Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Địa lý Canada”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Dòng 143: Dòng 143:
|source 1 = Environment Canada
|source 1 = Environment Canada
|date=tháng 12 năm 2018}}
|date=tháng 12 năm 2018}}

==Địa lý tự nhiên==

[[Image:Canada-satellite.jpg|thumb|280px|left|Một hình ảnh tổng hợp vệ tinh của Canada. Các khu rừng phương Bắc chiếm ưu thế trên cả nước, bao gồm Bắc Cực, Dãy núi Coast và Núi Saint Elias. Các thảo nguyên tương đối bằng phẳng tạo điều kiện phát triển nông nghiệp. Ngũ Đại Hồ cung cấp nước cho sông St. Lawrence (ở phía đông nam) với vùng trũng là nơi sinh sống của phần lớn dân số Canada.]]

Canada có diện tích {{convert|9984670|km2|abbr=on}} và một loạt các khu vực có đặc điểm địa lý khác nhau. Có 8 vùng chính.<ref name="McColl2005">{{cite book|author=R. W. McColl|title=Encyclopedia of world geography|url=https://books.google.com/books?id=DJgnebGbAB8C&pg=PA135|accessdate=22 November 2011|date=September 2005|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-5786-3|page=135}}</ref> Canada còn có địa hình hàng hải rộng lớn, với đường bờ biển dài nhất thế giới là {{convert|243042|km|mi}}.<ref>{{Cite web|url=http://www.statcan.gc.ca/pub/11-402-x/2012000/chap/geo/geo-eng.htm|title=Geography|website=www.statcan.gc.ca|access-date=2016-03-04}}</ref> [[Địa lý tự nhiên]] của Canada rất đa dạng. [[Taiga|Các khu rừng phía bắc]] chiếm ưu thế trong cả nước, băng dễ được thấy ở [[Bắc Canada]] và qua [[dãy núi Rocky]] và các đồng cỏ Canada tương đối bằng phẳng ở phía tây nam tạo điều kiện cho nông nghiệp sản xuất.<ref name="McColl2005"/> Ngũ Đại Hồ cung cấp nước cho sông St. Lawrence (ở phía đông nam) với vùng trũng là nơi sinh sống của phần lớn dân số Canada.

===Appalachian Mountains===

The [[Appalachian Mountains|Appalachian mountain range]] extends from [[Alabama]] through the [[Gaspé Peninsula]] and the [[Atlantic Provinces]], creating rolling hills indented by river valleys.<ref name="Haggett2001">{{cite book|author=Peter Haggett|title=Encyclopedia of World Geography|url=https://books.google.com/books?id=vbBzHuDQssMC&pg=PA78|accessdate=22 November 2011|date=July 2001|publisher=Marshall Cavendish|isbn=978-0-7614-7289-6|pages=78–}}</ref> It also runs through parts of southern [[Quebec]].<ref name="Haggett2001"/>

The Appalachian mountains (more specifically the [[Chic-Choc Mountains]], [[Notre Dame Mountains|Notre Dame]], and [[Long Range Mountains]]) are an old and eroded range of mountains, approximately 380 million years in age. Notable mountains in the Appalachians include [[Mount Jacques-Cartier]] (Quebec, {{convert|1268|m|ft|0|abbr=on|disp=or}}), [[Mount Carleton]] (New Brunswick, {{convert|817|m|ft|0|abbr=on|disp=or}}), [[The Cabox]] (Newfoundland, {{convert|814|m|ft|0|abbr=on|disp=or}}).<ref name="DiPietro2012">{{cite book|author=Joseph A. DiPietro|title=Landscape Evolution in the United States: An Introduction to the Geography, Geology, and Natural History|url=https://books.google.com/books?id=vZWWAA-USoUC&pg=PA400|year=2012|publisher=Newnes|isbn=978-0-12-397806-6|page=400}}</ref> Parts of the Appalachians are home to a rich [[endemic (ecology)|endemic]] flora and fauna and are considered to have been [[nunatak]]s during the last [[glaciation]] era. {{Citation needed|date=February 2019}}

===Great Lakes and St. Lawrence Lowlands===
[[File:Niagara Falls and Maid of the Mist 2005.JPG|thumb|right|The [[Horseshoe Falls (Canada)|Horseshoe Falls]] in [[Niagara Falls, Ontario]], one of the world's most voluminous waterfalls,<ref name="AtlasSignificantFacts">{{cite web |author=Natural Resources Canada |authorlink=Natural Resources Canada |publisher= Natural Resources Canada |url=http://atlas.nrcan.gc.ca/site/english/learningresources/facts/supergeneral.html |title=Significant Canadian Facts |date=2004-04-05|accessdate=2006-05-16}}</ref> a major source of hydroelectric power, and a tourist destination.]]

