Shrek

Shrek
Poster chính thức của phim
Đạo diễn	Andrew Adamson Vicky Jenson
Sản xuất	Jeffrey Katzenberg Aron Warner John H. Williams
Tác giả	Ted Elliott Terry Rossio Joe Stillman Roger S.H. Schulman William Steig (sách)
Diễn viên	Mike Myers Eddie Murphy Cameron Diaz John Lithgow
Âm nhạc	Harry Gregson-Williams John Powell
Công chiếu	18 tháng 5 năm 2001
Độ dài	91 phút
Quốc gia	Mỹ
Ngôn ngữ	Tiếng Anh
Kinh phí	60 triệu USD
Doanh thu	484.409.218 USD

Shrek (Tiếng Việt: Gã Chằn Tinh Tốt Bụng) là một phim hoạt hình 3D do hãng DreamWorks Animation phát hành năm 2001, dựa trên một phần truyện tranh cổ tích tên Shrek! năm 1990 của William Steig. Phim do Andrew Adamson và Vicky Jenson chỉ đạo diễn xuất, phần đồ họa do DreamWorks Animation SKG xây dựng. Shrek là phim đầu tiên đoạt Giải Oscar cho phim hoạt hình hay nhất, hạng mục giải thưởng mới được đưa ra năm 2001. Bản DVD và VHS của phim được phát hành ngày 7 tháng 11 năm 2001.

Ở Việt Nam, phim này còn được biết với tựa đề là Gã chằng tinh tốt bụng và Quái vật màu xanh. Tagline của phim trong tiếng Anh là The greatest fairy tale never told, dịch sang tiếng Việt là Câu chuyện cổ tích tuyệt vời nhất chưa bao giờ được kể.

Trong bộ phim, Mike Myers lồng tiếng cho gã chằn tinh Shrek to khỏe, cô độc và đáng sợ (Trong tiếng Đức từ "schreck" có nghĩa "sự kinh hoàng" hay trong tiếng Yiddish "שרעק" có nghĩa là "nỗi sợ hãi"), Cameron Diaz lồng tiếng cho công chúa Fiona, xinh đẹp nhưng rất thực tế và nhiệt tình, Eddie Murphy lồng tiếng cho con lừa tên Donkey (cũng có nghĩa là "con lừa"), và John Lithgow lồng tiếng cho nhân vật phản diện Lãnh chúa Farquaad.

Bộ phim đã được khen ngợi rất nhiều như một phim hoạt hình giải trí cho người lớn, với rất nhiều những câu đùa và bài hát mang hơi hướng người lớn nhưng vẫn có cốt truyện và nét hài hước đủ đơn giản cho trẻ em. Bộ phim sử dụng nhiều bài hát nổi tiếng của Smash Mouth, Joan Jett, The Proclaimers, Jason Wade, The Baha Men, và Rufus Wainwright.

Shrek thành công vang dội khi phát hành năm 2001 và khiến DreamWorks trở thành đối thủ cạnh tranh số một của hãng Walt Disney Pictures trong sản xuất phim hoạt hình, đặc biệt phim hoạt hình 3D. Chằn tinh Shrek trở thành "vật may mắn" cho công ty sản xuất phim.

Bộ phim đứng thứ ba trong danh sách "100 Phim hài hước nhất" của kênh truyền hình Bravo . Shrek cũng được bầu đứng thứ hai trong danh sách "100 Phim cho gia đình hay nhất" của kênh Channel 4, vị trí thứ nhất thuộc về phim E.T. the Extra-Terrestrial .

Cốt truyện

Gã chằn tinh Shrek (do Mike Myers lồng tiếng) đang sống vui vẻ yên bình ở một đầm lầy. Sự thanh bình đó bị phá vỡ từ khi anh chàng tình cờ cứu chú lừa bướng bỉnh và lắm mồm Donkey (Eddie Murphy) khỏi toán lính của Lord Farquaad (John Lithgow), kẻ cai trị tàn bạo Vương quốc Duloc. Farquaad bị ám ảnh với ý tưởng được trị vì một "vương quốc hoàn hảo", nơi không có một sinh vật cổ tích nào sinh sống. Nhưng hắn chỉ thực sự trở thành vua nếu cưới được một nàng công chúa. Nhờ Gương thần (Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn), hắn đã chọn Công chúa Fiona (Cameron Diaz), nàng đang bị một con rồng phun lửa giam trong tòa lâu đài giữa miệng núi lửa.

