Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Wikipedia:Độ nổi bật”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Nội tuyến

Phiên bản lúc 09:12, ngày 20 tháng 1 năm 2009

Trang này giải thích một chỉ dẫn về độ nổi bật của Wikipedia tiếng Việt.

Đây là tiêu chuẩn đã được chấp thuận mà các thành viên nên cố gắng tuân theo. Vì có thể sẽ có những ngoại lệ, hãy áp dụng nó một cách có ý thức. Bất kỳ thay đổi nào liên quan đến nội dung này nên phản ánh sự đồng thuận. Nếu bạn hoài nghi về hướng dẫn nào đó, hãy thảo luận trước tại trang thảo luận.

Viết tắt

Tóm tắt trang này: Chủ đề được coi là nổi bật nếu nó nhận được sự đưa tin đáng kể bởi các nguồn thứ cấp đáng tin cậy và độc lập với chủ thể.

Trong phạm vi Wikipedia, độ nổi bật của một chủ đề là tiêu chuẩn đưa vào dựa trên việc nó có phù hợp với tính chất từ điển bách khoa để làm chủ đề cho một bài viết Wikipedia hay không. Chủ đề của bài viết phải nổi bật, hay "xứng đáng được quan tâm". Khái niệm này là khác biệt với "có danh tiếng", "quan trọng", hay "tính đại chúng", tuy có thể có mối tương quan với các đặc điểm này. Chủ đề được coi là đủ nổi bật để xứng đáng có một bài viết về nó, nếu nó thỏa mãn các chỉ dẫn chung về độ nổi bật ở dưới đây, hoặc nếu nó thỏa mãn các tiêu chuẩn cụ thể được chấp nhận chung nhất cho các chủ đề được liệt kê trong bảng bên phải.

Các chỉ dẫn này gắn liền với độ phù hợp của chủ đề bài viết chứ không trực tiếp hạn chế về nội dung bài. Các quy định về nội dung bài gồm có: Thái độ trung lập, Thông tin kiểm chứng được, Không đăng nghiên cứu chưa công bố, Những gì không phải là Wikipedia, và Tiểu sử người đang sống.

Chỉ dẫn chung

Chủ đề được coi là nổi bật nếu nó nhận được sự đưa tin đáng kể trong các nguồn có thể tin cậy và nguồn đó phải là độc lập với chủ đề.

"Được coi là" nghĩa là một giả định có thể bị bác bỏ. Sự đưa tin độc lập trong nguồn có thể tin cậy gợi ý rằng chủ đề là nổi bật. Tuy nhiên, nhiều chủ đề với việc đưa tin như vậy có thể vẫn không đáng giá để đưa vào – chúng không đạt những gì không phải là Wikipedia, hoặc việc đưa tin trên thực tế không nói gì về độ nổi bật sau khi được kiểm tra lại.^[1]
"Việc đưa tin đáng kể" nghĩa là các nguồn phải nói về chủ đề một cách trực tiếp, chi tiết và không nghiên cứu gốc là cần thiết để rút ra nội dung. Sự đưa tin đáng kể là cao hơn vô giá trị nhưng thấp hơn giá trị độc quyền.^[2]
"Có thể tin cậy" nghĩa là các nguồn cần có tính toàn vẹn trong biên tập để cho phép đánh giá khả năng có thể kiểm tra về độ nổi bật cho mỗi chỉ dẫn về nguồn có thể tin cậy. Các nguồn có thể bao gồm các công trình đã công bố dưới mọi dạng và bằng mọi phương tiện. Khả năng có các nguồn thứ cấp nói về chủ đề là một thử nghiệm tốt cho độ nổi bật.^[3]
"Nguồn"^[4] được định nghĩa trên Wikipedia như là các nguồn thứ cấp, cung cấp chứng cứ khách quan nhất cho độ nổi bật. Số lượng và bản chất của các nguồn có thể tin cậy phụ thuộc nhiều vào độ sâu của việc đưa tin và chất lượng của nguồn. Các nguồn đa chiều nói chung dễ được chấp nhận hơn.^[5] Việc công bố lại một cách thuần túy từ một nguồn duy nhất hoặc từ các dịch vụ đưa tin thời sự không phải luôn luôn là sự tạo thành của các nguồn đa chiều.^[6]
"Tính độc lập của chủ đề" loại trừ các công trình được tạo ra bởi những người có liên quan tới chủ đề, bao gồm: tài liệu tự quảng cáo, quảng cáo, tự công bố về chủ đề, tự truyện, thông cáo báo chí v.v.^[7]

