Chánh án Tòa án Tối cao Hoa Kỳ
 | Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
| Chánh án Tòa án Tối cao Hoa Kỳ | |
|---|---|
 | |
| Chi nhánh tư pháp của Chính phủ Hoa Kỳ Tòa án Tối cao Hoa Kỳ | |
| Chức vụ | Chân phước (chính thức) Ông Chánh án (không chính thức) Thẩm phán (Khi được giải quyết trực tiếp tại tòa án) |
| Vị thế | Chánh án tòa Thẩm phán Người đứng đầu Hệ thống tòa án |
| Thành viên của | Tòa án Tối cao Hoa Kỳ Hội nghị tư pháp Hoa Kỳ Văn phòng hành chính của Tòa án Hoa Kỳ |
| Trụ sở | Washington, D.C. |
| Đề cử bởi | Tổng thống Hoa Kỳ |
| Bổ nhiệm bởi | Đề cử tổng thống với Thượng viện xác nhận |
| Nhiệm kỳ | Trọn đời |
| Tuân theo | Hiến pháp |
| Người đầu tiên nhậm chức | John Jay as Chánh án Tòa án Tối cao (26 tháng 9 năm 1789) |
| Thành lập | 4 tháng 3 năm 1789 |
| Website | supremecourt.gov |
Chánh án Tòa án Tối cao Hoa Kỳ (tiếng Anh: Chief Justice of the United States) là Chánh án của Tòa án Tối cao của Hoa Kỳ và là người đứng đầu của hệ thống tòa án liên bang, đại diện cho nhánh tư pháp của chính phủ liên bang. Chánh án là một trong chín thẩm phán Tòa án Tối cao; tám người còn lại có chức vụ Phó Chánh án. Điều II, Khoản 2, Điểm 2 của Hiến pháp Hoa Kỳ trao toàn quyền cho Tổng thống Hoa Kỳ, sau khi có được thỏa thuận và sự đồng ý của Thượng viện, có quyền bổ nhiệm Chánh án Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, và người này sẽ phục vụ cho đến khi nghỉ hưu, từ chức, bị luận tội và kết án, hoặc qua đời.
Chánh án là người quản lý hoạt động của Tòa án tối cao và chủ trì các cuộc tranh trụng tại tòa. Khi tòa án đưa ra ý kiến nghị án trong một vụ án, trong trường hợp Chánh án có cùng ý kiến với đa số thẩm phán tại tòa, Chánh án sẽ là người đưa ra quyết định thẩm phán nào sẽ viết quyết định của tòa án. Đồng thời, Chánh án cũng có quyền thiết lập chương trình nghị sự quan trọng trong các cuộc họp của tòa án.
Theo Điều I, Khoàn 3, Điểm 6 của Hiến pháp, trong trường hợp luận tội Tổng thống Hoa Kỳ, điều mà đã từng xảy ra ba lần trong lịch sử Hoa Kỳ, Chánh án sẽ là người chủ trì phiên tòa tại Thượng viện Hoa Kỳ. Ngoài ra, lời tuyên thệ tổng thống trước khi nhậm chức thường được thi hành bởi Chánh án (mặc dù Hiến pháp Hoa Kỳ thật sự không giao nhiệm vụ này cho bất cứ ai nói riêng).
Chánh án là quan chức tư pháp pháp cao nhất ở Hoa Kỳ và đồng thời cũng là người phát ngôn cho chi nhánh tư pháp của chính quyền liên bang Hoa Kỳ. Vì vậy, Chánh án đóng vai trò như là một quan chức hành chính cho hệ thống tòa án liên bang. Chánh án cũng là người đứng đầu Hội nghị tư pháp của Hoa Kỳ và điều đó giúp vị này có quyền bổ nhiệm giám đốc Văn phòng Hành chính các Tòa án Hoa Kỳ. Theo luật, Chánh án cũng là một thành viên của Hội đồng quản trị của Viện Smithsonian, và theo thường lệ sẽ được bầu làm Viện trưởng của Hội đồng quản trị.
Kể từ khi Tòa án Tối cao được thành lập năm 1789, 17 người đều đã đảm nhiệm chức vụ Chánh án. Vị Chánh án đầu tiên tên là John Jay (1789–1795) và hiện tại, John Roberts (bổ nhiệm từ năm 2005) đang là Chánh án của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. 5 trong số 17 vị Chánh án là John Rutledge, Edward Douglass White, Charles Evans Hughes, Harlan Fiske Stone, và William Rehnquist, trước đây đã từng được bổ nhiệm làm Phó Chánh án và sau đó trở thành Chánh án trong một lần bổ nhiệm khác.