Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vương tộc Tudor”
n →Liên kết ngoài: clean up, replaced: {{Sister project links → {{Liên kết tới các dự án khác using AWB |
n →Liên kết ngoài: Thêm thể loại VIP using AWB |
||
| Dòng 101: | Dòng 101: | ||
[[Thể loại:Vua Anh]] |
[[Thể loại:Vua Anh]] |
||
[[Thể loại:Lịch sử Vương quốc Anh]] |
[[Thể loại:Lịch sử Vương quốc Anh]] |
||
[[Thể loại:Cây gia đình]] |
|||
Phiên bản lúc 09:46, ngày 9 tháng 5 năm 2014
.svg) Hoa Hồng Tudor | |
| Quốc gia | Vương quốc Anh, Lãnh thổ Wales, Vương quốc Ireland |
|---|---|
| Danh hiệu | Vua Anh, Vua Ireland, tự nhận Vua Pháp |
| Người sáng lập | Henry VII của Anh |
| Người cuối cùng | Elizabeth I của Anh |
| Sáng lập | 1485 |
| Giải thể | 1603 |
| Dân tộc | Wales, Anh |
Triều đại Tudor hoặc Nhà Tudor là một hoàng tộc châu Âu có nguồn gốc từ xứ Wales.[1] Từ năm 1485 đến 1603, Nhà Tudor cai trị Vương quốc Anh và các lãnh thổ, trong đó có Lãnh địa Ireland, về sau là Vương quốc Ireland. Quân vương khởi nghiệp của Triều đại Tudor là Henry VII, một hậu duệ (về phía mẹ) của hoàng tộc Anh, Nhà Lancaster. Sau Chiến tranh Hoa Hồng, Nhà Lancaster không còn người kế vị, quyền lực chuyển sang Nhà Tudor.
Henry xác lập uy tín của ông không chỉ là một ứng viên cho những người ủng hộ truyền thống Lancaster, mà còn cho những người bất đồng thuộc phe đối nghịch, Nhà York. Qua chiến trận, ông chiếm được ngai vàng, trở thành Vua Henry VII. Chiến thắng càng vững chắc hơn sau khi ông kết hôn với Elizabeth xứ York, cuộc hôn nhân được xem như là biểu tượng của sự thống nhất giữa các phe phái tranh chấp nay sống chung dưới triều đại mới. Nhà Tudor mở rộng lãnh thổ bằng cách sáp nhập xứ Wales và củng cố quyền cai trị trên Vương quốc Ireland. Họ cũng công bố danh hiệu truyền thống Vua nước Pháp dù không ai trong số họ thực thi quyền này, và dù Henry VIII từng gây chiến với Pháp để cố đòi lại danh hiệu ấy. Con gái ông, Mary I đánh mất danh hiệu này vĩnh viễn sau khi để mất Calais về tay người Pháp trong năm 1558.
Tổng cộng, triều Tudor kéo dài hơn một thế kỷ với năm quân vương (nếu không kể Jane Grey thoái vị sau chín ngày). Henry VIII nối ngôi Henry VII, là người kế vị nam giới duy nhất còn sống đến tuổi trưởng thành. Năm 1603, Nhà Stuart nắm quyền khi quân vương sau cùng của Nhà Tudor, Elizabeth I, băng hà mà không có con. Chính những người thuộc Nhà Tudor lại không thích tên Tudor (bởi vì người Tudor đầu tiên có xuất thân thấp hèn), do đó tên Tudor không được sử dụng nhiều mãi cho đến cuối thế kỷ 18.[2]
Xuất thân
Henry VII của Nhà Tudor, về họ mẹ, là hậu duệ của John Beaufort, một trong những con ngoại hôn của Hoàng tử John xứ Gaunt, Công tước Lancaster (con của Edward III của Anh) với người tình lâu năm của ông, Katherine Swynford. Chính thức thì hậu duệ con ngoại hôn của hoàng tộc Anh không có quyền kế vị, nhưng tình hình trở nên phức tạp khi Gaunt và Swynford sau cùng cũng kết hôn với nhau vào năm 1396, lúc ấy John Beaufort đã 25 tuổi. Bởi một chỉ dụ của Giáo hoàng, giáo hội công bố Beaufort là con chính thức nhưng vẫn không được quyền kế vị.
Tuy nhiên, nhà Beaufort là đồng minh thân cận với các hậu duệ chính thức của Gaunt trong cuộc hôn nhân đầu tiên, Hoàng tộc Lancaster. Cháu gái John Beaufort, Lady Margaret Beaufort, người có quyền kế vị, kết hôn với Edmund Tudor, Bá tước Richmond. Tudor là con trai quan cận thần Owen Tudor với Katherine Valois, Hoàng hậu của Vua Henry V thuộc nhà Lancaster (sau khi nhà vua băng hà). Edumund Tudor là con ngoại hôn, dù vậy nhờ thiện ý của Vua Henry VI mà họ được hưởng tài sản.