Một chủ đề mà tiêu chí này dường như là đạt được theo đồng thuận, thông thường cũng là đáng chú ý, và thỏa mãn một trong nhiều tiêu chí để tồn tại độc lập trong bách khoa thư. Các nội dung và dữ liệu có thể kiểm tra được mà không được hỗ trợ bởi các nguồn độc lập đa chiều có thể sẽ thích hợp hơn nếu được đưa vào trong bài viết khác.

Chứng cứ khách quan

Chủ đề chung trong các chỉ dẫn về độ nổi bật là yêu cầu các chứng cứ độc lập khách quan có thể kiểm chứng để hỗ trợ cho tuyên bố về độ nổi bật. Sự đưa tin đáng kể trong các nguồn có thể tin cậy được tạo ra những chứng cứ khách quan như vậy, giống như sự thừa nhận ngang hàng đã công bố và các yếu tố khác được liệt kê trong các chỉ dẫn cụ thể theo chủ thể.

Các bài không thỏa mãn chỉ dẫn về độ nổi bật

Nếu bài viết không có khả năng trích dẫn các nguồn đáng tin cậy để chứng minh về độ nổi bật của các chủ thể của nó, hãy tự tìm kiếm các nguồn hoặc:

Đề nghị người tạo ra bài viết hoặc người thêm đoạn đó vào bài viết về việc tìm các nguồn ở đâu.
Bổ sung thẻ {{không nổi bật}} vào bài viết để thông báo cho những người khác được biết. Để đặt thẻ có dùng ngày tháng, đặt {{subst:dated|không nổi bật}}.
Nếu bài viết thuộc một lĩnh vực chuyên môn hóa, dùng thẻ {{Cần biên tập}} (có thể với Dự án Wiki cụ thể) để thông báo cho những người khác có thể có kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực đó được biết, họ có thể sẽ có khả năng tra cứu các nguồn đáng tin cậy không có sẵn trên Internet.

Nếu không thể tìm được các nguồn thích hợp, nếu có thể, hợp nhất bài viết vào bài viết khác có chủ đề rộng hơn^[8]. Cuối cùng, bài sẽ bị xóa:^[9]

Nếu bài viết phù hợp với các tiêu chí xóa nhanh, một ai đó có thể gắn thẻ xóa bài theo tiêu chí cụ thể liệt kê trên trang đó.
Sử dụng thẻ {{prod}} cho các bài không phù hợp với tiêu chí xóa nhanh, nhưng là ứng cử viên cho việc xóa không gây tranh chấp. Điều này cho phép xóa bài sau 7 ngày nếu không có ai sửa đổi. Để có thêm thông tin, xem Wikipedia:Đề nghị xóa. (Chú ý: điểm này chưa được thông qua đẻ áp dụng tại Wikipedia tiếng Việt)
Đối với các trường hợp mà bạn không chắc chắn về việc xóa hay có thể tin tưởng rằng chúng có thể là khách quan, hãy đưa chúng vào quy trình đề nghị xóa bài, tại đó chúng sẽ được cộng đồng xem xét và biểu quyết nên xóa hay nên giữ trong vòng 1 tháng.

Độ nổi bật không có tính chất tạm thời

Wikinews, chứ không phải Wikipedia, là nơi thích hợp cho việc viết về các chủ đề nào có sự bùng nổ ngắn trong việc đưa tin. Vì thế, chỉ dẫn này tính toán một cách trung thực nhất tới việc đưa tin một cách dài hạn về các nhân vật và các sự kiện.^[10] Cụ thể, sự bùng nổ ngắn trong đưa tin thời sự hiện tại về chủ đề không nhất thiết phải là chứng cứ khách quan cho độ nổi bật dài hạn. Ngược lại, nếu việc đưa tin dài hạn đã được chứng minh là tương đối đủ thì không cần thiết phải chỉ ra sự quan tâm hay sự đưa tin liên tục.

