Bước tới nội dung

Adelheid xứ Leuven

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Adelheid xứ Leuven
Vương hậu nước Anh
Tại vị24 tháng 1 năm 1121 – 1 tháng 12 năm 1135
Đăng quang30 tháng 1 năm 1121
Tiền nhiệmMatilda của Scotland
Kế nhiệmMathilde I xứ Boulogne
Thông tin chung
Sinhk. 1103
MấtTháng Ba/Tháng Tư năm 1151 (k. 48 tuổi)
Tu viện Affligem, Brabant
An tángTu viện Reading hoặc Tu viện Affligem, Brabant
Phối ngẫu
Hậu duệWilliam d'Aubigny, Bá tước thứ 2 xứ Arundel
Hoàng tộcReginar
Thân phụGodfried I, Bá tước xứ Leuven
Thân mẫuIda xứ Chiny

Adelheid xứ Leuven[1] (tiếng Anh: Adeliza of Louvain; hay Adelicia,[2] Adela, Adelais, hoặc Aleidis; k. 1103 – Tháng 3, tháng 4 năm 1151)[3] là Vương hậu Anh từ năm 1121 đến năm 1135 với tư cách là vợ thứ hai của Vua Henry I.

Adelheid kết hôn với Henry vào năm 1121 ở tuổi khoảng 18, khi Henry khoảng 54 tuổi và hơn bà khoảng 35 tuổi. Con trai hợp pháp duy nhất của Henry là William Adelin qua đời năm 1120 và điều này đã khiến Henry phải kết hôn lần nữa. Henry hy vọng có thêm một đứa con trai với Adelheid và dành nhiều thời gian cho bà. Adelheid dường như có ảnh hưởng trong việc quảng bá thơ ca Pháp và các nghệ thuật khác tại triều đình, nhưng lại đóng vai trò rất ít trong chính trị. Mặc dù thành công, nhưng cuộc hôn nhân của họ không sinh được con cái, và Henry quyết định để lại ngai vàng cho con gái mình là Hoàng hậu Matilda. Adelheid nằm trong số những người đã thề ủng hộ con gái riêng của chồng và đã làm như vậy trong cuộc đấu tranh chống lại cháu trai của Henry là Stephen xứ Blois, người đã lên ngôi sau cái chết của Henry vào năm 1135.

Là Thái hậu, Adelheid đã trải qua ba năm sống trong một tu viện. Năm 1138, bà kết hôn lần nữa với William d'Aubigny, Bá tước thứ 1 xứ Arundel và có bảy người con. Năm 1150, Adelheid rời xa chồng để chuyển đến Tu viện Affligem ở Brabant, nơi bà qua đời một năm sau.

Tiểu sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Adelheid là con đầu lòng của Godfried I, Bá tước xứ Leuven và Ida xứ Chiny. Godfried còn là Phong địa Bá tước xứ Brabant, Công tước Hạ Lotharingia (1106–1128), một đồng minh của Heinrich V, Hoàng đế La Mã Thần thánh. Sau cái chết của mẹ Adelheid, Godfried kết hôn với Clémence xứ Bourgogne, mẹ của Boudewijn VII, Bá tước xứ Vlaanderen, người đã cùng người Pháp chiến đấu chống lại người Norman vào năm 1118.[4] Em trai ngoài giá thú của Adelheid, Jocelin xứ Leuven kết hôn với người thừa kế gia sản của Nhà Percy. Ông thường được coi là "kẻ cơ hội".[5]

Adelheid nổi tiếng với vẻ đẹp, được phản ánh qua biệt danh 'thiếu nữ xinh đẹp xứ Brabant'. Nhà biên niên sử Henry xứ Huntingdon cũng đề cập đến vẻ đẹp của Adelheid tại đoạn mở đầu trong cuốn Historia Anglorum của ông rằng, "Một viên ngọc quý trở nên nhạt màu đối với người, một chiếc vương miện không tỏa sáng. Hãy đặt đồ trang điểm sang một bên, vì thiên nhiên sẽ cung cấp đồ trang điểm cho người..."[6]

Vương hậu nước Anh

[sửa | sửa mã nguồn]

