Đế Ai

đế Ai (hoặc đế Lai)
vua Thần Nông thị
Tại vị	?
Tiền nhiệm	đế Nghi
Kế nhiệm	đế Khắc
Thông tin chung
Sinh	?
Mất	?
Hậu duệ	Âu Cơ (tổ mẫu của người Bách Việt) đế Khắc
Thân phụ	đế Ly
Thân mẫu	?

Đế Ai (chữ Hán: 帝哀) hoặc đế Lai được xem là vị vua thứ 7 của Thần Nông thị trong lịch sử Trung Quốc, đó là theo Tư Mã Trinh phần bổ sung vào Sử Ký Tư Mã Thiên - Tam hoàng bản kỷ. Còn theo sách Tư trị thông giám - phần ngoại kỷ của Tư Mã Quang đời nhà Tống thì ông lại vị vua thư 6 của triều đại này, dù ông là vua thứ mấy thì ông vẫn là con của đế Nghi còn đối với huyền sử Việt Nam thì ông chính là cha của quốc mẫu Âu Cơ.

Sách Đại Việt sử ký toàn thư do Ngô Sĩ Liên biên soạn - phần ngoại kỷ - dẫn nguồn từ tư trị thông giám, đoạn chép về Hồng Bàng thị còn ghi lại rất chi tiết về vị vua này. Đại khái nội dung như sau: "thuở ấy phương bắc có đế Lai là người hiếu chiến chuyên xua quân xâm lấn các bộ lạc láng giềng, tuy nước Xích Quỷ của Lạc Long Quân là em con chú ruột nhưng ông ta vẫn cất binh tiến đánh. Hai bên gặp nhau ngoài mặt trận coi như chẳng cò bà con thân thích gì lập tức cho quân đánh giáp lá cà ngay tức khắc, quân của đế Lai không hợp với thủy thổ phía nam nên chỉ chiến đấu vài trận đã bị ngã nước đau ốm la liệt không có sức tiếp tục nữa. Lạc Long Quân thấy vậy thúc quân đánh thật mạnh khiến đế lai thua to phải rút chạy về phương bắc, không rõ nguyên nhân gì mà khi đi đánh trận đế Lai lại mang cả con gái là nàng Âu Cơ đi theo. Lạc Long Quân thấy nàng xinh đẹp nết na hiền thục khác hẳn tính cách của cha liền lấy nàng làm vợ, nếu phân tích dòng máu thì Âu Cơ phải gọi Lạc Long Quân bằng chú xưng cháu. Tuy nhiên hồi đó xã hội còn hoang sơ chưa có lễ giáo gì nên việc lấy nhau như vậy cũng đâu có phải chuyện lạ, chẳng bao lâu Âu Cơ sinh được cái bọc trăm trứng nở ra 100 người con trai. Lạc Long Quân truyền ngôi cho con trưởng là Hùng Vương còn 99 người con khác chia ra cai quản những nơi khác, từ đó nước Xích Quỷ rộng lớn bị phân liệt thành 100 bộ lạc lớn nhỏ mà trong sử sách vẫn gọi ho là Bách Việt.

Còn về phần đế Ai sau khi chạy lên phương bắc vẫn tiếp tục cai trị ở xứ ấy nhưng bớt hiếu chiến hơn trước, sau khi ông qua đời con trưởng là đế Khắc thay thế làm thiên tử.

Xem thêm

• đế Ly
• đế Khắc
• Lạc Long Quân
• Âu Cơ

Tham khảo

• Tư trị thông giám - phần ngoại kỷ - kỷ Thần Nông thị
• sách Đại Việt sử ký toàn thư - phần ngoại kỷ - kỷ Hồng Bàng thị
• Sử Ký Tư Mã Thiên - phần Tam Hoàng bản kỷ - do Tư Mã Trinh bổ sung.