Xem mã nguồn của Louisiana (Tân Tây Ban Nha)

{{Infobox Former Subdivision
|native_name = ''la Luisiana''
|conventional_long_name = Louisiana thuộc địa Tây Ban Nha
|common_name = Spanish Louisiana
|subdivision = [[Tỉnh]]
|nation = Tân Tây Ban Nha
|image_flag = Flag of New Spain.svg
|flag = Thánh giá Burgundy
|flag_type = Thánh giá Burgundy
|image_coat = Coat of Arms of the Province of Louisiana.svg
|image_map = Louisiana (1762) orthographic projection.svg
|image_map_caption = Louisiana thuộc Pháp vào năm 1762
|national_anthem=
|capital = [[New Orleans]]<ref name="Presas"/>
|stat_area1= 
|stat_year1 = 
|stat_pop1 = 
|s1 = Louisiana (Tân Pháp)
|flag_s1 = Flag of France.svg
|p1 = Louisiana (Tân Pháp)
|flag_p1 = Pavillon royal de France.svg
|date_start = 13 tháng 11
|year_start = 1762
|event_start = [[Hiệp ước Fontainebleau (1762)|Mua lại từ Pháp]]
|year_end = 1801
|date_end = 21 tháng 3
|event_end = [[Hiệp ước Aranjuez (1801)|Trả về Pháp]]
|political_subdiv = [[Quốc gia Illinois|Thượng Louisiana]];<br/> Hạ Louisiana
|today={{CAN}}<br/>{{USA}}
}}
[[Tập tin:Discovery of the Mississippi.jpg|phải|nhỏ|DeSoto tuyên bố Mississippi, như được mô tả trong [[Điện Capitol Hoa Kỳ]] rotunda]]
'''Louisiana''' ({{lang-es|'''Luisiana'''}}<ref name="Presas">{{chú thích sách|url=http://simurg.bibliotecas.csic.es/viewer/image/CSIC000227068/23/#topDocAnchor|pp=22, 23|title=Juicio imparcial sobre las principales causas de la revolución de la América Española y acerca de las poderosas razones que tiene la metrópoli para reconocer su absoluta independencia. (original document)|trans-title=Phán quyết công bằng về những nguyên nhân chính của cuộc cách mạng của Mỹ thuộc Tây Ban Nha và về những lý do mạnh mẽ mà đô thị đã công nhận sự độc lập tuyệt đối của nó|year=1828|author=[[José Presas y Marull]]|publisher=Imprenta de D. Pedro Beaume|location=Burdeaux|}}</ref>) là một khu hành chính của [[Phó vương quốc Tân Tây Ban Nha]] từ 1763 đến 1801. Nó bao gồm khu vực phía tây của lưu vực [[sông Mississippi]], cộng với [[New Orleans]]. Tây Ban Nha mua lại lãnh thổ từ Pháp, nơi đặt tên là '''''[[Louisiana (Tân Pháp)|La Louisiane]]''''' theo tên vua [[Louis XIV của Pháp|Louis XIV]] năm 1682. Đôi khi nó được gọi là '''Louisiana thuộc Tây Ban Nha'''. Địa khu được trao trả lại cho Pháp, theo các điều khoản của [[Hiệp ước San Ildefonso (1800)|Hiệp ước San Ildefonso năm 1800]] và [[Hiệp ước Aranjuez (1801)|Hiệp ước Aranjuez năm 1801]]. Năm 1802, vua [[Carlos IV của Tây Ban Nha]] đã viết một dự luật hoàng gia vào ngày 14 tháng 10. Điều này đã thay đổi việc chuyển nhượng và vạch ra các điều kiện.

Tuy nhiên, Tây Ban Nha đồng ý vẫn điều hành thuộc địa cho đến khi các quan chức Pháp đến và biến quan chức chuyển nhượng năm 1803. Buổi lễ diễn ra tại [[Cabasy]], [[New Orleans]] vào ngày 30 tháng 11 năm 1803. Đây chỉ là ba tuần trước khi các thủ tục nhượng quyền từ Pháp sang [[Hoa Kỳ]] theo lệnh [[Vùng đất mua Louisiana]].

== Lịch sử ==
Tây Ban Nha chủ yếu là một chủ nhà vắng mặt hiền lành quản lý lãnh thổ từ [[La Habana]], [[Cuba]], và ký hợp đồng cai trị với mọi người từ nhiều quốc tịch miễn là họ thề trung thành với Tây Ban Nha. Trong [[Cách mạng Mỹ]], người Tây Ban Nha đã chuyển nguồn cung cấp của họ cho các nhà cách mạng Mỹ qua [[New Orleans]] và lãnh thổ Louisiana rộng lớn.

