Tạp chí Cộng sản

Tạp chí Cộng Sản

Bìa kỷ niệm 95 năm Tạp chí Cộng sản xuất bản số đầu tiên
Loại hình	Tạp chí in Tạp chí điện tử
Tình trạng	Đang hoạt động
Chủ sở hữu	Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
Người sáng lập	Hồ Chí Minh
Thành lập	1930 (1930)
Ngôn ngữ	Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Tây Ban Nha, Tiếng Hán, Tiếng Lào
Trụ sở	Số 28 Trần Bình Trọng, Thành phố Hà Nội.
Quốc gia	Việt Nam
ISSN	2734-9063 (bản in) 2734-9071 (bản web)
Website	tapchicongsan.org.vn

Tạp chí Cộng sản là một tạp chí lý luận và chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, trước đây sở hữu tên gọi Tạp chí Đỏ ra đời vào năm 1930 do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và nắm giữ cương vị chủ bút đầu tiên, phiên bản in xuất bản số đầu vào ngày 5 tháng 8 năm 1930. Xuyên suốt quá trình hoạt động, điển hình là từ năm 1930 đến 1945, ấn phẩm tuyên truyền đã thuyên chuyển qua hàng loạt các tên khác nhau như Tạp chí Cộng sản và Tạp chí Bônsơvich. Đến kháng chiến chống thực dân Pháp thì đổi sang Sinh hoạt nội bộ và Tạp chí Cộng sản. Sau khi miền Bắc giành được độc lập, tạp chí Học tập ra đời vào tháng 12 năm 1955, và đến ngày 5 tháng 1 năm 1977 lại tiếp tục chuyển thành Tạp chí Cộng sản theo Quyết định số 01-QĐ/TW của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Ngày 3 tháng 2 năm 2003, phiên bản điện tử của tạp chí chính thức xuất hiện trên internet và đến năm 2019 thì chuyển sang tên miền tapchicongsan.org.vn. Bốn năm sau, ấn phẩm chuyên trang Hồ sơ sự kiện điện tử tiếp tục ra đời, nội dung vẫn giữ nguyên các chuyên mục như trong bản in.

Lịch sử

Theo chỉ thị của Quốc tế Cộng sản và nghị quyết của Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào tháng 2 năm 1930, Ban Chấp hành Trung ương lâm thời cho xuất bản một tạp chí lý luận chung cho toàn Đảng có tên là Tạp chí Đỏ, với số đầu tiên ra mắt vào ngày 5 tháng 8 năm 1930 tại Trung Quốc. Sau Hội nghị Trung ương lần thứ nhất vào tháng 10 năm 1930, Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định ngừng phát hành Tạp chí Đỏ và thay thế bằng Tạp chí Cộng sản, cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản Đông Dương. Tạp chí Cộng sản số 1 xuất bản ngày 1 tháng 2 năm 1931. Đến tháng 4 năm 1931, cơ quan Trung ương Đảng bị khủng bố, Tổng bí thư Trần Phú bị bắt, Tạp chí Cộng sản buộc phải đình bản. Đến tháng 4 năm 1934, với sự hỗ trợ của Quốc tế Cộng sản, Ban Chỉ huy Hải ngoại Đảng Cộng sản Đông Dương được thành lập. Ban Chỉ huy cho ra đời Tạp chí Bônsơvích nhằm thay thế Tạp chí Cộng sản bị đình bản, duy trì hoạt động trong hơn hai năm. Cho đến nay, Tạp chí Bônsơvích ra được bao nhiêu số, số cuối cùng, ngày, tháng nào chưa xác định được. Sau hơn 5 năm bị ngắt quãng, cuối tháng 9 năm 1941, Trung ương Đảng cho xuất bản Tạp chí Cộng sản, phát hành số đầu ngày 28 tháng 2 năm 1943 tại Nhà in Trần Phú. Ngày 24 tháng 9 năm 1943, Tạp chí Cộng sản ra số 2, số 3 chưa kịp xuất bản thì diễn ra Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, việc xuất bản tạp chí phải đình lại. Trong những năm 1945–1946, do công cuộc củng cố chính quyền, chuẩn bị kháng chiến quá khẩn trương, Đảng Cộng sản Đông Dương không có điều kiện xuất bản tạp chí lý luận.

