Biên giới

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bia đá biên giới tại Passo San Giacomo nằm giữa Val Formazza, ÝVal Bedretto, Thụy Sĩ
Biên giới giữa ÁoĐức tại Achenpass

Biên giới hay biên giới quốc gia là đường phân định giới hạn lãnh thổ hay lãnh hải của 1 nước với 1 nước tiếp giáp khác, hoặc với hải phận quốc tế.

Biên giới[sửa | sửa mã nguồn]

1 biên giới có thể là:

  • Có sự đồng ý của các quốc gia trên cả hai mặt.
  • Bị áp đặt bởi quốc gia ở 1 bên.
  • Bị áp đặt bởi các bên thứ ba, ví dụ như hội nghị quốc tế.
  • Thừa kế từ 1 cựu nhà nước, quyền lực thuộc địa hoặc lãnh thổ quý tộc.
  • Được kế thừa từ 1 biên giới nội bộ cũ, chẳng hạn như trong Liên Xô cũ.
  • Không bao giờ được định nghĩa chính thức.

Ngoài ra, biên giới có thể là 1 đường ngừng bắn quân sự thực tế.

Phân loại[sửa | sửa mã nguồn]

Biên giới tự nhiên[sửa | sửa mã nguồn]

Biên giới tự nhiên là các đặc điểm địa lý thể hiện những trở ngại tự nhiên đối với giao lưu và vận chuyển. Các đường biên giới chính trị hiện tại thường là sự chính thức hóa các trở ngại lịch sử, tự nhiên như vậy.

Hình ảnh của biên giới Pháp-Ý vào ban đêm. Đầu phía Tây Nam của dãy Alps tách 2 nước.
Hàng rào ngăn cách bãi biển ở biên giới giữa San Diego (Hoa Kỳ) và Tijuana (México)

Một số khả năng địa lý thường cấu thành các biên giới tự nhiên là:

Trong lịch sử, những tiến bộ công nghệ đã làm giảm chi phí vận chuyển và giao lưu xuyên biên giới tự nhiên. Điều đó đã làm giảm tầm quan trọng của biên giới tự nhiên theo thời gian. Kết quả là, các biên giới chính trị đã được chính thức hóa gần đây, chẳng hạn như ở châu Phi hay châu Mỹ, thường ít tuân theo biên giới tự nhiên hơn các biên giới rất cũ, chẳng hạn như biên giới ở châu Âu hay châu Á.

Biên giới hình học[sửa | sửa mã nguồn]

Biên giới hình học được hình thành bởi các đường thẳng (chẳng hạn như các đường vĩ độ hoặc kinh độ), hoặc thỉnh thoảng là cung, bất kể tính chất vật lývăn hóa của khu vực. Các ranh giới chính trị như vậy thường được thấy xung quanh các nước hình thành từ các tổ chức thuộc địa, chẳng hạn như ở Bắc Mỹ, Châu PhiTrung Đông.

Các loại biên giới:

  • Biên giới đối địch - là biên giới giữa 2 quốc gia đang ở trong tình trạng đối địch, có khả năng xảy ra xung đột vũ trang.
  • Biên giới hòa bình hữu nghị - là biên giới chung giữa 2 quốc gia có quan hệ thân thiện, đường biên được hoạch định trên cơ sở thương lượng, bình đẳng.

Biên giới Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]

Cột mốc ngã 3 biên giới Việt Nam - Lào - Campuchia ở xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum.

Biên giới Việt Nam phân định lãnh thổ, lãnh hải Việt Nam với các nước khu vực chung quanh: Trung Quốcphía Bắc, LàoCampuchia phía Tây, vịnh Thái Lanphía Nam, vịnh Bắc BộBiển Đôngphía Đông với tổng chiều dài 4.639 km trên bộ và 3.444 km bờ biển; trên biển là vùng còn tranh cãi với các nước Indonesia, Malaysia, Brunei, Philippines, Đài LoanTrung Quốc.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Tư liệu liên quan tới Borders tại Wikimedia Commons