Xem mã nguồn của Đông Phi

{{chú thích trong bài}} 
[[Tập tin:Eastern-Africa-map.PNG|thumb|Đông Phi]]

[[Tập tin:Britisheastafrica 1.png|thumb|Bản đồ [[Đông Phi thuộc Anh]] năm [[1911]]|282x282px]]

'''Đông Phi''' là [[Vùng|khu vực]] ở [[Hướng Đông|phía đông]] của [[lục địa]] [[châu Phi]], được [[định nghĩa]] khác nhau tùy theo [[Địa lý|địa lý học]] hoặc địa [[chính trị học]]. Theo [[định nghĩa]] của [[Liên Hợp Quốc]], 19 [[quốc gia]] và [[Danh sách lãnh thổ phụ thuộc|vùng lãnh thổ]] sau đây tạo thành Đông Phi.

*{{Flag|Kenya}}, {{Flag|Tanzania}} và {{Flag|Uganda}}, cũng là những thành viên của [[Cộng đồng Đông Phi]] (EAC).
*{{Flag|Djibouti}}, {{Flag|Eritrea}}, {{Flag|Ethiopia}} và {{Lá cờ|Somalia}}, thường được biết đến với tên gọi vùng [[Sừng châu Phi]].
*{{Flag|Mozambique}} và {{Flag|Madagascar}}, đôi khi được xem là thuộc [[Nam Phi (khu vực)|Nam Phi]].
*{{Flag|Malawi}}, {{Flag|Zambia}} và {{Flag|Zimbabwe}}, thường được xem là thuộc [[Nam Phi (khu vực)|Nam Phi]].
*{{Flag|Burundi}} và {{Flag|Rwanda}}, đôi khi được xem là thuộc [[Trung Phi]].
*{{Flag|Comoros}}, {{Flag|Mauritius}} và {{Flag|Seychelles}}, những [[đảo quốc]] nhỏ ở [[Ấn Độ Dương]].
*{{Flag|Réunion}} và {{Flag|Mayotte}}, [[Lãnh thổ hải ngoại của Pháp|những vùng đất thuộc]] [[Pháp]] ở [[Ấn Độ Dương]].

Theo cách xác định của [[Liên minh châu Phi|Liên minh Châu Phi]], Đông Phi chỉ bao gồm 13 [[quốc gia]] ở trên cộng thêm [[Sudan]] và không bao gồm [[Burundi]], [[Mozambique]], [[Malawi]], [[Zambia]], [[Zimbabwe]], [[Réunion|Reunion]], [[Mayotte]], [[Lãnh thổ hải ngoại của Pháp|các lãnh thổ hải ngoại của Pháp]].

Gần đây, Đông Phi thường được dùng để chỉ các quốc gia [[Kenya]], [[Tanzania]], [[Uganda]], [[Rwanda]], [[Burundi]] và [[Somalia]].

== Địa lý ==
Một số vùng Đông Phi nổi tiếng bởi có nhiều [[Loài hoang dã|động vật hoang dã]], chẳng hạn như nhóm 5 con vật lớn tiêu biểu của [[châu Phi]]: [[voi]], [[trâu]], [[sư tử]], [[Chi Báo|báo]] và [[tê giác]]. Tuy nhiên, số lượng các con vật này đã giảm nhiều trong [[thời gian]] gần đây, đặc biệt là [[tê giác]] và [[voi]].

[[Địa hình]] Đông Phi nổi tiếng với nhiều cảnh đẹp và những danh thắng lớn của châu Phi như [[thung lũng tách giãn Lớn]], đỉnh [[núi Kilimanjaro]] và [[núi Kenya]], 2 [[Đỉnh|đỉnh núi]] cao nhất châu Phi, hồ [[nước ngọt]] lớn thứ 2 [[thế giới]], [[hồ Victoria]] và hồ sâu thứ 2 [[Trái Đất|thế giới]], [[hồ Tanganyika]].

Địa hình có thể trồng trọt được đã khiến Đông Phi trở thành một mục tiêu quan trọng cho những nhà thám hiểm [[châu Âu]] cũng như quá trình [[thực dân]] hóa trong [[thế kỷ 19]]. Ngày nay, du lịch là một phần quan trọng của nền kinh tế các nước [[Kenya]], [[Tanzania]] và [[Uganda]].

