Wikipedia:Bài viết chọn lọc/2006/11

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024
Bài viết chọn lọc
tháng 11 năm 2006
Tháng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Khí quyển Sao Hỏa

Khí quyển Sao Hỏa chụp nghiêng (có sử dụng kính lọc đỏ) bởi vệ tinh Viking cho thấy các lớp bụi lơ lửng cao đến 50 km
Khí quyển Sao Hỏa chụp nghiêng (có sử dụng kính lọc đỏ) bởi vệ tinh Viking cho thấy các lớp bụi lơ lửng cao đến 50 km

Khí quyển Sao Hỏa là lớp các chất khí hay các hạt chất rắnchất lỏng nhỏ bay lơ lửng quanh hành tinh Sao Hỏa và được giữ lại bởi lực hấp dẫn của Sao Hỏa.

Từ những quan sát đầu tiên cho đến nay, khí quyển Sao Hỏa luôn lộ ra như một thế giới vừa khác lạ và vừa quen thuộc.

Người đầu tiên chỉ ra các bằng chứng khoa học về sự hiện diện của một khí quyển trên Sao Hỏa là William Herschel bằng quan sát về các dấu hiệu của mâykhói qua kính viễn vọng năm 1783. 4 năm sau đó, Johann Schröter cũng có những kết luận tương tự bằng quan sát của ông.

Lịch sử Phật giáo

Bánh xe Pháp
Bánh xe Pháp

Lịch sử Phật giáo bắt đầu khi Thích Ca Mâu Ni (Shakyamuni) truyền giảng ở miền bắc Ấn Độ vào thế kỷ thứ 6 TCN. Do đạo này được truyền đi trong một thời gian lâu dài và lan ra nhiều nơi cho nhiều chủng tộc nên lịch sử phát triển của nó khá đa dạng về các bộ phái cũng như là các nghi thức và phương pháp tu học. Ngay từ buổi đầu, Thích Ca, người truyền đạo Phật, đã thiết lập được một giáo hội với các luật lệ hoạt động chặt chẽ của nó. Nhờ vào sự uyển chuyển của giáo pháp, đạo Phật có thể thích nghi với nhiều hoàn cảnh xã hội, con người và tập tục ở các thời kỳ khác nhau, nên ngày nay Phật giáo vẫn tiếp tục tồn tại và phát triển ngay cả trong các nước có nền khoa học tiên tiến như Hoa KỳTây Âu.

Đảng Dân chủ Hoa Kỳ

Đảng Dân chủ Hoa Kỳ, cùng với Đảng Cộng hòa, là một trong hai chính đảng lớn nhất tại Hoa Kỳ. Đảng Dân chủ, truy nguyên nguồn gốc của mình đến thời Thomas Jefferson vào đầu thập niên 1790, là đảng phái chính trị lâu đời nhất trên thế giới. Hiện nay, đảng này chỉ giữ vị trí thiểu số tại cả ThượngHạ viện Hoa Kỳ. Đảng Dân chủ hiện đang nắm quyền kiểm soát 19 viện lập pháp tiểu bang, ngang bằng với đảng Cộng hòa. Sau cuộc tổng tuyển cử năm 2006, đảng Dân chủ giành được quyền kiểm soát trong cả hai viện trong Quốc hội bắt đầu từ năm 2007.

Là một trong hai chính đảng quan trọng tại Hoa Kỳ, đảng Dân chủ có khuynh hướng tự do hơn đảng Cộng hòa từ năm 1896. Bên trong đảng Dân chủ tồn tại nhiều khuynh hướng khác nhau hơn so với những chính đảng quan trọng tại các quốc gia đã công nghiệp hóa khác, một phần là vì các chính đảng của người Mỹ thường không có đủ quyền lực để kiểm soát đảng viên của mình như các đảng chính trị tại nhiều nước khác, phần khác là vì hệ thống chính trị tại Hoa Kỳ không theo thể chế đại nghị.

Lịch sử Trung Hoa Dân Quốc

Áp phích kỷ niệm Viên Thế Khải và Tôn Dật Tiên
Áp phích kỷ niệm Viên Thế Khải và Tôn Dật Tiên

Lịch sử Trung Hoa Dân Quốc bắt đầu sau khi các lực lượng cộng hòa lật đổ nhà Thanh năm 1912 và tiếp diễn sau khi chính quyền Tưởng Giới Thạch phải rút về Đài Loan sau khi nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập.

Sau sự thành công lật đổ chính thể nhà Thanh, nhà nước cộng hòa non trẻ lập tức rơi vào nguy cơ bị chia rẽ bởi các quân phiệt địa phương cũ (quân phiệt Bắc Dương). Về mặt ngoại trị, chính thể Dân quốc đã dần thu hồi lại được chủ quyền một số vùng lãnh thổ và thoát dần khỏi sức ép của các cường quốc nước ngoài. Vào năm 1928, nhà nước cộng hòa trên danh nghĩa được thống nhất dưới quyền lãnh đạo của Trung Hoa Quốc Dân Đảng, và đang ở những giai đoạn công nghiệp hoá, hiện đại hóa đầu tiên, tuy nhiên, nó lại rơi vào những cuộc xung đột giữa chính phủ Quốc dân Đảng, Đảng Cộng sản Trung Quốc và những quân phiệt mới (về danh nghĩa là thần phục Quốc dân Đảng) cùng với Nhật Bản. Đa số các nỗ lực xây dựng quốc gia đều bị ngừng trệ trong cuộc kháng chiến chống lại Nhật Bản từ năm 1937 đến năm 1945, và sau này là sự bất hòa giữa Quốc dân Đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc khiến việc thành lập chính phủ liên hiệp không bao giờ có thể diễn ra, gây nên cuộc nội chiến Trung Quốc.

Köln

Khu phố Chợ Cũ (Alter Markt) ở Köln
Khu phố Chợ Cũ (Alter Markt) ở Köln

Köln, trong tiếng Việt còn được viết là Cologne, là thành phố lớn thứ tư của Đức theo dân sốdiện tích. Thành phố có lịch sử 2.000 năm, có nhiều di sản kiến trúcvăn hóa, nơi diễn ra nhiều sự kiện quốc tế quan trọng. Cho đến năm 1919 thành phố có tên Cöln, dưới thời của người La Mã đầu tiên là oppidum ubiorum, rồi Colonia Claudia Ara Agrippinensium.

Năm 1850, dân số thành phố vượt quá con số 100.000, từ đó Köln trở thành một thành phố lớn theo lối hiểu ngày nay. Giữa năm 2005, dân số chính thức (có đăng ký cư trú) của Köln là 975.907. Thế nhưng, nếu tính cả những người đăng ký Köln là nơi cư trú thứ hai, thành phố có tổng cộng 1.022.627 dân cư. Vì thế mà Köln được gọi là thành phố triệu dân, mặc dù về mặt chính thức, Köln chỉ là thành phố triệu dân trong những năm 19751976 do sáp nhập hành chính mà sau này lại bị hủy bỏ.