Kế hoạch kết hôn của Adelheid với Henry I của Anh có thể đã bắt đầu khi bà mới mười sáu tuổi, kể cả trước khi con trai hợp pháp duy nhất của Henry là William Adelin qua đời vào ngày 25 tháng 11 năm 1120 trong thảm họa White Ship. Tuy nhiên, việc Henry cần một người thừa kế nam mới đã đẩy nhanh kế hoạch kết hôn và cặp đôi cưới vào ngày 24 tháng 1 năm 1121. Rõ ràng ngoài vẻ đẹp của bà, Henry còn bị Adelheid thu hút làm vợ vì bà là hậu duệ của Charlemagne.[7] Người ta cho rằng đứa con hợp pháp duy nhất còn sống của Henry là Hoàng hậu Matilda, với người vợ đầu tiên Matilda của Scotland, có thể đã tham gia vào việc dàn xếp cuộc hôn nhân thứ hai của ông do thực tế là Adelheid đã ở bên ông gần thời điểm nó đang được đàm phán.[7] Henry xứ Huntingdon đề cập đến cặp đôi hoàng gia trong cuốn Historia Anglorum của ông, nói rằng Vương hậu mới đã cùng Henry đến London tại Whitsun (tức là ngày 29 tháng 5 năm 1121).[8] Adelheid dường như đã đi du hành nhiều nơi với Henry, có lẽ là để tăng cơ hội thụ thai.[9] Mặc cho sự tiếp xúc gần gũi của họ, Adelheid và Henry không bao giờ sinh được một đứa con.

Bất chấp những gì tiểu sử do Laura Wertheimer viết, có khả năng rằng Adelheid đã cầu nguyện với Thánh Romanus để giúp bà thụ thai một đứa trẻ. Thánh Romanus, theo truyền thuyết được 'sinh ra từ cha mẹ được chữa khỏi bệnh vô sinh một cách kỳ diệu', và vào năm 1124 đã có việc xem xét hai lần thánh tích của Thánh Romanus tại Nhà thờ Rouen. Điều này được biết từ Archives départementales de la Seine-Maritime G 3666 (được gọi đơn giản hơn là G 3666), và Adelheid chắc chắn đã có mặt ở Rouen trong khi di tích vẫn còn đó.[10]

Không giống như người vợ đầu tiên của Henry là Matilda, Adelheid dường như đã đóng một vai trò rất thụ động trong việc điều hành vương quốc. Trong khi Matilda ban hành khoảng 31 điều lệ và văn bản trong thời gian làm Vương hậu, thì trong cuộc hôn nhân kéo dài 15 năm của Adelheid với Henry I, bà chỉ ban hành một điều lệ và chỉ chứng thực 13 trong số nhiều điều lệ của Henry mặc dù họ hầu như luôn ở bên nhau.[11]

Bảo trợ cho nghệ thuật

[sửa | sửa mã nguồn]
Vua Henry I nắm giữ Tu viện Reading, nơi ông được chôn cất.

Mặc dù ít tham gia vào chính trị, Adelheid dường như đã đóng một vai trò tích cực với tư cách là người bảo trợ cho nghệ thuật và văn học, đồng thời có ảnh hưởng trong việc thúc đẩy sự trỗi dậy của thơ ca Pháp trong triều đình Anh. Trong khi các Vương hậu Anh có truyền thống gắn liền với sự bảo trợ nghệ thuật trong nhiều thập kỷ và một số người trong số họ, bao gồm Edith xứ Wessex, Emma xứ Normandie và Matilda, đã tài trợ cho một số tác phẩm trên các phương tiện truyền thông khác nhau, thì Adelheid chủ yếu tài trợ cho sách viết bằng tiếng Pháp.[12] Vào thời điểm đó, những cuốn sách thế tục tiếng Pháp hoặc tiếng bản ngữ Anglo-Norman cực kỳ phổ biến, một xu hướng được thúc đẩy bởi những phụ nữ quý tộc giàu có như Adelheid. Philippe de Thaon, một nhà thơ người Anglo-Norman đã dành tặng chuyên luận về động vật được gọi là Bestiary cho Vương hậu:

Philippe de Thaon Has distilled into a French treatise
The Bestiary, A book in Latin,
For the honour of a jewel Who is an outstandingly beautiful woman.
And she is courtly and wise, Of good customs and generous:
She is called 'Aaliz', Queen is she crowned,
She is the queen of England; May her soul never know trouble!
Listen to what we find About her name in Hebrew:
"Aaliz" is her name; "Praise of God" is
In Hebrew truly "Aaliz", laus of God.
I do not dare give further praise, Lest envy take me,
But so that she may be remembered And praised forever more
I wish to compose this book; May God be present at its beginning![13]

tạm dịch:

Philippe de Thaon Đã chắt lọc thành một chuyên luận tiếng Pháp
Bestiary, Một cuốn sách bằng tiếng Latinh,
Vì danh dự của một châu báu Người là một người phụ nữ xinh đẹp xuất chúng.
Và bà ấy lịch sự và khôn ngoan, Có phong tục tốt và hào phóng:
Bà được gọi là 'Aaliz', Bà được trao vương miện Vương hậu,
Bà là Vương hậu của nước Anh; Cầu mong linh hồn bà không bao giờ biết đến rắc rối!
Hãy lắng nghe những gì chúng tôi tìm thấy Về tên cô ấy bằng tiếng Do Thái:
"Aaliz" là tên của cô ấy; là “Ca ngợi Chúa”
Trong tiếng Do Thái "Aaliz" thực sự là, ca ngợi Thiên Chúa.
Tôi không dám khen ngợi nữa, Kẻo sự đố kỵ chiếm lấy tôi,
Nhưng để bà được nhớ tới Và ca ngợi mãi mãi
Tôi mong muốn viết cuốn sách này; Xin Chúa hiện diện ngay từ đầu!

Bestiary lẽ ra sẽ được minh họa đầy đủ và nhằm mục đích đọc từng trang, không phải đọc tất cả cùng một lúc giống như một bài thơ. Nhiều tác phẩm khác mà Adelheid ủy quyền có cấu trúc tương tự như Bestiary, bao gồm cả cuốn Life of King Henry hiện đã bị mất của David.[14]

Góa phụ và tái hôn

[sửa | sửa mã nguồn]

Khi Henry qua đời vào ngày 1 tháng 12 năm 1135, Adelheid tạm thời lui về tu viện dòng Biển Đức của Tu viện Wilton gần Salisbury. Bà đã có mặt tại lễ cung hiến lăng mộ của Henry tại Tu viện Reading nhân ngày giỗ đầu tiên của nhà vua. Vào khoảng thời gian đó, Adelheid thành lập một bệnh viện phong cùi dành riêng cho Thánh Giles tại Fugglesstone St Peter, Wiltshire.[15]

Năm 1138, ba năm sau cái chết của Henry I, Adelheid kết hôn với William d'Aubigny, Bá tước thứ nhất xứ Arundel, một trong những cố vấn của Henry I và là con trai của Guillaume d'Aubigny và Maud le Bigod.[16] Họ sống cùng nhau tại lâu đài Arundel của Adelheid trên bờ biển Sussex và có bảy người con.[17] Tên của họ (theo thứ tự khai sinh) là Alice, William, Olivia, Reynor, Geoffrey, Henry và Agatha.

Mối quan hệ với Matilda

[sửa | sửa mã nguồn]

Mặc dù không có nhiều thông tin về mối quan hệ của Adelheid với con gái riêng của Henry, nhưng người ta biết rằng bà đã có mặt tại buổi lễ khi Henry chính thức chỉ định Matilda là người thừa kế giả định vì nhà biên niên sử John xứ Worcester nói rằng Vương hậu "đã thề [một lời thề] cho con gái của nhà vua... và đồng ý... rằng nếu nhà vua không có người thừa kế thuộc cả hai giới [......], nhưng ... mỗi giới không thiếu một người sống sót thì người sống sót sẽ thừa kế vương quốc.'"[18] Sau cuộc hôn nhân thứ hai, Adelheid nhận Matilda tại nhà mình ở Arundel cùng với anh trai cùng cha khác mẹ của Matilda là Robert, Bá tước thứ nhất xứ Gloucester, bất chấp mong muốn của người chồng thứ hai, một người ủng hộ trung thành của Vua Stephen.[19] Sau đó Adelheid đã phản bội và giao nộp họ khi vua Stephen bao vây lâu đài.[20] John xứ Worcester cố gắng giải thích hành động của Adelheid, gợi ý rằng "bà ấy sợ sự uy nghiêm của nhà vua và lo lắng rằng mình có thể mất đi khối tài sản lớn mà bà đang nắm giữ trên khắp nước Anh". Ông cũng đề cập đến lời bào chữa của Adelheid với Vua Stephen: "Bà đã thề rằng kẻ thù của ông không đến Anh vì bà mà chỉ đơn giản là tiếp đãi họ với tư cách là những người có phẩm giá cao từng thân thiết với bà."[20] Cuối cùng, Vua Stephen đã chấp nhận lời kêu gọi của Adelheid và cho phép Matilda khởi hành và cùng với người anh cùng cha khác mẹ là Robert tới Bristol.[21]

Sở hữu đất đai

[sửa | sửa mã nguồn]
Lâu đài Arundel

Adelheid được trao doanh thu từ Rutland, Shropshire và một quận lớn của London, với quyền sở hữu thành phố Chichester.[22] Henry cũng trao trang viên tại Aston cho Adelheid "với tư cách là Vương hậu và vợ của ông". Các quyền sở hữu đất đai là một phần tài sản của Adelheid of Leuven bao gồm Tu viện Waltham ở Essex và các tài sản ở Hertfordshire, Bedfordshire, Buckinghamshire, Berkshire, Middlesex và Devon. Như một món quà từ Henry I, Adelheid đã được tặng một tài sản ở Ashleworth, một phần tài sản của hoàng gia tại Berkeley. Năm 1126, toàn bộ hạt Shropshire được trao cho Adelheid mặc dù nó không được liệt kê trong các Cuộn ống.

