Bước tới nội dung

Nhóm ngôn ngữ Ấn-Arya Trung

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nhóm ngôn ngữ Ấn-Arya Trung
Nhóm ngôn ngữ Hindi
Phân bố
địa lý		Nam Á
Phân loại ngôn ngữ họcẤn-Âu
Ngữ ngành con
  • Hindi Tây
  • Hindi Đông
Glottolog:Không
west2812  (Western Hindi)[1]
east2726  (Eastern Hindi)[2]
{{{mapalt}}}

Nhóm ngôn ngữ Ấn-Arya Trung hay nhóm ngôn ngữ Hindi là một nhóm các ngôn ngữ liên quan được sử dụng trên khắp miền bắc và miền trung Ấn Độ. Những ngôn ngữ này tạo thành phần trung tâm của ngữ chi Ấn-Arya, thuộc ngữ hệ Ấn-Âu. Trong lịch sử, chúng tạo thành một cụm phương ngữ xuất phát từ Madhya Prakrit. Nằm trong Vành đai ngôn ngữ Hindi, phương ngữ Dehlavi nói tại Delhi (một trong số nhiều thứ tiếng gọi là 'Khariboli'), là cơ sở của tiêu chuẩn văn học Hindi và Urdu hiện đại. Phương ngữ này đã phát triển qua nhiều thế kỷ thành ngôn ngữ Hindustan thời trung cổ, từ đó trở thành nguồn gốc của tiếng Hindi chuẩn hiện đại và tiếng Urdu chuẩn hiện đại ngày nay. Cả tiếng Hindi lẫn tiếng Urdu là dạng chuẩn hóa của tiếng Hindustan một thời được nói ở Delhi và được sử dụng như lingua franca trên khắp miền Bắc Ấn Độ.[cần dẫn nguồn] Trong mối quan hệ với ngữ chi Ấn-Arya, sự gắn kết của nhóm ngôn ngữ này phụ thuộc vào phân loại được sử dụng; ở đây chỉ có Hindi Đông và Hindi Tây được xem xét.

Ngôn ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Nếu có một điều được coi là một sự đồng thuận hợp lệ trong thổ ngữ học tiếng Hindi, thì đó là nó có thể được chia thành hai nhóm phương ngữ: Tây và Đông Hindi.[3] Tây Hindi phát triển từ dạng Apabhramsa của Shauraseni Prakrit, Đông Hindi thì từ Ardhamagadhi.[3]

Nhóm ngôn ngữ Hindi Tây. Theo chiều kim đồng hồ từ trên xuống: Hindustan, Kannauji, Bundeli, Braj, Haryana.
Nhóm ngôn ngữ Hindi Đông không được hiển thị riêng lẻ. Nó bao gồm tiếng Awadh ở phía bắc (về phía đông của tiếng Hindustan và Kannauji); Bagheli ở trung tâm (về phía đông của tiếng Bundeli) và tiếng Chhattisgarh (về phía đông nam của tiếng Bundeli).
  1. Tây Hindi
  2. Đông Hindi

Phân tích này loại trừ những dạng ngôn ngữ đôi khi được yêu cầu cho tiếng Hindi vì lý do văn hóa, chẳng hạn như Bihar, Rajasthan và Pahar.[3] Tiếng Bhojpur được phân loại thuộc nhóm ngôn ngữ Bihar mặc dù từ lâu nó đã được coi là một ngôn ngữ Hindi.

Tiếng Digan, tiếng Domari, tiếng Lomavren và tiếng Seb Seliyer (hoặc chí ít là tổ tiên của chúng) dường như là ngôn ngữ của Vùng Trung tâm di chuyển đến Trung Đông và Châu Âu 500-1000 TCN trong ba làn sóng khác nhau. Tiếng Parya là một ngôn ngữ khu vực trung tâm tại Trung Á.

Đối với nhóm Hindi Tây, Ethnologue thêm tiếng Sansi, tiếng Powar, tiếng Chamari (một ngôn ngữ giả), tiếng Bhaya, tiếng Gowli (không phải là một ngôn ngữ riêng rẽ) và tiếng Ghera.

Sử dụng ở các khu vực văn hóa phi Hindi

[sửa | sửa mã nguồn]

So sánh

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong cách phát âm tiêu chuẩn của người nói tiếng Hindustan Delhi có học thức, [ɛː, ɔː] thường trở thành nguyên âm đôi. [ɛː] trở thành [əɪ]~[ɑɪ], [ɔː] trở thành [əu]~[ɑu] trong nhóm ngôn ngữ Hindi Đông và nhiều ngôn ngữ Hindi Tây phi chuẩn.[4] Ngoài ra còn có các cụm nguyên âm /əiː/ và /əuː/.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Western Hindi”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Eastern Hindi”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  3. ^ a b c (Shapiro 2003)
  4. ^ , ISBN 978-0-415-77294-5 |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nhóm_ngôn_ngữ_Ấn-Arya_Trung&oldid=68890391”