== Lịch sử ==

=== Giai đoạn là thuộc địa của các nước [[châu Âu]] ===
Đông Phi trong suốt [[Thế kỷ 19|thế kỷ XIX]] và đầu [[thế kỷ 20|thế kỷ XX]] là nơi các nước [[Chủ nghĩa thực dân|thực dân]] lớn của [[châu Âu]] tranh giành ảnh hưởng. Trong suốt giai đoạn giành giật thuộc địa giữa các nước [[tư bản]] [[Thế giới phương Tây|phương Tây]], hầu như mọi quốc gia thuộc vùng Đông Phi ngày nay đều trở thành [[thuộc địa]] của các nước [[đế quốc thực dân]].

[[Đế quốc Bồ Đào Nha]] là 1 trong những quốc gia châu Âu đầu tiên thiết lập sự có mặt vững chắc ở miền nam Mozambique và dần dần tiến lên miền bắc Mozambique, đến [[Mombasa]] ở khu vực ngày nay là Kenya. Tại [[hồ Malawi]], họ đụng độ những thuộc địa mới do [[người Anh]] thiết lập, xứ bảo hộ [[Nyasaland]] (ngày nay là Malawi).

[[Đế quốc Anh]] đã chiếm giữ những vùng đất giàu tiềm năng và [[Tài nguyên thiên nhiên|tài nguyên]] nhất của vùng này mà nay là Uganda và Kenya. Xứ bảo hộ Uganda và [[thuộc địa]] Kenya nằm ở vùng đất trồng trọt màu mỡ có thể trồng cấy nhiều loại [[cây trồng]] có giá trị như [[cà phê]] và [[trà]], cũng như [[chăn nuôi]] các loại [[gia súc]] và những [[sản phẩm]] từ gia súc. Hơn nữa, vùng này có tiềm năng trở thành 1 [[khu dân cư]] thích hợp cho người Anh đến sống. Điều kiện [[thời tiết]] và [[khí hậu]] trong vùng đã cho phép hình thành những khu dân cư theo phong cách [[châu Âu]] như [[Nairobi]] và [[Entebbe]].

[[Đế quốc thực dân Pháp|Đế quốc Pháp]] chiếm giữ hòn đảo lớn nhất ở [[Ấn Độ Dương]] (và lớn thứ 4 trên thế giới) Madagascar cùng một số đảo nhỏ xung quanh đó, như [[Réunion]] và [[Comoros]]. Madagascar trước đó là 1 thuộc địa của Anh và đã được đổi cho Pháp để lấy vùng [[Zanzibar]], 1 vùng sản xuất [[gia vị]] quan trọng gần [[Tanganyika]]. Thực dân Anh cũng chiếm giữ một số thuộc địa đảo trong vùng như [[Seychelles]], một hòn đảo đất đai phì nhiêu và [[Mauritius]], một hòn đảo trước đó thuộc quyền cai trị của thực dân Pháp.

[[Đế quốc Đức]] kiếm soát một vùng đất rộng lớn có tên [[Đông Phi thuộc Đức]], bao gồm vùng đất ngày nay là Rwanda, Burundi và phần đất liền của Tanzania. Năm [[1922]], Đế quốc Anh được nhận quyền ủy trị Tanganyika và đã chiếm đóng vùng này cho tới khi độc lập được trao trả lại cho Tanganyika vào năm [[1961]]. Sau cuộc [[Cách mạng Zanzibar]] năm [[1965]], nhà nước độc lập Tanganyika đổi tên thành [[Tanzania|Cộng hòa liên bang Tanzania]] bằng cách thành lập 1 [[liên bang]] với đất liền và với đảo [[Zanzibar]]. Zanzibar ngày nay là 1 bang [[tự trị]] trong một liên bang với đất liền thường được biết đến dưới cái tên chung là Tanzania. Đông Phi thuộc Đức, dù rất rộng lớn, không có tầm quan trọng về chiến lược bằng các thuộc địa của Anh ở vùng này do những vùng thuộc địa của Đức rất khó thành lập các khu dân cử bởi điều kiện thời tiết và địa hình khắc nghiệt.

