, Jamie; McCausland, Phil (24 tháng 6 năm 2023). “Mercenary chief vows retaliation after he says Russia killed 2,000 fighters, Kremlin alleges mutiny”. NBC News (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  75. ^ “Wagner chief rejects Putin's accusations of treason”. www.aljazeera.com (bằng tiếng Anh). 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  76. ^ “FSB vozbudila protiv Yevgeniya Prigozhina delo o prizyvakh k myatezhu” ФСБ возбудила против Евгения Пригожина дело о призывах к мятежу [FSB opened a case against Yevgeny Prigozhin for incitement to rebellion]. Радио Свобода (bằng tiếng Nga). 23 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  77. ^ “Vystupleniye Prigozhina zvuchit kak ob"yavleniye o nachale voyennogo perevorota (khotya, kazhetsya, perevoroty nachinayutsya ne s etogo) Vot chto on skazal. Polnaya rasshifrovka” Выступление Пригожина звучит как объявление о начале военного переворота (хотя, кажется, перевороты начинаются не с этого) Вот что он сказал. Полная расшифровка [Prigozhin's speech sounds like an announcement about the beginning of a military coup (although it seems that coups do not begin with this) Here's what he said. Full transcript]. Meduza (bằng tiếng Nga). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  78. ^ “FSB vozbudila ugolovnoye delo o prizyvakh k vooruzhennomu myatezhu posle zayavleniy Prigozhina o yego "marshe spravedlivosti" v Rossii” ФСБ возбудила уголовное дело о призывах к вооруженному мятежу после заявлений Пригожина о его «марше справедливости» в России [The FSB opened a criminal case on calls for an armed rebellion after Prigozhin's statements about his "march of justice" in Russia]. Meduza (bằng tiếng Nga). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  79. ^ Seddon, Max (24 tháng 6 năm 2023). “Russia charges Wagner leader with organizing an armed uprising”. Financial Times. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  80. ^ “"Poka ne pozdno, nuzhno ostanovit' kolonny i podchinit'sya vole prezidenta». General Surovikin prizval boytsov CHVK Vagnera «reshit' voprosy mirnym putem"” "Пока не поздно, нужно остановить колонны и подчиниться воле президента». Генерал Суровикин призвал бойцов ЧВК Вагнера «решить вопросы мирным путем" ["Before it's too late, you need to stop the columns and obey the will of the president." General Surovikin called on the Wagner PMC fighters "to resolve issues peacefully"]. Meduza (bằng tiếng Nga). Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  81. ^ “On Channel One there was an emergency newscast about Prigozhin and Wagner PMC”. West Observer (bằng tiếng Anh). 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  82. ^ a b “Russian Generals Accuse Mercenary Leader of Trying to Mount a Coup”. The New York Times (bằng tiếng Anh). 23 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2023.
  83. ^ Zeier, Kristin (24 tháng 6 năm 2023). “Rostov-on-Don to Voronezh: Prigozhin's road to Moscow”. DW News. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  84. ^ a b c d “'Don't interfere with Wagner' A rundown of what happened in Rostov-on-Don during Wagner's day-long occupation”. Meduza (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  85. ^ Khavin, Dmitriy; Kerr, Sarah; Mellen, Riley; Xiao, Muyi (24 tháng 6 năm 2023). “Wagner Chief Prigozhin Appears in Videos at a Russian Military Headquarters”. The New York Times. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  86. ^ Slisco, Aila (23 tháng 6 năm 2023). “Did Wagner Group take over military headquarters? What we know”. Newsweek. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  87. ^ Roth, Andrew; Sauer, Pjotr (24 tháng 6 năm 2023). “Wagner rebel chief halts tank advance on Moscow 'to stop bloodshed'”. The Observer (bằng tiếng Anh). ISSN 0029-7712. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  88. ^ “'We're saving Russia' In a meeting with military leaders, Yevgeny Prigozhin demanded respect. Read the transcript”. Meduza. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  89. ^ Osborn, Andrew; Liffey, Kevin (24 tháng 6 năm 2023). “Russia accuses mercenary chief of armed mutiny after he vows to punish top brass”. Reuters (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  90. ^ “Мятеж Пригожина. "ЧВК Вагнера" против Минобороны”. Медиазона (bằng tiếng Nga). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  91. ^ a b c d “Yevgeny Prigozhin's coup Russia's armed forces scramble at home to confront an armed insurrection by the nation's most outspoken mercenary figure”. Meduza (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  92. ^ “Опубликовано видео с колонной чеченских военных, которая направляется в сторону Ростова-на-Дону” [A video has been published of a convoy of Chechen soldiers heading towards Rostov-on-Don]. Meduza (bằng tiếng Nga). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  93. ^ Stognei, Anastasia; Fedor, Lauren; Evans, Judith (25 tháng 6 năm 2023). “Wagner troops withdraw as Russian uprising leaves Putin weakened”. Financial Times. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023. ...after the biggest crisis of Vladimir Putin's presidency.