The southern parts of Quebec and Ontario, in the section of the [[Great Lakes]] (bordered entirely by [[Ontario]] on the Canadian side) and St. Lawrence basin (often called [[St. Lawrence Lowlands]]), is another particularly rich sedimentary plain.<ref name="Pezzi2006">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=2hIcwB82K8UC&pg=PA32|title=The St. Lawrence Lowlands|author=Bryan Pezzi|first=|publisher=[[Weigl Educational Publishers Limited]]|year=2006|isbn=978-1-55388-152-0|location=|page=32|pages=}}</ref> Prior to its [[colonization]] and heavy [[urban sprawl]] of the 20th century, this [[Eastern Great Lakes lowland forests]] area was home to large [[mixed forest]]s covering a mostly flat area of land between the [[Appalachian Mountains]] and the [[Canadian Shield]].<ref name="GradyFoundation2007">{{cite book|author1=Wayne Grady|author2=David Suzuki Foundation|title=The Great Lakes: the natural history of a changing region|url=https://books.google.com/books?id=bnvZ1XrRTGIC&pg=PA17|date=26 September 2007|publisher=Greystone/David Suzuki Fdtn|isbn=978-1-55365-197-0|page=17}}</ref> Most of this forest has been cut down through agriculture and logging operations, but the remaining forests are for the most part heavily protected. In this part of Canada the [[Gulf of St. Lawrence]] is one of the world's largest [[estuary]] (see [[Gulf of St. Lawrence lowland forests]]).<ref name="Wangersky2006">{{cite book|author=Peter J. Wangersky|title=Estuaries|url=https://books.google.com/books?id=FqqtqgZv4tIC&pg=PA122|year=2006|publisher=Springer|isbn=978-3-540-00270-3|page=122}}</ref>

[[Image:Great Lakes from space.jpg|thumb|left|The Great Lakes from space]]

While the relief of these lowlands is particularly flat and regular, a group of [[batholite]]s known as the [[Monteregian Hills]] are spread along a mostly regular line across the area.<ref name="MandarinoAnderson1989">{{cite book |author1=Joseph Anthony Mandarino |authorlink= Joseph A. Mandarino |author2=Violet Anderson|title=Monteregian treasures: the minerals of Mont Saint-Hilaire, Quebec|url=https://books.google.com/books?id=u_08AAAAIAAJ&pg=PA131|year=1989|publisher=CUP Archive|isbn=978-0-521-32632-2|page=131}}</ref> The most notable are [[Montreal]]'s [[Mount Royal]] and [[Mont Saint-Hilaire]]. These hills are known for a great richness in precious [[mineral]]s.<ref name="MandarinoAnderson1989"/>

===Canadian Shield===



The northeastern part of Alberta, northern parts of [[Saskatchewan]], [[Manitoba]], Ontario, and Quebec, as well as most of [[Labrador]] (the mainland portions of the province of [[Newfoundland and Labrador]]), are located on a vast rock base known as the [[Canadian Shield]]. The Shield mostly consists of eroded hilly terrain and contains many lakes and important rivers used for [[hydroelectricity|hydroelectric]] production, particularly in northern Quebec and Ontario. The shield also encloses an area of [[wetlands]], the [[Hudson Bay]] lowlands. Some particular regions of the Shield are referred to as [[mountain range]]s, including the [[Torngat Mountains|Torngat]] and [[Laurentian Mountains]].<ref name="SonPress2002">{{cite book|author1=George Philip and Son|author2=Oxford University Press|title=Encyclopedic World Atlas|url=https://books.google.com/books?id=8UD0kOEb1XIC&pg=PA68|year=2002|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-521920-3|page=68}}</ref>

The Shield cannot support intensive [[agriculture]], although there is subsistence agriculture and small dairy farms in many of the river valleys and around the abundant lakes, particularly in the southern regions. [[Boreal forest]] covers much of the shield, with a mix of [[conifers]] that provide valuable timber resources in areas such as the [[Central Canadian Shield forests]] [[ecoregion]] that covers much of [[Northern Ontario]]. The region is known for its extensive mineral reserves.<ref name="SonPress2002"/>

The Canadian Shield is known for its vast minerals, such as emeralds, diamonds and copper. The Canadian shield is also called the mineral house.