"Lời nói đầu" trong Tạp chí Đỏ số 1

Tháng 6 năm 1947, Ban Thường vụ Trung ương Đảng quyết định xuất bản tạp chí Sinh hoạt của đoàn thể. Khi xuất bản số 1 (tháng 8 năm 1947) thì lại đổi tên thành Sinh hoạt nội bộ. Đến năm 1950, tại Hội nghị toàn quốc lần thứ 3 của Đảng, nhận định rằng "trình độ lý luận và ý thức chính trị của cán bộ đảng viên chưa tiến kịp những nhiệm vụ mỗi ngày một nặng". Trên cơ sở đó, Trung ương Đảng quyết định xuất bản Tạp chí Cộng sản thay cho Sinh hoạt nội bộ nhằm nâng cao trình độ lý luận và công tác của cán bộ, đảng viên. Tạp chí Cộng sản ra được hai số thì đình bản do công tác chuẩn bị cho chiến dịch Biên giới và Đại hội lần thứ II của Đảng tiêu tốn quá nhiều thời gian. Sau thắng lợi trong chiến tranh Đông Dương, Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Khóa II (1955) ra nghị quyết “xuất bản tạp chí Học tập để giúp vào việc nghiên cứu chính sách và giáo dục tư tưởng, bước đầu xây dựng công tác lý luận của Đảng”. Tại miền Nam, vì điều kiện giao thông liên lạc giữa hai miền vô cùng khó khăn, tạp chí Học tập từ Hà Nội không thể gửi vào để phân phát ở Nam Bộ. Tháng 4 năm 1962, Trung ương Cục miền Nam cho xuất bản tạp chí Tiền phong. Đến tháng 3 năm 1976, tạp chí Tiền phong đình bản và được chuyển giao cho “Tạp chí Học tập – thường trú tại miền Nam”. Ngày 5 tháng 1 năm 1977, Bộ Chính trị khóa IV ra nghị quyết đổi tên tạp chí Học tập thành Tạp chí Cộng sản nhằm phù hợp với việc đổi tên Đảng thành Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ngày 2 tháng 9 năm 2001, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản đã phát hành thử nghiệm Tạp chí Cộng sản điện tử trên mạng internet. Sau năm tháng vận hành thử nghiệm, đến ngày 3 tháng 2 năm 2002, Tạp chí Cộng sản điện tử chính thức được phát hành bằng tiếng Việt trên internet. Song song với phiên bản tiếng Việt, tạp chí tiếp tục mở rộng phạm vi tiếp cận khi lần lượt ra mắt các phiên bản tiếng Anh (2003), tiếng Lào (2012), tiếng Trung (2013) và tiếng Tây Ban Nha (2022). Từ ngày 7 tháng 11 năm 2012, Tạp chí Cộng sản bắt đầu cung cấp tin, bài cho Solidnet – trang thông tin điện tử của các đảng cộng sản và công nhân quốc tế.

Các xuất bản phẩm khác

Năm 2006, Ban Biên tập Tạp chí Cộng sản nhận định nội dung và chất lượng nghiệp vụ của tạp chí còn nhiều hạn chế, một số bài viết mang nặng tính giáo điều, ảnh hưởng đến hiệu quả tuyên truyền. Tạp chí chủ yếu phục vụ đối tượng cán bộ lãnh đạo trong hệ thống Đảng và chính quyền, trong khi đội ngũ cán bộ đảng viên ở nông thôn, miền núi – lực lượng quan trọng trong thực hiện đường lối, chính sách của Đảng – lại thiếu thông tin đơn giản hóa về lý luận. Đến tháng 8 năm 2006, Ban Biên tập đề án xuất bản một số chuyên đề nhằm đáp ứng nhu cầu của độc giả, đồng thời nâng cao chất lượng của tạp chí. Các xuất bản phẩm của tạp chí gồm: Tạp chí Cộng sản truyền thống, Tạp chí Cộng sản điện tử, Tạp chí Cộng sản – Chuyên đề, Tạp chí Cộng sản tiếng Anh (Communist Review), chuyên san Hồ sơ sự kiện, chuyên trang điện tử Hồ sơ sự kiện, ấn phẩm Xây dựng Đảng. Ấn phẩm Đoàn kết và phát triển và Tạp chí Cộng sản – Chuyên đề cơ sở bị cắt bỏ vì không còn phù hợp với tôn chỉ của tạp chí và tránh dàn trải nguồn lực.

