Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Gao”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
| Dòng 1: | Dòng 1: | ||
{{Infobox settlement |
|||
{{phân biệt|Hyakujuu Sentai Gaoranger}} |
|||
<!--See Template:Infobox Settlement for additional fields that may be available--> |
|||
'''Gao''' (phát âm là / goʊ /) là thủ đô tạm thời của nhà nước độc lập ''[[de facto]]'' (trên thực tế) [[Azawad]]. Về mặt quốc tế, thành phố này được công nhận là một phần của Mali. Thành phố này nằm bên [[sông Niger]], nằm 320 km (200 dặm) về phía đông-đông nam của [[Timbuktu]]. Tọa lạc trên tả ngạn của sông tại đường giao nhau với các Thung lũng Tilemsi, nó là thủ phủ của vùng Gao và có dân số 86.633 người trong năm 2009. |
|||
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage--> |
|||
Trong phần lớn lịch sử của nó, Gao là một trung tâm thương mại quan trọng liên quan đến thương mại xuyên sa mạc Sahara. Các nguồn ngoài tiếng Ả Rập cho rằng thế kỷ thứ 9 Gao là một khu vực năng lượng quan trọng, và vào cuối thế kỷ thứ 10, người cai trị là một người Hồi giáo. Đến cuối thế kỷ 13, Gao bị mất độc lập và trở thành một phần của Đế chế Mali, nhưng trong nửa đầu của thế kỷ 15, thị trấn lấy lại nền độc lập của mình và với các cuộc chinh phục của Sonni Ali (trị vì 1464-1492), Cao đã trở thành thủ đô của [[Đế quốc Songhai]]. Các đế quốc sụp đổ sau cuộc xâm lược Marốc trong năm 1591 và những kẻ xâm lược đã chọn Timbuktu thành trì của họ. Bởi thời gian của chuyến thăm của Heinrich Barth của năm 1854, ông Cao đã từ chối để trở thành một ngôi làng nghèo với 300 túp lều được xây dựng từ thảm. Đến năm 2009, đã có dân số 86.633. |
|||
<!-- Basic info ----------------> |
|||
|name = Gao <!-- at least one of the first two fields must be filled in --> |
|||
|official_name = |
|||
|other_name = |
|||
|native_name = <!-- if different from the English name --> |
|||
|nickname = |
|||
|settlement_type = [[Commune của Mali|Commune đô thị]] và thành phố<!--such as Town, Village, City, Borough etc.--> |
|||
|total_type = <!-- to set a non-standard label for total area and population rows --> |
|||
|motto = |
|||
|translit_lang1= |
|||
|translit_lang1_type=. |
|||
|translit_lang1_info= |
|||
Ngày 31 tháng 3 năm 2012, Cao đã bị Phong trào Dân tộc Giải phóng Azawad và các phiến quân Ancar Dine chiếm từ lực lượng chính phủ Malia. Sau khi chiếm bổ sung Kidal và Timbuktu, ngày 06 tháng tư, MNLA tuyên bố khu vực độc lập của Mali là quốc gia của Azawad và chọn Gao là thủ đô. |
|||
|translit_lang1_type1= |
|||
|translit_lang1_info1= |
|||
|translit_lang1_type2= |
|||
|translit_lang1_info2= |
|||
<!-- images and maps -----------> |
|||
|image_skyline =Gao Mali 2006.jpg |
|||
|imagesize =250px |
|||
|image_caption = |
|||
|image_flag = |
|||
|flag_size = |
|||
|image_seal = |
|||
|seal_size = |
|||
|image_shield = |
|||
|shield_size = |
|||
|image_blank_emblem = |
|||
|blank_emblem_type = |
|||
|blank_emblem_size = |
|||
|image_map = |
|||
|mapsize = |
|||
|map_caption = |
|||
|image_map1 = |
|||
|mapsize1 = |
|||
|map_caption1 = |
|||
|image_dot_map = |
|||
|dot_mapsize = |
|||
|dot_map_caption = |
|||
|dot_x = |dot_y = |
|||
