Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Dhivehi”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1: Dòng 1:
{{Infobox Language
{{Infobox language
|name= Tiếng Dhivehi
|name= Dhivehi
|nativename= [[Tập tin:Dhivehiscript.svg|50px]]
|nativename= ދިވެހިބަސް<br />(''{{transl|dv|Dhivehi}}'')
⚫
|states= [[Maldives]]
[[Đảo Minicoy]] ([[Maliku]])
|region=
|speakers= 340,000
|date=2012
|ref=e18
|familycolor= Indo-European
|familycolor= Indo-European
⚫
|fam2= [[Ngữ tộc Ấn-Iran|Ấn-Iran]]
|caption= ''Hindī'' {{IPA-hns|ɦɪnd̪iː|}}
|states= [[Maldives]] và [[Minicoy|Minicoy (Ấn Độ)]].
|fam3= [[Ngữ chi Ấn-Arya|Ấn-Arya]]
|region= [[Nam Á]]
|fam4=Nam
⚫
|fam5= [[Nhóm ngôn ngữ Ấn-Arya hải đảo|Ấn-Arya hải đảo]]
|speakers= 350.000+<ref>{{chú thích web | url = http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code= | tiêu đề = Browse by Language Name | author = | ngày = | ngày truy cập = 28 tháng 9 năm 2015 | nơi xuất bản = Ethnologue | ngôn ngữ = }}</ref>
|script= [[Thaana]] <br /> {{small|([[Dhives Akuru]] cho tới thế kỷ 18)}}
⚫
|fam2= [[Ngữ tộc Indo-Iran|Indo-Iran]]
⚫
|nation= {{MDV|Maldives}}
|fam3= [[Ngữ chi Indo-Arya|Indo-Arya]]
|fam4= [[Ngữ chi Indo-Arya|Nam Indo-Arya]]
|agency= [[Viện hàn lâm Dhivehi]]
⚫
|fam5= [[Ngữ chi Indo-Arya|Indo-Arya Hải đảo]]
⚫
|nation= [[Maldives]]
|script= [[Tāna]]
⚫
|nation= {{MDV}}
|agency= Hội đồng ngôn ngữ Dhivehi, Maldives College of Higher Education [http://www.mche.edu.mv]
|iso1=dv
|iso1=dv
|iso2=div
|iso2=div
|iso3=div}}
|iso3=div
|image=Dhivehiscript.svg
|notice=IPA
|glotto=dhiv1236
|glottorefname=Dhivehi
}}
[[File:Das Buch der Schrift (Faulmann) 170.jpg|thumb|right|Tiếng Dhivehi trong ''[[Das Buch der Schrift]]'' (1880) của {{ill|Carl Faulmann|de}}]]


'''Tiếng Dhivehi''', '''tiếng Divehi''' hay '''tiếng Mahl (Mahal)''' là một ngôn ngữ tận cùng phía nam của nhánh ngôn ngữ Ấn-Aryan của [[Ngữ hệ Ấn-Âu]]. Ngôn ngữ này được 350.000 dân ở quốc đảo [[Maldives]] sử dụng, ngoài ra ngôn ngữ này cũng được nói trên đảo Maliku (Minicoy) của lãnh thổ Liên bang [[Lakshadweep]] tại [[Ấn Độ]]. Nhiều ngôn ngữ đã có ảnh hưởng đến sự phát triển của tiếng Dhiveli suốt chiều dài lịch sử, đặc biệt là [[tiếng Sinhala]] và [[tiếng Ả Rập]], ngòi ra còn có [[tiếng Pháp]], [[tiếng Ba Tư]], [[tiếng Bồ Đào Nha]] và [[Tiếng Anh]]. Năm 1976, khi một phương pháp chuyển tự Latinh bán chính thức được sử dụng, chữ "h" đã được thêm vào tên của ngôn ngữ như hiện nay.
'''Tiếng Dhivehi''', '''tiếng Maldives''', hay '''tiếng Mahl''' ({{lang|dv|ދިވެހި}}, ''{{Transl|dv|dhivehi}}'' or {{lang|dv|ދިވެހިބަސް}}, ''{{Transl|dv|dhivehi-bas}}'') là một [[ngữ chi Ấn-Arya|ngôn ngữ Ấn-Arya]] được nói bởi hơn 300.000 người tại [[Maldives]], nơi nó là ngôn ngữ chính thức và quốc gia. Nó cũng là [[tiếng mẹ đẻ]] của gần 10.000 người trên đảo [[Minicoy]] tại [[Lakshadweep|lãnh thổ liên bang Lakshadweep]], Ấn Độ, nơi mà phương ngữ Mahl được dùng. [[Nội danh và ngoại danh|Nội danh]] của ngôn ngữ này, ''Divehi'', là tên gọi phổ biến và chính thức cho ngôn ngữ này tại [[Maldives]]. Tiếng Dhivehi được viết bằng hệ chữ [[Thaana]].