Farquaad đã đuổi tất cả các sinh vật cổ tích vào đầm lầy của Shrek, thế là Shrek cùng Donkey lên đường đến Vương quốc Duloc để đòi lại cuộc sống yên bình. Đến Vương quốc, cả hai tình cờ xen ngang cuộc tranh tài mà Farquaad tổ chức nhằm lựa chọn những hiệp sĩ dũng mãnh để giải thoát cho Công chúa Fiona. Farquaad ra lệnh đám hiệp sĩ giết Shrek. Với sự giúp đỡ của Donkey, Shrek đã đánh bại tất cả. Farquaad nảy ra một ý, hắn tuyên bố Shrek đã chiến thắng trong trận đấu chọn hiệp sĩ và đồng ý sẽ đưa những sinh vật cổ tích ra khỏi đầm lầy nếu Shrek cứu được Fiona.

Đến lâu đài, Shrek và Donkey chia nhau đi tìm Fiona. Shrek mặc vào một bộ áo giáp từ xác của một hiệp sĩ đã tử trận khi giao chiến với con rồng trước đó. Anh chàng nhận phần cầm chân con rồng trong khi Donkey đi tìm Fiona. Nhưng chú lừa lại không may đụng phải con rồng lửa và bị dồn đến đường cùng. Lừa ta ra sức tán dương nàng rồng cái để khỏi bị giết. Con rồng rất thích lời tán tụng của Donkey và đưa chàng lừa vào trong hang của mình. Shrek cứu được cả Fiona lẫn Donkey, cả ba chạy thoát khỏi tòa lâu đài.

Sau khi thoát, Fiona ra lệnh cho Shrek bỏ mũ sắt ra để nàng trao nụ hôn đầu. Từ chối không được, Shrek đành cho nàng thấy gương mặt của mình, và Fiona nhận ra đó là một gã chằn tinh chứ không phải là chàng hiệp sĩ trong mộng của nàng. Fiona không chịu trở về Duloc với Shrek, nhưng anh chàng đã vác cô lên vai quay trở lại Duloc.

Cuối chiều, họ đi qua một cánh rừng, Fiona khăng khăng đòi dừng lại và dựng lều chứ không chịu đi tiếp. Fiona ngủ trong một hang đá nhỏ trong khi Shrek và Donkey nằm tâm sự dưới các vì sao. Shrek rất buồn vì mọi người phán đoán về chú qua bề ngoài quái vật mà chẳng chịu tìm hiểu xem chú là người như thế nào.

Hôm sau, họ đã có một ngày rất vui vẻ với nhau trên đường về. Nhưng khi Shrek và Fiona suýt nữa là hôn nhau thì chú lừa Donkey xen ngang nhắc rằng nắng sắp tắt. Fiona ngay lập tức trốn vào một chiếc cối xay gió gần nơi nghỉ chân. Donkey lúc ấy đã cảm thấy hai người đang bắt đầu thích nhau rồi. Nhưng Shrek thì nghĩ về bộ dạng xấu xí và địa vị của mình, anh chàng buồn bã bỏ đi chỗ khác.

