Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Albania”
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
|||
Dòng 36: | Dòng 36: | ||
== Lịch sử == |
== Lịch sử == |
||
Tài liệu viết đầu tiên nhắc đến tiếng Albania là vào ngày 14 tháng 7 năm 1284 ở [[Dubrovnik]] (Croatia ngày nay), khi Matthew, nhân chứng một vụ án, nói "Tôi nghe thấy tiếng hét trên sườn núi tiếng Albania ({{lang-lat|Audivi unam vocem, clamantem in monte in lingua albanesca}}).<ref name="Hammond1976">{{cite book|author =Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond|title=Migrations and invasions in Greece and adjacent areas|url=https://books.google.com/books?id=O9saAAAAYAAJ|accessdate=23 January 2013|year=1976|publisher=Noyes Press|isbn=978-0-8155-5047-1|page=57}}</ref><ref name="Zeitschrift für Balkanologie">{{cite book|title=Zeitschrift für Balkanologie|url=https://books.google.com/books?id=iLkWAQAAMAAJ|accessdate=23 January 2013|year=1990|publisher=R. Trofenik|page=102}}</ref> Thu âm tiếng Albania đầu tiên được thực hiện bởi [[Norbert Jokl]] ngày 4 tháng 4 năm 1914 ở [[Vienna]].<ref name="Elsie2010">{{cite book|author =Robert Elsie|authorlink=Robert Elsie|title=Historical Dictionary of Albania|url=https://books.google.com/books?id=6inIiCF_930C&pg=PA216|accessdate=30 September 2013|year=2010|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-0-8108-6188-6|page=216}}</ref> Trong khoảng thời gian 5 thế kỷ [[Albania Ottoman|người Ottoman ở Albania]], tiếng Albania không được công nhận chính thức cho đến năm 1909, khi [[Công nương Dibra]] quyết định cho phép trường học tiếng Albanian.<ref name="Torte">{{cite web|last=Torte|first=Rexhep|url=http://www.albaniapress.com/lajme/9518/Perfundoi-shenimi-i-100-vjetorit-te-Kongresit-te-Dibres.html|title=Përfundoi shënimi i 100-vjetorit të Kongresit të Dibrës|publisher=Albaniapress|date=2009-08-04}}</ref> |
Tài liệu viết đầu tiên nhắc đến tiếng Albania là vào ngày 14 tháng 7 năm 1284 ở [[Dubrovnik]] (Croatia ngày nay), khi Matthew, nhân chứng một vụ án, nói "Tôi nghe thấy tiếng hét trên sườn núi bằng tiếng Albania" ({{lang-lat|Audivi unam vocem, clamantem in monte in lingua albanesca}}).<ref name="Hammond1976">{{cite book|author =Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond|title=Migrations and invasions in Greece and adjacent areas|url=https://books.google.com/books?id=O9saAAAAYAAJ|accessdate=23 January 2013|year=1976|publisher=Noyes Press|isbn=978-0-8155-5047-1|page=57}}</ref><ref name="Zeitschrift für Balkanologie">{{cite book|title=Zeitschrift für Balkanologie|url=https://books.google.com/books?id=iLkWAQAAMAAJ|accessdate=23 January 2013|year=1990|publisher=R. Trofenik|page=102}}</ref> Thu âm tiếng Albania đầu tiên được thực hiện bởi [[Norbert Jokl]] ngày 4 tháng 4 năm 1914 ở [[Vienna]].<ref name="Elsie2010">{{cite book|author =Robert Elsie|authorlink=Robert Elsie|title=Historical Dictionary of Albania|url=https://books.google.com/books?id=6inIiCF_930C&pg=PA216|accessdate=30 September 2013|year=2010|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-0-8108-6188-6|page=216}}</ref> Trong khoảng thời gian 5 thế kỷ [[Albania Ottoman|người Ottoman ở Albania]], tiếng Albania không được công nhận chính thức cho đến năm 1909, khi [[Công nương Dibra]] quyết định cho phép trường học tiếng Albanian.<ref name="Torte">{{cite web|last=Torte|first=Rexhep|url=http://www.albaniapress.com/lajme/9518/Perfundoi-shenimi-i-100-vjetorit-te-Kongresit-te-Dibres.html|title=Përfundoi shënimi i 100-vjetorit të Kongresit të Dibrës|publisher=Albaniapress|date=2009-08-04}}</ref> |
||
== Phương ngữ == |
== Phương ngữ == |