== Chữ viết ==
Các phương ngữ chính của tiếng Dhivehi là ''Malé'', ''Huvadhu'', ''Mulaku'', ''Addu'', ''Haddhunmathee'', và ''Maliku''. Dạng chuẩn tiếng Dhivehi dựa trên phương ngữ Malé, được nói tại phủ đô [[Malé|cùng tên]]. Phương ngữ Maliku ở Minicoy được gọi chính thức là ''Mahl'' chỉ chính phủ Lakshadweep. Tên gọi này thường được nhiều học giả dùng khi nhắc đến phương ngữ tại Minicoy.<ref name=autogenerated1>{{cite book|url=http://books.google.mv/books?id=qG-9cwHOcCIC&pg=PA261&dq=mahl+dialect&hl=en&ei=emruTIf-KqGU4gaa4YjiCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CEkQ6AEwCDge#v=onepage&q=mahl%20dialect&f=false |title=Frommer's India – Google Books |publisher=Books.google.mv |date=2010-02-18 |accessdate=2013-08-21}}</ref><ref>{{cite book|url=http://books.google.mv/books?id=8xkJAAAAIAAJ&q=mahl+dialect&dq=mahl+dialect&hl=en&ei=kGjuTNO1L4OfOoe0ncAK&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CDcQ6AEwBDgU |title=Journal of the Bombay Natural ... – Google Books |publisher=Books.google.mv |date= |accessdate=2013-08-21}}</ref><ref>{{cite book|url=http://books.google.mv/books?id=F2SRqDzB50wC&pg=PA285&dq=mahl+dialect&hl=en&ei=kGjuTNO1L4OfOoe0ncAK&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CEUQ6AEwBzgU#v=onepage&q=mahl%20dialect&f=false |title=Concise encyclopedia of languages of ... – Google Books |publisher=Books.google.mv |date= |accessdate=2013-08-21}}</ref>
Tiếng Dhivehi đã có chữ viết của mình từ rất xa xưa, ít nhất là 2 thiên niên kỷ khi những thầy tu [[Phật giáo]] [[người Maldives]] phiên dịch và nhân bản [[kinh Phật]]. Ngày nay, chữ viết tiếng Dhivehi chủ yếu là chữ Tana và đây cũng là chữ viết chính thức của chính quyền, với các chữ nguyên âm được lấy từ các dấu nguyên âm của [[tiếng Ả Rập|chữ Ả Rập]]. Chữ viết này được viết từ phải sang trái. Ngoài ra, tiếng Dhiveli cũng sử dụng [[bảng chữ cái Latinh|chữ cái Latinh]] và [[chữ cái Devanagari]]

Tiếng Dhivehi là một hậu duệ của [[Maharashtri Prakrit]]<ref>http://www.indianscriptures.com/Common/GeneratePDF?pkey=Languages+of+Lakshadweep&ano=1935</ref><ref>http://www.fakten-uber.de/dramatic_prakrit</ref><ref>{{cite web|url=http://www.omniglot.com/writing/marathi.htm|title=Marathi language, alphabet and pronunciation|publisher=|accessdate=12 June 2016}}</ref> và có quan hệ gần gũi với [[tiếng Marathi]], [[tiếng Konkan]] và [[tiếng Sinhala]], nhưng không thể thông hiểu với ngôn ngữ nào.<ref>{{cite web|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_go2081/is_3_127/ai_n31523541/|title=FindArticles.com - CBSi|publisher=|accessdate=12 June 2016}}</ref> Nhiều ngôn ngữ đã ảnh hưởng lên tiếng Dhivehi qua thời gian, nổi bật nhất là [[tiếng Ả Rập]]. Số khác gồm [[tiếng Pháp]], [[tiếng Ba Tư]], [[tiếng Bồ Đào Nha]], [[tiếng Hindustan]], và tiếng Anh. Những từ tiếng Anh ''[[:wiktionary:atoll|atoll]]'' (rạn san hồ vòng) và ''[[:wiktionary:dhoni|dhoni]]'' (một loại thuyền giúp đi lại giữa đảo san hô vòng) được vay mượn từ ''{{transl|dv|atoḷu}}'' và ''{{transl|dv|dōni}}'' tiếng Dhivehi.
== Chú thích ==
== Chú thích ==
{{Tham khảo}}
{{Tham khảo}}
== Liên kết ngoài ==
==Liên kết ngoài==
{{Wiktionary category|type=Divehi (Mahl) language|category=Divehi (Mahl) language}}
{{InterWiki|code=dv}}
{{InterWiki|code=dv}}
{{Authority control}}
{{Wiktionarylang|code=dv}}
[[Thể loại:Ngôn ngữ Maldives]]
* [http://www.mathaaran.com/en A Guide to Divehi (Mahl) Language]
* [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=India Ethnologue report for India]
* [http://lakshadweep.nic.in/depts/press/unit_presses.htm Mahal Unit Press Minicoy]
* [http://www.unicode.org/versions/Unicode4.0.0/ch08.pdf Unicode standard for Middle Eastern Scripts]