===Canadian Interior Plains===

The [[Canadian Prairies]] are part of a vast [[sedimentary]] [[Great Plains|plain]] covering much of [[Alberta]], southern Saskatchewan, and southwestern Manitoba, as well as much of the region between the [[Rocky Mountains]] and the [[Great Slave Lake|Great Slave]] and [[Great Bear Lake|Great Bear]] lakes in [[Northwest Territories]]. The plains generally describes the expanses of (largely flat) arable agricultural land which sustain extensive grain farming operations in the southern part of the provinces. Despite this, some areas such as the [[Cypress Hills (Canada)|Cypress Hills]] and the Alberta Badlands are quite hilly and the prairie provinces contain large areas of forest such as the [[Mid-Continental Canadian forests]]. The size is roughly ~{{convert|1900000|km2|sqmi|1|abbr=on}}.

===Western Cordillera===


The [[Canadian Cordillera]], contiguous with the [[American cordillera]], is bounded by the Rocky Mountains to the east and the [[Pacific Ocean]] to the west.

The [[Canadian Rockies]] are part of a major [[continental divide]] that extends north and south through western North America and western [[South America]]. The [[Columbia River|Columbia]] and the [[Fraser River]]s have their headwaters in the Canadian Rockies and are the second and third largest rivers respectively to drain to the west coast of North America. To the west of their headwaters, across the [[Rocky Mountain Trench]], is a second belt of mountains, the [[Columbia Mountains]], comprising the [[Selkirk Mountains|Selkirk]], [[Purcell Mountains|Purcell]], [[Monashee Mountains|Monashee]] and [[Cariboo Mountains]] sub-ranges.

Immediately west of the Columbia Mountains is a large and rugged [[Interior Plateau]], encompassing the [[Chilcotin District|Chilcotin]] and [[Cariboo]] regions in central [[British Columbia]] (the [[Fraser Plateau]]), the [[Nechako Plateau]] further north, and also the [[Thompson Plateau]] in the south. The [[Peace River (Canada)|Peace River]] Valley in northeastern British Columbia is Canada's most northerly agricultural region, although it is part of the [[Canadian Prairies|Prairies]]. The dry, temperate climate of the [[Okanagan]] Valley in south central British Columbia provides ideal conditions for fruit growing and a flourishing wine industry; the semi-arid belt of the Southern Interior also includes the [[Fraser Canyon]], and [[Thompson Country|Thompson]], [[Nicola Country|Nicola]], [[Similkameen Country|Similkameen]], [[Shuswap Country|Shuswap]] and [[Boundary Country|Boundary regions]] and fruit-growing is common in these areas also, and also in the [[Kootenays|West Kootenay]]. Between the plateau and the coast is the province's largest mountain range, the [[Coast Mountains]]. The Coast Mountains contain some of the largest temperate-latitude [[icefield]]s in the world.

On the south coast of British Columbia, [[Vancouver Island]] is separated from the mainland by the continuous [[Strait of Juan de Fuca|Juan de Fuca]], [[Strait of Georgia|Georgia]], and [[Johnstone Strait]]s. Those straits include a large number of islands, notably the [[Gulf Islands]] and [[Discovery Islands]]. North, near the [[Alaska]]n border, [[Haida Gwaii]] lies across [[Hecate Strait]] from the [[Coast of British Columbia|North Coast region]] and to its north, across [[Dixon Entrance]] from [[Southeast Alaska]]. Other than in the plateau regions of the [[British Columbia Interior|Interior]] and its many river valleys, most of British Columbia is coniferous forest. The only [[temperate rain forests]] in Canada are found along the Pacific Coast in the Coast Mountains, on Vancouver Island, and on Haida Gwaii, and in the [[Cariboo Mountains]] on the eastern flank of the Plateau.

The Western Cordillera continues northwards past the [[Liard River]] in northernmost British Columbia to include the [[Mackenzie Mountains|Mackenzie]] and [[Selwyn Range (Canada)|Selwyn Range]]s which lie in the far western [[Northwest Territories]] and the eastern [[Yukon Territory]]. West of them is the large [[Yukon Plateau]] and, west of that, the [[Yukon Ranges]] and [[Saint Elias Mountains]], which include Canada's and British Columbia's highest summits, [[Mount Saint Elias]] in the [[Kluane]] region and [[Mount Fairweather]] in the [[Tatshenshini-Alsek]] region. The headwaters of the [[Yukon River]], the largest and longest of the rivers on the [[Pacific Slope]], lie in northern British Columbia at [[Atlin Lake|Atlin]] and [[Teslin Lake]]s.