Để giữ được chủ nhà vắng mặt, những nỗ lực của Tây Ban Nha để biến Louisiana thành thuộc địa của Tây Ban Nha thường không có kết quả. Chẳng hạn, trong khi [[tiếng Tây Ban Nha]] chính thức là ngôn ngữ duy nhất của chính phủ, thì phần lớn dân chúng vẫn tiếp tục nói [[tiếng Pháp]]. Ngay cả việc kinh doanh chính thức được thực hiện tại Cabasy cũng thường bị mất tiếng Pháp, cần có người phiên dịch.{{citation needed|date=tháng 6 năm 2015}}

=== Nô lê ===
Khi [[Alejandro O'Reilly]] tái lập sự cai trị của Tây Ban Nha vào năm 1769, ông đã ban hành một sắc lệnh vào ngày 7 tháng 12 năm đó, cấm buôn bán [[Người Mỹ bản địa]].<ref name="Hall1995">{{chú thích sách | last1 = Hall | first1 = Gwendolyn Midlo | title = Africans in Colonial Louisiana: The Development of Afro-Creole Culture in the Eighteenth Century | publisher = Louisiana State University Press | location=Baton Rouge, Louisiana | url=https://books.google.com/books?id=mYz_THytJ38C | year = 1995 | isbn = 978-0807119990}}</ref> Mặc dù không có phong trào bãi bỏ buôn bán nô lệ châu Phi, nhưng luật lệ Tây Ban Nha đã đưa ra một luật mới gọi là ''[[Coartación (nô lệ)|coartación]]'', cho phép nô lệ mua tự do của họ và của những người khác.<ref>[https://www.academia.edu/693820/Early_Anti-Slavery_Sentiment_in_the_Spanish_Atlantic_World_1765_1817]{{Liên kết hỏng|date=2021-12-29 |bot=InternetArchiveBot }} Berquist, Emily. ''Early Anti-Slavery Sentiment in the Spanish Atlantic World, 1765–1817''</ref>

Một nhóm [[người Maroons]] do [[Jean Saint Malo]] lãnh đạo đã chống lại sự nô lệ từ căn cứ của họ ở vùng đầm lầy phía đông [[New Orleans]] trong khoảng từ 1780 đến 1784.<ref>{{chú thích báo |last=Kaplan-Levenson |first=Lanie |url=http://wwno.org/post/more-runaway-maroons-louisiana |title=More Than A Runaway: Maroons In Louisiana |work=WWNO-FM |location=New Orleans, Louisiana |date = ngày 10 tháng 12 năm 2015 |access-date = ngày 3 tháng 10 năm 2016}}</ref>

==== Âm mưu của Pointe Coupée ====
Vào ngày 4 tháng 5 năm 1795, 57 nô lệ và 3 người đàn ông da trắng địa phương đã bị đưa ra xét xử trong [[Coupee Point, Louisiana|Point Coupee]]. Vào cuối phiên tòa, 23 nô lệ đã bị treo cổ, 31 nô lệ đã nhận được một bản án lơ lửng và lao động khổ sai, và ba người đàn ông da trắng bị trục xuất, với hai người bị kết án sáu năm lao động cưỡng bức tại [[La Habana]].<ref name="Hall1995" />

== Xem thêm ==
* [[Lịch sử Louisiana]]
* [[Louisiana (Tân Pháp)]]
* [[Vùng đất mua Louisiana]]

== Tham khảo ==
{{tham khảo}}

[[Thể loại:Tân Tây Ban Nha]]
[[Thể loại:Cựu thuộc địa Tân Tây Ban Nha]]
[[Thể loại:Cựu thuộc địa ở Bắc Mỹ]]
[[Thể loại:Tân Pháp]]
[[Thể loại:Thực dân Tây Ban Nha tại châu Mỹ]]
[[Thể loại:Cựu thuộc địa Tây Ban Nha]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Arkansas]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Colorado]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Iowa]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Kansas]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Louisiana]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Minnesota]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Missouri]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Montana]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Nebraska]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang North Dakota]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang South Dakota]]
[[Thể loại:Lịch sử tiền bang Wyoming]]
[[Thể loại:Khởi đầu năm 1763 ở Bắc Mỹ]]