Bước tới nội dung

Tên lửa chống tăng có điều khiển

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Tên lửa điều khiển chống tăng 9K115 Metys của Quân đội Ba Lan

Tên lửa chống tăng có điều khiến (ATGM), tên lửa chống tăng hay vũ khí chống tăng có điều khiển (ATGW) là một loại tên lửa dẫn đường được thiết kế để bắn trúng và tiêu diệt phương tiện chiến đấu bọc thép và các phương tiện quân sự. tên lửa chống tăng có kích cỡ đa dạng từ loại vác vai có thể vận chuyển bởi một người lính, đến các loại lớn hơn đặt trên các giá ba chân, cần một khẩu đội đi kèm, hoặc có thể đặt trên các phương tiện như xe thiết giáp hoặc máy bay để tăng tính cơ động.

Các vũ khí chống tăng mang vác trước đây, như súng trường chống tăng và mìn chống tăng từ tính, thường có tầm bắn rất ngắn, đôi khi chỉ ở mức mét hoặc chục mét. Các hệ thống rocket chống tăng nổ mạnh (HEAT) xuất hiện trong Thế chiến II và mở rộng tầm bắn lên đến hàng trăm mét, nhưng độ chính xác thấp và việc xạ thủ trúng mục tiêu ở những khoảng cách này chủ yếu phụ thuộc vào sự may rủi. Chính sự kết hợp giữa động cơ roket và dẫn đường bằng dây đã làm cho tên lửa chống tăng có điều khiển hiệu quả hơn rất nhiều so với các vũ khí trước đó, và mang lại cho bộ binh khả năng đối đầu với các loại xe thiết giáp trên chiến trường. Việc ra đời của hệ thống dẫn bắn bán tự động vào những năm 1960 đã cải thiện đáng kể hiệu suất của các tên lửa chống tăng có điều khiến.

Tính đến năm 2016, tên lửa chống tăng được dùng bởi trên 130 quốc gia và nhiều tổ chức quân sự trên toàn thế giới.[1] Các xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) sau Chiến tranh Lạnh sử dụng giáp composite và giáp phản ứng đã chứng minh khả năng kháng cự tốt đối với các tên lửa chống tăng cỡ nhỏ.[2]

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Thế chiến II

[sửa | sửa mã nguồn]
Tên lửa không đối không Ruhrstahl X-4 của Đức quốc xã

Đức đã phát triển một mẫu tên lửa chống tăng dẫn dường bằng dây dựa trên mẫu tên lửa không đối không Ruhrstahl X-4 trong những năm cuối cùng của Thế chiến II.[3] Được biết đến với tên gọi Ruhrstahl X-7, nó chưa bao giờ được sử dụng trong thực chiến và được cho là có một số vấn đề nghiêm trọng trong việc dẫn bắn.[4] Nó chưa bao giờ được biên chế chính thức và chỉ một lượng nhỏ được sản xuất.[4]

Đầu chiến tranh Lạnh: Tên lửa chống tăng thế hệ đầu tiên

[sửa | sửa mã nguồn]

Tên lửa chống tăng thế hệ đầu tiên sử dụng cơ chế điều khiển thủ công theo đường ngắm (MCLOS). Điều này yêu cầu người điều khiển phải liên tục cung cấp tín hiệu thông qua cần điều khiển hoặc hệ thống điều khiển tương tự để lái tên lửa đến mục tiêu. Một nhược điểm của phương pháp này là người điều khiển phải giữ tâm của kính ngắm về phía mục tiêu và sau đó điều khiển tên lửa di chuyển vào đường ngắm. Để làm được điều này, người điều khiển phải được đào tạo tốt (dành nhiều giờ trên máy mô phỏng) và phải giữ vị trí ổn định và giữu mục tiêu trong tầm nhìn trong suốt thời gian bay của tên lửa. Vì vậy, người điều khiển rất dễ bị tổn thương trong khi điều khiển tên lửa. Ngoài khả năng tiêu diệt thấp, các vấn đề khác với tên lửa thế hệ đầu tiên bao gồm tốc độ tên lửa chậm, tầm hiệu quả tối thiểu cao, và không thể sử dụng tên lửa để tấn công đột nóc.[5]

Hệ thống tên lửa chống tăng có điều khiển đầu tiên đi vào biên chế và tham chiến là Nord SS.10 của Pháp vào đầu những năm 1950. Nó được đưa vào biên chế trong Quân đội Pháp vào năm 1955. Đây cũng là tên lửa chống tăng đầu tiên được sử dụng bởi Quân đội Mỹ và Lực lượng Phòng vệ Israel. Tên lửa Malkara (tên gọi bắt nguồn từ một từ của người Aborigine tại Úc có nghĩa là "lá chắn") là một trong những tên lửa chống tăng sớm nhất. Nó được Úc và Vương quốc Anh hợp tác phát triển từ năm 1951 đến 1954 và được sử dụng từ năm 1958 cho đến khi dần dần được thay thế bởi tên lửa Vickers Vigilant vào cuối những năm 1960. Malkara được thiết kế đủ nhẹ để có thể triển khai với các lực lượng nhảy dù, nhưng lại đủ mạnh để hạ gục bất kỳ xe tăng nào đang phục vụ lúc bấy giờ. Nó sử dụng đầu đạn nổ mạnh đầu bẹt (HESH) nặng 26 kg (57 lb). Các ATGM thế hệ đầu tiên khác bao gồm Cobra của Tây Đức và 9M14 Malyutka của Liên Xô.