===Volcanoes===
{{Main|Volcanology of Canada}}

[[Image:Mount Garibaldi.jpg|left|thumb|250px|[[Mount Garibaldi]] as seen from [[Squamish, British Columbia|Squamish]] ]]
[[Western Canada]] has many volcanoes and is part of the [[Pacific Ring of Fire]], a system of volcanoes found around the margins of the Pacific Ocean. There are over 200 young volcanic centres that stretch northward from the [[Cascade Range]] to [[Yukon]]. They are grouped into five [[volcanic belt]]s with different volcano types and [[plate tectonics|tectonic]] settings. The [[Northern Cordilleran Volcanic Province]] was formed by [[Fault (geology)|faulting]], cracking, [[rift]]ing, and the interaction between the [[Pacific Plate]] and the [[North American Plate]]. The [[Garibaldi Volcanic Belt]] was formed by [[subduction]] of the [[Juan de Fuca Plate]] beneath the North American Plate. The [[Anahim Volcanic Belt]] was formed as a result of the North American Plate sliding westward over the [[Anahim hotspot]]. The [[Chilcotin Group]] is believed to have formed as a result of [[back-arc basin|back-arc extension]] behind the [[Cascadia subduction zone]]. The [[Wrangell Volcanic Field]] formed as a result of subduction of the Pacific Plate beneath the North American Plate at the easternmost end of the [[Aleutian Trench]].

Volcanism has also occurred in the [[Canadian Shield]]. It contains over 150 volcanic belts (now deformed and eroded down to nearly flat [[plain]]s) that range from 600 million to 2.8 billion years old. Many of Canada's major [[ore]] deposits are associated with [[Precambrian]] volcanoes. There are [[pillow lava]]s in the [[Northwest Territories]] that are about 2.6 billion years old and are preserved in the [[Cameron River Volcanic Belt]]. The pillow lavas in rocks over 2 billion years old in the Canadian Shield signify that great oceanic volcanoes existed during the early stages of the formation of the Earth's crust. Ancient volcanoes play an important role in estimating Canada's mineral potential. Many of the volcanic belts bear ore deposits that are related to the volcanism.

===Canadian Arctic===
{{Main|Northern Canada}}

While the largest part of the Canadian Arctic is composed of seemingly endless permafrost and [[tundra]] north of the [[tree line]], it encompasses geological regions of varying types: the [[Arctic Cordillera]] (with the [[British Empire Range]] and the [[United States Range]] on [[Ellesmere Island]]) contains the northernmost mountain system in the world. The [[Arctic Lowlands]] and Hudson Bay lowlands comprise a substantial part of the geographic region often designated as the Canadian Shield (in contrast to the sole geologic area). The ground in the Arctic is mostly composed of [[permafrost]], making construction difficult and often hazardous, and agriculture virtually impossible.

The Arctic, when defined as everything north of the tree line, covers most of [[Nunavut]] and the northernmost parts of Northwest Territories, Yukon, Manitoba, Ontario, Quebec, and Labrador.


==Thủy văn==
==Thủy văn==

Phiên bản lúc 05:32, ngày 1 tháng 7 năm 2019

Địa lý Canada
Lục địaBắc Mỹ
VùngVùng Bắc Mỹ
Tọa độ60°00′B 95°00′T / 60°B 95°T / 60.000; -95.000
Diện tíchXếp hạng thứ 2 thế giới
 • Tổng số9.984.671 km2 (3.855.103 dặm vuông Anh)
 • Đất91,08%
 • Nước8,92%
Đường bờ biển202.080 km (125.570 mi)
Biên giới8,893 km
Điểm cao nhấtNúi Logan,
5.959 m (19.551 ft)
Điểm thấp nhấtMực nước biển ở Đại Tây Dương
Sông dài nhấtSông Mackenzie,
4.241 km (2.635 mi)
Hồ lớn nhấtHồ Gấu Lớn
31.153 km2 (12.028 dặm vuông Anh)
Khí hậuTừ kiểu khí hậu ôn đới, lục địa ẩm cho đến cận cực hay vùng cực ở phía Bắc và đài nguyên ở các vùng núi và các vùng về phía Bắc
Địa hìnhĐa phần là các đồng bằng và núi ở phía Tây, đến các cao nguyên (núi nhỏ) ở phía Đông Nam và phía Đông, kế đến là các vùng đồng bằng ở khu vực Ngũ Đại Hồ
Tài nguyên thiên nhiênQuặng sắt, niken, kẽm, đồng, vàng, chì, molypden, potash, kim cương, bạc, cá, gỗ, loài hoang dã, than, dầu mỏ, khí tự nhiên, thủy năng
Thiên taiTầng đất đóng băng vĩnh cửu, xoáy thuận, lốc xoáy, cháy rừng
Vấn đề môi trườngÔ nhiễm nước và không khí, mưa axit