Nội dung và hình thức

Vào thời kỳ đầu, Tạp chí Đỏ được sản xuất trong điều kiện thô sơ, khổ 13 x 19 cm, chữ đánh máy và in ronéo. Đến ngày 1 tháng 2 năm 1931, Tạp chí Cộng sản số 1 ra đời, in bằng chữ viết trên giấy sáp. Trong bối cảnh hoạt động bí mật và thiếu thốn, việc trình bày khi ấy chủ yếu nhằm bảo đảm chữ in rõ ràng và dễ đọc. Trong thời kỳ kháng chiến, tạp chí chuyển sang in typo – công nghệ in tiên tiến thời bấy giờ. Đến tháng 1 năm 1991, Tạp chí Cộng sản đổi mới đáng kể về mặt hình thức, từ khổ in mở rộng, sắp chữ bằng máy vi tính đến bìa in offset bốn màu, có minh họa tranh ảnh theo từng chủ đề. Hiện nay, tạp chí có khổ 65 x 25 cm gồm 106 trang, trình bày mạch lạc với biểu tượng riêng cho từng chuyên mục; bố cục trang chia hai cột cách nhau 0,6 cm. Đối với phiên bản điện tử, tạp chí được xây dựng dựa trên nền tảng Liferay portal.

Các bài viết trên Tạp chí Cộng sản thuộc loại văn bản nghị luận chính trị, với các thể loại chủ yếu là xã luận, bình luận và chuyên luận, trong đó chuyên luận giữ vai trò chủ đạo. Xã luận có nhiệm vụ định hướng tư tưởng và chính trị, khẳng định và truyền bá những vấn đề lý luận – chính trị trọng yếu, đồng thời quán triệt các quyết sách lớn của Trung ương. Trong quá khứ, thể loại này được sử dụng nhiều, về sau chỉ xuất hiện trong các sự kiện chính trị trọng đại hoặc vấn đề lý luận lớn. Thể loại bình luận đặt trọng tâm vào luận – phân tích, lý giải sâu sắc vấn đề – trong khi phần bình chỉ mang tính đề dẫn, với tỷ lệ khoảng 30% bình và 70% luận. Bài chuyên luận trên tạp chí là chuyên luận lý luận chính trị, gắn liền với đường lối của Đảng và chương trình nghị sự của Ban Chấp hành Trung ương. Nội dung nhằm "khẳng định, phát triển các vấn đề lý luận chính trị" và "đấu tranh tư tưởng, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch".

Các chuyên mục quan trọng của tạp chí bản in: Quán triệt và thực hiện Nghị quyết Đại hội của Đảng; Nghiên cứu – Trao đổi; Thế giới: Vấn đề – Sự kiện; Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Bản điện tử gồm: Tiêu điểm, Chính trị – Xây dựng Đảng, Kinh tế, Văn hóa – Xã hội, Thế giới: Vấn đề – Sự kiện, Nghiên cứu – Trao đổi, Mega story, Đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch. Tùy từng thời điểm trong năm, có thể gắn liền với những sự kiện chính trị – xã hội trọng đại hoặc theo kế hoạch hoạt động của cơ quan chủ quản, tạp chí còn lập thêm các chuyên mục không thường xuyên, phục vụ tuyên truyền trong một thời gian ngắn.