Vào năm 2012, các hệ thống tên lửa thế hệ đầu tiên được mô tả là lỗi thời do tỉ lệ trúng mục tiêu thấp, khả năng xuyên giáp hiện đại hạn chế, và một số vấn đề khác. Tuy nhiên, nhiều quốc gia vẫn duy trì kho dự trữ đáng kể các tên lửa này.[6] Khoảng cách hiệu quả của tên lủa chống tăng thế hệ đầu tiên là khoảng 1500m và có khả năng xuyên qua 500mm giáp thép cán đồng nhất.[6]

Giai đoạn cuối chiến tranh Lạnh: Tên lửa chống tăng thế hệ thứ hai

[sửa | sửa mã nguồn]

Tên lửa SACLOS (Semi-Automatic Command to Line of Sight) thế hệ thứ hai yêu cầu người điều khiển chỉ cần giữ kính ngắm trên mục tiêu cho đến khi tên lửa chạm mục tiêu. Các lệnh điều hướng tự động được truyền đến tên lửa qua dây cáp hoặc sóng radio, hoặc tên lửa có thể sử dụng đánh dấu laser hoặc camera từ mũi tên lửa. Ví dụ về các tên lửa SACLOS thế hệ thứ hai bao gồm 9M133 Kornet của Nga, LAHAT của Israel, phiên bản NLOS của Spike, và tên lửa Hellfire I của Mỹ. Người điều khiển phải giữ vị trí cố định trong suốt thời gian bay của tên lửa. Hệ thống tên lửa chống tăng được sử dụng rộng rãi nhất mọi thời đại, BGM-71 TOW của Mỹ, với hàng trăm nghìn tên lửa được sản xuất, là một hệ thống thế hệ thứ hai.[6]

Các ATGM thế hệ thứ hai dễ sử dụng hơn rất nhiều so với các hệ thống thế hệ đầu tiên, và tỉ lệ chính xác có thể vượt quá 90%. Thông thường, chúng có tầm hiệu quả từ 2.500 đến 5.500 mét và khả năng xuyên giáp lên đến 900mm,[6] với chi phí của mỗi tên lửa dao động khoảng 10.000 USD.[6]

Giai đoạn hậu chiến tranh Lạnh: Thế hệ thứ ba

[sửa | sửa mã nguồn]
Tên lửa chống tăng có điều khiển Spike

Tên lửa chống tăng thế hệ thứ ba với cơ chế "fire-and-forget" (bắn và quên) sử dụng laser, hình ảnh điện quang hồng ngoại (IIR), hoặc radar băng tần W ở mũi tên lửa. Sau khi mục tiêu được xác định, tên lửa không cần hướng dẫn thêm trong suốt quá trình bay; đó là "bắn và quên", và người điều khiển tên lửa có thể rút lui. Tuy nhiên, tên lửa thế hệ ba dễ bị phản kích điện tử hơn so với các tên lửa MCLOS và SACLOS. Ví dụ về loại tên lửa này bao gồm PARS 3 LR của Đức và Spike của Israel.

Hầu hết các tên lửa chống tăng hiện đại sử dụng đầu đạn HEAT với đầu đạn nổ lõm, được thiết kế đặc biệt để xuyên qua giáp xe tăng. Tên lửa với đầu đạn nổ kép có thể đánh bại giáp phản ứng nổ (ERA): đầu đạn nhỏ ban đầu kích nổ ERA trong khi đầu đạn chính theo sau cố gắng xuyên qua giáp chính. Các vũ khí tấn công đột nóc, như Javelin của Mỹ, Bill của Thụy Điển và Nag và MPATGM của Ấn Độ, được thiết kế để tấn công mục tiêu từ nóc xe, nơi giáp của chúng thường yếu hơn nhiều.[7][8] MPATGM kết hợp tìm kiếm chế độ kép RF/IIR với tính năng AI và không cần làm lạnh. [9][10] Các hệ thống thế hệ thứ ba và các thế hệ sau thường đắt đỏ hơn nhiều so với các hệ thống thế hệ thứ hai.[6]

