Ngữ tộc Hán

Ngữ tộc Hán
Phân bố; địa lý	Trung Quốc
Phân loại ngôn ngữ học	Hán-Tạng Ngữ tộc Hán;
Ngữ ngành con	Tiếng Hán; Đại Bạch ?;
ISO 639-5:	zhx
Glottolog:	sini1245 (Chinese); macr1275 (Macro-Bai)

Ngữ tộc Hán (tiếng Anh: Sinitic languages hoặc Chinese languages; tiếng Trung: 漢語族; âm Hán Việt: Hán ngữ tộc) là nhóm các ngôn ngữ thường mặc nhiên công nhận là một trong hai phân nhóm chính của ngữ hệ Hán-Tạng.^[3]^[4]

Tiếng Bạch của người Bạch có thể được coi là một ngôn ngữ Hán dù họ không phải người Hán, mặc dù phân loại này còn gây tranh cãi;^[5] Tuy nhiên, thuật ngữ này được sử dụng tương đương với "tiếng Hán" và thường được sử dụng trái ngược với thuật ngữ "phương ngữ tiếng Hán" để truyền đạt ý tưởng rằng đây là các ngôn ngữ độc lập, không phải là phương ngữ của cùng một ngôn ngữ.^[6]^[7]

Ngôn ngữ

Giả sử rằng tiếng Bạch là một ngôn ngữ Hán, nó có lẽ tách biệt với các ngôn ngữ còn lại của nhóm từ thời tiếng Hán thượng cổ (nhà Thương), tuy nhiên điều này vẫn làm gây ra tranh cãi. Vào thời tiếng Hán trung cổ các ngôn ngữ được sử dụng bởi người Mân (Phúc Kiến) cũng tách ra.^[8] Các ngôn ngữ có gốc Hán bao gồm Quan thoại, tiếng Ngô, tiếng Khách Gia và tiếng Quảng Đông. Khi nhiều tác phẩm so sánh đang được thực hiện, một số "phương ngữ" bổ sung được phát hiện có thể thông hiểu lẫn nhau với "ngôn ngữ mẹ"; ngôn ngữ cuối cùng được tách ra thành ngôn ngữ độc lập là tiếng Huy Châu, tiếng Tấn, Bình thoại và tiếng Hải Nam, mặc dù không phải tất cả các phương ngữ của tiếng Ngô và tiếng Quảng Đông dễ thông hiểu lẫn nhau, chí ít chúng có thể thông hiểu lẫn nhau với mức độ rất hạn chế. Một số phương ngữ chưa được phân loại có liên quan với tiếng Trung Quốc.

Tiếng Hán thượng cổ

Mân

	Mân Bắc

	Mân Đông

	Mân Trung

	Mân Phủ Tiên

	Mân Nam

Tiếng Hán trung cổ

	Quan

	Ngô

	Cám

	Tương

	Quảng Đông

	? Tiếng Bạch

? Bạch (Không phải tất cả các phương ngữ đều thông hiểu lẫn nhau)
Hán
- Mân
  - Tiếng Mân Bắc
    - Thiệu Tương (thường được đưa chung với tiếng Mân Bắc)
  - Tiếng Mân Đông (bao gồm Phúc Châu)
  - Tiếng Mân Trung
  - Tiếng Mân Phủ Tiên
  - Mân Nam
    - Phúc Kiến (bao gồm Hạ Môn và Đài Loan)
    - Triều Châu (phương ngữ Mân thông hiểu hạn chế với tiếng Phúc Kiến)
    - Lôi Châu
    - Hải Nam (Qiongwen)
- hậu duệ của tiếng Hán trung cổ
  - Quan
    - Tấn thường được coi là một ngôn ngữ riêng biệt
    - Quan thoại
      - Đông Can, được nói bởi người Hồi Trung Quốc người ở Trung Á, với một chữ viết riêng biệt không thể sao chép bằng chữ Hán.
  - Ngô (bao gồm phương ngữ Thượng Hải)
    - Ôn Châu (thường được coi là một phần của tiếng Ngô, nhưng không thông hiểu lẫn nhau)
    - Huy Châu (đôi khi được phân loại thuộc tiếng Cám)
  - Cám
    - Khách Gia
  - Tương
  - Việt ngữ (tiếng Quảng Đông)
    - Quảng Châu (Việt Hải)
    - Đài Sơn, không dễ thông hiểu lẫn nhau với tiếng Quảng Châu
    - Bình thoại, được coi là một ngôn ngữ

Tiếng Hán chưa được phân loại

Ngoại trừ những ngôn ngữ được nói riêng bởi các dân tộc thiểu số, các loại tiếng Trung chính chưa được phân loại là:

* Thổ thoại (bao gồm Thiều Châu thổ thoại)

* Đam Châu

* Linh thoại

Xem thêm

Danh sách các ngôn ngữ Hán

Tham khảo

^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Sinitic”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Macro-Bai”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
^ Lyovin, Anatole. (1997) An Introduction to the Languages of the World, Oxford University Press
^ Driem, George van. (2001) Languages of the Himalayas: An Ethnolinguistic Handbook of the Greater Himalayan Region. Brill. pp. 329 ff.
^ Van Driem 2001:380 "O ba'i… pode consistir de um constituente do sinítico, embora um fortemente influenciado pelo lolo-birmanês."
^ Enfield, N. J. (2003:69) Linguistics Epidemiology, Routledge.
^ Ver também, por exemplo, Hannas, W. (1997) Asia's Orthographic Dilemma, University of Hawaii Press.
^ Mei Tsu-lin (1970) "Tones and Prosody in Middle Chinese and The Origin of The Rising Tone," Harvard Journal of Asiatic Studies 30:86–110

[Glottolog-1] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Sinitic”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

[Glottolog2-2] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Macro-Bai”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

[3] Lyovin, Anatole. (1997) An Introduction to the Languages of the World, Oxford University Press

[4] Driem, George van. (2001) Languages of the Himalayas: An Ethnolinguistic Handbook of the Greater Himalayan Region. Brill. pp. 329 ff.

[5] Van Driem 2001:380 "O ba'i… pode consistir de um constituente do sinítico, embora um fortemente influenciado pelo lolo-birmanês."

[6] Enfield, N. J. (2003:69) Linguistics Epidemiology, Routledge.

[7] Ver também, por exemplo, Hannas, W. (1997) Asia's Orthographic Dilemma, University of Hawaii Press.

[8] Mei Tsu-lin (1970) "Tones and Prosody in Middle Chinese and The Origin of The Rising Tone," Harvard Journal of Asiatic Studies 30:86–110

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]