Địa lí Canada mô tả những nét đặc trưng địa lí của Canada - quốc gia có tổng diện tích lớn thứ hai thế giới.

Nằm tại phía Bắc của Bắc Mỹ (chiếm 41% diện tích lục địa), Canada là một vùng lãnh thổ trải dài rộng lớn, đa dạng nằm giữa Bắc Thái Bình Dương ở phía tây, Bắc Đại Tây Dương ở phía đông và Bắc Băng Dương ở phía bắc (vì thế tiêu ngữ của quốc gia là "Từ biển này đến biển kia") cũng như tiếp giáp Hoa Kỳ (Hoa Kỳ lục địa) ở phía nam và phía tây bắc giáp (Alaska). Greenland nằm về phía đông bắc; ngoài khơi bờ biển phía nam của đảo Newfoundland thuộc Saint Pierre và Miquelon, là một vùng lãnh thổ hải ngoại của Pháp. Kể từ năm 1925, Canada đã tuyên bố phần chủ quyền vùng Bắc Cực nằm trong khoảng kinh độ từ 60°Đ cho đến 141°Đ ở cực Bắc; tuy nhiên, yêu sách này đang bị tranh cãi.[1] Dù Cực Bắc từ nằm trong vùng yêu sách lãnh thổ Bắc Cực của Canada tính đến năm 2011, các phép đo gần đây lại cho thấy nó đang tiến tới Siberia.[2]

Chiếm diện tích 9.984.670 km2 (đất liền: 9.093.507 km2; nước ngọt: 891.163 km2), So với ba phần năm diện tích của Nga hay diện tích của Châu Âu, Canada có phần nhỏ hơn một ít. Về tổng diện tích, Canada lớn hơn một chút so với cả Hoa Kỳ và Trung Quốc; tuy nhiên, Canada đứng thứ tư nếu tính theo diện tích đất liền (tức là tổng diện tích sau khi đã trừ đi diện tích hồ và sông) — với diện tích của Trung Quốc là 9.326.410 km2 và của Hoa Kỳ là 9.161.923 km2.[3]

Dân số của Canada là 37,411,047 người tính đến ngày 12 tháng 6 năm 2016, tập trung ở phía nam sát biên giới với Hoa Kỳ lục địa.; với mật độ dân số chưa đến 4 người trên mỗi kilômét vuông, đây là một trong những nước có dân cư thưa thớt nhất trên thế giới.[4] Khu định cư ở cực bắc của Canada và trên thế giới là Trạm Cảnh báo của đội Lực lượng Canada (CFS) (nằm ngay phía Bắc của Alert, Nunavut) ở mũi phía bắc của Đảo Ellesmere tại tọa độ 82°30′B và 62°19′T, chỉ cách Bắc cực 834 km.

Khí hậu

Các kiểu phân loại khí hậu Köppen của Canada
Đài nguyên Bắc Cực bao phủ một phần cực bắc Canada.

Canada có khí hậu đa dạng. Khí hậu có sự thay đổi từ khí hậu ôn đới trên bờ biển phía tây British Columbia[5] đến khí hậu cận nhiệt đới ở phía bắc.[6] Cực bắc Canada với kiểu khí hậu vùng cực có thể có tuyết trong hầu hết các năm.[7] Các khu vực không giáp biển có xu hướng nằm trong vùng khí hậu lục địa có mùa hè ấm áp ngoại trừ Tây Nam Ontario nàm trong vùng khí hậu lục địa có mùa hè nóng ẩm.[8] Các phần của Tây Canada có khí hậu bán khô hạn và các phần của Đảo Vancouver thậm chí có thể được xếp vào kiểu khí hậu Địa Trung Hải có mùa hè mát mẻ.[7] Nhiệt độ cực điểm ở Canada kéo dài từ 45 °C (113 °F) ở Midale và Yellow Grass, Saskatchewan vào ngày 5 tháng 7 năm 1937 đến −63 °C (−81.4 °F) ở Snag, Yukon vào thứ hai ngày 3 tháng 2 năm 1947.[9]

