Rōmaji

Các hệ chống chữ viết tiếng Nhật
Chữ Hán Kana Hiragana Katakana Hentaigana Man'yōgana Sogana Furigana Okurigana Chữ La Tinh

Rōmaji (tiếng Nhật: ローマ字) là hệ thống chữ cái Latinh dùng để ký âm tiếng Nhật. Rōmaji được sử dụng nhằm tạo thuận lợi cho người nước ngoài khi bắt đầu học tiếng Nhật, khi cần nắm tên người và vật ở Nhật Bản mà không biết tiếng Nhật.

Có ba hệ Rōmaji, đó là hệ Hepburn, hệ Kunrei-shiki, và hệ Nihon-shiki. Hiện nay, hệ Hepburn cải tiến được sử dụng rộng rãi hơn hẳn các hệ khác.

Lịch sử việc Latinh hóa tiếng Nhật

Việc Latinh hóa tiếng Nhật bắt đầu từ thế kỷ 16 bởi các nhà truyền đạo Kito người Bồ Đào Nha. Hồi đó, người ta sử dụng hệ thống chữ cái Latinh của tiếng Bồ Đào Nha hoặc tiếng Hà Lan để biểu ký tiếng Nhật. Không phải là chuyển tự từng âm Kana sang chữ cái Latinh và cũng chỉ sử dụng hạn chế trong phạm vi những người truyền giáo và các học giả.

Năm 1867, nhà truyền giáo người Mỹ James Curtis Hepburn (1815 - 1911) sáng tạo ra hệ thống chuyển tự một đối một từ Kana sang Rōmaji. Đó chính là chữ Rōmaji hệ Hepburn nguyên thủy.

Bảng chuyển tự giả danh sang Rōmaji hệ Hepburn cải tiến

	あ	い	う	え	お	（Các âm ghép）
あ	a	i	u	e	o
か	ka	ki	ku	ke	ko	kya	kyu	kyo
さ	sa	shi	su	se	so	sha	shu	sho
た	ta	chi	tsu	te	to	cha	chu	cho
な	na	ni	nu	ne	no	nya	nyu	nyo
は	ha	hi	fu	he	ho	hya	hyu	hyo
ま	ma	mi	mu	me	mo	mya	myu	myo
や	ya	(i)	yu	(e)	yo
ら	ra	ri	ru	re	ro	rya	ryu	ryo
わ	wa	(wi)		(we)	o(wo)
ん	n
が	ga	gi	gu	ge	go	gya	gyu	gyo
ざ	za	ji	zu	ze	zo	ja	ju	jo
だ	da	(ji)	(zu)	de	do	(ja)	(ju)	(jo)
ば	ba	bi	bu	be	bo	bya	byu	byo
ぱ	pa	pi	pu	pe	po	pya	pyu	pyo

Trong trường hợp nguyên âm kéo dài thường được tạo bởi gắn thêm âm う (u) vào sau các nguyên âm khác, khi chuyển sang Rōmaji, âm う (u) sẽ được chuyển thành một dấu gạch ngang phía trên nguyên âm chính.

Ví dụ

Kanji	Kana	Rōmaji	Hán-Việt	Nghĩa
富士山	ふじさん	Fujisan Fujiyama	Phú Sĩ sơn	Núi Phú Sĩ
東京都	とうきょうと	Tōkyōto	Đông Kinh đô	Thủ đô Tokyo
日光の社寺	にっこうのしゃじ	Nikkō no Shaji	Nhật Quang nãi xã tự	Đền chùa Nikkō
越南	ベトナム	Betonamu	Việt Nam	Nước Việt Nam

Liên kết ngoài

• RōmajiDesu Từ điển Anh Nhật và công cụ chuyển đổi từ Rōmaji sang Hiragana hoặc Katakana.