Phiên bản lúc 07:01, ngày 28 tháng 12 năm 2019
Tiếng Albania | |
---|---|
Shqip | |
Phát âm | [ʃcip] |
Sử dụng tại | Albania, Kosovo, Macedonia, Montenegro, Serbia, Hy Lạp[1] và kiều dân Albania |
Tổng số người nói | 5,4 triệu (2011) |
Phân loại | Ấn-Âu
|
Phương ngữ | |
Hệ chữ viết | Latinh (biến thể tiếng Albania) Hệ chữ nổi tiếng Albania |
Địa vị chính thức | |
Ngôn ngữ chính thức tại | Albania Kosovo |
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại | |
Quy định bởi | Officially by the Social Sciences and Albanological Section of the Academy of Sciences of Albania |
Mã ngôn ngữ | |
ISO 639-1 | sq |
alb (B) sqi (T) | |
ISO 639-3 | tùy trường hợp:aae – Arbëreshëaat – Arvanitikaaln – Ghegals – Tosk |
Glottolog | alba1267 [2] |
Linguasphere | 55-AAA-aaa to 55-AAA-ahe (25 varieties) |
Bản đồ phương ngữ của tiếng Albania | |
Một phần của loạt bài về |
Văn hóa Albania |
---|
Ngôn ngữ |
Ẩm thực |
Truyền thông |
Thể thao |
Tiếng Albania (shqip [ʃcip] hay gjuha shqipe [ˈɟuha ˈʃcipɛ]) là một ngôn ngữ Ấn-Âu với hơn năm triệu người nói, chủ yếu sinh sống tại Albania, Kosovo, Bắc Macedonia, và Hy Lạp,[1] và một số nơi có kiều dân Albania, gồm Montenegro và thung lũng Preševo của Serbia. Những cộng đồng có tuổi đời hàng thế kỷ của người Albania hiện diện rải rác ở Hy Lạp, Nam Ý,[3] Sicilia, và Ukraina.[4]
Lịch sử
Tài liệu viết đầu tiên nhắc đến tiếng Albania là vào ngày 14 tháng 7 năm 1284 ở Dubrovnik (Croatia ngày nay), khi Matthew, nhân chứng một vụ án, nói "Tôi nghe thấy tiếng hét trên sườn núi bằng tiếng Albania" (tiếng Latinh: Audivi unam vocem, clamantem in monte in lingua albanesca).[5][6] Thu âm tiếng Albania đầu tiên được thực hiện bởi Norbert Jokl ngày 4 tháng 4 năm 1914 ở Vienna.[7] Trong khoảng thời gian 5 thế kỷ người Ottoman ở Albania, tiếng Albania không được công nhận chính thức cho đến năm 1909, khi Công nương Dibra quyết định cho phép trường học tiếng Albanian.[8]
Phương ngữ
Tiếng Albania được chia thành hai phương ngữ chính: Phương ngữ Gheg, phương ngữ Tosk, và phần chuyển đổi giữa chúng.[9] Sông Shkumbin là đường chia ranh giới áng chừng, với phương ngữ Gheg được nói ở phía bắc Shkumbin và Tosk ở phía nam.[10] Cũng có các phương ngữ khác như Arbëresh và Arvanitika, là sự kết hợp của phương ngữ Gheg và phương ngữ Tosk với các đặc điểm thời xưa của tiếng Albania. Chúng được nói tại một vài nơi ở Ý và Hy Lạp.
Tham khảo
- ^ a b Euromosaic project (2006). “L'arvanite/albanais en Grèce” (bằng tiếng Pháp). Brussels: European Commission. Truy cập ngày 5 tháng 12 năm 2016.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Albanian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ http://www.minorityrights.org/1617/italy/albanians.html
- ^ http://www.albanianlanguage.net/
- ^ Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond (1976). Migrations and invasions in Greece and adjacent areas. Noyes Press. tr. 57. ISBN 978-0-8155-5047-1. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2013.
- ^ Zeitschrift für Balkanologie. R. Trofenik. 1990. tr. 102. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2013.
- ^ Robert Elsie (2010). Historical Dictionary of Albania. Rowman & Littlefield. tr. 216. ISBN 978-0-8108-6188-6. Truy cập ngày 30 tháng 9 năm 2013.
- ^ Torte, Rexhep (4 tháng 8 năm 2009). “Përfundoi shënimi i 100-vjetorit të Kongresit të Dibrës”. Albaniapress.
- ^ Gjinari, Jorgji. Dialektologjia shqiptare
- ^ Concise Encyclopedia of Languages of the World By Keith Brown, Sarah Ogilvie Contributor Keith Brown, Sarah Ogilvie Edition: illustrated Published by Elsevier, 2008 ISBN 0-08-087774-5, ISBN 978-0-08-087774-7