Mathilde I xứ Boulogne
| Mathilde I xứ Boulogne Mathilde I de Boulogne | |
|---|---|
 | |
| Vương hậu nước Anh | |
| Tại vị | 22 tháng 12 năm 1135 – 3 tháng 5 năm 1152 (16 năm, 133 ngày) |
| Tiền nhiệm | Adelheid xứ Leuven |
| Kế nhiệm | Aliénor xứ Aquitaine |
| Tại vị | 1125 – 3 tháng 5 năm 1152 |
| Tiền nhiệm | Eustache III |
| Kế nhiệm | Eustache IV |
| Thông tin chung | |
| Sinh | k. 1105 Boulogne, Pháp |
| Mất | 3 tháng 5 năm 1152 (46–47 tuổi) Lâu đài Hedingham, Essex, Anh |
| An táng | Tu viện Faversham |
| Phối ngẫu | Stephen của Anh  |
| Hậu duệ |
|
| Hoàng tộc | Flanders |
| Thân phụ | Eustache III xứ Boulogne |
| Thân mẫu | Mary của Scotland |
Mathilde I xứ Boulogne (tiếng Pháp: Mathilde I de Boulogne; tiếng Anh: Matilda I of Boulogne; k. 1105 – 3 tháng 5 năm 1152) là Nữ Bá tước xứ Boulogne từ năm 1125 và là Vương hậu Anh từ khi chồng bà là Stephen lên ngôi vào năm 1135 cho đến khi bà qua đời vào năm 1152. Bà ủng hộ Stephen trong cuộc đấu tranh giành ngai vàng Anh trước người chị em họ chung là Hoàng hậu Matilda. Bà cũng đóng một vai trò tích cực một cách bất thường đối với một người phụ nữ trong thời kỳ chồng bà bị bắt, và chứng tỏ mình là một vị tướng đắc lực khi đã buộc Hoàng hậu thả Stephen. Theo thỏa thuận giải quyết cuộc nội chiến, các con của Vương hậu không được thừa kế ngai vàng nước Anh, do đó ba người con còn sống của bà là Eustache IV, Guillaume I và Marie I đều lần lượt cai trị Boulogne.
Tiểu sử
[sửa | sửa mã nguồn]Mathilde sinh ra ở Boulogne, Pháp, là con gái của Bá tước Eustache III xứ Boulogne và Mary của Scotland, con gái của Malcolm III của Scotland và Margaret của Wessex. Thông qua bà ngoại, Mathilde là hậu duệ của các vị vua Anglo-Saxon của Anh.
Nữ Bá tước xứ Boulogne
[sửa | sửa mã nguồn]Năm 1125, Mathilde kết hôn với Stephen xứ Blois, Bá tước xứ Mortain, người sở hữu một vùng đất lớn ở Anh. Khi cha của Mathilde thoái vị và lui về tu viện cùng năm, nó được gắn liền với Boulogne tương tự như lãnh địa ở Anh mà Mathilde được thừa kế.