|pushpin_map = Mali<!-- name of a location map as per Template:Location_map --> |
|||
|pushpin_label_position = <!-- position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> |
|||
|pushpin_map_caption =Vị trí trong [[Mali]] |
|||
|pushpin_mapsize = |
|||
<!-- Location ------------------> |
|||
|subdivision_type = Quốc gia |
|||
|subdivision_name = {{flag|Mali}} |
|||
|subdivision_type1 = [[Vùng của Mali|Vùng]] |
|||
|subdivision_name1 = [[Gao (vùng)|Gao]] |
|||
|subdivision_type2 = [[Cercle của Mali|Cercle]] |
|||
|subdivision_name2 = [[Gao (cercle)|Gao]] |
|||
|subdivision_type3 = |
|||
|subdivision_name3 = |
|||
|subdivision_type4 = |
|||
|subdivision_name4 = |
|||
<!-- Smaller parts (e.g. boroughs of a city) and seat of government --> |
|||
|seat_type = |
|||
|seat = |
|||
|parts_type = |
|||
|parts_style = <!-- =list (for list), coll (for collapsed list), para (for paragraph format) |
|||
Default is list if up to 5 items, coll if more than 5--> |
|||
|parts = <!-- parts text, or header for parts list --> |
|||
|p1 = |
|||
|p2 = <!-- etc. up to p50: for separate parts to be listed--> |
|||
<!-- Politics -----------------> |
|||
|government_footnotes = |
|||
|government_type = |
|||
|leader_title = Mayor |
|||
|leader_name = |
|||
|leader_title1 = |
|||
|leader_name1 = |
|||
|leader_title2 = |
|||
|leader_name2 = |
|||
|leader_title3 = |
|||
|leader_name3 = |
|||
|leader_title4 = |
|||
|leader_name4 = |
|||
|established_title = <!-- Settled --> |
|||
|established_date = |
|||
|established_title1 = <!-- Incorporated (town) --> |
|||
|established_date1 = |
|||
|established_title2 = <!-- Incorporated (city) --> |
|||
|established_date2 = |
|||
|established_title3 = |
|||
|established_date3 = |
|||
|founder = |
|||
|named_for = |
|||
<!-- Area ---------------------> |
|||
|area_magnitude = <!-- use only to set a special wikilink --> |
|||
|unit_pref = <!--Enter: Imperial, to display imperial before metric--> |
|||
|area_footnotes = |
|||
|area_total_km2 = <!-- ALL fields with measurements are subject to automatic unit conversion--> |
|||
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on unit conversion--> |
|||
|area_water_km2 = |
|||
|area_total_dunam = <!--Used in Middle East articles only--> |
|||
|area_total_sq_mi = |
|||
|area_land_sq_mi = |
|||
|area_water_sq_mi = |
|||
|area_water_percent = |
|||
|area_urban_km2 = |
|||
|area_urban_sq_mi = |
|||
|area_metro_km2 = |
|||
|area_metro_sq_mi = |
|||
|area_blank1_title = |
|||
|area_blank1_km2 = |
|||
|area_blank1_sq_mi = |
|||
<!-- Elevation --------------------------> |
|||
|elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> </ref> tags--> |
|||
|elevation_m =226 |
|||
|elevation_ft =744 |
|||
|elevation_max_m = |
|||
|elevation_max_ft = |
|||
|elevation_min_m = |
|||
|elevation_min_ft = |
|||
<!-- Population -----------------------> |
|||
|population_as_of =2009 |
|||
|population_footnotes =<ref name=pop2009>{{citation|url=http://instat.gov.ml/documentation/gao.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722215718/http://instat.gov.ml/documentation/gao.pdf |dead-url=yes |archive-date=2011-07-22 |publisher=République de Mali: Institut National de la Statistique |title=Resultats Provisoires RGPH 2009 (Région de Gao) }}</ref> |
