Thủy ngân(II) clorua

Thủy ngân(II) clorua
	Ball-and-stick model of the crystal structure
	Space-filling model of the crystal structure
	Mercury(II) chloride
Danh pháp IUPAC	Mercury(II) chloride; Mercury dichloride
Tên khác	Mercuric chloride; Corrosive sublimate
Nhận dạng
Số CAS	7487-94-7
PubChem	24085
Số EINECS	231-299-8
KEGG	C13377
Số RTECS	OV9100000
Ảnh Jmol-3D	ảnh
SMILES	đầy đủ Cl[Hg]Cl ;
Thuộc tính
Công thức phân tử	HgCl2
Khối lượng mol	271,4954 g/mol
Bề ngoài	chất rắn trắng hoặc không màu
Mùi	không mùi
Khối lượng riêng	5,43 g/cm3
Điểm nóng chảy	276 °C (549 K; 529 °F)
Điểm sôi	304 °C (577 K; 579 °F)
Độ hòa tan trong nước	3,6 g/100 mL (0 °C) ; 7,4 g/100 mL (20 °C) ; 48 g/100 mL (100 °C)
Độ hòa tan	4 g/100 mL (ether) ; hòa tan trong alcohol, acetone, ethyl axetat ; ít hòa tan trong benzene, CS2, pyridine
Độ axit (pKa)	3,2 (dung dịch 0,2M)
MagSus	−82,0·10−6 cm3/mol
Chiết suất (nD)	1.859
Cấu trúc
Cấu trúc tinh thể	orthogonal
Tọa độ	linear
Hình dạng phân tử	linear
Mômen lưỡng cực	0
Nhiệt hóa học
Entanpi; hình thành ΔfHo298	−230 kJ·mol−1
Entropy mol tiêu chuẩn So298	144 J·mol−1·K−1
Dược lý học
Các nguy hiểm
Phân loại của EU	T+ (T+); C (C); N (N)
NFPA 704	0 4 0
Chỉ dẫn R	R28, R34, R48/24/25, R50/53
Chỉ dẫn S	(S1/2), S36/37/39, S45, S60, S61
Điểm bắt lửa	không bắt lửa
Các hợp chất liên quan
Anion khác	Thủy ngân(II) florua; Thủy ngân(II) bromua; Thủy ngân(II) iotua
Cation khác	Kẽm clorua; Cađimi(II) clorua; Thủy ngân(I) clorua
	Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). kiểm chứng (cái gì ?) Tham khảo hộp thông tin

Thủy ngân(II) clorua, còn gọi là clorua thủy ngân (cách gọi cũ là chất ăn mòn)^[2] là một hợp chất hóa học của thủy ngân và clo với công thức HgCl₂. Đó là một chất rắn tinh thể màu trắng dùng làm chất thử trong phòng thí nghiệm và là một hợp chất phân tử. Ngày trước được dùng để điều trị bệnh giang mai, nhưng hiện tại không còn dùng cho các mục đích y học vì độc tính của thủy ngân rất nguy hiểm.

Điều chế[sửa | sửa mã nguồn]

Người ta có thể thu được thủy ngân(II) clorua từ phản ứng của clo tác dụng lên thủy ngân hoặc thủy ngân(I) clorua, bằng cách thêm axit clohydric vào:

HgNO₃ + 2HCl → HgCl₂ + H₂O + NO₂↑

Nung nóng một hỗn hợp chất rắn gồm thủy ngân(II) sunfat và natri clorua cũng cho ra thủy ngân(II) clorua bay hơi, thăng bằng và ngưng tụ dưới dạng các tinh thể nhỏ hình thoi.

Sử dụng[sửa | sửa mã nguồn]

Ứng dụng chính của thủy ngân(II) clorua là làm chất xúc tác cho quá trình axetylen (C₂H₂) biến đổi thành vinyl clorua (C₂H₃Cl), tiền thân của polyvinyl clorua:

C₂H₂ + HCl → CH₂=CHCl

Chất phản ứng hóa học[sửa | sửa mã nguồn]

Hợp chất đôi khi được sử dụng để tạo thành một hỗn hợp (hỗn hống) với các kim loại, chẳng hạn như nhôm. Nhôm đã được hỗn hống với thủy ngân sẽ được dùng làm chất khử trong tổng hợp hữu cơ. Kẽm cũng thường được hỗn hống bằng cách sử dụng thủy ngân(II) clorua. Hợp chất còn có thể được sử dụng làm chất ổn định cho các hóa chất và mẫu phân tích.^[3]

Trong nhiếp ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Thủy ngân(II) clorua từng được dùng để khuếch đại ảnh tạo ra hình ảnh tích cực trong quá trình collođion ảnh những năm 1800.^[4]

Trong bảo quản mẫu vật[sửa | sửa mã nguồn]

Để bảo tồn những mẫu vật nhân loại học và sinh vật học vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, các hiện vật này được nhúng vào hoặc được sơn ngoài với một "dung dịch thủy ngân". Việc này làm cho những vật mẫu không bị giảm chất lượng và mục rửa. Là một trong ba hóa chất được sử dụng trong xử lý gỗ đường sắt giữa 1830 và 1856 ở châu Âu và Mỹ. Tuy nhiên, phương pháp này ngày nay không còn được áp dụng phổ biến nữa, vì dung dịch thủy ngân có thể tan được trong nước và không có hiệu quả lâu dài, lại còn độc hại.