Các chủ đề không đạt các tiêu chí về độ nổi bật tại một thời điểm nào đó có thể sẽ đạt được các tiêu chí này trong tương lai. Tuy nhiên, các bài viết về chủ đề đó nói chung không nên tạo ra, dựa trên suy đoán rằng chủ đề có thể sẽ nhận được sự đưa tin bổ sung trong tương lai.

Không trực tiếp hạn chế nội dung bài

Các chỉ dẫn về độ nổi bật cung cấp hướng dẫn chung về việc chủ đề có đủ nổi bật hay không để có thể đưa vào trong Wikipedia như là một bài riêng biệt, nhưng chúng không điều chỉnh cụ thể nội dung bài viết, điều này được điều chỉnh bằng các chỉ dẫn khác, chẳng hạn như các chỉ dẫn về việc sử dụng các nguồn đáng tin cậy hay chỉ dẫn về việc xử lý chuyện vặt vãnh. Các chủ đề và dữ kiện cụ thể trong phạm vi bài viết không bị yêu cầu là phải đạt các tiêu chuẩn cho chỉ dẫn về độ nổi bật.

Xem thêm

Các bài viết liên quan tới độ nổi bật:

Wikipedia:Các luận cứ cần tránh trong thảo luận xóa bài – Tiêu chuẩn chung chống lại các luận cứ mang tính chủ quan, như "Tôi thích điều đó" hay "Tôi không thích điều đó"
Wikipedia:Các bài cần xóa – Tổng quan về các kết quả chung từ các thảo luận về bài cần xóa.
Wikipedia:Nguồn độc lập – Giải thích thêm tại sao các nguồn độc lập là cần thiết để viết bài bách khoa.
Wikipedia:Độ nổi bật/Luận cứ – Danh sách các luận cứ cho cả việc áp dụng và không áp dụng độ nổi bật.

Ghi chú

^ Ví dụ, các cột quảng cáo, thông báo, các tin tức nhỏ lặt vặt, và việc đưa tin với mức độ nhận thức thấp, là các ví dụ về những điều không là chứng cứ cho độ nổi bật nhằm mục đích tạo ra bài viết, mặc dù tồn tại các nguồn có thể tin cậy.
^ Ví dụ: Cuốn sách 360 trang của Sobel và cuốn sách 528 trang của Black về IBM rõ ràng không phải vô giá trị nhưng một câu nói của Walker trong ban nhạc Three Blind Mice trong tiểu sử của Bill Clinton (Martin Walker (6 tháng 1 năm 1992). “Tough love child of Kennedy”. The Guardian.) là không có giá trị gì nhiều.
^ Sự sắp đặt cho tự quảng cáo, tự truyện, sản phẩm không là các lộ trình để có bài bách khoa. Các công trình đã công bố phải là do một ai đó khác viết ra một cách độc lập về chủ đề. (Xem Wikipedia:Tự truyện để biết thêm về vấn đề đóng góp và tính trung lập có ảnh hưởng tới các tư liệu mà chủ đề của bài viết tự nó là nguồn của tư liệu. Cũng xem thêm Wikipedia:Nguồn độc lập.). Kim chỉ nam của độ nổi bật là người đó có độc lập với chủ đề (hoặc với người sản xuất, người tạo ra, tác giả, người phát minh, người bán sản phẩm liên quan tới chủ đề) hay không trên thực tế có coi chủ đề là đủ nổi bật để họ viết ra và công bố các công trình không phải là vô giá trị của chính họ và tập trung vào chủ đề đó.
^ Bao gồm nhưng không hạn chế chỉ là báo chí, sách và sách điện tử, tạp chí, các tài liệu truyền hình và truyền thanh, các báo cáo của các tổ chức chính phủ, các tạp chí khoa học v.v. Khi thiếu các nguồn đa chiều khác, nhất thiết phải kiểm tra xem nguồn có tính trung lập hay không, có đủ tin cậy hay không và có cung cấp đủ chi tiết hay không cho bài viết mang tính bao hàm toàn diện.
^ Việc thiếu các nguồn đa chiều gợi ý rằng chủ đề có thể sẽ là thích hợp hơn trong việc đưa vào bài viết có chủ đề rộng hơn.
^ Một vài tạp chí công bố đồng thời các bài viết trong cùng một khu vực địa lý về sự kiện, không luôn luôn tạo ra các công trình đa chiều, đặc biệt là khi các tác giả đều dựa vào cùng các nguồn như nhau, và chỉ thuần túy là đưa lại cùng một thông tin. Đặc biệt, một vài tạp chí công bố cùng một bài viết trong cùng khu vực địa lý từ dịch vụ đưa tin thời sự không là các công trình đa chiều.
^ Các công trình được tạo ra bởi các chủ thể, hoặc những người liên quan chặt chẽ với họ, nói chung không là chứng cứ đủ mạnh để cho rằng những người khác trên thế giới có quan tâm tới chủ đề. Xem thêm: Wikipedia:Mâu thuẫn lợi ích để biết cách xử lý cho những tình huống như vậy.
^ Ví dụ, các bài viết về các nhân vật phụ trong các truyện viễn tưởng có thể hợp nhất vào bài "danh sách các nhân vật phụ trong ..."; các bài viết về các trường học cũng có thể hợp nhất vào các bài viết về khu vực địa lý nơi có các trường đó; các họ hàng của một nhân vật nổi bật có thể cho vào bài viết về nhân vật đó; các bài viết về các nhân vật chỉ nổi bật do gắn với với nhóm nào đó hoặc sự kiện nào đó có thể hợp nhất vào bài chính viết về nhóm/sự kiện đó.
^ Những người tham gia sửa đổi Wikipedia cần phải biết cách từ chối các yêu cầu xóa mà chưa được nghiên cứu đầy đủ. Nghiên cứu nên bao gồm các cố gắng tìm kiếm các nguồn có thể chứng minh cho độ nổi bật, và/hoặc thông tin có thể chứng minh độ nổi bật theo kiểu khác.
^ Xem Wikipedia không là tập hợp không phân biệt các thông tin.

