Xem mã nguồn của Sông Đuống

{{otheruses|Đuống}}
{{Geobox|Sông
<!-- *** Name section *** -->
|name = Sông Đuống
|native_name =
|other_name = Sông Thiên Đức
|other_name1 = 
<!-- *** Image *** --->
|image = Duong River from Phu Dong Bridge.JPG
|image_caption = Sông Đuống mùa hè năm 2008 nhìn từ trên [[cầu Phù Đổng]]
|country_flag = 1
|country = Việt Nam
|country1 = 
|state_type=Tỉnh, thành
|state = Hà Nội
|state1 = Bắc Ninh
|state2 = 
|state_flag =
|city = 
|city1 =
<!-- *** Geography *** -->
|length = 68
|watershed = 
|discharge_location = Thượng Cát
|discharge_average = 880
|discharge_max = 9000
|discharge_min =
|discharge_note = 
|discharge1_location = 
|discharge1_average = 
|discharge1_max =
|discharge1_min =
|discharge1_note =
<!-- *** Source *** -->
|source_name = ngã ba Cửa Dâu
|source_location = Xuân Canh
|source_district = Đông Anh 
|source_region = 
|source_state = Hà Nội
|source_country = Việt Nam
|source_lat_d = 21
|source_lat_m = 4
|source_lat_s = 51
|source_lat_NS = N
|source_long_d = 105
|source_long_m = 50
|source_long_s = 41
|source_long_EW = E
|source_elevation = 
|source_length =
|source_note =
| source1_name = 
| source1_location = 
| source1_district = 
| source1_region = 
| source1_state = 
| source1_country = 
| source1_lat_d = 
| source1_lat_m = 
| source1_lat_s = 
| source1_lat_NS = 
| source1_long_d = 
| source1_long_m = 
| source1_long_s = 
| source1_long_EW = 
| source_coordinates_note =
| source1_elevation = 
| source_elevation_note =
| source1_length = 
| source_confluence_location = 
| source_confluence_district =
| source_confluence_region = 
| source_confluence_state = 
| source_confluence_country =
| source_confluence_lat_d = 
| source_confluence_lat_m = 
| source_confluence_lat_s = 
| source_confluence_lat_NS = 
| source_confluence_long_d = 
| source_confluence_long_m = 
| source_confluence_long_s = 
| source_confluence_long_EW = 
| source_confluence_coordinates_note =
| source_confluence_elevation = 
| source_confluence_elevation_note =
<!-- *** Mouth *** -->
|mouth_name = ngã ba Mỹ Lộc
|mouth_location = Trung Kênh
|mouth_district = Lương Tài 
|mouth_region = 
|mouth_district1 = 
|mouth_region1 = 
|mouth_state = Bắc Ninh
|mouth_state1 = 
|mouth_country = Việt Nam 
|mouth_lat_d = 21
|mouth_lat_m = 3
|mouth_lat_s = 21
|mouth_lat_NS = N
|mouth_long_d = 106
|mouth_long_m = 18
|mouth_long_s = 16
|mouth_long_EW = E
|mouth_elevation = 
<!-- *** Tributaries *** -->
|tributary_left = 
|tributary_left1 = 
|tributary_left2 = 
|tributary_left3 = 
|tributary_right = 
|tributary_right1 = 
|tributary_right2 = 
<!-- *** Free fields *** -->
|free_name =
|free_value =
<!-- *** Map section *** -->
|map = 
|map_size = <!--300-->
|map_caption = 
}}
'''Sông Đuống''', [[tên chữ (địa danh)|tên chữ]] gọi là '''sông Thiên Đức''' hay '''Thiên Đức Giang''', là một con [[sông]] dài 68&nbsp;km, nối [[sông Hồng]] với [[sông Thái Bình]]. Sông Đuống là 1 nhánh chảy của sông Hồng, nhưng là [[phụ lưu]] của sông Thái Bình.<ref name =BandoHc >Tập bản đồ hành chính Việt Nam. Nhà xuất bản Tài nguyên – Môi trường và Bản đồ Việt Nam. Hà Nội, 2013.</ref><ref name =Bd500p >Bản đồ tỷ lệ 1:500.000 tờ F-48-D. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam, 2004.</ref><ref name =tvpl-vbcp >[https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tai-nguyen-Moi-truong/Quyet-dinh-1989-QD-TTg-Danh-muc-luu-vuc-song-lien-tinh-113887.aspx Quyết định số 1989/QĐ-TTg ngày 01 tháng 11 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ về Danh mục lưu vực sông liên tỉnh]. Thuvienphapluat, 2016. Truy cập 12/05/2017.</ref>