Ngôn ngữ báo chí trên tạp chí chủ yếu là ngôn ngữ chính luận. Về tít bài, các tập hợp từ “...thực trạng và giải pháp” hoặc “Một số vấn đề về…", “Mấy suy nghĩ…” được sử dụng với tần suất cao nhất. Trong một tiêu đề, nếu vế trước là một việc hay một vấn đề nào đó, thì vế sau sẽ là “thực trạng và giải pháp”. Ngược lại, nếu đằng sau là một vấn đề, một sự việc, thì trước đó thường mở đầu bằng "Một số vấn đề...". Về mặt từ ngữ, tạp chí thường sử dụng lớp từ có tính thuật ngữ của các ngành khoa học, trong đó từ ngữ chính trị, cùng với lối viết trang trọng đóng vai trò quan trọng nhất. Về loại hình ngôn ngữ báo chí, ngôn ngữ sự kiện và ngôn ngữ định lượng được sử dụng nhiều và thường xuyên nhất. Về mặt cú pháp, các bài chính luận của tạp chí thường có xu hướng đi tìm cách đặt câu, tên gọi mới cho từ ngữ gắn với các vấn đề thời sự.

Cơ cấu tổ chức

Ban Biên tập

Từ năm 1930 đến 1945, trong thời kỳ Đảng hoạt động bí mật, toàn bộ công việc xuất bản tạp chí – từ biên tập, in ấn đến phát hành – được tổ chức hết sức đơn giản, phù hợp với điều kiện khó khăn và nguy hiểm. Khi đó chưa có Ban Biên tập chuyên trách, chưa có Tổng Biên tập. Hầu hết các Tổng bí thư của Đảng phải kiêm nhiệm việc biên tập. Ngày 2 tháng 7 năm 1960, Trung ương quyết định thành lập Ban Biên tập chuyên trách cho tạp chí. Ban Biên tập Tạp chí Cộng sản là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Bộ Biên tập, trực thuộc sự chỉ đạo của Bộ Chính trị và Ban Bí thư, hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ do Trung ương quy định. Thành phần Ban gồm Tổng Biên tập, các Phó Tổng Biên tập và Ủy viên. Ban Biên tập chịu trách nhiệm trước Bộ Chính trị, Ban Bí thư về mọi hoạt động của Bộ Biên tập; lãnh đạo toàn bộ hoạt động của tạp chí. Ban làm việc theo chế độ thủ trưởng và nguyên tắc tập trung dân chủ. Tổng Biên tập là người chịu trách nhiệm cao nhất; các Phó Tổng Biên tập và Ủy viên chịu trách nhiệm về những nhiệm vụ do Tổng biên tập giao.

Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản

Giai đoạn	Tổng Biên tập	Ct.
Thế kỷ 20
1930	Hồ Chí Minh
1931	Trần Phú
1934 – 1936	Hà Huy Tập
1941 – 1957	Trường Chinh
1957 – 1961	Trần Quang Huy
1961	Trần Quỳnh
1962 – 1965	Vũ Tuân
1965 – 1982	Đào Duy Tùng
1982 – 1986	Hồng Chương
1986 – 1991	Hà Xuân Trường
1991 – 1996	Nguyễn Phú Trọng
1996 – 2001	Hà Đăng
Thế kỷ 21
2001 – 2002	Vũ Văn Hiền
2003 – 2006	Lê Hữu Nghĩa
2006 – 2011	Tạ Ngọc Tấn
2011 – 2016	Vũ Văn Phúc
2017 – 2023	Đoàn Minh Huấn
2024 – 2025	Lê Hải Bình
2025 – nay	Hoàng Trung Dũng

Các đơn vị trực thuộc

• Ban Nghiên cứu Lý luận chính trị
• Ban Xây dựng Đảng
• Ban Kinh tế
• Ban Văn hóa – Xã hội
• Ban Quốc tế
• Ban Tạp chí Cộng sản điện tử
• Trung tâm Chuyên đề và Truyền Thông – Phát hành
• Ban Thư ký
• Cơ quan Thường trực tại miền Nam (Thành phố Hồ Chí Minh)
• Cơ quan Thường trực tại miền Trung – Tây Nguyên (thành phố Đà Nẵng)
• Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên In Tạp chí Cộng sản