  94. ^ Kotov, Oleg (24 tháng 6 năm 2023). “Most of the Kadyrovites stand outside Rostov and do not enter the city”. en.socportal.info. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  95. ^ “Akhmat fighters were stationed close to Wagner members, commander says”. TASS. 27 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  96. ^ “Akhmat fighters stationed close to Wagner members, says report”. MSN. 27 tháng 6 năm 2023. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  97. ^ a b c “Prigozhin's aborted rebellion Meduza's interactive map shows how far Wagner Group got during its advance on Moscow”. Meduza (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  98. ^ a b c d e f “Rebel Russian mercenaries will turn back to avoid bloodshed, leader says”. Reuters. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  99. ^ a b c d Gamio, Lazaro; Hernandez, Marco; Holder, Josh; Kurmanaev, Anatoly; Zhang, Christine (25 tháng 6 năm 2023). “How a Rebellion in Russia Unfolded Over 36 Hours”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  100. ^ “Wagner Mercenary Forces Withdraw From Southern Russian City After Mediation by Minsk”. Haaretz (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  101. ^ “5,000 men are in Wagner convoy approaching Moscow – source close to Russian-backed Donetsk leaders”. The Times of India. 24 tháng 6 năm 2023. ISSN 0971-8257. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  102. ^ a b Soni, Shubham (24 tháng 6 năm 2023). “Has Wagner Group reached Voronezh, reports of fighting in Oblast halfway between Moscow and Rostov | Watch Video”. Opoyi. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  103. ^ “Putin: Wagner revolt is a betrayal, deadly threat to Russia's existence”. The Jerusalem Post. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  104. ^ “Wagner Chief Claims His Forces Downed Russian Military Helicopter”. Barron's. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  105. ^ “Песков: дело против Пригожина прекратят, он "уйдёт в Беларусь” [Peskov: the case against Prigozhin will be stopped, he will "leave for Belarus"]. Радио Свобода. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023. dịch The pro-Kremlin publication Readovka claimed that 15 Russian servicemen were killed in clashes with the Wagner PMC on Saturday. We are talking mainly about pilots – an Il-18 plane and several helicopters were shot down. No casualties among the Wagner mercenaries were reported.
  106. ^ Ivanova, Polina; Olearchyk, Roman; Stognei, Anastasia (25 tháng 6 năm 2023). “'Get out of our way': how Prigozhin's march on Moscow failed”. Financial Times. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  107. ^ Livemint (24 tháng 6 năm 2023). “Wagner army takes control of millitary units in Voronezh. Russia-Ukraine LIVE”. mint (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  108. ^ “Wagner controls military facilities in Voronezh, 500 km south of Moscow”. Deccan Herald (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  109. ^ “Reuters: ЧВК Вагнера захватила военные объекты в Воронеже”. Meduza (bằng tiếng Nga). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  110. ^ Regan, Helen; Raine, Andrew (24 tháng 6 năm 2023). “Russia accuses Wagner chief Yevgeny Prigozhin of urging "armed rebellion": Live updates”. CNN (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  111. ^ “The governor of Russia's Lipetsk province says the Wagner mercenary group has entered the region”. AP News (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  112. ^ “Wagner Forces In Russia's Lipetsk Region South Of Moscow: Governor”. Barron's (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  113. ^ a b c “Russian Offensive Campaign Assessment, June 24, 2023”. Institute for the Study of War (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023. Various milbloggers claimed that the Wagner column was comprised of up to 4,000 personnel and between 40 to 50 pieces of equipment ...
    Wagner forces may have shot down up to three Mi-8 MTPR electronic warfare helicopters, one Mi-8 helicopter, one Ka-52 helicopter, one Mi-35 helicopter, one Mi-28 helicopter, and one An-26/Il-28 transport aircraft, resulting in the deaths of at least 13 pilots and airmen ...