[[Đế quốc Ý]] kiểm soát nhiều phần thuộc Somalia trong [[thập niên 1880]]. 3/4 lãnh thổ Somalia ở phía nam trở thành [[Bảo hộ|xứ bảo hộ]] của [[Đế quốc Ý|Ý]] ([[Somalia thuộc Ý]]).

Năm [[1884]], một phần đất hẹp ở ven biển phía bắc Somalia bị người Anh chiếm đóng ([[Somalia thuộc Anh]]). Vùng phía bắc này nằm đối diện với thuộc địa của Anh ở [[Vịnh Aden]] trên [[bán đảo Ả Rập]]. 2 thuộc địa này của Anh đã trở thành gọng kềm để Đế quốc Anh khống chế đường biển dẫn vào [[Ấn Độ]], khi đó cũng là 1 thuộc địa của Anh.

Năm [[1890]], bắt đầu bằng việc mua lại 1 [[thị trấn]] cảng nhỏ, [[Assab]], từ 1 [[sultan]] ở Eritrea, thực dân Ý dần dần thôn tính cả Eritrea.

Năm [[1895]], từ những căn cứ Somalia và Eritrea, thực dân Ý tiến hành cuộc [[Chiến tranh Ý–Ethiopia lần thứ nhất]] tấn công Đế chế [[Chính thống giáo]] ở Ethiopia. Năm [[1896]], thực dân Ý sa lầy và cuộc chiến trở thành 1 thảm họa với đất nước [[Vương quốc Ý|Ý]]. Kết quả là [[Ethiopia]] trở thành quốc gia duy nhất giữ được nguyên vẹn nền [[độc lập]] ở khu vực Đông Phi. Ethiopia giữ được nền độc lập của mình cho tới năm [[1936]] khi, sau cuộc [[Chiến tranh Ý-Ethiopia thứ hai|Chiến tranh Ý–Ethiopia lần thứ hai]], nước này trở thành một phần của [[Đông Phi thuộc Ý]]. [[Đế quốc Ý]] chiếm giữ [[Ethiopia]] cho tới năm [[1941]].

Thực dân Pháp cũng xem Đông Phi là 1 bàn đạp để liên kết với [[Liên bang Đông Dương|Đông Dương thuộc Pháp]].

=== Xung đột vũ trang ===
Cho tới ngày nay, nhiều chính quyền ở các nước Đông Phi bị lên án vì nạn tham nhũng và không kiểm soát được tình hình [[chính trị]]. Nhiều nước vẫn chưa thoát ra khỏi các cuộc [[đảo chính]] chính trị, [[xung đột sắc tộc]] và các chính thể [[độc tài]]. Kể từ khi giành được độc lập, vùng này đã trải qua rất nhiều cuộc [[xung đột vũ trang]], bao gồm:

* [[Nội chiến Ethiopia]]
* [[Chiến tranh giành độc lập Eritrea]]
*[[Chiến tranh Eritrea–Ethiopia|Chiến tranh Ethiopia–Eritrea]]
* [[Chiến tranh Ogaden]]
* [[Nội chiến Sudan lần thứ hai]]
* [[Nội chiến Somalia]]
* [[Nội chiến Burundi]]
* [[Chiến tranh Uganda-Tanzania]]
* [[Xung đột vũ trang ở Uganda]]
*[[Nạn diệt chủng Rwanda]]
* [[Thảm họa nhân đạo ở Darfur]]

Kenya và Tanzania may mắn là những nước được sống trong [[hòa bình]] tương đối dài. Tuy nhiên, những bất ổn về chính trị vẫn diễn ra liên tục.