Giải thưởng và danh hiệu

Quốc gia	Năm	Giải thưởng	Ct.
Việt Nam	1962	Huân chương Lao động hạng Nhì
	1965	Huân chương Lao động hạng Nhất
	1967	Huân chương Lao động hạng Ba
	1985	Huân chương Hồ Chí Minh
	2003	Huân chương Sao Vàng
Lào	2007	Huân chương Itxala
Việt Nam	2010	Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới
	2015	Huân chương Hồ Chí Minh

Tham khảo

Nguồn

• Nguyễn Phú Trọng (1995). "Tạp chí lý luận – chính trị của Đảng: Quá trình phát triển và trưởng thành". Tạp chí Cộng sản. Số 486. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. tr. 7–12.
• Nguyễn Thành (2006). Đồng chí Trường Chinh với báo chí. Nhà xuất bản Thanh niên.
• Vũ Thùy Linh (2017). Tuyên truyên về công tác xây dựng Đảng bộ địa phương trên Tạp chí Cộng sản hiện nay (Luận văn thạc sĩ). Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
• Đỗ Hoàng Linh; Nguyễn Thu Hằng; Đỗ Xuân Tuất (2015). Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam. Nhà xuất bản Khoa học xã hội.
• Đào Duy Quát; Đỗ Quang Hưng; Vũ Duy Thông (2010). Tổng quan lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam (1925–2010). Nhà xuất bản Chính trị quốc gia.
• Đỗ Thị Kim Oanh (2022). Quản lý thông tin về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên Tạp chí Cộng sản điện tử (Luận văn thạc sĩ). Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
• Vũ Trung Duy (2016). Nâng cao chất lượng chuyên mục "Kinh nghiệm từ cơ sở" trên Tạp chí Cộng sản – Chuyên đề cơ sở hiện nay (Luận văn thạc sĩ). Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
• Hồ sơ sự kiện (2025). "Luôn xứng đáng là ngọn cờ đầu tiên trên mặt trận tư tưởng – lý luận của Đảng". Hồ sơ sự kiện. Số 547+548. tr. 3.
• Dương Huy Đức (2025). "Dấu ấn 13 năm tạp chí Tiền phong". Hồ sơ sự kiện. Số 547+548. tr. 26.
• Trần Ngọc Dung (2005). Việc sử dụng ngôn ngữ trong một số tờ báo và tạp chí chính trị (báo Nhân Dân, Tạp chí Xây dựng Đảng, Tạp chí Cộng sản) từ năm 2000–2003. Những giải pháp nhằm góp phần chuẩn hóa ngôn ngữ trong quá trình đào tạo phóng viên báo chí ở nước ta hiện nay (Tổng quan đề tài khoa học cấp Bộ 2000–2003). Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
• Trần Thị Thu Thủy (2008). Báo chí với vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở (Luận văn thạc sĩ). Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.
• Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng (2020). Tăng cường công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.
• Thanh Hải (2025). "Hành trình từ ấn phẩm in đến giao diện điện tử hiện đại". Hồ sơ sự kiện. Số 547+548. tr. 34.
• Ngô Khánh Hòa (2006). Báo chí Việt Nam giai đoạn mở đầu của thời kỳ Đổi Mới: Từ 1986 đến 1990 (Luận văn thạc sĩ). Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
• Nguyễn Quỳnh Lan (2015). Tổ chức khoa học tài liệu lưu trữ của Tạp chí Cộng sản (Luận văn thạc sĩ). Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.
• Nguyễn Phú Trọng (2020). "Tạp chí Cộng sản phấn đấu mãi mãi xứng đáng là ngọn cờ tư tưởng chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam". Tạp chí Cộng sản. Số 947. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. tr. 4–11.
• Bộ Chính trị (2025). "Quyết định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Tạp chí Cộng sản". Tạp chí Cộng sản. Số 1053+1054. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. tr. 210–213.
• Nguyễn Trọng Thụ (1995). "Người sáng lập Tạp chí Đỏ". Tạp chí Cộng sản. Số 473. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. tr. 54–56.
• Quốc hội Việt Nam (2007). Văn kiện Quốc hội toàn tập. Quyển Tập III: 1964–1971. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia.

Liên kết ngoài

• Website chính thức
• Chuyên trang Hồ sơ Sự kiện Điện tử
• Những chặng đường phát triển của tạp chí