Xem mã nguồn của Jeanne xứ Bourgogne, Vương hậu Pháp

{{Infobox royalty
| consort = yes
| name = Jeanne xứ Bourgogne
| succession = [[Danh sách phối ngẫu nước Pháp|Vương hậu nước Pháp]]
| image = Jeanne de Bourgogne et Jean de Vignay.jpg
| image_size = 280
| caption = 
| reign = 1 tháng 4 năm 1328 - 12 tháng 12 năm 1349
| coronation = 29 tháng 5 năm 1328
| full name = 
| spouse = [[Philippe VI của Pháp]] {{Vương miện}}
| issue = [[Jean II của Pháp]]<br /> [[Philippe de Valois, Công tước xứ Orléans]]
| house = [[Nhà Bourgogne|Bourgogne]]
| father = [[Robert II xứ Bourgogne]]
| mother = [[Agnes của Pháp, Nữ công tước Bourgogne|Agnes của Pháp]]
| birth_date = 24 tháng 6 1293
| birth_place = 
| death_date = {{Death date and age|1349|12|12|1293|6|24|df=y}}
| death_place = 
| place of burial = [[Vương cung thánh đường Thánh Denis]], [[Pháp]]
| religion = [[Công giáo La Mã]]|
| tiền nhiệm = [[Jeanne xứ Évreux]]
| kế nhiệm = [[Blanca của Navarra, Vương hậu Pháp|Blanca của Navarra]]
}}
{{otheruses|Jeanne xứ Bourgogne}}
'''Jeanne xứ Bourgogne''' ({{lang-fr|Jeanne de Bourgogne}}; 24 tháng 6 năm 1293 - 12 tháng 12 năm 1349), còn được biết với biệt danh '''Jeanne Què quặt''' (tiếng Pháp: ''Jeanne la Boiteuse''), là một Vương hậu của Pháp với tư cách là người vợ đầu tiên của [[Philippe VI của Pháp|Vua Philip VI]]. Jeanne từng giữ vị trí nhiếp chính trong khi chồng bà tham gia chiến đấu trong các chiến dịch quân sự trong [[Chiến tranh Trăm năm]].

==Xuất thân==
Jeanne là con gái của [[Robert II xứ Bourgogne]] và [[Agnes của Pháp]].{{sfn|Setton|1975|p=773}} Chị gái của bà, Marguerite, là vợ đầu tiên của [[Louis X của Pháp]].{{sfn|Hallam|1980|p=282}} Jeanne kết hôn với [[Philippe VI của Pháp|Philippe xứ Valois]], anh em họ của Louis, vào tháng 7 năm 1313. Từ 1314 đến 1328, họ là Bá tước và Bá tước phu nhân xứ Maine;{{sfn|Hallam|1980|p=282}} từ năm 1325, họ cũng là Bá tước và Bá tước phu nhân Valois và Anjou.

==Trở thành Vương hậu==
Các con trai của Vua Philippe IV là [[Louis X của Pháp|Louis X]], [[Philippe V của Pháp|Philip V]] và [[Charles IV của Pháp|Charles IV]] đều không để lại những người thừa kế nam còn sống, dẫn đến việc chồng của Jeanne lên ngai vàng Pháp. Chiến tranh Trăm năm ngay lập tức bùng nổ sau đó do [[Edward III của Anh]], cháu ngoại của [[Philippe IV của Pháp|Philippe IV]], tuyên bố muốn đội vương miện của Pháp. Với tính thông minh và có ý chí mạnh mẽ, Jeanne đã chứng tỏ bà là một người nhiếp chính có khả năng trong khi chồng bà chiến đấu. Tuy nhiên, bản chất và sức mạnh của bà đã khiến cả bản thân bà và chồng bị mang tiếng xấu, nhất là bởi sự dị dạng về thân thể của bà (được một số người coi là ''"dấu hiệu của tội ác"''), và bà bị chế giễu với một cái tên mỉa mai ''"la male royne boiteuse"'' (''"Vương hậu què quặt"''). Một biên niên sử mô tả Jeanne là mối nguy hiểm cho kẻ thù của mình trước tòa: ''"Vương hậu Jeanne de Bourgogne... giống như một vị vua tranh quyền vậy, và bà ta và gây ra sự hủy diệt của những người chống lại ý chí của bà ta một cách tàn độc."''{{sfn|Knecht|2004|p=11}}

Bà cũng được coi là một người phụ nữ có trình độ học vấn cao và là một người mê đọc sách. Bà đọc ''Jeu d'échecs moralisés'' của [[Jacques de Cessoles]] (viết khoảng năm 1347).

Jeanne qua đời vì bệnh [[Cái Chết Đen|dịch hạch]] ngày 12 tháng 12 năm 1349. Chồng bà kết hôn với cháu họ xa của mình là [[Blanca của Navarra, Vương hậu Pháp|Blanca của Navarra]], con gái nữ vương [[Juana II của Navarra]].{{sfn|Sumption|1999|p=49}} Bà được chôn cất trong [[Vương cung thánh đường Thánh Denis|Vương cung thánh đường Saint Denis]]. Ngôi mộ của bà được xây dựng bởi người cháu nội [[Charles V của Pháp|Charles V]], nhưng đã bị mạo phạm trong [[Cách mạng Pháp]].

