Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long

Di sản thế giới UNESCO
Tiêu chuẩn	Thiên nhiên: vii, viii
Tham khảo	672
Công nhận	1994, 2000 (Kỳ họp 18, 24)

Tập tin:Di san the gioi.jpg

Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long là vùng lõm của vịnh Bắc Bộ nằm ở vùng Đông Bắc Việt Nam, là một phần bờ tây vịnh Bắc Bộ bao gồm vùng biển của thành phố Hạ Long, thị xã Cẩm Phả và một phần của huyện đảo Vân Đồn. Phía tây nam vịnh giáp đảo Cát Bà, phía đông giáp biển, phía tây giáp đất liền với đường bờ biển dài 120 km, được giới hạn trong các tọa độ từ 106°58'-107°22' Đông và 20°45'-20°50' Bắc, với tổng diện tích 1553 km², gồm 1969 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó 989 đảo có tên và 980 đảo chưa có tên.

Truyền thuyết

Vịnh Hạ Long có từ thời tiền sử. Với trí tưởng tượng dân gian và ý niệm về cội nguồn con Rồng cháu Tiên của dân tộc Việt, truyền thuyết cho rằng khi người Việt mới lập nước đã bị giặc ngoại xâm, Ngọc Hoàng sai Rồng Mẹ mang theo một đàn Rồng Con xuống hạ giới giúp người Việt đánh giặc. Thuyền giặc từ ngoài biển ào ạt tiến vào bờ, vừa lúc đàn Rồng tới hạ giới. Đàn Rồng lập tức phun ra vô số châu ngọc và thoắt biến thành muôn ngàn đảo đá trên biển, như bức tường thành vững chắc, bất ngờ chặn bước tiến của thuyền giặc. Đoàn thuyền của giặc đang lao nhanh, bị chặn đột ngột đâm vào các đảo đá và đâm vào nhau vỡ tan tành.

Sau khi giặc tan, Rồng Mẹ và Rồng Con không trở về trời mà ở lại hạ giới, nơi vừa diễn ra trận chiến. Vị trí Rồng Mẹ đáp xuống là Hạ Long, Rồng Con đáp xuống là Bái Tử Long. Đuôi đàn Rồng quẫy nước trắng xoá là Bạch Long Vĩ (bán đảo Trà Cổ ngày nay) với bãi cát mịn và dài hơn chục kilômét.

Lại có truyền thuyết khác nói rằng cũng vào thời kỳ có giặc, một con Rồng đã bay theo dọc sông về phía biển và hạ cánh xuống ở vùng ven biển Đông Bắc làm thành bức tường chắn bước tiến của thủy quân giặc, chỗ rồng đáp xuống gọi là Hạ Long.

Tên gọi

Tên gọi Hạ Long đã thay đổi qua nhiều thời kỳ lịch sử, thời Bắc Thuộc gọi là Lục Châu, Lục Hải. Các thời Lý, Trần, Lê gọi là Hải Đông, Ngọc Sơn hay Lục Thủy v.v. Tên Hạ Long mới xuất hiện trong một số thư tịch và các bản đồ hàng hải.

Đặc điểm

Từ bến tàu Hạ Long, những chiếc thuyền dơi nâu đỏ đặc trưng của vùng vịnh căng buồm đưa du khách xuôi theo dòng nước biếc bắt đầu cuộc hành trình ngao du sơn thuỷ. Các đảo ở Hạ Long có hai dạng là đảo đá vôi và đảo phiến thạch, tập trung ở hai vùng chính là vùng phía đông nam vịnh Bái Tử Long và vùng phía tây nam vịnh Hạ Long. Đây là hình ảnh cổ xưa nhất của địa hình có tuổi kiến tạo địa chất từ 250-280 triệu năm, là kết quả của quá trình vận động nâng lên, hạ xuống nhiều lần từ lục địa thành trũng biển. Quá trình Carxtơ bào mòn, phong hoá gần như hoàn toàn tạo ra một vịnh Hạ Long độc nhất vô nhị trên thế giới. Trong một diện tích không lớn, hàng ngàn đảo đá với muôn hình, dáng vẻ khác nhau như những viên ngọc bích long lanh được đính lên chiếc khăn voan xanh biếc của nàng thiếu nữ. Vùng tập trung dày đặc các đảo đá có phong cảnh ngoạn mục và nhiều hang động đẹp nổi tiếng là vùng trung tâm Di sản Thiên nhiên vịnh Hạ Long, bao gồm vịnh Hạ Long và một phần vịnh Bái Tử Long.

