Bước tới nội dung

Thanh Nga

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Thanh Nga
SinhJuliette Nguyễn Thị Nga
31 tháng 7, 1942
Tây Ninh, Liên bang Đông Dương
Mất26 tháng 11, 1978(1978-11-26) (36 tuổi)
Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Nơi an nghỉNghĩa trang Chùa Nghệ Sĩ
Quốc tịch Việt Nam
Dân tộcKinh
Nghề nghiệp
  • Diễn viên sân khấu
  • diễn viên điện ảnh
Năm hoạt động1954–1978
Phối ngẫuPhạm Duy Lân (1923–1978)
Con cáiPhạm Duy Hà Linh
Cha mẹNăm Nghĩa (cha dượng)
Nguyễn Thị Thơ (mẹ)
Giải thưởngGiải Thanh Tâm (1958–1966)
Danh hiệuNghệ sĩ Ưu tú (1984)

Thanh Nga (31 tháng 7 năm 1942 – 26 tháng 11 năm 1978) là nữ nghệ sĩ cải lương nổi tiếng của Việt Nam. Bà được mệnh danh là "Nữ hoàng sân khấu" của miền Nam Việt Nam thời điểm lúc bấy giờ.[1]

Cuộc đời và sự nghiệp

[sửa | sửa mã nguồn]

Bà tên thật là Juliette Nguyễn Thị Nga, sinh ngày 31 tháng 7 năm 1942, quê quán ở Tây Ninh. Cha của bà là Nguyễn Văn Lợi (tức ông Hội Đồng Lợi), mẹ của bà là Nguyễn Thị Thơ (tức bà bầu Thơ), trưởng đoàn hát Thanh Minh - Thanh Nga nổi tiếng một thời. Thanh Nga là một Phật tử, có pháp danh Diệu Minh.

Thanh Nga kết hôn hai lần, lần đầu với ông Nguyễn Minh Mẫn (sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng hòa), lần sau làm vợ thứ (không chính thức) với ông Phạm Duy Lân tức hiệu là Đổng Lân vì ông đã từng giữ chức Đổng Lý Văn phòng của Bộ Thông tin trong Đệ Nhị Cộng hòa của Việt Nam Cộng hòa (luật sư). Bà có một con trai với ông Lân là Phạm Duy Hà Linh (sinh 1973, nay là nghệ sĩ hài kịch).[2]

Gia đình Thanh Nga còn có nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như:

  • Bầu Thơ (mẹ ruột)
  • Năm Nghĩa (cha dượng)
  • Bảo Quốc (em cùng mẹ khác cha)
  • Hà Linh (con trai) [3]
  • Hữu Châu (cháu ruột, con nghệ sĩ Hữu Thìn)
  • Hữu Lộc (cháu ruột, con nghệ sĩ Hữu Thìn)

Giải thưởng tiêu biểu

[sửa | sửa mã nguồn]
  • 1958: Giải Thanh Tâm triển vọng (vai sơn nữ Phà Ca, vở Người vợ không bao giờ cưới)
  • 1966: Giải Thanh Tâm xuất sắc (vai Giáng Hương, vở Sân khấu về khuya)
  • 1974: Nữ diễn viên chiếm nhiều cảm tình nhất, Nữ diễn viên thể hiện bi kịch xuất sắc nhất (Liên Hoan Phim Châu Á lần thứ 20)

Các vai diễn nổi bật

[sửa | sửa mã nguồn]