==Hôn nhân và con cái==
Jeanne và Philippe có tất cả 9 người con, 6 trai và 3 gái, nhưng chỉ hai người sống sót đến khi trưởng thành.:

*[[Jean II của Pháp]] (26 tháng 4 năm 1319 - 8 tháng 4 năm 1364). Vua Pháp, kết hôn với [[Jutta của Bohemia]] và Jeanne xứ Auvergne.
* Marie (1326 - 22 tháng 9 năm 1333), người kết hôn với Jean xứ Brabant, con trai và người thừa kế của Jean III, Công tước xứ Brabant, nhưng đã chết yểu ngay sau đó vì lí do không rõ.
* Louis (sinh ra và mất ngày 17 tháng 1 năm 1329).
* Louis (8 tháng 6 năm 1330 - 23 tháng 6 năm 1330).
* Một người con trai [Jean?] (Sinh ra và mất ngày 2 tháng 10 năm 1333).
* Một người con trai (28 tháng 5 năm 1335), chết non.
* Philippe (1 tháng 7 năm 1336 - 1 tháng 9 năm 1375), Công tước xứ Orleans, kết hôn với [[Blanche của Pháp, Công tước phu nhân xứ Orléans|Blanche]], con gái vua [[Charles IV của Pháp|Charles IV]].
* Jeanne (sinh và mất tháng 11 năm 1337).
* Một đứa con trai (sinh ra và mất vào mùa hè năm 1343).

Năm 1361, cháu trai của Jeanne, Philip I xứ của Bourgogne, qua đời mà không có con cái chính đáng, chấm dứt dòng nam của Công tước xứ Bourgogne. Người thừa kế hợp pháp của xứ Bourgogne không rõ ràng: Vua [[Carlos II của Navarra]], cháu trai của chị gái Jeanne, Margaret, là người thừa kế theo nguyên thủy, nhưng [[Jean II của Pháp]] (con trai của Jeanne) tự xưng là người thừa kế theo huyết thống. Cuối cùng, Jean đã thành công.

==Tổ tiên==
{{ahnentafel
|collapsed=yes |align=center
|boxstyle_1=background-color: #fcc;
|boxstyle_2=background-color: #fb9;
|boxstyle_3=background-color: #ffc;
|boxstyle_4=background-color: #bfc;
|boxstyle_5=background-color: #9fe;
|1= 1. '''Jeanne xứ Bourgogne'''
|2= 2. [[Robert II xứ Bourgogne]]
|3= 3. [[Agnes của Pháp]]
|4= 4. [[Hugues IV xứ Bourgogne]]
|5= 5. [[Yolande de Dreux]]
|6= 6. [[Louis IX của Pháp]]
|7= 7. [[Marguerite xứ Provence]]
|8= 8. [[Eudes III xứ Bourgogne]]
|9= 9. Alix de Vergy
|10= 10. [[Robert III xứ Dreux]]
|11= 11. [[Aénor de Saint-Valéry]]
|12= 12. [[Louis VIII của Pháp]]
|13= 13. [[Blanca của Castilla]]
|14= 14. [[Raimond-Bérenger IV xứ Provence]]
|15= 15. [[Beatrice de Savoie, Bá tước phu nhân xứ Provence|Beatrice xứ Savoie]]
|16= 16. [[Hugues III xứ Bourgogne]]
|17= 17. Alix de Lorraine
|18= 18. [[Hugues de Vergy]]
|19= 19. Gillette de Trainel
|20= 20. [[Robert II xứ Dreux]]
|21= 21. [[Yolande de Coucy]]
|22= 22. [[Thomas de Saint-Valery]]
|23= 23. [[Alix de Ponthieu]]
|24= 24. [[Philippe II của Pháp]]
|25= 25. [[Isabelle xứ Hainaut]]
|26= 26. [[Alfonso VIII của Castilla]]
|27= 27. [[Eleanor của Anh]]
|28= 28. [[Alfonso II xứ Provence]]
|29= 29. [[Garsende de Sabran]]
|30= 30. [[Thomas I xứ Savoie]]
|31= 31. [[Marguerite de Genève]]
}}

==Tiểu thuyết==
Jeanne là một nhân vật trong ''Les Rois maudits'' (''The Accursed Kings''), một bộ tiểu thuyết lịch sử Pháp của [[Maurice Druon]]. Jeanne được [[Ghislaine Porret]] thủ vai trong một bộ phim miniseries năm 1972 của Pháp.

== Nguồn ==
{{tham khảo}}

{{thời gian sống|1293|1349}}
[[Thể loại:Công nữ Bourgogne]]
[[Thể loại:Nhà Bourgogne]]
[[Thể loại:Công nữ]]
[[Thể loại:Vương hậu Pháp]]
[[Thể loại:Vương tộc Valois]]
[[Thể loại:Phụ nữ Pháp thế kỉ XIV]]
[[Thể loại:Chết do dịch hạch]]