Zingiber pyroglossum
| Zingiber pyroglossum | |
|---|---|
| Tình trạng bảo tồn | |
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| (không phân hạng) | Monocots |
| (không phân hạng) | Commelinids |
| Bộ (ordo) | Zingiberales |
| Họ (familia) | Zingiberaceae |
| Phân họ (subfamilia) | Zingiberoideae |
| Tông (tribus) | Zingibereae |
| Chi (genus) | Zingiber |
| Loài (species) | Z. pyroglossum |
| Danh pháp hai phần | |
| Zingiber pyroglossum Triboun & K.Larsen, 2014[2] | |
Zingiber pyroglossum là một loài thực vật có hoa trong họ Gừng. Loài này được Pramote Triboun và Kai Larsen miêu tả khoa học đầu tiên năm 2014.[2] Tên gọi thông thường trong tiếng Thái là khing ka taai yai (ขิงกระตายใหญ) (tại Sakon Nakhon); khing maeng daa (ขิงแมงดา) (tại Nong Khai).[2]
Mẫu định danh[sửa | sửa mã nguồn]
Mẫu định danh: Triboun P. 3437 thu thập ngày 12 tháng 8 năm 2003 ở tọa độ 16°52′0″B 100°51′0″Đ / 16,86667°B 100,85°Đ (tọa độ này thuộc tỉnh Phitsanulok[3]), rừng thông tại Vườn quốc gia Thung Salaeng Luang, tỉnh Phetchabun,[2] đông bắc Thái Lan. Holotype lưu giữ tại Văn phòng Bảo vệ các loại Thực vật ở Băng Cốc, Thái Lan (BK); các isotype lưu giữ tại Đại học Aarhus, Đan Mạch (AAU) và Cục Vườn quốc gia, Bảo tồn Động vật hoang dã và Thực vật ở Chatuchak, Băng Cốc, Thái Lan (BKF).[2][3]
Phân bố[sửa | sửa mã nguồn]
Loài này có tại các tỉnh Bueng Kan, Chaiyaphum, Kalasin, Khon Kaen, Mukdahan, Nakhon Nayok, Phetchabun, Phitsanulok, Sisaket, Ubon Ratchathani ở Thái Lan, tỉnh Gia Lai ở Việt Nam và tỉnh Borikhamxay ở Lào.[1][2][4] Môi trường sống là các khu vực trống với các loài tre (Vietnamosasa sp.) chiếm ưu thế; trong rừng khộp (Dipterocarpaceae) lá sớm rụng và rừng thông, ở cao độ 100-1.000 m.[1][2]
Mô tả[sửa | sửa mã nguồn]
Các chồi lá cao 1–2 m, thon búp măng về phần xa, với 5-7 bẹ, các bẹ phía dưới không phiến lá, lá 18-25, bẹ lá màu xanh lục, các bẹ dưới màu đỏ, nhẵn nhụi và có phấn xám. Phiến lá thuôn dài tới hình mác, 15,5 × 4,5-4,6 cm, đỉnh nhọn thon tới hình đuôi, đáy hình nêm, có gân phức tạp, màu xanh lục, nhẵn nhụi và có phấn xám ở cả hai mặt. Cuống lá dài 3–5 mm, màu xanh lục nhạt, nhẵn nhụi. Lưỡi bẹ nguyên; 2-5 × 5–10 mm, tù, nhẵn nhụi, màu đỏ ánh nâu hay xanh lục ánh vàng với chóp đỏ. Cụm hoa 1-2, mọc từ rễ. Cuống cụm hoa thanh mảnh, thẳng đứng, dài 22-35(-47) cm, với 10-17 lá bắc bao, màu xanh lục, nhẵn nhụi và có phấn xám. Cành hoa bông thóc thuôn dài, 4-12 × 2-3,5 cm, các lá bắc dưới chồng lên các lá bắc trên tới nửa chiều dài của chúng, đỉnh tù, màu vàng kem. Hoa nở 1-2 cùng một lúc. Lá bắc vô sinh ~3,8 × 1,4 cm. Lá bắc sinh sản hình trứng ngược, ~3,3 × 2,5 cm, đỉnh tù, mép của nửa trên lõm, nhẵn nhụi, có lông tơ ở gần đỉnh, màu vàng kem với các vệt màu ánh hồng. Lá bắc con hình elip tới thuôn dài, ~3,2 × 2,2 cm, đỉnh nhọn, bên ngoài nhẵn nhụi hoặc có lông tơ, màu vàng kem, chóp đỏ. Đài hoa dài ~1,4 cm, ống 0,5-0,6 cm; các thùy dài 7–9 mm, màu kem ánh trắng, trong mờ. Ống tràng dài ~3,3 cm, màu kem, nhẵn nhụi; các thùy màu vàng; thùy tràng lưng 2,3–2,7 × 1-1,1 cm; các thùy tràng bên 2,2-2,6 × 0,6 cm. Cánh môi màu vàng với các sọc đỏ; thùy giữa hình nón ngược, 1,2-1,6 × 1,4–2 cm, đỉnh gần như cắt cụt, mép hơi có khía răng cưa; các thùy bên 5-6 × 5–7 mm. Bao phấn 1,2 × 0,4 cm, màu vàng kem; chỉ nhị dài 3–5 mm; phần phụ dài 1,2-1,5 cm, màu vàng kem, dài bằng hoặc ngắn hơn đầu nhụy. Bầu nhụy 4-6 × 3 mm, rậm lông. Nhụy lép dài ~6 mm. Noãn 15-19 mỗi ngăn. Quả không rõ. Ra hoa cuối tháng 7-tháng 9.[2]
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
Tư liệu liên quan tới Zingiber pyroglossum tại Wikimedia Commons
Dữ liệu liên quan tới Zingiber pyroglossum tại Wikispecies- Vườn thực vật hoàng gia Kew; Đại học Harvard; Australian Plant Name Index (biên tập). “Zingiber pyroglossum”. International Plant Names Index.
- ^ a b c Tran H. D., Sangvirotjanapat S. & Souvannakhoummane K. (2019). “Zingiber pyroglossum”. The IUCN Red List of Threatened Species. 2019: e.T131724658A131724664. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T131724658A131724664.en. Truy cập ngày 14 tháng 5 năm 2021.
- ^ a b c d e f g h Pramote Triboun, Kai Larsen & Pranom Chantaranothai, 2014. A key to the genus Zingiber (Zingiberaceae) in Thailand with descriptions of 10 new taxa. Thai Journal of Botany 6(1): 53-77, xem trang 62-64.
- ^ a b Zingiber pyroglossum trong Zingiberaceae Resource Centre. Tra cứu ngày 14-5-2021.
- ^ Zingiber pyroglossum trong Plants of the World Online. Tra cứu ngày 14-5-2021.
 |
Bài viết liên quan đến tông thực vật Zingibereae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. |