Donkey vào cối xay gió, nhưng thay vì thấy Fiona, chú nhìn thấy một nàng chằn tinh. Ngay lập tức lừa ta gào thét kêu cứu, rồi chú nhận ra nàng chằn tinh này chính là Công chúa Fiona. Cô giải thích rằng mình đang phải chịu một lời nguyền: chỉ có thể trở thành người vào ban ngày, còn ban đêm, cô phải đội lốt chằn tinh. Lời nguyền sẽ được giải chỉ khi cô nhận được nụ hôn của mối tình đầu tiên. Và sau đó, cô sẽ vĩnh viễn có được "hình dạng thích hợp" với tình yêu đích thực của mình. (Fiona cứ nghĩ rằng đó là hình dạng xinh đẹp ban ngày của cô.) Donkey nói rằng hai người có rất nhiều điểm chung. Shrek lúc đó đang đứng ngoài cửa, anh chàng đang chuẩn bị thổ lộ tình cảm của mình. Shrek nghe được một mẩu đối thoại ngắn của Fiona và Donkey nhắc tới sự xấu xí và đáng sợ của bộ dạng chằn tinh. Ngỡ Fiona đang nói về mình, anh chàng đau khổ và tức giận bỏ đi mà không nghe nốt phần còn lại của câu chuyện: Fiona yêu cầu Donkey không được tiết lộ bí mật ấy với bất cứ ai cả, còn Donkey thì khuyên cô nên tự mình nói với Shrek. Nhưng trước khi Fiona có cơ hội làm điều đó, mặt trời đã lên và cô trở lại thành người. Fiona vẫn cố gắng để thú nhận với Shrek, nhưng anh chàng vẫn còn rất giận về những gì mình nghe được tối qua. Fiona không biết là Shrek đang tức giận vì chuyện gì, chàng chằn tinh thì đay đi đay lại câu nói của Fiona: "Ai thèm yêu một con quái vật gớm ghiếc cơ chứ?" Không may, Fiona đón nhận câu nói của Shrek với hàm ý là anh chàng cho rằng cô thật xấu xí. Đúng lúc đó thì Farquaad và đám cận vệ xuất hiện để đón Fiona về Duloc, và cô vui mừng đồng ý trở về cùng họ. Farquaad trao cho Shrek một giấy chứng nhận sở hữu về khu đầm lầy rồi đưa Fiona về cung điện chuẩn bị làm lễ thành hôn. Donkey ngăn Shrek đừng để Farquaad lấy Fiona nhưng anh chàng không nghe và bỏ về khu đầm lầy của mình.

Shrek về nhà, mong trở lại với cuộc sống bình thường như trước, nhưng không thể. Donkey đến và nói với Shrek rằng Fiona không hề bảo anh chàng xấu xí, mà lúc ấy, cô đang nói về một người khác. Shrek muốn ngăn đám cưới nhưng nghĩ rằng không kịp nữa. Donkey huýt sáo gọi con rồng phun lửa, lúc này đã trở thành bồ của chú chàng, đến đưa cả hai về cung điện của Farquaad. Đến nơi, Shrek xông vào buổi lễ và phản đối đám cưới.

Shrek nói cho Fiona biết là Farquaad muốn lấy cô chỉ vì nhờ đó hắn được làm vua chứ không phải vì một tình yêu chân thành. Farquaad hiểu ra là Shrek đã đem lòng yêu công chúa Fiona. Hắn bắt đám thần dân của mình cười nhạo chuyện tình yêu của chàng chằn tinh. Đúng lúc ấy, nắng tắt, Fiona trở lại hình dạng chằn tinh. Farquaad ghê tởm hình dạng mới của nàng, hắn ra lệnh giết chết Shrek và nhốt Fiona trở lại tòa tháp. Shrek huýt sáo, con rồng lửa nghe tiếng gọi đập tung cánh cửa và bay vào nuốt chửng Farquaad. Shrek bày tỏ tình yêu chân thành của mình với Fiona. Họ trao nhau nụ hôn đầu, và Fiona vĩnh viễn trở thành một nàng chằn tinh. (Lời nguyền sẽ được giải chỉ khi cô nhận được nụ hôn của mối tình đầu, và sau đó, cô sẽ vĩnh viễn có được "hình dạng thích hợp" với tình yêu đích thực của mình.) Ban đầu Fiona rất bối rối vì cô cứ ngỡ mình sẽ trở lại xinh đẹp như cũ, nhưng Shrek quả quyết rằng cô trông rất đẹp.

Cuối phim, hai người lấy nhau và đi nghỉ trăng mật bằng một cỗ xe có hình củ hành tây. Đoạn nhạc cuối phim rất vui với sự góp mặt của hầu hết tất cả các nhân vật cổ tích trong phim.

Diễn viên lồng tiếng

Công chúa Fiona

• Mike Myers – Chằn tinh Shrek / Chuột mù
• Eddie Murphy – Lừa Donkey
• Cameron Diaz – Công chúa Fiona
• John Lithgow – Lãnh chúa Farquaad
• Conrad Vernon – Bánh gừng biết đi
• Chris Miller – Geppetto / Gương thần
• Cody Cameron – Pinocchio / Ba chú lợn con
• Michael Galasso – Peter Pan
• Christopher Knights – Chuột mù/ Thelonius
• Simon Smith – Chuột mù
• Aron Warner – Sói lớn độc ác
• Jim Cummings – Đội trưởng quân lính
• Jerome De Guzman – Chuột mù
• Vincent Cassel – Robin Hood

Ban đầu Chris Farley được chọn cho vai Shrek, nhưng vì cái chết đột ngột trong thời gian sản xuất anh đã được thay thế bởi Mike Myers.