Tên lửa chống tăng thế hệ thứ tư

[sửa | sửa mã nguồn]
Tên lửa SANT phóng từ trực thăng Mi-24

Tên lửa chống tăng có điều khiển thế hệ thứ tư với cơ chế bắn và quên có tầm bắn lớn hơn và dựa vào sự kết hợp các loại đầu dò để hướng dẫn. Ví dụ bao gồm SANT của Ấn Độ, có tầm bắn xa từ 15 đến 20 km (9 đến 12 dặm), sử dụng cấu hình đầu dò kép với hình ảnh nhiệt điện quang (EO/IR) và radar sóng milimet chủ động để dẫn đường, với khả năng khóa mục tiêu trước và sau khi phóng.[11][12]

Tên lửa chống tăng thế hệ thứ năm

[sửa | sửa mã nguồn]

Một số loại tên lửa, đặc biệt là Akeron MP của Pháp[13] và các biến thể mới nhất của Spike (như Spike LR2 và ER2),[14] đã được các nhà sản xuất gọi là "thế hệ thứ 5" và được tiếp thị như vậy. Chúng có vẻ như sở hữu những thuộc tính bổ sung hoặc nâng cấp gồm:


Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ MAJ Michael J. Trujillo; MAJ Frank Adkinson, "Getting Left of Launch: Guided Missiles and the Threat to Our Force", ARMOR (bằng tiếng Anh), quyển January–March 2016
  2. ^ "T-90 tank" (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 1 năm 2008. Truy cập ngày 29 tháng 1 năm 2008. is tested against ATGMs.
  3. ^ B. I. Yevdokimov (ngày 27 tháng 7 năm 1967). "ANTITANK ROCKET MISSLES" (PDF) (bằng tiếng Anh). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 27 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2019.
  4. ^ a b "The Market for Anti-Tank Missiles" (PDF). Forecast International (bằng tiếng Anh). Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 9 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2019.
  5. ^ Iyer, N. R. (1995). "Recent Advances in Antitank Guided Missile Systems" (PDF). Defence Science Journal (bằng tiếng Anh). 45 (3): 187–197. doi:10.14429/dsj.45.4118.
  6. ^ a b c d e f Eric G. Berman; Jonah Leff; N.R. Jenzen-Jones (tháng 4 năm 2012). "Research Note No. 16: Anti-tank Guided Weapons" (PDF). Small Arms Survey. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 15 tháng 1 năm 2023.
  7. ^ Negi, Manjeet (ngày 19 tháng 7 năm 2019). "Indian Army successfully carries out trials of third generation NAG missiles". India Today (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2021.
  8. ^ Gady, Franz-Stefan. "India's DRDO Test Fires Indigenous Man Portable Anti-Tank Guided Missile". thediplomat.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2021.
  9. ^ Linganna, Girish (ngày 13 tháng 8 năm 2024). "Accuracy of India's Man-Portable Anti-Tank Guided Missile will leave you amazed (WATCH)". english.mathrubhumi.com. Truy cập ngày 14 tháng 1 năm 2025.
  10. ^ Velayanikal, Malavika (ngày 15 tháng 2 năm 2021). "Guided missiles homing in with Indian deep tech". Mint (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2021.
  11. ^ "Upgraded SANT missile successfully flight tested". The Times of India (bằng tiếng Anh). ngày 30 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2021.
  12. ^ "India successfully test-fires SANT missile with 'Lock-on After Launch' & 'Lock-on Before Launch' capabilities". www.timesnownews.com (bằng tiếng Anh). ngày 19 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2021.
  13. ^ "AKERON MP". ngày 15 tháng 6 năm 2022.
  14. ^ "SPIKE 5th Gen Precision Guided Tactical Missiles [ATGM]". www.rafael.com.il (bằng tiếng Anh).
  15. ^ "Rafael's 'Smarter' Spike is Designed to Defeat Tanks with Active Protection - Defense Update". defense-update.com. ngày 29 tháng 5 năm 2017. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 5 năm 2017. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2017.
  16. ^ "Fifth element: MMP goes live | DFNS.net Air". DFNS.net Air (bằng tiếng Anh). ngày 5 tháng 9 năm 2017. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 14 tháng 2 năm 2018.
  17. ^ "Le nouveau missile moyenne portée de MBDA". Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 14 tháng 2 năm 2018.
  18. ^ "MBDA met en avant la modularité du Missile Moyenne Portée". Zone Militaire (bằng tiếng Pháp). Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2018. Truy cập ngày 14 tháng 2 năm 2018.
  19. ^ "Rafael to supply IDF with new 5th gen Spike LR2 guided missiles". armyrecognition.com (bằng tiếng Anh). ngày 24 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 27 tháng 1 năm 2025.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]


Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Tên lửa chống tăng có điều khiển.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tên_lửa_chống_tăng_có_điều_khiển&oldid=74328844”