== Danh sách các [[thủ đô]] và thành phố lớn ==
{| class="wikitable"
|-
![[Quốc gia]]!![[Thủ đô]]!! Thành phố lớn nhất!! Thành phố lớn thứ hai
|-
|{{Flagicon|Nam Sudan}} [[Nam Sudan|Cộng hòa Nam Sudan]]|| colspan="2" |[[Juba]]||[[Yei]]
|-
|{{Flagicon|Ethiopia}} [[Ethiopia|Cộng hòa Dân chủ Liên bang Ethiopia]]|| colspan="2" |[[Addis Ababa]]||[[Dire Dawa]]
|-
|{{Flagicon|Eritrea}} [[Eritrea|Nhà nước Eritrea]]|| colspan="2" |[[Asmara]]||[[Assab]]
|-
|{{Flagicon|Djibouti}} [[Djibouti|Cộng hòa Djibouti]]|| colspan="2" |[[Djibouti (thành phố)|Djibouti]]||[[Ali Sabier]]
|-
|{{Flagicon|Somalia}} [[Somalia|Cộng hòa Liên bang Somalia]]|| colspan="2" |[[Mogadishu]]||[[Hargeisa]]
|-
|{{Flagicon|Somaliland}} [[Somaliland|Cộng hòa Somaliland]]|| colspan="2" |[[Hargeisa]]||[[Berbera]]
|-
|{{Flagicon|Uganda}} [[Uganda|Cộng hòa Uganda]]|| colspan="2" |[[Kampala]]||[[Gulu]]
|-
|{{Flagicon|Rwanda}} [[Rwanda|Cộng hòa Rwanda]]|| colspan="2" |[[Kigali]]||[[Gitarama]]
|-
|{{Flagicon|Burundi}} [[Burundi|Cộng hòa Burundi]]|| colspan="2" |[[Bujumbura]]||[[Muyinga]]
|-
|{{Flagicon|Kenya}} [[Kenya|Cộng hòa Kenya]]|| colspan="2" |[[Nairobi]]||[[Mombasa]]
|-
|{{Flagicon|Tanzania}} [[Tanzania|Cộng hòa Thống nhất Tanzania]]||[[Dodoma]] || [[Dar es Salaam]] || [[Mwanza]]
|-
|{{Flagicon|Mozambique}} [[Mozambique|Cộng hòa Mozmbique]]|| colspan="2" |[[Maputo]]||[[Nampula]]
|-
|{{Flagicon|Malawi}} [[Malawi|Cộng hòa Malawi]]|| colspan="2" |[[Lilongwe]]||[[Blantyre, Malawi|Blantyre]]
|-
|{{Flagicon|Zambia}} [[Zambia|Cộng hòa Zambia]]|| colspan="2" |[[Lusaka]]||[[Kitwe]]
|-
|{{Flagicon|Zimbabwe}} [[Zimbabwe|Cộng hòa Zimbabwe]]|| colspan="2" |[[Harare]]||[[Bulawayo]]
|-
|{{Flagicon|Madagascar}} [[Madagascar|Cộng hòa Madagascar]]|| colspan="2" |[[Antananarivo]]||[[Toamasina]]
|-
|{{Flagicon|Mauritius}} [[Mauritius|Cộng hòa Mauritius]]|| colspan="2" |[[Port Louis]]||[[Beau Basin-Rose Hill]]
|-
|{{Flagicon|Comoros}} [[Comoros|Liên bang Comoros]]|| colspan="2" |[[Moroni, Comoros|Moroni]]||[[Mutsamudu]]
|-
|{{Flagicon|Seychelles}} [[Seychelles|Cộng hòa Seychelles]]|| colspan="2" |[[Victoria, Seychelles|Victoria]]||[[Anse Etoile]]
|-
|{{Flagicon|Réunion}} [[Réunion]] ([[Pháp]])|| colspan="2" |[[Saint-Denis, Réunion|Saint-Denis]]|| [[Saint-Paul, Réunion|Saint-Paul]]
|-
|{{Flagicon|Mayotte}} [[Mayotte]] ([[Pháp]])|| colspan="2" |[[Mamoudzou]]||[[Dzaoudzi]]
|}

{{khu vực}}
==Tham khảo==
{{tham khảo}}

{{thể loại Commons|East Africa}}

[[Thể loại:Địa lý Đông Phi| ]]
[[Thể loại:Đông Phi| ]]
[[Thể loại:Vùng của châu Phi]]
[[Thể loại:Địa lý châu Phi]]