Sao Đại Giác
| Dữ liệu quan sát Kỷ nguyên J2000 Xuân phân J2000 | |
|---|---|
| Chòm sao | Mục Phu |
| Xích kinh | 14h 15 m 39.7s |
| Xích vĩ | +19° 10' 56" |
| Cấp sao biểu kiến (V) | −0.04 |
| Các đặc trưng | |
| Kiểu quang phổ | K1.5IIIFe-0.5 |
| Chỉ mục màu U-B | 1.27 |
| Chỉ mục màu B-V | 1.23 |
| Chỉ mục màu R-I | 0.65 |
| Kiểu biến quang | Variable star |
| note (category: variability): | H and K emission vary. |
| Trắc lượng học thiên thể | |
| Vận tốc xuyên tâm (Rv) | −5 km/s |
| Chuyển động riêng (μ) | RA: −1093.45 mas/năm Dec.: −1999.40 mas/năm |
| Thị sai (π) | 88.98 ± 0.68 mas |
| Khoảng cách | 36.7 ± 0.3 ly (11.24 ± 0.09 pc) |
| Cấp sao tuyệt đối (MV) | −0.29 |
| Chi tiết | |
| Khối lượng | 3.5 [1] M☉ |
| Bán kính | 25.7 ± 0.3 [2] R☉ |
| Độ sáng | 210 ± 10 [3] L☉ |
| Nhiệt độ | 4,300 [4] K |
| Độ kim loại | 20–50% Sun |
| Tốc độ tự quay (v sin i) | <17 km/s |
| Tuổi | > 4.6 × 109 năm |
| Tên gọi khác | |
Arcturus (định danh Alpha Boötis), tên Hán-Việt là sao Đại Giác (大角星/Đại Giác Tinh), là một trong những ngôi sao sáng và gần chúng ta nhất. sao Đại Giác có màu vàng cam, cách chúng ta khoảng 37 năm ánh sáng. Đây là ngôi sao sáng nhất trong chòm Mục Phu (Bootes). Độ sáng biểu kiến của nó là -0.04, xếp thứ 4 trong số các ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm, sau sao Thiên Lang (thuộc chòm Đại Khuyển), sao Lão Nhân (thuộc chòm Thuyền Để), Alpha Centauri (thuộc chòm Bán Nhân Mã). sao Đại Giác là một ngôi sao đang chuyển động riêng với vận tốc khá nhanh. 2000 năm nay, nó đã di chuyển được một khoảng cách bằng 2 lần bán kính biểu kiến của Mặt Trăng.
Tuổi của sao[sửa | sửa mã nguồn]
Sao Đại Giác được ước tính là khoảng 6 đến 8,5 tỷ năm tuổi,[5] nhưng có một số điều không chắc chắn về tình trạng tiến hóa của nó. Dựa trên các đặc điểm màu sắc của sao, nó hiện đang đi lên nhánh sao khổng lồ đỏ và sẽ tiếp tục như vậy cho đến khi nó tích lũy một lõi heli thoái hóa đủ lớn để đốt cháy heli.[6] Nó có khả năng đã cạn kiệt hydro từ lõi của nó và hiện đang trong giai đoạn đốt cháy lớp vỏ hydro đang hoạt động. Tuy nhiên, Charbonnel et al. (1998) đã đặt nó cao hơn một chút so với nhánh nằm ngang và cho rằng nó đã hoàn thành giai đoạn chớp cháy heli.[7]
Khả năng có hệ hành tinh?[sửa | sửa mã nguồn]
Phép đo thiên văn của vệ tinh Hipparcos gợi ý rằng sao Đại Giác là một hệ sao đôi, với ngôi sao đồng hành mờ hơn khoảng 20 lần so với ngôi sao chính và có quỹ đạo đủ gần để con người có thể phát hiện ra nó ở mức rất giới hạn. Các kết quả gần đây vẫn chưa có kết luận, nhưng hỗ trợ việc phát hiện cận biên của Hipparcos về một cặp nhị phân đồng hành.[8]
Năm 1993, phép đo vận tốc hướng tâm cho thấy sao Đại Giác thể hiện dao động vận tốc hướng tâm trong thời gian dài, có thể được hiểu là phải tồn sại một sao lùn nâu hoặc hành tinh khác chuyển động quanh. Vật thể này sẽ có khối lượng gần gấp 12 lần Sao Mộc và nằm ở cùng khoảng cách quỹ đạo với sao Đại Giác cũng như Trái Đất với Mặt Trời, ở mức 1,1 đơn vị thiên văn. Cho đến nay hệ hành tinh của sao Đại Giác vẫn chưa được sác nhận.[9]
Hình ảnh[sửa | sửa mã nguồn]
.png) |
 |
 |
 |
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ http://www.stellar-database.com/Scripts/search_star.exe?Name=Arcturus
- ^ Angular diameters of stars from the Mark III optical interferometer., MOZURKEWICH D.; ARMSTRONG J.T.; HINDSLEY R.B.; QUIRRENBACH A.; HUMMEL C.A.; HUTTER D.J.; JOHNSTON K.J.; HAJIAN A.R.; ELIAS II N.M.; BUSCHER D.F.; SIMON R.S., Astron. J., 126, 2502-2520 (2003)
- ^ Based upon the values for temperature and radius in combination with the Stefan–Boltzmann law.
- ^ Oxygen abundances in halo giants. V. Giants in the fairly metal-rich globular cluster M 71., SNEDEN C.; KRAFT R.P.; LANGER G.E.; PROSSER C.F.; SHETRONE M.D, Astron. J., 107, 1773-1785 (1994)
- ^ Lỗi chú thích: Thẻ
<ref>sai; không có nội dung trong thẻ ref có tênramirez_prieto_2011 - ^ Lỗi chú thích: Thẻ
<ref>sai; không có nội dung trong thẻ ref có tênPavlenko2008 - ^ Lỗi chú thích: Thẻ
<ref>sai; không có nội dung trong thẻ ref có tênPavlenko20082 - ^ Lỗi chú thích: Thẻ
<ref>sai; không có nội dung trong thẻ ref có tênverhoelst2005 - ^ Lỗi chú thích: Thẻ
<ref>sai; không có nội dung trong thẻ ref có tênKgiants
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- Lưu Văn Hy, Vũ trụ huyền bí, Nhà xuất bản thanh niên, 2003, 463 trang
 |
Bài viết liên quan đến sao này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. |
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
Tư liệu liên quan tới Arcturus tại Wikimedia Commons- SolStation.com entry