Cải lương

[sửa | sửa mã nguồn]
Tên Tác giả Vai
Bên cầu dệt lụa Thế Châu Quỳnh Nga
Bông hồng cài áo Hoàng Khâm Nga
Chuyện tình 17 Nguyễn Phương Loan
Chuyện tình An Lộc Sơn Thế Châu Dương Thái Chân
Con gái chị Hằng Hà TriềuHoa Phượng Trinh
Đoạn tuyệt Duy Lân Loan
Đời cô Lựu Trần Hữu Trang Kim Anh
Đôi mắt người xưa Ngọc Linh – Nhị Kiều Diệp Thúy
Hai chuyến xe hoa Thái Thụy Phong
Hoa Mộc Lan tùng chinh NSND Viễn Châu Hoa Mộc Lan
Mưa rừng Hà TriềuHoa Phượng K'Lai
Ngôi nhà ma Thiếu Linh
Người vợ không bao giờ cưới Kiên GiangQuy Sắc Sơn nữ Phà Ca
Nửa đời hương phấn Hà TriềuHoa Phượng The/Hương
Phụng Nghi Đình Điêu Thuyền
Sân khấu về khuya NSND Năm Châu Giáng Hương
Sông dài Hà Triều – Hoa Phượng – Nguyễn Phương Lượm
Tấm lòng của biển Hà TriềuHoa Phượng Thanh
Thái hậu Dương Vân Nga Trúc Đường – Huy Trường Dương Vân Nga
Tiếng hạc trong trăng Yên Ba – Loan Thảo Xuyên Lan
Tiếng trống Mê Linh Việt Dung – Vĩnh Điền Trưng Trắc
Tình xuân muôn tuổi Nguyễn Phương
Trăng lên đỉnh núi Loan Thảo Dã Lan
Xử án Bàng Quý Phi NSND Viễn Châu – Thể Hà Vân Bàng Quý Phi

Phim ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

Thanh Nga cũng tham gia nhiều bộ phim, đáng chú ý nhất là:

Tên Vai Năm
Bụi phấn hồng
Đôi mắt người xưa Diệp Thúy 1961
Đứa con trong lửa đỏ 1975
Hai chuyến xe hoa 1962
Lan và Điệp Lan 1971
Loan mắt nhung Xuân 1970
Một thoáng đam mê 1973
Mùa thu cuối cùng 1971
Năm vua hề về làng 1974
Người cô đơn Cô gái Huế 1973
Quái nữ Việt Quyền Đạo
Sau giờ giới nghiêm Nhàn 1972
Sợ vợ mới anh hùng 1974
Thương muộn
Tìm lại cuộc đời 1977
Triệu phú bất đắc dĩ 1973
Vết thù trên lưng ngựa hoang 1971
Xa lộ không đèn Liễu 1972

Các bài hát nổi tiếng

[sửa | sửa mã nguồn]

Tân cổ giao duyên

[sửa | sửa mã nguồn]
Tên Tác giả
Tân nhạc Cổ nhạc
Bao giờ em lấy chồng Minh KỳHoài Linh NSND Viễn Châu
Các anh đi Văn Phụng Nguyễn Liêu
Cánh hoa thời loạn Y Vân Xuân Phát
Cay đắng tình đời Phượng Linh[11] Nguyễn Phương
Chuyện màu hoa trắng Hà Phương Xuyên Vân Tử[12]
Chuyện tình Tiêu Sử và Lộng Ngọc Hoàng Thi Thơ Thế Châu
Có bao giờ Phạm Vũ Anh Tứ[13] Xuyên Vân Tử[12]
Đừng nói với anh Hoàng Thi Thơ Tứ Lang
Giã từ Đà Lạt Duy Khánh NSND Viễn Châu
Hai lối mộng Trúc Phương NSND Viễn Châu
Hoa trinh nữ Trần Thiện Thanh NSND Viễn Châu
Kiếp cầm ca Huỳnh Anh Kiên Giang
Khi đã yêu Phượng Linh[11] Đông Phương Tử[12]
Lỡ chuyến đò Anh Việt Yên Sơn
Mưa rừng Huỳnh Anh Hà TriềuHoa Phượng
Mưa rừng Huỳnh Anh NSND Viễn Châu
Ngày ấy quen nhau Lê Dinh Nguyễn Liêu
Người đến rồi đi Hồng Vân Yên Sơn
Tâm sự người yêu Hồng Vân Yên Sơn
Thành Đô ơi giã biệt Thúc Đăng NSND Viễn Châu
Tình thơ mộng Vĩnh Phúc Nguyễn Liêu
Trăm mến nghìn thương Hoài Linh NSND Viễn Châu
Truyện tình Lan và Điệp [14] Mạc Phong Linh – Mai Thiết Lĩnh NSND Viễn Châu
Vĩnh biệt người yêu[15] Hồng Vân Yên Sơn
Xích lại gần anh tí nữa Mặc Thế Nhân NSND Viễn Châu
Tên Tác giả
Bà mẹ Hòn Đất Văn Hồng Cẩm
Bên bờ kênh xáng Trần Nam Dân
Bông sen Trần Nam Dân
Cô gái xuân NSND Viễn Châu
Con của mẹ Văn Hồng Cẩm
Dưới bóng từ bi NSND Viễn Châu
Gái làng Tân Hội Trần Nam Dân
Hận Đồ Bàn NSND Viễn Châu
Hoa thắm đồng bưng Minh Thùy
Hồi chuông Thiên Mụ NSND Viễn Châu
Khi rừng sim thay lá Kiên Giang
Lắng tiếng chuông ngân NSND Viễn Châu
Mái tóc thề NSND Viễn Châu
Ngày mai đám cưới người ta Kiên GiangQuy Sắc
Người chồng lý tưởng của em NSND Viễn Châu
Người mẹ đào hầm Trần Nam Dân
Người mẹ miền Nam NSND Viễn Châu
Nhạc lòng năm cũ Anh Lân
Nửa chừng xuân
Quả tim bất diệt NSND Viễn Châu
Số kiếp NSND Viễn Châu
Tâm sự chàng bán than Hoàng Khâm
Thuyền trăng trên bến Ngũ Hồ Kiên Giang
Tình là dây oan Kiên Giang
Trông chồng NSND Viễn Châu

