Bước tới nội dung

Máy bay huấn luyện phản lực

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Lockheed T-33 là máy bay huấn luyện phản lực được sản xuất nhiều nhất

Máy bay huấn luyện phản lựcmáy bay phản lực được sử dụng làm máy bay huấn luyện, phục vụ huấn luyện bay cho cả cơ bản và nâng cao. Máy bay huấn luyện phản lực có thể là kiểu thiết kế tùy chỉnh hoặc được sửa đổi/hoán cải từ máy bay có sẵn. Sau khi máy bay quân sự trang bị động cơ phản lực ra đời vào cuối chiến tranh thế giới thứ hai, việc đào tạo phi công điều khiển loại máy bay này trở thành một yêu cầu bắt buộc.

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Máy bay huấn luyện thế hệ thứ nhất vào thời thập niên 1940 chủ yếu là được sửa đổi từ các thiết kế có sẵn như Gloster Meteor và Lockheed T-33, nhưng sau đó là sự ra đời các máy bay thiết kế tùy chỉnh như Aero L-29 DelfínBAC Jet Provost.

Khi quá trình huấn luyện dần phát triển lên cao, lực lượng không quân của mỗi quốc gia khác nhau sẽ sử dụng máy bay huấn luyện phản lực cho các giai đoạn đào tạo khác nhau. Mặc dù đa số không quân các nước vẫn tiếp tục sử dụng máy bay động cơ piston hoặc sau này là máy bay động cơ tuốc bin cánh quạt để huấn luyện cơ bản, nhưng một số máy bay huấn luyện phản lực như Cessna T-37 Tweet cũng đã xuất hiện trong giai đoạn đầu của quá trình đào tạo. Những phi công được chọn để lái máy bay tiêm kích hoặc máy bay cường kích thì sau đó sẽ tiếp tục lái máy bay huấn luyện nâng cao tiên tiến hơn như Hawker Siddeley Gnat.

Khi những chiếc máy bay huấn luyện phản lực đời đầu trở nên lỗi thời thì các thế hệ tiếp theo đã xuất hiện, chẳng hạn như người Anh sử dụng BAE Systems Hawk một động cơ, trong khi người Pháp thì đặt hàng mua Dassault/Dornier Alpha Jet. Trong Khối Warszawa, Aero L-39 Albatros trở thành máy bay huấn luyện phản lực tiêu chuẩn.

Khi máy bay huấn luyện phản lực phát triển, nó cũng được trang bị vũ khí để huấn luyện chiến đấu, dẫn đến việc một số chiếc được sửa đổi thành máy bay cường kích hạng nhẹ; ví dụ như Cessna T-37 Tweet được phát triển thành Cessna A-37 Dragonfly.

Các máy bay huấn luyện phản lực hiện đại được tăng cường cấu trúc cho phép nó có thể nhào lộn trên không và diễn tập cường độ cao.

Danh sách máy bay huấn luyện phản lực

[sửa | sửa mã nguồn]

Dưới đây là danh sách liệt kê máy bay huấn luyện phản lực trước đây và hiện tại.