Các Quân vương Triều đại Tudor
Có sáu quân vương thuộc Nhà Tudor:
| Chân dung | Tên | Ngày sinh | Đăng quang | Hôn nhân | Ngày mất | Xuất thân |
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Henry VII | 28 tháng 1, 1457 Lâu đài Pembroke |
22 tháng 8, 1485 (đăng quang tại Điện Westminster ngày 30 tháng 10, 1485) |
Elizabeth xứ York | 21 tháng 4, 1509 Cung Richmond 52 tuổi |
Hậu duệ của Edward III của Anh qua họ mẹ Lady Margaret Beaufort. |
 |
Henry VIII | 28 tháng 6, 1491 Cung Greenwich |
21 tháng 4, 1509 (đăng quang tại Điện Westminster ngày 24 tháng 6, 1509) |
(1) Catherine xứ Aragon (2) Anne Boleyn (3) Jane Seymour (4) Anne of Cleves (5) Catherine Howard (6) Catherine Parr |
28 tháng 1, 1547 Cung Whitehall 55 tuổi |
Con trai của Henry VII với Elizabeth xứ York |
 |
Edward VI | 12 tháng 10, 1537 Cung Hampton Court |
28 tháng 1, 1547 (đăng quang tại Điện Westminster ngày 20 tháng 2, 1547) |
— | 6 tháng 7, 1553 Cung Greenwich 15 tuổi |
Con trai của Henry VIII với Jane Seymour |
 |
Jane | 1537 Bradgate Park |
10 tháng 7, 1553 (không có lễ đăng quang) |
Lord Guildford Dudley | 12 tháng 2, 1554 hành hình tại Tháp Luân Đôn 16–17 tuổi |
Cháu cố của Henry VII; cháu của em gái của Henry VIII, Mary Brandon (nhũ danh Tudor), Nữ Công tước Suffolk; cháu họ của Edward VI |
 |
Mary I | 18 tháng 2, 1516 Cung Placentia |
19 tháng 7, 1553 (đăng quang tại Điện Westminster ngày 1 tháng 10, 1553) |
Philip II của Tây Ban Nha | 17 tháng 11, 1558 Cung St James 42 tuổi |
Con gái của Henry VIII với Catherine xứ Aragon; biệt danh "Mary khát máu" vì hỏa thiêu những người Kháng Cách trong lúc trị vì. |
 |
Elizabeth I | 7 tháng 9, 1533 Cung Greenwich |
17 tháng 11, 1558 (đăng quang tại Điện Westminster ngày 15 tháng 1, 1559) |
— | 24 tháng 3, 1603 Cung Richmond 69 tuổi |
Con gái của Henry VIII với Anne Boleyn; còn gọi là "Nữ hoàng Đồng trinh" hay "Gloriana". |
Chú thích
- ^ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/608456/House-of-Tudor House of Tudor. (2010). In Encyclopædia Britannica. Retrieved 6 March 2010, from Encyclopædia Britannica Online
- ^ C.S.L. Davis, "Tudor: What's in a Name?" History (Jan. 2012) Volume 97, Issue 325, pp 24–42, online
Tham khảo
- Guy, John (ed). The Tudor Monarchy. St Martin’s Press, 1997.
- Jones, Michael K. and Malcolm G. Underwood, "Beaufort, Margaret , countess of Richmond and Derby (1443–1509)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004. Accessed 27 August 2007.
- Thomas, R. S. "Tudor, Edmund, first earl of Richmond (c.1430–1456)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004. Accessed 27 August 2007.
- Turton, Godfrey. The Dragon’s Breed: The Story of the Tudors from Earliest Times to 1603. Peter Davies, 1970.
- The Wars of the Roses : peace and conflict in fifteenth-century England
- This realm of England, 1399 to 1688
Đọc thêm
- Black, J. B. The Reign of Elizabeth: 1558-1603 (2nd ed. 1958) survey by leading scholar online edition
- Bridgen, Susan (2001). New Worlds, Lost Worlds: The Rule of the Tudors, 1485–1603.
- Cunningham, Sean. Henry VII (2007)
- Garvin, Katharine (ed). The Great Tudors. E.P. Dutton and Co. Inc., 1935. ISBN 0-8414-4503-6
- Edwards, Philip. The Making of the Modern English State: 1460–1660 (2004)
- Guy, John. The Tudors: A Very Short Introduction (2010)
- Guy, John. Tudor England (1990)
- Kinney, Arthur F. and David W. Swain. Tudor England: An Encyclopedia. Garland, 2001. ISBN 0-8153-0793-4.
- Loades, David. Intrigue and Treason: The Tudor Court 1547–1558. Pearson Education Limited, 2004. ISBN 0-631-17163-0.
- Loades, David M. The Reign of Mary Tudor: Politics, Government & Religion in England, 1553–58 (1991)
- MacCaffrey Wallace T. Elizabeth I (1993)
- Mackie, J. D. The Earlier Tudors, 1485–1558 (1952)
- Neale, J. E. Queen Elizabeth I: A Biography (1934)
- Scarisbrick, J. J. Henry VIII (1968)
- Tittler, Robert and Norman Jones. A Companion to Tudor Britain. Blackwell Publishing, 2004. ISBN 0-631-23618-X.
- Wagner, John A. Historical Dictionary of the Elizabethan World: Britain, Ireland, Europe, and America (1999) online edition
Liên kết ngoài
|
Từ điển từ Wiktionary |
|
Tập tin phương tiện từ Commons |
|
Tin tức từ Wikinews |
|
Danh ngôn từ Wikiquote |
|
Văn kiện từ Wikisource |
|
Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks |
|
Tài nguyên học tập từ Wikiversity |
- Tudor Dynasty World History Database
- History lectures, essays and lectures by John Guy
- Tudor treasures from The National Archives
- Tudor Place
- Tudor History
- The Tudors on the official website of the British monarchy
- Tudor and Stuart family tree PDF ( 13.4 KiB) on the official website of the British monarchy
- Tudor History
- "The Tudor delusion": an article in The Times Literary Supplement by Clifford S. L. Davies, arguing that we are wrong even to talk about "the Tudors", 11 June 2008.
- The Family Tree of the Tudors and the Stuarts in Pictures