Bị ám sát và qua đời

[sửa | sửa mã nguồn]
Phần mộ vợ chồng nghệ sĩ Thanh Nga trong Chùa Nghệ sĩ.
Khi vụ án khủng khiếp đó xảy ra, tôi mới hơn 5 tuổi. Hồi trước, mỗi lần nghĩ đến ngày đó tôi đau đớn lắm, nhưng chừng năm năm trở lại đây, có lẽ ở cái tuổi già dặn của đời người, tôi trầm tĩnh hơn: Ai cũng sẽ tới lúc không còn tồn tại trên cõi đời - chỉ khác là sớm hoặc muộn.

— Hà Linh, con trai cố NSƯT Thanh Nga chia sẻ.

Đêm ngày 26 tháng 11 năm 1978, khi diễn xong vở cải lương Thái hậu Dương Vân Nga ở rạp hát Cao Đồng Hưng (còn gọi là rạp Gia Định) nằm ở khu vực chợ Bà Chiểu, quận Bình Thạnh, khoảng 23 giờ, nghệ sĩ Thanh Nga lên chiếc xe hiệu Volkswagen sơn màu xám nhạt do chồng bà cầm lái để về nhà. Thanh Nga ngồi băng ghế phía sau cùng với con trai Cúc Cu[16] khi đó mới 5 tuổi. Ngồi ở ghế trước có võ sư Nguyễn Văn Các, vệ sĩ bảo vệ Thanh Nga. Ngay khi chiếc xe dừng trước cổng nhà nằm trên đường Ngô Tùng Châu (nay là đường Lê Thị Riêng, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh), vệ sĩ Các bước ra mở cửa thì một chiếc xe Honda 67 chạy tới, hai người lạ mặt nhảy xuống (thủ phạm bắn chết vợ chồng nghệ sĩ Thanh Nga là Nguyễn Thanh Tân và Nguyễn Văn Đức) dùng súng ngắn P38 khống chế anh vào trong xe. Chúng tiếp tục uy hiếp vợ chồng Thanh Nga để bắt người con trai. Khi vợ chồng nghệ sĩ chống cự, chúng liên tiếp nã đạn bắn chết cả hai rồi biến mất. Ông Lân chết ngay tại chỗ, nghệ sĩ Thanh Nga thì vẫn còn hơi thở. Vệ sĩ Các ôm Thanh Nga lên xích lô ra thẳng Bệnh viện Sài Gòn nhưng đã muộn. Viên đạn trúng ngực trái đã cướp đi sinh mạng của Thanh Nga ở tuổi 36.[4][17]

Nhận xét

[sửa | sửa mã nguồn]

Thanh Nga nổi tiếng, có lượng người hâm mộ hùng hậu nhưng ở cô ấy không tỏ vẻ ngôi sao kiêu kỳ. Ai tiếp xúc với Thanh Nga cũng thấy phong cách thanh lịch, nhẹ nhàng và hài hước. Đặc biệt, thái độ làm việc chuẩn mực của nữ nghệ sĩ, cô ấy đã không hẹn thì thôi, còn hẹn thì nhất định đến đúng giờ.