|||
|population_note = |
|||
|population_total =86633 |
|||
|population_density_km2 = <!--For automatic calculation, any density field may contain: auto --> |
|||
|population_density_sq_mi = |
|||
|population_metro = |
|||
|population_density_metro_km2 = |
|||
|population_density_metro_sq_mi = |
|||
|population_urban = |
|||
|population_density_urban_km2 = |
|||
|population_density_urban_sq_mi = |
|||
|population_blank1_title = |
|||
|population_blank1 = |
|||
|population_density_blank1_km2 = |
|||
|population_density_blank1_sq_mi = |
|||
<!-- General information ---------------> |
|||
|timezone = [[Greenwich Mean Time|GMT]] |
|||
|utc_offset = +0 |
|||
|timezone_DST = |
|||
|utc_offset_DST = |
|||
|coordinates = {{coord|16|16|N|0|03|W|region:ML_type:city|display=inline,title}} |
|||
<!-- Area/postal codes & others --------> |
|||
|postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> |
|||
|postal_code = |
|||
|area_code = |
|||
|twin1 = |
|||
|twin1_country = |
|||
|twin2 = |
|||
|twin2_country = |
|||
|twin3 = |
|||
|twin3_country = |
|||
|twin4 = |
|||
|twin4_country = |
|||
|twin5 = |
|||
|twin5_country = |
|||
|twin6 = |
|||
|twin6_country = |
|||
|twin7 = |
|||
|twin7_country = |
|||
|blank_name = |
|||
|blank_info = |
|||
|blank1_name = |
|||
|blank1_info = |
|||
|blank2_name = |
|||
|blank2_info = |
|||
|blank3_name = |
|||
|blank3_info = |
|||
|blank4_name = |
|||
|blank4_info = |
|||
|blank5_name = |
|||
|blank5_info = |
|||
|blank6_name = |
|||
|blank6_info = |
|||
|website = |
|||
|footnotes = |
|||
}} |
|||
'''Gao''' là một thành phố của [[Mali]] và là thủ phủ [[vùng Gao]]. Thành phố nằm bên [[sông Niger]], cách [[Timbuktu]] {{convert|320|km|abbr=on}} về phía đông-đông nam. Tính đến năm 2009, dân số commune đô thị là 86.633 người. |
|||
Trong suốt lịch sử, Gao đã là một điểm đến và dừng chân trên tuyến đường [[giao thương Liên Sahara]]. Vào thế kỷ IX, những cây viết người Ả Rập đã mô tả Gao là một đô thị quan trọng trong khu vực<ref>{{cite book|last1=Levtzion|first1=Nehemia|title=Ancient Ghana and Mali|date=1973|publisher=Methuen & Co Ltd|location=New York|isbn=0-8419-0431-6|page=3}}</ref> |
|||
và đến cuối thế kỷ XX, lãnh đạo địa phương đã cải giáo sang Hồi giáo. Đến thế XIII, Gao sáp nhập vào [[Đế quốc Mali]], đến thế kỷ XV thì lấy lại độc lập, nhưng sau cuộc xâm lược của [[Sonni Ali]] (trị vì 1464–1492) nó trở thành thủ đô [[Đế quốc Songhai]]. Đế quốc Songhai sụp đổ năm 1591 do những cuộc càng quét của Maroc; [[Timbuktu]] đóng vai trò thủ đô mới. Đến lúc nhà thám hiểm [[Heinrich Barth]] đặt chân đến đây năm 1854, Gao đã sụt xuống thành một ngôi làng xơ xác với 300 túp lều. |
|||