[1] Ví dụ, các cột quảng cáo, thông báo, các tin tức nhỏ lặt vặt, và việc đưa tin với mức độ nhận thức thấp, là các ví dụ về những điều không là chứng cứ cho độ nổi bật nhằm mục đích tạo ra bài viết, mặc dù tồn tại các nguồn có thể tin cậy.

[2] Ví dụ: Cuốn sách 360 trang của Sobel và cuốn sách 528 trang của Black về IBM rõ ràng không phải vô giá trị nhưng một câu nói của Walker trong ban nhạc Three Blind Mice trong tiểu sử của Bill Clinton (Martin Walker (6 tháng 1 năm 1992). “Tough love child of Kennedy”. The Guardian.) là không có giá trị gì nhiều.

[3] Sự sắp đặt cho tự quảng cáo, tự truyện, sản phẩm không là các lộ trình để có bài bách khoa. Các công trình đã công bố phải là do một ai đó khác viết ra một cách độc lập về chủ đề. (Xem Wikipedia:Tự truyện để biết thêm về vấn đề đóng góp và tính trung lập có ảnh hưởng tới các tư liệu mà chủ đề của bài viết tự nó là nguồn của tư liệu. Cũng xem thêm Wikipedia:Nguồn độc lập.). Kim chỉ nam của độ nổi bật là người đó có độc lập với chủ đề (hoặc với người sản xuất, người tạo ra, tác giả, người phát minh, người bán sản phẩm liên quan tới chủ đề) hay không trên thực tế có coi chủ đề là đủ nổi bật để họ viết ra và công bố các công trình không phải là vô giá trị của chính họ và tập trung vào chủ đề đó.

[4] Bao gồm nhưng không hạn chế chỉ là báo chí, sách và sách điện tử, tạp chí, các tài liệu truyền hình và truyền thanh, các báo cáo của các tổ chức chính phủ, các tạp chí khoa học v.v. Khi thiếu các nguồn đa chiều khác, nhất thiết phải kiểm tra xem nguồn có tính trung lập hay không, có đủ tin cậy hay không và có cung cấp đủ chi tiết hay không cho bài viết mang tính bao hàm toàn diện.