Sông Đuống là chi lưu của sông Hồng tách ở vùng phía Bắc thành phố Hà Nội, chảy về phía Đông qua tỉnh Bắc Ninh, đổ vào sông Thái Bình ở Lục Đầu. Cũng tại đây, sông Đuống (Thiên Đức)'1' gặp sông Cầu (Nguyệt Đức)'2' từ [[Thái Nguyên]] chảy xuống và sông Thương  (Nhật Đức)'3' từ Lạng Sơn chảy về. Cả ba sông'1,2,3' hội lại ở Phả Lại thành sông Lục Đầu còn gọi là sông Thao Giang '4'. Sông Đuống có một chi lưu là [[sông Ngũ Huyện Khê]],  chảy vào [[Từ Sơn]], [[Bắc Ninh]] (bắt nguồn từ [[Đông Hội|thôn Đông Ngàn]]).

== Dòng chảy ==
Điểm đầu từ ngã ba Dâu (xã [[Xuân Canh]], huyện [[Đông Anh]], thành phố [[Hà Nội]] tại địa giới giữa 2 đơn vị hành chính là huyện [[Đông Anh]] và quận [[Long Biên]] của thành phố Hà Nội).

Điểm cuối là ngã ba Mỹ Lộc (giáp ranh giữa [[Trung Kênh]], [[Cao Đức]] và [[Cổ Thành, Chí Linh|Cổ Thành]]) phía nam ngã ba Lác (nơi [[sông Cầu]] hợp lưu với sông Thương thành [[sông Thái Bình]]) khoảng 3&nbsp;km.

Về tổng thể sông Đuống chảy theo hướng tây-đông. Nó là một phân lưu của [[sông Hồng]], trước đây chỉ là một dòng sông nhỏ, do cửa nối với sông Hồng bị cát bồi cao nên chỉ khi [[sông Hồng]] có lũ lớn mới tràn qua được. Từ năm 1958, cửa sông được mở rộng để trở thành một phân lưu quan trọng giảm sức uy hiếp của lũ sông Hồng đối với Hà Nội. So với lượng lũ của sông Hồng tại [[Sơn Tây, Hà Nội|Sơn Tây]] thì sông Đuống tiêu được 20-30 %. Theo Bách khoa toàn thư Việt Nam, tại Thượng Cát?<!--Từ Liêm, Hà Nội.-->, lưu lượng nước trung bình nhiều năm 880 m³/s, còn theo website tỉnh Bắc Ninh thì lưu lượng trung bình đạt khoảng 1.000 m³/s<ref name=BN>[http://www.bacninh.gov.vn/Intro/3.html Điều kiện tự nhiên tỉnh Bắc Ninh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090722195019/http://www.bacninh.gov.vn/Intro/3.html |date=2009-07-22 }}, với lưu lượng 31,6 tỷ m³/năm.</ref>. Lưu lượng đỉnh lũ lớn nhất 9.000 m³/s (ngày [[22 tháng 8]] năm [[1971]]). Đoạn chảy qua Bắc Ninh dài 42&nbsp;km<ref name=BN />. Mực nước cao nhất tại bến Hồ vào tháng 8 năm 1945 là 9,64 m<ref name=BN />, cao hơn so với mặt ruộng là 3 đến 4 m. Sông Đuống có hàm lượng phù sa cao, vào mùa mưa trung bình cứ 1 m³ nước có 2,8&nbsp;kg phù sa<ref name=BN />.

Sông Đuống là đường giao thông thủy nối cảng [[Hải Phòng]] với [[Hà Nội]] và các tỉnh ở phía bắc [[Việt Nam]].

Các loại [[tàu]] [[thuyền]], [[xà lan]] tải trọng từ 100 [[tấn]] đến 450 tấn có thể vận tải trên sông được cả trong 2 mùa.