Trong y học[sửa | sửa mã nguồn]

Thủy ngân(II) clorua từng được dùng để khử trùng vết thương bởi những thầy thuốc Ả Rập thời trung cổ.^[5] Và nó vẫn tiếp tục được những bác sĩ Ả Rập thế kỷ XII sử dụng, cho đến khi y học hiện đại chứng minh thủy ngân có độc tính.

Bệnh giang mai và bênh ghẻ cóc thường được điều trị bằng clorua thủy ngân vào thời xưa trước khi có kháng sinh.

Tính độc[sửa | sửa mã nguồn]

Thủy ngân clorua có độc tính cao và có hại khi tiếp xúc với cơ thể người.

Đầu độc thủy ngân[sửa | sửa mã nguồn]

Trong quyển V của bộ Alexandre Dumas' Celebrated Crimes, tác giả đã kể lại chi tiết lịch sử của Antoine François Desrues, người đã giết một phu nhân quý tộc, Madame de Lamotte, bằng "chất ăn mòn".^[6]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ ^a ^ă Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. tr. A22. ISBN 0-618-94690-X.
^ Chisholm, Hugh biên tập (1911). “Corrosive Sublimate”. Encyclopædia Britannica 7 (ấn bản 11). Nhà xuất bản Đại học Cambridge. tr. 197.
^ Foreman, W. T.; Zaugg, S. D.; Faires, L. M.; Werner, M. G.; Leiker, T. J.; Rogerson, P. F. (1992). “Analytical interferences of mercuric chloride preservative in environmental water samples: Determination of organic compounds isolated by continuous liquid-liquid extraction or closed-loop stripping”. Environmental Science & Technology 26 (7): 1307. doi:10.1021/es00031a004.
^ Towler, J. (1864). Stereographic negatives and landscape photography. Chapter 28. In: The silver sunbeam: a practical and theoretical textbook of sun drawing and photographic printing. Retrieved on April 13, 2005.
^ Maillard, Adam P. Fraise, Peter A. Lambert, Jean-Yves (2007). Principles and Practice of Disinfection, Preservation and Sterilization. Oxford: John Wiley & Sons. tr. 4. ISBN 0470755067.
^ Dumas, Alexandre (1895). Celebrated Crimes Volume V: The Cenci. Murat. Derues. G. Barrie & sons. tr. 250. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2015 – qua Google Books.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Agency for toxic substances and disease registry. (2001, May 25). Toxicological profile for Mercury. Retrieved on April 17, 2005.
National institutes of health. (2002, October 31). Hazardous substances data bank: Mercuric chloride. Retrieved on April 17, 2005.
Young, R.(2004, October 6). Toxicity summary for mercury. The risk assessment information system. Retrieved on April 17, 2005.
ATSDR - ToxFAQs: Mercury
ATSDR - Public Health Statement: Mercury
ATSDR - Medical Management Guidelines (MMGs) for Mercury (Hg)
ATSDR - Toxicological Profile: Mercury
Thẻ an toàn hóa chất quốc tế 0979
National Pollutant Inventory - Mercury and compounds Fact Sheet
NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
Mercury chloride toxicity - includes excerpts from research reports.

[b1-1] ă Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. tr. A22. ISBN 0-618-94690-X.

[EB1911-2] Chisholm, Hugh biên tập (1911). “Corrosive Sublimate”. Encyclopædia Britannica 7 (ấn bản 11). Nhà xuất bản Đại học Cambridge. tr. 197.

[3] Foreman, W. T.; Zaugg, S. D.; Faires, L. M.; Werner, M. G.; Leiker, T. J.; Rogerson, P. F. (1992). “Analytical interferences of mercuric chloride preservative in environmental water samples: Determination of organic compounds isolated by continuous liquid-liquid extraction or closed-loop stripping”. Environmental Science & Technology 26 (7): 1307. doi:10.1021/es00031a004.

[4] Towler, J. (1864). Stereographic negatives and landscape photography. Chapter 28. In: The silver sunbeam: a practical and theoretical textbook of sun drawing and photographic printing. Retrieved on April 13, 2005.

[5] Maillard, Adam P. Fraise, Peter A. Lambert, Jean-Yves (2007). Principles and Practice of Disinfection, Preservation and Sterilization. Oxford: John Wiley & Sons. tr. 4. ISBN 0470755067.

[6] Dumas, Alexandre (1895). Celebrated Crimes Volume V: The Cenci. Murat. Derues. G. Barrie & sons. tr. 250. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2015 – qua Google Books.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]