Quá trình sản xuất

Chris Farley là người đầu tiên được mời lồng tiếng cho nhân vật Shrek, và đã thu âm được hơn một nửa bộ phim nhưng không may đã qua đời trước khi bộ phim kịp hoàn tất. Sau đó Dreamworks chọn Mike Myers đảm nhận vai này. Khi đã lồng tiếng hoàn chỉnh cho bộ phim, thì Myers đề nghị được thu lại tất cả các câu thoại của mình bằng ngữ âm Scotland – giọng kể truyện cổ tích của mẹ ông.

Chú lừa Donkey được tạo ra theo mẫu nhân vật Pericles, từ một bức họa ở Công viên Barron, Palo Alto, California.

Nhạc phim

Bài chi tiết: Shrek (nhạc phim)

Ảnh hưởng

Các phim và chương trình ti vi trước khi bộ phim phát hành như Fractured Fairy Tales và The Princess Bride cũng nhại rất nhiều truyện cổ tích. Tuy nhiên Shrek lại được coi là có ảnh hưởng mạnh nhất cho xu hướng phim hoạt hình hiện đại. Đặc biệt sau Shrek 2, nhiều phim hoạt hình bắt đầu và kết thúc phim bằng một bài hát như Ice Age 2, Robots, Chicken Little, and Hoodwinked!.

Khác

Sách

Câu chuyện gốc:

• Steig, William (1990). Shrek!, nhà xuất bản Sunburst Paperback. ISBN 0-374-46623-8

Trò chơi điện tử

• Shrek (video game)
• Shrek 2 (video game)
• Shrek Smash and Crash
• Shrek: Hassle at the Castle
• Shrek Super Slam
• Shrek: Extra Large
• Shrek: Super Party
• Shrek the Third (video game)

Truyện tranh

• Năm 2003, Dark Horse Comics phát hành 3 ấn bản truyện tranh Shrek.

Nhạc kịch tại Broadway

Bài chi tiết: Shrek (nhạc kịch)

Phiên bản nhạc kịch của Shrek đang được lên kế hoạch trình diễn tại Broadway vào ngày 14 tháng 12 năm 2008. Hai bài hát "All Star" và "I'm A Believer" trong phim sẽ được chuyển lên sân khấu. Đạo diễn vở kịch là Jason Moore.

Thông tin xem tại www.broadway.com và www.shrekthemusical.com

Thành phần tham gia sản xuất

Đạo diễn	Andrew Adamson Vicky Jenson
Nhà sản xuất	Aron Warner Jeffrey Katzenberg John H. Williams
Tác giả kịch bản	Ted Elliott Terry Rossio Joe Stillman Roger S.H. Schulman
Truyện gốc	William Steig
Executive Producers	Penny Finkelmen Cox Sandra Rabins
Co-Executive Producer	David Lipman
Âm nhạc	Harry Gregson-Williams và John Powell
Đồng sản xuất	Ted Elliott Terry Rossio
Associate Producer	Jane Hartwell
Thiết kế mỹ thuật	James Hegedus
Đạo diễn nghệ thuật	Guilluame Aretos Douglas Rogers
Biên tập	Sim Evan-Jones
Giám sát hoạt hình	Raman Hui
Giám sát hiệu ứng đặc biệt	Ken Bielenberg
Head of Story	Randy Cartwright David Lowery
Head of Layout	Simon J. Smith
Thiết kế nhân vật chính	Tom Hester
Thiết kế nhân vật	Raman Hui
Quản lý sản xuất	Triva Von Klark

Xem thêm

• Shrek 2
• Shrek the Third
• Shrek Forever After

Liên kết ngoài

• Trang web chính thức của Shrek (tiếng Anh) Lưu trữ 2007-08-23 tại Wayback Machine
• Shrek trên Internet Movie Database
• Shrek tại Rotten Tomatoes
• Tom Hester – Nhà thiết kế nhân vật Shrek
• Trang web về truyện tranh năm 1990 của William Steig
• Các số liệu thống kê về Shrek Lưu trữ 2007-08-06 tại Wayback Machine