Sau cái chết của Eustache III, Mathilde và chồng trở thành người đồng cai trị Boulogne. Hai đứa con, một trai và một gái, được sinh ra cho nữ bá tước và bá tước xứ Boulogne dưới thời trị vì của Vua Henry I của Anh, người đã cấp cho họ một nơi cư trú ở London.[1] Người con trai được đặt tên là Baldwin, theo tên chú của Mathilde là Vua Baldwin I thành Jerusalem,[1] còn con gái được đặt tên là Matilda. Baldwin chết khi còn nhỏ và Matilda trẻ tuổi được cho là cũng đã chết khi còn nhỏ, mặc dù cô sống đủ lâu để được gả cho Waleran de Meulan, Bá tước xứ Worcester.[1]
Vương hậu nước Anh
[sửa | sửa mã nguồn]Sau cái chết của Henry I vào năm 1135, Stephen vội vã đến Anh, lợi dụng quyền kiểm soát các cảng biển gần nhất xứ Boulogne và lên ngôi vua, đánh bại đối thủ của mình là Hoàng hậu Matilda. Mathilde xứ Boulogne vào thời điểm đó đang mang thai rất nặng và vượt qua eo biển Manche sau khi sinh một cậu con trai, Guillaume, người một ngày nào đó sẽ kế vị làm bá tước xứ Boulogne. Mathilde lên ngôi hoàng hậu vào lễ Phục sinh ngày 22 tháng 3 năm 1136.[1]
Mathilde là người ủng hộ Hiệp sĩ Đền Thánh. Bà thành lập Đền Cressing ở Essex vào năm 1137 và Đền Cowley ở Oxford vào năm 1139. Giống như người tiền nhiệm của mình là Matilda của Scotland, bà có mối quan hệ chặt chẽ với Tu viện Ba Ngôi tại Aldgate. Bà đã chọn tu viện trưởng làm cha giải tội của mình và hai đứa con của bà cũng đã được chôn cất ở đó[2]
Trong cuộc nội chiến diễn ra sau đó, được gọi là Thời kỳ nội loạn, Mathilde tỏ ra là người ủng hộ mạnh mẽ nhất cho chồng mình. Khi nước Anh bị xâm lược vào năm 1138, bà đã triệu tập quân đội từ Boulogne và đồng minh là Vlaanderen, đồng thời bao vây thành công Lâu đài Dover rồi tiến về phía bắc tới Durham, nơi bà lập một hiệp ước với David I của Scotland vào năm 1139.[3]
Sau khi Stephen bị bắt trong Trận Lincoln năm 1141, bà đã tập hợp những người theo đảng phái của nhà vua và gây dựng một đội quân với sự giúp đỡ của Willem xứ Yper. Trong khi Hoàng hậu Matilda đợi ở Luân Đôn để chuẩn bị đăng quang, Mathilde và anh trai của Stephen là Henry xứ Blois đã đuổi bà ra khỏi thành phố. Hoàng hậu Matilda tiếp tục bao vây Henry xứ Blois tại Winchester. Mathilde xứ Boulogne sau đó chỉ huy quân đội của mình tấn công những kẻ bao vây. Một cuộc hành quân nổ ra mà trong đó người anh cùng cha khác mẹ của Hoàng hậu là Robert xứ Gloucester bị bắt. Matilda và Mathilde sau đó đồng ý trao đổi tù nhân và Stephen lại lên ngôi vua.[4]
Năm 1147, bà thành lập Quỹ Vương thất Thánh Katharine, tổ chức này vẫn tồn tại cho đến ngày nay.[5]
Mathilde qua đời vì một cơn sốt vào tháng 5 năm 1152 tại Lâu đài Hedingham, Essex, Anh và cả bà và chồng được chôn cất tại Tu viện Faversham.[1]
Con cái
[sửa | sửa mã nguồn]Vua Stephen và Vương hậu Mathilde có tổng cộng năm người con, trong đó có ba con trai và hai con gái:
Con trai:
- Eustache IV, Bá tước xứ Boulogne, kết hôn với Constance của Pháp, không có con
- Baldwin xứ Boulogne (mất trước năm 1135)
- Guillaume I, Bá tước xứ Boulogne, Bá tước xứ Mortain và Boulogne và Bá tước xứ Surrey, kết hôn với Isabel de Warenne, không có con
Con gái:
- Matilda xứ Boulogne, kết hôn với Waleran de Beaumont, Bá tước thứ 1 xứ Worcester, không có con
- Marie I, Nữ Bá tước xứ Boulogne, kết hôn với Mathieu xứ Alsace, có con
Ghi chú
[sửa | sửa mã nguồn]Nguồn
[sửa | sửa mã nguồn] |
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Mathilde I xứ Boulogne. |
- Norgate, Kate (1894). “Matilda of Boulogne”. Từ điển tiểu sử Quốc gia. 38. tr. 53.
- Marjorie Chibnall, 'Mathilde (c.1103–1152)', Từ điển tiểu sử Quốc gia Oxford, Nhà xuất bản Đại học Oxford, 2004 [1].
- Duggan, Anne (1997). Queens and Queenship in Medieval Europe: Proceedings of a Conference Held at King's College London, tháng 4 năm 1995. The Boydell Press.
- Hilton, Lisa (2008). Queens Consort, England's Medieval Queens. Great Britain: Weidenfeld & Nichelson. ISBN 978-0-7538-2611-9.
- Matthew, Donald (2002). King Stephen. Carnegie Publishing.