Tập tin:Halong4.jpg

Vùng di sản được thế giới công nhận có diện tích 434 km² bao gồm 775 đảo, như một hình tam giác với ba đỉnh là đảo Đầu Gỗ (phía tây), hồ Ba Hầm (phía nam) và đảo Cống Tây (phía đông). Vùng kế bên là khu vực đệm và di tích danh thắng quốc gia được bộ Văn hoá Thông tin xếp hạng năm 1962.

Từ trên cao nhìn xuống, vịnh Hạ Long như một bức tranh thuỷ mặc khổng lồ vô cùng sống động. Đảo thì giống hình ai đó đang hướng về đất liền - hòn Đầu Người; đảo thì giống như một con rồng đang bay lượn trên mặt nước - Hòn Rồng; đảo thì lại giống như một ông lão đang ngồi câu cá - hòn Lã Vọng; và kia hai cánh buồm nâu đang rẽ sóng nước ra khơi - hòn Cánh Buồm; rồi hai con gà đang âu yếm vờn nhau trên sóng nước - hòn Trống Mái; đứng giữa biển nước bao la một lư hương khổng lồ như một vật cúng tế trời đất - hòn Lư Hương... Những đảo đá diệu kỳ ấy biến hoá khôn lường theo thời gian và góc nhìn.

Với sự thoắt ẩn thoắt hiện của những đảo đá, du khách như đi lạc vào các hang động kỳ vĩ, ẩn chứa nhiều chứng tích lịch sử. Cách thành phố Hạ Long khoảng 8 km là đảo Vạn Cảnh, còn gọi là đảo Canh Độc. Trong sách Đại Nam nhất thống chí có ghi: "Hòn Canh Độc lưng chừng đảo có động rộng rãi chứa được vài ngàn người". Ngày nay, qua khảo cứu, đảo Vạn Cảnh có đỉnh cao 189 m, hình dáng như một chiếc ngai ôm hai hang động tuyệt đẹp là hang Đầu Gỗ nằm chênh vênh trên cao và động Thiên Cung kỳ bí. Hai hang động cách nhau 100 m, vì vậy được thông nhau bằng những lối đi quanh co, uốn lượn. Du khách vừa bước vào cửa động Thiên Cung đã bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp huyền ảo, đa dạng của động. Vách động cao và thẳng đứng được bao bọc bởi những nhũ đá và trên mỗi vách động ấy là bao nhiêu hình tượng lạ kỳ, cuốn hút, hấp dẫn người xem. Đó là những hình tượng về Nam Tào, Bắc Đẩu, tiên nữ đang múa hát, người và chim, hoa, muông thú đang dự tiệc rất sống động, vui nhộn mà tất cả chỉ có thể là kiệt tác của tạo hóa. Cửa động nhỏ hẹp được giấu kín trong lòng núi nhưng càng đi vào bên trong, lòng động càng mở lớn và rộng, dẫn dắt người xem đi từ kinh ngạc này sang kinh ngạc khác, từ lộng lẫy này sang lộng lẫy khác. Đi hết động Thiên Cung cũng là lúc du khách bước chân sang hang Đầu Gỗ, còn gọi là hang Giấu Gỗ. Tên gọi này có từ sau khi vị tướng tài ba Trần Hưng Đạo chỉ huy ba quân giấu cọc gỗ lim cùng hàng nghìn quân đánh úp, đốt cháy đoàn thuyền tải lương thực của quân Nguyên Mông. Cửa hang ở lưng chừng vách núi, bên trong là những trụ đá lởm chởm với nhiều hình dạng; vách hang thẳng đứng vun vút, bên trong hang tối mờ, sâu thẳm để rồi trong khoảng tối đó, du khách bất ngờ bước qua khoảng sáng hiếm hoi từ những giếng trời ẩn hiện trên trần động. Ngoài hai hang động trên, du khách còn tham quan các hang động đẹp và quyến rũ khác như: động Sửng Sốt, hang Trinh Nữ, động Tam Cung...

Tập tin:Halong2.jpg

Các tàu buồm trên Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long cũng là nơi gắn liền với những trang sử của dân tộc Việt Nam với những địa danh nổi tiếng như Vân Đồn - nơi có thương cảng cổ sầm uất vào thế kỷ 12; Bài Thơ lịch sử; cách đó không xa là sông Bạch Đằng - chứng tích của hai trận thuỷ chiến lẫy lừng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm. Hạ Long còn là một trong những cái nôi của con người với nền văn hoá Hạ Long thuộc thời Hậu đồ đá mới tại những địa danh khảo cổ học nổi tiếng như Đồng Mang, Xích Thổ, Soi Nhụ, Thoi Giếng...

Hạ Long cũng là nơi tập trung đa dạng sinh học cao với những hệ sinh thái điển hình như hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái rạn san hô, hệ sinh thái tùng áng, hệ sinh thái rừng cây nhiệt đới.. Với hàng ngàn loài động thực vật vô cùng phong phú, đa dạng như tôm, cá, mực... Có những loài đặc biệt quý hiếm chỉ có ở nơi đây.