Adelheid đã trao cho em trai Jocelin một điền trang lớn ở Sussex tên là Petworth, phụ thuộc vào lâu đài Arundel của bà; phần lớn tài sản vẫn thuộc sở hữu của con cháu Jocelin là gia đình Egremont.[23] Henry cũng trao cho Adelheid những vùng đất trước đây thuộc về Matilda bao gồm Waltham và Queenhithe. Adelheid có tài sản ở Essex, Hertfordshire, Bedfordshire, Middlesex, Gloucestershire, Devon, và Henry sau đó đã miễn thuế cho những mảnh đất đó. Ngoài ra, Adelheid còn được trao một phần tài sản hoàng gia tại Berkeley và tại hạt Shropshire.[24]

Sau khi Henry qua đời, Adelheid tiếp tục thực thi quyền tài phán đối với các vùng đất của mình, giữ lại một số tài sản của mình cho đến năm 1150. Năm 1136, bà ban tặng cho Tu viện Reading một trăm shilling mỗi năm từ doanh thu của Queenhithe.[25] Vào ngày giỗ đầu tiên của Henry I, Adelheid đã trao trang viên Aston cho Tu viện Reading, và ban tặng cho họ đất đai "để cung cấp cho tu viện và các pweaona của tôn giáo khác đến tu viện nhân dịp kỷ niệm Vua Henry của tôi." Adelheid đã tặng thêm món quà là một nhà thờ vài năm sau đó.[26]

Năm tháng cuối đời

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong những năm cuối đời, Adelheid dường như ít được mọi người biết đến. Năm 1150, bà rời William để vào tu viện của Affligem ở Vlaanderen. Ít nhất một trong những anh trai của Adelheid cũng đang sống tại tu viện này. Biên niên sử của tu viện là nguồn duy nhất đề cập đến cái chết của Adelheid vào năm 1151 và địa điểm chôn cất của bà vẫn chưa được xác định. Một số truyền thống ngụ ý rằng Adelheid được chôn cất tại tu viện, nhưng khoản quyên góp do em trai Jocelin cho Tu viện Reading dường như cho thấy bà được chôn cất ở đó cùng với Henry I.[27] Alison Weir phản đối rằng Adelheid đã trở thành một nữ tu trong những năm cuối đời trong cuốn sách Queens of the Conquest, nói rằng Adelheid có thể đã qua đời khi sinh con tại Affligem và trái tim và nội tạng của bà ban đầu được chôn cất ở đó, trong khi thi thể được đưa về Anh.[28]