[5] Việc thiếu các nguồn đa chiều gợi ý rằng chủ đề có thể sẽ là thích hợp hơn trong việc đưa vào bài viết có chủ đề rộng hơn.

[6] Một vài tạp chí công bố đồng thời các bài viết trong cùng một khu vực địa lý về sự kiện, không luôn luôn tạo ra các công trình đa chiều, đặc biệt là khi các tác giả đều dựa vào cùng các nguồn như nhau, và chỉ thuần túy là đưa lại cùng một thông tin. Đặc biệt, một vài tạp chí công bố cùng một bài viết trong cùng khu vực địa lý từ dịch vụ đưa tin thời sự không là các công trình đa chiều.

[7] Các công trình được tạo ra bởi các chủ thể, hoặc những người liên quan chặt chẽ với họ, nói chung không là chứng cứ đủ mạnh để cho rằng những người khác trên thế giới có quan tâm tới chủ đề. Xem thêm: Wikipedia:Mâu thuẫn lợi ích để biết cách xử lý cho những tình huống như vậy.

[8] Ví dụ, các bài viết về các nhân vật phụ trong các truyện viễn tưởng có thể hợp nhất vào bài "danh sách các nhân vật phụ trong ..."; các bài viết về các trường học cũng có thể hợp nhất vào các bài viết về khu vực địa lý nơi có các trường đó; các họ hàng của một nhân vật nổi bật có thể cho vào bài viết về nhân vật đó; các bài viết về các nhân vật chỉ nổi bật do gắn với với nhóm nào đó hoặc sự kiện nào đó có thể hợp nhất vào bài chính viết về nhóm/sự kiện đó.

[9] Những người tham gia sửa đổi Wikipedia cần phải biết cách từ chối các yêu cầu xóa mà chưa được nghiên cứu đầy đủ. Nghiên cứu nên bao gồm các cố gắng tìm kiếm các nguồn có thể chứng minh cho độ nổi bật, và/hoặc thông tin có thể chứng minh độ nổi bật theo kiểu khác.

[10] Xem Wikipedia không là tập hợp không phân biệt các thông tin.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Dòng 4: / Dòng 4: @@
 Trong phạm vi Wikipedia, '''độ nổi bật''' của một chủ đề là tiêu chuẩn đưa vào dựa trên việc nó có phù hợp với tính chất từ điển bách khoa để làm chủ đề cho một bài viết Wikipedia hay không. Chủ đề của bài viết phải '''nổi bật''', hay "xứng đáng được quan tâm". Khái niệm này là khác biệt với "có danh tiếng", "quan trọng", hay "tính đại chúng", tuy có thể có mối tương quan với các đặc điểm này. Chủ đề được coi là đủ nổi bật để xứng đáng có một bài viết về nó, nếu nó thỏa mãn các chỉ dẫn chung về độ nổi bật ở dưới đây, hoặc nếu nó thỏa mãn các tiêu chuẩn cụ thể được chấp nhận chung nhất cho các chủ đề được liệt kê trong bảng bên phải.
-Các chỉ dẫn này gắn liền với độ phù hợp của ''chủ đề'' bài viết chứ không trực tiếp hạn chế về nội dung bài. Các quy định về nội dung bài gồm có: [[Wikipedia:Thái độ trung lập|Thái độ trung lập]], [[WP:V|Thông tin kiểm chứng được]], [[WP:NCCCB|Không đăng nghiên cứu chưa công bố]], [[WP:NOT|Những gì không phải là Wikipedia]], và [[Wikipedia:Tiểu sử người đang sống|Tiểu sử người đang sống]].
+Các chỉ dẫn này gắn liền với độ phù hợp của ''chủ đề'' bài viết chứ không trực tiếp hạn chế về nội dung bài. Các quy định về nội dung bài gồm có: [[Wikipedia:Thái độ trung lập|Thái độ trung lập]], [[WP:V|Thông tin kiểm chứng được]], [[WP:NCCCB|Không đăng nghiên cứu chưa công bố]], [[WP:KHONG|Những gì không phải là Wikipedia]], và [[Wikipedia:Tiểu sử người đang sống|Tiểu sử người đang sống]].
 == Chỉ dẫn chung ==