Khí hậu

Vịnh Hạ Long là vùng đảo có khí hậu phân hóa 2 mùa rõ rệt: mùa hạ nóng ẩm, và mùa đông khô lạnh. Nhiệt độ trung bình năm từ 15°C- 25°C; lượng mưa vào khoảng từ 2000mm – 2000mm / năm. Vịnh Hạ Long còn có hệ thống thủy triều rất đặc trưng ( mức triều vào khoảng 3.5- 4m/ngày). Độ mặn vào khỏang từ 31 đến 34.5 MT vào mùa khô nhưng vào mùa mưa, mức này có thể thấp hơn.

Dân cư ở vịnh

Dân số ở vịnh vào khoảng 1600 người tập trung ở các làng đánh cá: Cửa Vạn, Ba Hang, Cống Tàu và Vông Viêng ( thuộc xã Hùng Thắng, thành phố Hạ Long). Họ sống chủ yếu trên thuyền, thuận tiện cho việc đánh bắt và lai tạo các giống thủy hải sản.

Di sản thiên nhiên thế giới

Với những giá trị đặc biệt như vậy, ngày 17 tháng 12 năm 1994, trong phiên họp lần thứ 18 của Hội đồng Di sản Thế giới thuộc UNESCO tổ chức tại Thái Lan, vịnh Hạ Long chính thức được công nhận là Di sản Thiên nhiên thế giới. Năm 2000, vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận lần thứ hai Di Sản thế giới bởi giá trị địa chất, địa mạo. Các điều đó đã khẳng định giá trị ngoại hạng mang tính toàn cầu của vịnh Hạ Long.

Vịnh Hạ Long trong thi ca

Nguyễn Trãi cách đây hơn 5 thế kỷ khi đi ngang qua khu vực này đã viết trong bài "Vân Đồn":

Lộ nhập Vân Đồn san phục san

Thiên khôi địa khiết phó kỳ quan

(Đường tới Vân Đồn núi lại tiếp núi

Trời bày đất đặt thành một cảnh kỳ quan)

Vua Lê Thánh Tông đề trên vách núi (Ma Nhai):

Cự lãng nông nông kiểu bách xuyên

Quần sơn cờ cổ bích liên thiên

Trăm dòng sông chảy mênh mông quanh núi

Quần đảo rải rác như bàn cờ, biển liền trời sắc xanh biếc.

Chúa Trịnh Cương thế kỷ 18 cũng có những vần thơ dạt dào cảm xúc trước vẻ đẹp kỳ vĩ của Hạ Long:

Minh bộ vô nhai hối tổng xuyên

Sơn liên tiêu thủy, thủy man thiên

Bể lớn mênh mông họp cả con con sông lại,

Núi lấp loáng bóng nước, nước lênh láng lưng trời.

Không chỉ có vậy, hình ảnh Hạ Long cũng có trong thơ của những nhà thơ hiện đại, như Xuân Diệu:

Đây bản thảo tạo vật còn nặn dở...

Đá thuở trước khổng lồ chơi ném thử.

Hạ Long không chỉ mê hoặc lòng người bởi cảnh đẹp mà thiên nhiên nơi đây còn ban cho con người một nguồn tài nguyên phong phú qua những câu thơ của Huy Cận ( bài "Đoàn thuyền đánh cá" ):

Cá nhụ, cá chim cùng cá dé,

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng

Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe

Đêm thở sao lùa nước Hạ Long?

Hình ảnh

• 
  Hòn Trống Mái, 20 tháng 6, 2006
• 
  Rồng tiến ra vịnh, 20 tháng 6, 2006
• 
  Thuyền neo trong vịnh
• 
  Nhũ thạch trong động Thiên Cung
• 
  Vịnh Hạ Long từ trên cao
• Thuyền ở Hạ Long, 22 tháng 12, 2005
  Thuyền ở Hạ Long, 22 tháng 12, 2005
• 
  Núi non trùng điệp
• 
  Vịnh Hạ Long

Xem thêm

• Hiệp ước Vịnh Hạ Long năm 1948.

Tham khảo

• Mục từ Hạ Long-cảnh đẹp thần tiên trong cuốn Văn hóa Việt Nam tổng hợp (1989-1995), Ban Văn hóa Văn nghệ trung ương xuất bản, Hà Nội, 1989.

Liên kết ngoài

Tiếng Việt

• Vịnh Hạ Long từ trang Web của Tổng cục Du lịch Việt Nam

Tiếng Anh

• Vịnh Hạ Long trên trang của UNESCO
• English web for Halongbay