Tổ tiên

[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Huneycutt, Lois L. “Adeliza [Adeliza of Louvain]”. Oxford Dictionary of National Biography . Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/165. (yêu cầu Đăng ký hoặc có quyền thành viên của thư viện công cộng Anh.)
  2. ^ Agnes Strickland, 'Adelicia of Louvaine' in The Lives of the Queens of England Lưu trữ 13 tháng 5 2010 tại Wayback Machine online at 1066.co.nz: "Mr Howard of Corby castle... calls her Adelicia, for the best of reasons – her name is so written in an original charter of the 31st of Henry I..."
  3. ^ Panton, James (24 tháng 2 năm 2011). Historical Dictionary of the British Monarchy. Scarecrow Press. tr. 17–18. ISBN 9780810874978.
  4. ^ Hilton, 61
  5. ^ Bartlett, 543
  6. ^ Henry of Huntingdon, 469
  7. ^ a b Hilton, 61
  8. ^ Greenway, Diana (1996). The History of the English People 1000–1154. New York: Oxford University Press. tr. 56. ISBN 9780192840752. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2018.
  9. ^ Huneycutt (2003), 36
  10. ^ Spear, David S. (2007). “The Double Display of Saint Romanus of Rouen in 1124”. Henry I and the Anglo-Norman World. Woodbridge: Boydell & Brewer. tr. 128. ISBN 9781843832935. JSTOR 10.7722/j.ctt9qdkj9.13.
  11. ^ Huneycutt (2003), 37
  12. ^ O’Donnell, Townend, Tyler, 627
  13. ^ O’Donnell, Townend, Tyler, 629–630
  14. ^ O’Donnell, Townend, Tyler, 631
  15. ^ Brenner, Elma (2015). Leprosy and Charity in Medieval Rouen. Suffolk: The Boydell Press. tr. 23. ISBN 9780861933396. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2018.
  16. ^ Weir, 47
  17. ^ Hilton, 66
  18. ^ Worcester, 179
  19. ^ Hilton, 66
  20. ^ a b Bartlett, 41
  21. ^ Huneycutt, Lois L. “Adeliza [Adeliza of Louvain]”. Oxford Dictionary of National Biography . Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/165. (yêu cầu Đăng ký hoặc có quyền thành viên của thư viện công cộng Anh.)
  22. ^ http://site.ebrary.com/lib/mtholyoke/docDetail.action?docID=10404924 [cần chú thích đầy đủ]
  23. ^ Bartlett, 44
  24. ^ Hilton, 64
  25. ^ Huneycutt (2003), 38
  26. ^ Bartlett, 596
  27. ^ Huneycutt (2003), 38
  28. ^ Alison Weir, Queens of the Conquest, pg. 316-17.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Henry Gardiner Adams biên tập (1857). “Adelais”. A Cyclopaedia of Female Biography (bằng tiếng Anh): 10. Wikidata Q115297568.
  • Bartlett, Robert. England under the Norman and Angevin Kings: 1075 – 1225. Oxford: Clarendon, 2000.
  • Crouch, David. The Normans: The History of a Dynasty. London: Hambledon and London, 2002.
  • Henry of Huntingdon. The Chronicle of Henry of Huntingdon: Comprising The History of England, from the Invasion of Julius Cæsar to the Accession of Henry II. Ed. Thomas Forester. Dyfed: Llanerch, 1991.
  • Hilton, Lisa. Queens Consort: England's Medieval Queens from Eleanor of Aquitaine to Elizabeth of York. New York: Pegasus Books, 2010.
  • Huneycutt, Lois L. Matilda of Scotland: A Study in Medieval Queenship. Woodbridge: Nhà xuất bản The Boydell, 2003.
  • Huneycutt, Lois L. "Adeliza (c.1103–1151)", Oxford Dictionary of National Biography, Nhà xuất bản Đại học Oxford, 2004.
  • Johns, Susan M. Noblewomen, Aristocracy and Power in the Twelfth-century Anglo-Norman Realm. Manchester: Manchester UP, 2003.
  • Lees, Clare A., ed. The Cambridge History of Early Medieval English Literature. 1st ed. Cambridge: 2012. Cambridge Histories Online. Web. 22 tháng 11 năm 2013.
  • "Medieval Bestiary: Philippe De Thaon." Medieval Bestiary : Philippe De Thaon. N.p., n.d. 22 tháng 11 năm 2013.
  • Medieval History Timelines. TimeRef, n.d. http://www.timeref.com/hpra_minor.htm#J208.
  • Nolan, Kathleen. Capetian Women. New York: Palgrave Macmillan, 2003.
  • O’Donnell, Thomas, Matthew Townend, and Elizabeth M. Tyler. "European literature and eleventh-century England", The Cambridge History of Early Medieval English Literature. 1st ed. Cambridge: Nhà xuất bản Đại học Cambirdge, 2012. 607–636.Cambridge Histories Online. doi:10.1017/CHO9781139035637.028.
  • Strickland, Agnes. Lives of the Queens of England: From the Norman Conquest. N.p., 1840–1848. 7 Tháng 12 năm 2013. <https://web.archive.org/web/20100513133158/http://1066.co.nz/library/queens/queens.txt>.
  • van Houts, Elisabeth M.C. "Latin Poetry and the Anglo-Norman court, 1066–1135: The Carmen de Hastingae Proelio." The Journal of Medieval History 15.1 (1989): 39–62.
  • Weir, Alison. Britain's Royal Families: The Complete Genealogy. London: Bodley Head, 1989.
  • Worcester, John of. The Annals from 1067 to 1140 with Gloucester Interpolations and The Continuation to 1141. Vol. 3. Ed. P. McGurk. Oxford: Nhà xuất bản Clarendon, 1998. 3 vols.
  • York, Laura. "Adelicia of Louvain." Women in History: Biographical Encyclopedia, vol 1 p. 82.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Adelheid_xứ_Leuven&oldid=71255903”