Ngày 31 tháng 3, 2012, Gao bị chiếm giữ bởi lực lượng [[Phong trào Dân tộc Giải phóng Azaward]] (MNLA) và phiến quân [[Ansar Dine]]. Sau khi chiếm thêm [[Kidal]] và [[Timbuktu]], ngày 6 tháng 4, MNLA tuyên bố toàn vùng độc lập khỏi Mali với tên gọi [[Azawad]]<ref name="english.alarabiya.net">{{cite news|url=http://english.alarabiya.net/articles/2012/04/06/205763.html|publisher=Al Arabiya|title=Tuareg rebels declare the independence of Azawad, north of Mali|date=6 April 2012|accessdate=6 April 2012}}</ref> và chọn Gao làm thủ đô.<ref>{{cite news|url=http://www.aljazeera.com/news/africa/2012/04/20124644412359539.html|publisher=Al Jazeera|date=6 April 2012|accessdate=6 April 2012|title=Tuaregs claim 'independence' from Mali}}</ref> MNLA mất quyền kiểm soát vào tay dân quân Hồi giáo trong [[trận Gao]] ngày 26-27 tháng 6, 2012. Ngày 26 tháng 1, 2013, thành phố được quân lực Pháp và Mali tái chiếm trong [[Opération Serval]].<ref>{{citation |title=Mali: French-led soldiers 'in control of Gao' |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-21210496 | publisher=BBC News | date=26 January 2013 | accessdate=26 January 2013}}.</ref> |
|||
==Tham khảo== |
==Tham khảo== |
||
Phiên bản lúc 03:44, ngày 23 tháng 9 năm 2018
| Gao | |
|---|---|
| — Commune đô thị và thành phố — | |
 | |
 | |
  Gao | |
| Quốc gia |  Mali |
| Vùng | Gao |
| Cercle | Gao |
| Độ cao | 226 m (744 ft) |
| Dân số (2009)[1] | |
| • Tổng cộng | 86.633 |
| Múi giờ | GMT (UTC+0) |
| Thành phố kết nghĩa | Thionville, Berkeley |
Gao là một thành phố của Mali và là thủ phủ vùng Gao. Thành phố nằm bên sông Niger, cách Timbuktu 320 km (200 mi) về phía đông-đông nam. Tính đến năm 2009, dân số commune đô thị là 86.633 người.
Trong suốt lịch sử, Gao đã là một điểm đến và dừng chân trên tuyến đường giao thương Liên Sahara. Vào thế kỷ IX, những cây viết người Ả Rập đã mô tả Gao là một đô thị quan trọng trong khu vực[2] và đến cuối thế kỷ XX, lãnh đạo địa phương đã cải giáo sang Hồi giáo. Đến thế XIII, Gao sáp nhập vào Đế quốc Mali, đến thế kỷ XV thì lấy lại độc lập, nhưng sau cuộc xâm lược của Sonni Ali (trị vì 1464–1492) nó trở thành thủ đô Đế quốc Songhai. Đế quốc Songhai sụp đổ năm 1591 do những cuộc càng quét của Maroc; Timbuktu đóng vai trò thủ đô mới. Đến lúc nhà thám hiểm Heinrich Barth đặt chân đến đây năm 1854, Gao đã sụt xuống thành một ngôi làng xơ xác với 300 túp lều.
Ngày 31 tháng 3, 2012, Gao bị chiếm giữ bởi lực lượng Phong trào Dân tộc Giải phóng Azaward (MNLA) và phiến quân Ansar Dine. Sau khi chiếm thêm Kidal và Timbuktu, ngày 6 tháng 4, MNLA tuyên bố toàn vùng độc lập khỏi Mali với tên gọi Azawad[3] và chọn Gao làm thủ đô.[4] MNLA mất quyền kiểm soát vào tay dân quân Hồi giáo trong trận Gao ngày 26-27 tháng 6, 2012. Ngày 26 tháng 1, 2013, thành phố được quân lực Pháp và Mali tái chiếm trong Opération Serval.[5]
Tham khảo
- ^ Resultats Provisoires RGPH 2009 (Région de Gao) (PDF), République de Mali: Institut National de la Statistique, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2011 Đã bỏ qua tham số không rõ
|dead-url=(gợi ý|url-status=) (trợ giúp) - ^ Levtzion, Nehemia (1973). Ancient Ghana and Mali. New York: Methuen & Co Ltd. tr. 3. ISBN 0-8419-0431-6.
- ^ “Tuareg rebels declare the independence of Azawad, north of Mali”. Al Arabiya. 6 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 6 tháng 4 năm 2012.
- ^ “Tuaregs claim 'independence' from Mali”. Al Jazeera. 6 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 6 tháng 4 năm 2012.
- ^ Mali: French-led soldiers 'in control of Gao', BBC News, 26 tháng 1 năm 2013, truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2013.