{{sơ khai}}

[[Thể loại:Ngôn ngữ Ấn Độ]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ Ấn Độ]]

Phiên bản lúc 07:20, ngày 9 tháng 6 năm 2017

Dhivehi
ދިވެހިބަސް
(Dhivehi)
Sử dụng tạiMaldives Đảo Minicoy (Maliku)
Tổng số người nói340,000
Phân loạiẤn-Âu
Hệ chữ viếtThaana
(Dhives Akuru cho tới thế kỷ 18)
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại
 Maldives
Quy định bởiViện hàn lâm Dhivehi
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1dv
ISO 639-2div
ISO 639-3div
Glottologdhiv1236[1]
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.
Tiếng Dhivehi trong Das Buch der Schrift (1880) của Carl Faulmann (de)

Tiếng Dhivehi, tiếng Maldives, hay tiếng Mahl (ދިވެހި, dhivehi or ދިވެހިބަސް, dhivehi-bas) là một ngôn ngữ Ấn-Arya được nói bởi hơn 300.000 người tại Maldives, nơi nó là ngôn ngữ chính thức và quốc gia. Nó cũng là tiếng mẹ đẻ của gần 10.000 người trên đảo Minicoy tại lãnh thổ liên bang Lakshadweep, Ấn Độ, nơi mà phương ngữ Mahl được dùng. Nội danh của ngôn ngữ này, Divehi, là tên gọi phổ biến và chính thức cho ngôn ngữ này tại Maldives. Tiếng Dhivehi được viết bằng hệ chữ Thaana.

Các phương ngữ chính của tiếng Dhivehi là Malé, Huvadhu, Mulaku, Addu, Haddhunmathee, và Maliku. Dạng chuẩn tiếng Dhivehi dựa trên phương ngữ Malé, được nói tại phủ đô cùng tên. Phương ngữ Maliku ở Minicoy được gọi chính thức là Mahl chỉ chính phủ Lakshadweep. Tên gọi này thường được nhiều học giả dùng khi nhắc đến phương ngữ tại Minicoy.[2][3][4]

Tiếng Dhivehi là một hậu duệ của Maharashtri Prakrit[5][6][7] và có quan hệ gần gũi với tiếng Marathi, tiếng Konkan và tiếng Sinhala, nhưng không thể thông hiểu với ngôn ngữ nào.[8] Nhiều ngôn ngữ đã ảnh hưởng lên tiếng Dhivehi qua thời gian, nổi bật nhất là tiếng Ả Rập. Số khác gồm tiếng Pháp, tiếng Ba Tư, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Hindustan, và tiếng Anh. Những từ tiếng Anh atoll (rạn san hồ vòng) và dhoni (một loại thuyền giúp đi lại giữa đảo san hô vòng) được vay mượn từ atoḷu và dōni tiếng Dhivehi.

Chú thích

  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Dhivehi”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Frommer's India – Google Books. Books.google.mv. 18 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2013.
  3. ^ Journal of the Bombay Natural ... – Google Books. Books.google.mv. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2013.
  4. ^ Concise encyclopedia of languages of ... – Google Books. Books.google.mv. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2013.
  5. ^ http://www.indianscriptures.com/Common/GeneratePDF?pkey=Languages+of+Lakshadweep&ano=1935
  6. ^ http://www.fakten-uber.de/dramatic_prakrit
  7. ^ “Marathi language, alphabet and pronunciation”. Truy cập ngày 12 tháng 6 năm 2016.
  8. ^ “FindArticles.com - CBSi”. Truy cập ngày 12 tháng 6 năm 2016.

Liên kết ngoài

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiếng_Dhivehi&oldid=26649891”