— Nhiếp ảnh gia Đinh Tiến Mậu

Chị Thanh Nga xuất hiện trên sân khấu sáng rực và có sức hút như một thỏi nam châm. Chị sống giản dị, chân thành nên khán giả và đồng nghiệp đều thương mến. Tôi sát cánh bên NS Thanh Nga từ nhỏ nên hiểu tính nết của chị. Chị hay nhõng nhẽo với mẹ nhưng khi làm việc thì hết lòng.[18]

Trong văn hóa đại chúng

[sửa | sửa mã nguồn]

Vụ ám sát vợ chồng nghệ sĩ Thanh Nga đã trở thành nguồn cảm hứng cho bộ phim Ống kính sát nhân của đạo diễn Nguyễn Hữu Hoàng, sản xuất năm 2018. Bộ phim lấy bối cảnh tại Đà Lạt những năm cuối thập niên 1960.[19]

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Nữ hoàng sân khấu Thanh Nga lên phim Linh Lan, VietNamNet Cập nhật lúc 08:27, Thứ Hai, 04/06/2007 (GMT+7)
  2. ^ Những người tình cũ của Thanh Nga VnExpress 5/6/2004 | 09:52 GMT+7
  3. ^ Số phận con trai cố nghệ sĩ Thanh Nga - Kỳ 1: 'Số nhọ' gấp ba người khác, Thanh Niên, 24/11/2016
  4. ^ a b c Châu Mỹ (ngày 27 tháng 11 năm 2015). "Ký ức về giây phút đỡ đạn cho con của cố nghệ sĩ Thanh Nga". VnExpress. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2021.
  5. ^ Trung Nghĩa (ngày 24 tháng 6 năm 2007). "Phim tư liệu về Thanh Nga hút khách". Báo Tuổi Trẻ. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2021.
  6. ^ "Thêm các con đường mang tên Trịnh Công Sơn, Thanh Nga..." Báo Tuổi Trẻ. ngày 5 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2021.
  7. ^ ONLINE, TUOI TRE (ngày 5 tháng 2 năm 2015). "Thêm các con đường mang tên Trịnh Công Sơn, Thanh Nga..." TUOI TRE ONLINE. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2023.
  8. ^ Trí, Dân (ngày 29 tháng 1 năm 2015). "NSƯT Thanh Nga được đặt tên đường ở TPHCM". Báo điện tử Dân Trí. Truy cập ngày 23 tháng 5 năm 2025.
  9. ^ "NSND Lê Khanh và cố nghệ sĩ Thanh Nga được vinh danh". Báo Giao Thông. ngày 30 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2021.
  10. ^ Thoại Hà (ngày 2 tháng 12 năm 2018). "Nghệ sĩ Sài Gòn nhớ 40 năm ngày Thanh Nga mất". Vnexpress. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2021.
  11. ^ a b Bút danh của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông.
  12. ^ a b c Bút danh viết lời cổ nhạc của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông.
  13. ^ Bút danh của nhạc sĩ Đài Phương Trang.
  14. ^ Bao gồm 4 phần, dài khoảng 15 phút.
  15. ^ Hoặc có tên gọi khác là Vĩnh biệt đồi thông.
  16. ^ Cúc Cu là tên hồi nhỏ của Hà Linh
  17. ^ "Con trai Thanh Nga vẫn ám ảnh mẹ bị sát hại sau 37 năm". Vietnamnet. ngày 6 tháng 12 năm 2015. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2021.
  18. ^ Thanh Hiệp (ngày 3 tháng 12 năm 2018). "Thanh Nga - Ngôi sao bất tử". Người Lao Động. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2021.
  19. ^ "Ống kính sát nhân: Hứa Vĩ Văn và Diễm My 9X phá 'vụ án Thanh Nga'". Tuổi trẻ online. Truy cập ngày 25 tháng 10 năm 2021.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]