Oxit

Gỉ sắt chứa sắt (III) oxit Fe₂O₃

Oxit là hợp chất gồm 2 nguyên tố hóa học trong đó có một nguyên tố là oxy.

Công thức hóa học chung: M_xO_y

Phân loại

Oxit bazơ: là những oxit tác dụng với axit tạo thành muối và nước. Một số Oxit bazơ phản ứng với nước tạo thành bazơ tan gọi là kiềm.

Ví dụ: Na₂O - NaOH, Fe₂O₃ - Fe(OH)₃...

Oxit axit: là những oxit tác dụng với bazo tạo ra muối và nước, phản ứng với nước tạo thành 1 axít.

Ví dụ: Mn₂O₇ - HMnO₄, CO₂ - H₂CO₃, P₂O₅ - H₃PO₄..

Oxit lưỡng tính: là oxit có thể tác dụng với axit hoặc bazơ tạo muối và nước

Ví dụ: Al₂O₃, ZnO

Oxit trung tính: là oxit không phản ứng với nước để tạo bazơ hay axit, không phản ứng với bazơ hay axit để tạo muối.

Ví dụ: Cacbon monoxit - CO, Nitơ monoxit - NO,...

Các phản ứng

Phản ứng với nước

Oxit axit phản ứng với nước tạo thành dung dịch axit (trừ SiO₂).

Ví dụ: ${\ce {SO3 +H2O ->H2SO4}}$

${\ce {P2O5 +3H2O ->2H3PO4}}$

Một số oxit bazơ phản ứng với nước tạo thành bazơ. Chỉ có các Oxit bazơ của kim loại kiềm (Li, Na, K, Rb, Cs, Fr) và kiềm thổ (Ca, Sr, Ba, Ra) ngoại trừ Be và Mg kết hợp với nước sẽ tạo thành bazơ (CaO, Na₂O, Li₂O, BaO, K₂O)

Ví dụ: ${\ce {CaO +H2O ->Ca(OH)2}}$

${\ce {BaO +H2O ->Ba(OH)2}}$

Phản ứng với axit

Oxit bazơ phản ứng với axít để tạo thành muối và nước

Ví dụ: ${\ce {3CaO +2H3PO4 ->Ca3(PO4)2 +3H2O}}$

Phản ứng với bazơ

Oxit axít phản ứng với bazơ để tạo thành muối và nước.

Ví dụ:${\ce {SO3 +2NaOH ->Na2SO4 +H2O}}$

Oxit lưỡng tính có thể phản ứng với bazơ tạo thành muối và nước.

Ví dụ: ${\ce {Al2O3 +2NaOH ->2NaAlO2 +H2O}}$

Phản ứng với oxit

5 oxit bazơ Li₂O, K₂O, BaO, CaO, Na₂O có thể tác dụng với oxit axit tạo thành muối

Ví dụ: ${\ce {CaO +CO2 ->CaCO3}}$

${\ce {BaO +CO2 ->BaCO3}}$

Cách đọc

Tên nguyên tố kim loại + oxit

Ví dụ: CaO - Canxi oxit

Nếu kim loại có nhiều hóa trị: tên kim loại (kèm theo hóa trị) + oxit

Ví dụ: FeO - Sắt(II) oxit

Fe₂O₃ - Sắt(III) oxit

Nếu phi kim có nhiều hóa trị: tiền tố chỉ số nguyên tử phi kim_tên nguyên tố phi kim + tiền tố chỉ số nguyên tử phi kim_oxit

Ví dụ: SO₃ - Lưu huỳnh trioxit.

N₂O₅ - Đinitơ pentaoxit.

Có thể đọc tên oxit theo sự mất nước.

Tham khảo

• Fully Exploiting the Potential of the Periodic Table through Pattern Recognition Schultz, Emeric. J. Chem. Educ. 2005 82 1649.
• Sách giáo khoa Hóa học lớp 9, NXB Giáo dục Việt Nam, trang 4,5