  114. ^ “Wagner convoy seen in region south of Moscow”. BBC. 23 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  115. ^ a b c Ivanova, Polina; Olearchyk, Roman; Stognei, Anastasia (25 tháng 6 năm 2023). “'Get out of our way': how Prigozhin's march on Moscow failed”. Financial Times. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  116. ^ “LIVE: Moscow accuses Wagner head of mutiny, after he vows to oust military leadership”. France 24. 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  117. ^ “Russia-Ukraine war live: Wagner forces 'control' Rostov army HQ”. Al Jazeera. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  118. ^ Soni, Shubham (24 tháng 6 năm 2023). “Has Wagner Group reached Voronezh, reports of fighting in Oblast halfway between Moscow and Rostov | Watch Video”. opoyi. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  119. ^ Bivings, Lili (24 tháng 6 năm 2023). “Moscow mayor says 'anti-terrorist measures' being taken in city”. The Kyiv Independent. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  120. ^ “Wagner group recruitment poster removed in Moscow”. Sky News (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  121. ^ Moloney, Charlie (24 tháng 6 năm 2023). “Wagner uprising shows Russia's 'full-scale' weakness and chaos, says Zelenskiy – Ukraine war live”. The Guardian. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  122. ^ “Russia coup latest: Kremlin denies Putin has fled Moscow”. The Telegraph. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  123. ^ a b “Kremlin denies Putin fled Moscow as plane mysteriously disappears from radar”. The Independent. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  124. ^ “Travel Restrictions Imposed In Kaluga Region South Of Moscow”. Barron's. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  125. ^ a b “Russia's Prigozhin: Cash found near office in St Petersburg is for Wagner expenses”. al-Arabiya. 24 tháng 6 năm 2023. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  126. ^ a b “Stash of fake documents, cash, and unidentified powder found at Prigozhin's St. Petersburg office”.
  127. ^ a b Hopkins, Valerie (26 tháng 6 năm 2023). “Prigozhin has not been seen publicly since Saturday, and reports say the case against him remains open”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  128. ^ “Пригожин после переговоров с Лукашенко заявил об отходе вагнеровцев от Москвы и возврате на боевые позиции. Главные события второго дня мятежа. Онлайн” [Prigozhin, after negotiations with Lukashenko, announced the withdrawal of the Wagnerites from Moscow and the return to combat positions]. Novaya Gazeta Europe (bằng tiếng Nga). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  129. ^ “'Putin was nowhere to be found' An inside look into the Kremlin's attempted negotiations with Prigozhin and why it took Lukashenko to put an end to the rebellion”. Meduza (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  130. ^ Sonne, Paul (24 tháng 6 năm 2023). “President Aleksandr G. Lukashenko of Belarus was in talks on Saturday with the head of the Wagner private military group, Yevgeny V. Prigozhin, according to a statement released by the Belarusian state news agency”. The New York Times. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  131. ^ Sonne, Paul (24 tháng 6 năm 2023). “In an audio statement, Yevgeny Prigozhin said he and his Wagner forces were "turning around our columns and returning to field camps according to plan."”. The New York Times. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  132. ^ Krebs, Katharina; Hodge, Nathan (24 tháng 6 năm 2023). “Prigozhin says his forces 'are turning our columns around,' amid claims of deal brokered by Lukashenko”. CNN. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  133. ^ “Wagner Chief Takes Deal That Drops Charges, Sends Him to Belarus”. Voice of America (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  134. ^ “Wagner Group Starts Pull-out From Russia's Rostov-on-Don”. Barrons.com (bằng tiếng Anh). Agence France-Presse. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  135. ^ “Wagner mercenaries pulling out of Rostov-on-Don”. Ynetnews (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  136. ^ “Watch: 'Fans' cheering, shaking Wagner boss' hand when leaving Russia coup” (bằng tiếng Anh). 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  137. ^ Murphy, Paul P. (24 tháng 6 năm 2023). “Prigozhin and Wagner Group forces seen leaving Russian military headquarters in Rostov-on-Don”. CNN (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  138. ^ Terajima, Asami (25 tháng 6 năm 2023). “Russian governor: Wagner militants leaving Voronezh Oblast”. Kyiv Independent (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  139. ^ Hopkins, Valerie (26 tháng 6 năm 2023). “Putin Says Russia Is United Behind Him, After Quelling Rebellion”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  140. ^ Chernova, Anna (24 tháng 6 năm 2023). “Case against Prigozhin will be dropped and he will be sent to Belarus, Kremlin spokesperson says”. CNN. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  141. ^ Chernova, Anna (24 tháng 6 năm 2023). “Kremlin says Wagner fighters will return to base and sign contracts with military”. CNN. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  142. ^ Wang, Christine (24 tháng 6 năm 2023). “Putin accuses Wagner mercenaries of treason, vows to punish takeover of key Russian city”. CNBC (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  143. ^ “Prigozjin kræver to hoveder serveret for at stoppe sin march mod Moskva” [Prigozhin demands two heads served to stop his march on Moscow]. TV2 Nyheder (bằng tiếng Đan Mạch). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  144. ^ “Russian mercenary chief says he ordered his forces to halt march on Moscow and return to Ukraine”. AP NEWS. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  145. ^ Roth, Andrew (24 tháng 6 năm 2023). “Russian TV airs Wagner rebellion briefly, then switches to documentary on caviar”. The Observer (bằng tiếng Anh). ISSN 0029-7712. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  146. ^ “Live updates: Putin accuses Wagner chief of stoking 'armed rebellion'”. CNN (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  147. ^ “Геннадий Зюганов призвал Пригожина отбросить личные амбиции и защищать Родину”. CPRF (bằng tiếng Nga). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  148. ^ “Глава ЛДПР прокомментировал ситуацию вокруг ЧВК "Вагнер"”. Moskovskij Komsomolets (bằng tiếng Nga). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  149. ^ Moloney, Charlie (24 tháng 6 năm 2023). “Moscow mayor urges people to stay home as Wagner soldiers advance – Russia-Ukraine war live”. The Guardian. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  150. ^ “Chechen leader Kadyrov says his forces ready to help put down Wagner's mutiny”. Al Arabiya English (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  151. ^ “Putin raises specter of civil war as Wagner boss Prigozhin menaces Moscow”. Politico.eu (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  152. ^ a b c Kovaleva, Anastasia (24 tháng 6 năm 2023). “У лавах російських добровольців розкол? РДК підтримав Пригожина, легіон Свобода Росії виступив проти всіх” [Is there a divide in the ranks of the Russian volunteers? The RVC supported Prigozhin, the Freedom of Russia Legion opposed everyone] (bằng tiếng Ukraina). Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  153. ^ “Anti-Kremlin Figure Khodorkovsky Urges Russians To Back Wagner Chief”. Barron's (bằng tiếng Anh). 23 tháng 6 năm 2023.
  154. ^ “Russia-Ukraine War: Update from Valerie Hopkins”. The New York Times (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  155. ^ “Russian Anarchists on the Wagner Mutiny”. CrimethInc. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  156. ^ “"Фронт начинает рушиться, ВСУ идут вперед": командир РДК заявил, что болеет за Пригожина”. Focus.ua (bằng tiếng Nga). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  157. ^ Tyshchenko, Kateryna (24 tháng 6 năm 2023). “РДК и "Свобода России" призвали сторонников к действиям: Разверните оружие на башни Кремля”. Ukrainska Pravda. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  158. ^ “Командир РДК Никитин призвал присоединяться к военному перевороту в РФ: "Новое Смутное время настало"”. Censor.NET. 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  159. ^ Bailey, Riley; Wolkov, Nicole; Hird, Karolina; Clark, Mason (25 tháng 6 năm 2023). “Russian Offensive Campaign Assessment, June 25, 2023”. Institute for the Study of War (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  160. ^ Stanton, Andrew (26 tháng 6 năm 2023). “Ex-Army leader wants Wagner leader Prigozhin killed”. Newsweek (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  161. ^ Baker, Peter (24 tháng 6 năm 2023). “Short-Lived Mutiny in Russia Sheds Light on Putin's Hold on Power”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  162. ^ “Biden telefoniert mit Scholz, Sunak und Macron” [Biden calls Scholz, Sunak and Macron]. n-tv (bằng tiếng Đức). 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  163. ^ Kilner, James (25 tháng 6 năm 2023). “US feared Putin could lose control of his nuclear arsenal”. The Daily Telegraph. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  164. ^ “Readout of President Joe Biden's Call with President Emmanuel Macron of France, Chancellor Olaf Scholz of Germany, and Prime Minister Rishi Sunak of the United Kingdom”. The White House. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  165. ^ “Erdogan says Turkey ready to help with 'peaceful resolution' in Russia”. Al Jazeera. 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  166. ^ “What world leaders say so far on Wagner Group chief's rebellion in Russia”. Global News. 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  167. ^ “Turkey President Erdogan urges Putin to act with common sense”. al-Arabiya. 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  168. ^ Kupreishvili, Tazo (24 tháng 6 năm 2023). “"ამ ეტაპზე, საზღვრის დაკეტვის საჭიროება არ არის" — საქართველოს შსს”. Netgazeti.ge (bằng tiếng Gruzia).
  169. ^ “'Russia's Weakness Is Obvious' Amid Wagner Mutiny: Zelensky”. Barron's. 24 tháng 6 năm 2023.