Aero L-39 Albatros
C-101 của Không quân Tây Ban Nha
Kawasaki T-4 của Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản
AIDC T-5 Brave Eagle của Không quân Đài Loan
T-2 Buckeye của Hải quân Hoa Kỳ
Yakovlev Yak-130
Tên máy bay Quốc gia Thời gian cất cánh lần đầu tiên Số lượng sản xuất Tình trạng
Aermacchi MB-326 Ý 1957 &0000000000000800000000800 Hoạt động hạn chế
Aermacchi MB-339 Ý 1976 &0000000000000230000000230 Đang hoạt động[1]
Aero L-29 Delfín Tiệp Khắc 1959 &00000000000035000000003.500 Đang hoạt động
Aero L-39 Albatros Tiệp Khắc 1968 &00000000000028000000002.800 Đang hoạt động[1]
Aero L-39NG Cộng hòa Séc 2018 &00000000000000040000004 Đang phát triển
Aero L-59 Super Albatros Tiệp Khắc 1986 &000000000000006000000060 Đang hoạt động[1]
Aero L-159 Alca Cộng hòa Séc 1997 &000000000000007200000072 Đang hoạt động[1]
AIDC AT-3 Tzu Chung Đài Loan 1980 &000000000000006300000063 Đang hoạt động[1]
AIDC T-5 Brave Eagle Đài Loan 2020 &00000000000000050000005 Đang hoạt động[2]
Alenia Aermacchi M-346 Master Ý 2004 &000000000000006800000068 Đang hoạt động[1]
BAC Jet Provost Anh 1954 &0000000000000741000000741 Ngừng hoạt động
BAE Systems Hawk Anh 1974 &00000000000010000000001.000 Đang hoạt động[1]
Boeing-Saab T-7A Red Hawk Hoa Kỳ / Thụy Điển 2016 &00000000000000020000002 Đang phát triển
CASA C-101 Aviojet Tây Ban Nha 1977 &0000000000000166000000166 Đang hoạt động[1]
Canadair CT-133 Silver Star Canada 1952 &0000000000000656000000656 Ngừng hoạt động
Canadair CT-114 Tutor Canada 1960 &0000000000000212000000212 Ngừng hoạt động
Cessna T-37 Tweet Hoa Kỳ 1954 &00000000000012690000001.269 Hoạt động hạn chế[1]
Dassault/Dornier Alpha Jet Pháp / Đức 1973 &0000000000000480000000480 Đang hoạt động[1]
Douglas TA-4E/J Skyhawk Hoa Kỳ 1954 &0000000000000547000000547 Đang hoạt động
Fiat G.80 Ý 1951 &00000000000000040000004 Ngừng hoạt động
FMA IA-63 Pampa Argentina 1984 &000000000000002700000027 Đang hoạt động[1]
Fokker S.14 Machtrainer Hà Lan 1951 &000000000000002100000021 Ngừng hoạt động
Folland Gnat Anh 1955 &0000000000000105000000105 Ngừng hoạt động
Fouga CM.170 Magister Pháp 1952 &0000000000000929000000929 Ngừng hoạt động
Fouga CM.175 Zéphyr Pháp 1959 &000000000000003200000032 Ngừng hoạt động
Fuji T-1 Nhật Bản 1958 &000000000000006600000066 Ngừng hoạt động
Mitsubishi T-2 Nhật Bản 1971 &000000000000009000000090 Ngừng hoạt động
Grumman F9F-8T/TF-9J Cougar Hoa Kỳ 1951 &0000000000000400000000400 Ngừng hoạt động
HAL HJT-16 Kiran Ấn Độ 1964 &0000000000000190000000190 Đang hoạt động[1]
HAL HJT-36 Sitara Ấn Độ 2003 &00000000000000060000006 Hạn chế sản xuất hàng loạt
HESA Yasin Iran 2019 &00000000000000020000002 Đang phát triển
Hispano HA-200 Tây Ban Nha 1955 &0000000000000212000000212 Ngừng hoạt động
Hongdu JL-8/Karakorum-8 Trung Quốc / Pakistan 1990 &0000000000000500000000500 Đang hoạt động[1]
Guizhou JL-9 Trung Quốc 2003 &000000000000002000000020 Đang hoạt động
Hongdu JL-10 Trung Quốc 2006 &0000000000000100000000100 Đang hoạt động[1]
IAR 99 Romania 1985 &000000000000002800000028 Đang hoạt động
KAI T-50 Golden Eagle Hàn Quốc 2002 &000000000000008200000082 Đang hoạt động[1]
Kawasaki T-4 Nhật Bản 1985 &0000000000000208000000208 Đang hoạt động[1]
KB SAT SR-10 Nga 2015 &00000000000000010000001 Ngừng phát triển
Lockheed T-33 Hoa Kỳ 1948 &00000000000065570000006.557 Ngừng hoạt động
Lockheed T2V SeaStar Hoa Kỳ 1953 &0000000000000150000000150 Ngừng hoạt động
McDonnell Douglas T-45 Goshawk Hoa Kỳ 1988 &0000000000000221000000221 Đang hoạt động[1]
Morane-Saulnier MS.760 Paris Pháp 1964 &0000000000000165000000165 Ngừng hoạt động
North American T-2 Buckeye Hoa Kỳ 1959 &00000000000011460000001.146 Đang hoạt động
Northrop T-38 Talon[3] Hoa Kỳ 1958 &0000000000000529000000529 Đang hoạt động[1]
PZL I-22 Iryda Ba Lan 1985 &000000000000001700000017 Ngừng hoạt động
PZL TS-11 Iskra Ba Lan 1960 &0000000000000424000000424 Ngừng hoạt động
Saab 105 Thụy Điển 1963 &0000000000000192000000192 Đang hoạt động
Soko G-2 Galeb Nam Tư 1961 &0000000000000248000000248 Hoạt động hạn chế
Soko G-4 Super Galeb Nam Tư 1978 &000000000000008500000085 Đang hoạt động[1]
SIAI-Marchetti S.211 Ý 1981 &000000000000006000000060 Đang hoạt động[1]
TAI Hürjet Thổ Nhĩ Kỳ 2023 &00000000000000010000001 Đang phát triển
Temco TT Pinto Hoa Kỳ 1956 &000000000000001500000015 Ngừng hoạt động
Yakovlev Yak-130 Nga 1996 &0000000000000100000000100 Đang hoạt động[1]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u “World Air Forces 2021”. Flightglobal Insight. 2021. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2021.
  2. ^ Taiwan receives first-production T-5 advanced trainer Ngày 30 tháng 11 năm 2021,© Janes.com 2021. Tất cả các quyền được bảo lưu.
  3. ^ Factsheets : T-38 Talon : T-38 Talon Lưu trữ 2005-10-21 tại Wayback Machine