== Các cây cầu bắc qua sông Đuống ==
Hiện trên sông Đuống có 6 cây cầu bắc qua: 
* [[Cầu Đông Trù]] trên [[quốc lộ 5|quốc lộ 5 kéo dài]], nối [[Đông Hội|xã Đông Hội]] thuộc [[Đông Anh|huyện Đông Anh]] với [[Ngọc Thụy|phường Ngọc Thụy]] và [[Thượng Thanh|phường Thượng Thanh]] thuộc [[Long Biên|quận Long Biên]]; đều thuộc thành phố [[Hà Nội]].
* [[Cầu Đuống]] trên [[Quốc lộ 1]] cũ, nối [[Yên Viên (thị trấn)|thị trấn Yên Viên]] thuộc [[Gia Lâm|huyện Gia Lâm]] với [[Đức Giang (phường)|phường Đức Giang]] thuộc quận Long Biên; đều thuộc thành phố Hà Nội.
* [[Cầu Phù Đổng]] trên Quốc lộ 1 mới, nối xã [[Phù Đổng]] của huyện Gia Lâm với phường [[Phúc Lợi]] của quận Long Biên và xã [[Cổ Bi]] của huyện Gia Lâm; đều thuộc thành phố Hà Nội.
* [[Cầu Kinh Dương Vương]], nối [[Cảnh Hưng|xã Cảnh Hưng]] thuộc [[Tiên Du|huyện Tiên Du]] với [[Đại Đồng Thành|xã Đại Đồng Thành]] thuộc [[Thuận Thành|thị xã Thuận Thành]]; đều thuộc tỉnh [[Bắc Ninh]].
* [[Cầu Hồ]] trên quốc lộ 38; nối [[Tân Chi|xã Tân Chi]] thuộc huyện Tiên Du với [[Hồ (phường)|phường Hồ]] thuộc thị xã Thuận Thành; đều thuộc tỉnh Bắc Ninh.
* [[Cầu Bình Than]] trên quốc lộ 17, nối [[Đức Long, Quế Võ|xã Đức Long]] thuộc [[Quế Võ|thị xã Quế Võ]] với [[Vạn Ninh, Gia Bình|xã Vạn Ninh]] thuộc [[Gia Bình|huyện Gia Bình]]; đều thuộc tỉnh Bắc Ninh.
Ngoài ra, thành phố [[Hà Nội]] sẽ có thêm 3 cầu đường bộ mới sẽ được xây dựng ngang qua sông Đuống trong giai đoạn tới như:
*Cầu Ngọc Thụy nối xã [[Xuân Canh]] thuộc huyện Đông Anh với phường Ngọc Thụy thuộc quận Long Biên.
*Cầu Mai Lâm nối xã [[Mai Lâm]] thuộc huyện Đông Anh với phường Thượng Thanh thuộc quận Long Biên.
*Cầu Giang Biên nối xã [[Ninh Hiệp (xã)|Ninh Hiệp]] thuộc huyện Gia Lâm với phường [[Giang Biên]] thuộc quận Long Biên.<ref>[http://vnn.vietnamnet.vn/xahoi/2008/03/772712/ Hà Nội: Thêm 8 cầu mới qua sông Hồng, sông Đuống]</ref>
Ngoài ra, tỉnh Bắc Ninh đã có đề án xây dựng một số cầu mới bắc qua sông Đuống trong giai đoạn tới như:
*Cầu Tri Phương nối xã [[Tri Phương, Tiên Du|Tri Phương]] thuộc huyện Tiên Du với xã [[Đình Tổ]] thuộc thị xã Thuận Thành.
*Cầu Hoài Thượng trên đường [[Đường vành đai 4 (Hà Nội)|Vành đai 4 - Hà Nội]] nối xã [[Hoài Thượng]] thuộc thị xã Thuận Thành với xã [[Hán Quảng]] thuộc thị xã Quế Võ.
*Cầu Chì nối xã [[Chi Lăng, Quế Võ|Chi Lăng]] thuộc thị xã Quế Võ với xã [[Giang Sơn (xã)|Giang Sơn]] thuộc huyện Gia Bình

==Các huyện thị chảy qua==
* Hà Nội:
** [[Đông Anh]]
** [[Long Biên]]
** [[Gia Lâm]]
* Bắc Ninh:
** [[Tiên Du]]
** [[Thuận Thành]]
** [[Quế Võ]]
** [[Gia Bình]]
** [[Lương Tài]]

==Thơ văn==
Nhà thơ [[Hoàng Cầm (nhà thơ)|Hoàng Cầm]] có bài thơ "Bên kia sông Đuống" nổi tiếng.
: ''Em ơi! Buồn làm chi''
: ''Anh đưa em về sông Đuống''
: ''Ngày xưa cát trắng phẳng lỳ''
: ''Sông Đuống trôi đi''
: ''Một dòng lấp lánh
: ''Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ...''

== Tham khảo ==
{{Tham khảo|25em}}

{{thể loại Commons|Duong River}}
== Liên kết ngoài ==
{{sơ khai Hà Nội}}

{{Hệ thống sông Hồng}}

[[Thể loại:Hệ thống sông Hồng|Đuống]]
[[Thể loại:Sông tại Bắc Ninh|Đuống]]
[[Thể loại:Sông tại Hà Nội|Đuống]]