  170. ^ “Turmoil in Russia: Reactions from foreign governments”. Reuters (bằng tiếng Anh). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  171. ^ “Wagner boss says march on Moscow halted to 'avoid bloodshed'”. Aljazeera. 25 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  172. ^ “Zelensky: Putin Likely 'Very Scared' Of Mutiny And 'Hiding'”. Barron's. 24 tháng 6 năm 2023.
  173. ^ Carolina, Străjescu (24 tháng 6 năm 2023). “Mihailo Podolyak: "Wagner group revolt is just the beginning"”. Radio Moldova.
  174. ^ Mirovalev, Mansur (24 tháng 6 năm 2023). “Ukraine responds to Wagner mutiny in Russia with caution, hope”. Aljazeera.
  175. ^ Cristescu, George Andrei (24 tháng 6 năm 2023). “Revolta mercenarilor Wagner. Ministrul de Externe al Republicii Moldova: "Este împortant să continuăm aderarea la UE"” [Revolt of the Wagner mercenaries. The Minister of Foreign Affairs of the Republic of Moldova: "It is important to continue the accession to the EU"]. Adevărul (bằng tiếng Romania). Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  176. ^ Tsikhanouskaya, Sviatlana [@Tsihanouskaya] (24 tháng 6 năm 2023). “As the Russian invaders drown in a factional standoff, the situation exposes the weakness of dictatorships. There is no loyalty among criminals who maintain power through fear; their regime of terror could collapse at any moment. We must remain vigilant & stay focused on our main objectives: to support Ukraine in defeating Russian aggression, to liberate Belarus from tyranny & to preserve its independence” (Tweet). Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023 – qua Twitter.
  177. ^ Vilmusenaho, Jaakko; Ihanainen-Alanko, Sini (24 tháng 6 năm 2023). “Martti J. Kari: Aamulla voimme arvioida tilanteen – seurasimme Wagner-kapinaa juhannuspäivänä” [Martti J. Kari: In the morning we can assess the situation - we followed the Wagner rebellion on Midsummer's Day] (bằng tiếng Phần Lan). Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  178. ^ “End of great tyranny begins now: Belarusian Regiment fighting in Ukraine” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  179. ^ “Belarussische groep: gunstige omstandigheden om dictatuur omver te werpen” [Belarusian group: favorable conditions to overthrow dictatorship]. NOS (bằng tiếng Hà Lan). 24 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023.
  180. ^ Svitlana Morenets (24 tháng 6 năm 2023). “Exiled Belarusian opposition calls for army to rise against Moscow”. Spectator Australia (bằng tiếng Anh). ISSN 0038-6952. Wikidata Q119953121. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  181. ^ Roman Petrenko (24 tháng 6 năm 2023). “Famous Belarusian airborne officer to Belarusian military: We must promptly decide what to do”. Ukrainska Pravda (bằng tiếng Anh). Wikidata Q119953095. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2023.
  182. ^ “Belarus Says Wagner Rebellion In Russia A 'Gift' To West”. Barron's. 24 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023.
  183. ^ Dodik, Milorad [@MiloradDodik] (24 tháng 6 năm 2023). “У Републици Српској с великoм пажњом пратимо дешавања у вези с оружаном побуном групе Вагнер ...” [In Republika Srpska, we are following the events related to the armed rebellion of the Wagner group with great attention ...] (Tweet) (bằng tiếng Serbia). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2023 – qua Twitter.
  184. ^ “N. Korea voices 'strong' support for Russia over Wagner's armed rebellion”. The Korea Herald. 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  185. ^ Park, Ju-min (25 tháng 6 năm 2023). Hogue, Tom (biên tập). “North Korea vice foreign minister supports Russian leadership over mutiny”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  186. ^ “Foreign Ministry Spokesperson's Remarks on the Wagner Group Incident”. www.fmprc.gov.cn. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  187. ^ “China expresses support for Russia after aborted mutiny”. Reuters (bằng tiếng Anh). 25 tháng 6 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2023.
  188. ^ Jawad, Muhammad (24 tháng 6 năm 2023). “Uganda President Son Vows to Protect Putin from Coup Attempt”. BNN Breaking. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2023.
  189. ^
  190. ^ Jennings, Gareth (26 tháng 6 năm 2023). “Russian Air Force suffers significant losses in Wagner mutiny”. Janes. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2023. If correct, these aircraft losses would amount to about 29 VKS crew members killed (two for the Ka-52, three for each Mi-8 and the Mi-35, and 12 for the Il-22).
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Cuộc_nổi_dậy_của_Tập_đoàn_Wagner&oldid=71160750”