Nhiệt độ trung bình hàng ngày cao nhất và thấp nhất của các thành phố chính ở Canada
Thành phố Tháng 7 (°C) Tháng 7 (°F) Tháng 1 (°C) Tháng 1 (°F)
Calgary[10] 23/9 73/48 −1/−13 27/5
Charlottetown[11] 23/14 78/54 −3/−13 26/9
Edmonton[12] 23/12 73/54 −6/−15 21/5
Fredericton[13] 26/13 78/54 −4/−16 25/4
Halifax[14] 23/14 73/58 0/-9 32/17
Iqaluit[15] 12/4 53/39 −23/−31 −9/−23
Montreal[16] 26/16 79/60 −5/-12 22/6
Ottawa[17] 27/15 80/60 −6/−15 21/5
Quebec City[18] 25/13 77/56 −8/-18 18/0
Regina[19] 26/11 79/52 −10/-22 14/-8
Saskatoon[20] 25/11 77/52 −12/-22 10/-8
St. John's[21] 20/11 69/51 −1/−9 30/17
Toronto[22] 26/18 80/64 −1/−7 30/19
Whitehorse[23] 21/8 69/46 −13/−22 8/−8
Windsor[24] 28/17 82/63 −1/-8 30/17
Winnipeg[25] 26/13 79/55 −13/−20 9/−4
Vancouver[26] 22/13 71/54 6/1 43/33
Victoria[27] 22/11 71/51 7/1 44/33
Yellowknife[28] 21/12 70/54 −23/−31 −9/−24

Cực điểm

Dữ liệu khí hậu của Canada
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Năm
Chỉ số khốc nhiệt 19.2 22.3 31.3 35.7 42.3 52.3 52.6 49.3 46.9 39.2 27.5 24.1 52,6
Cao kỉ lục °C (°F) 19.4 22.6 28.5 37.2 42.2 43.3 45
(113) 		43.3 40
(104) 		34.0 26.1 22.2 45
Thấp kỉ lục, °C (°F) −61.1 −63 −54.7 −48.9 −32.2 −20.6 −8.9 −15
(5) 		−31.7 −41.7 −54.4 −60
(−76) 		−63
Chỉ số phong hàn −79 −72.3 −70.1 −60.5 −40.8 −32.7 −18.6 −21 −36.9 −52.3 −57.9 −68.8 −79
Nguồn: Environment Canada

Địa lý tự nhiên

Một hình ảnh tổng hợp vệ tinh của Canada. Các khu rừng phương Bắc chiếm ưu thế trên cả nước, bao gồm Bắc Cực, Dãy núi Coast và Núi Saint Elias. Các thảo nguyên tương đối bằng phẳng tạo điều kiện phát triển nông nghiệp. Ngũ Đại Hồ cung cấp nước cho sông St. Lawrence (ở phía đông nam) với vùng trũng là nơi sinh sống của phần lớn dân số Canada.

Canada có diện tích 9.984.670 km2 (3.855.100 dặm vuông Anh) và một loạt các khu vực có đặc điểm địa lý khác nhau. Có 8 vùng chính.[29] Canada còn có địa hình hàng hải rộng lớn, với đường bờ biển dài nhất thế giới là 243.042 kilômét (151.019 mi).[30] Địa lý tự nhiên của Canada rất đa dạng. Các khu rừng phía bắc chiếm ưu thế trong cả nước, băng dễ được thấy ở Bắc Canada và qua dãy núi Rocky và các đồng cỏ Canada tương đối bằng phẳng ở phía tây nam tạo điều kiện cho nông nghiệp sản xuất.[29] Ngũ Đại Hồ cung cấp nước cho sông St. Lawrence (ở phía đông nam) với vùng trũng là nơi sinh sống của phần lớn dân số Canada.

Appalachian Mountains

The Appalachian mountain range extends from Alabama through the Gaspé Peninsula and the Atlantic Provinces, creating rolling hills indented by river valleys.[31] It also runs through parts of southern Quebec.[31]

The Appalachian mountains (more specifically the Chic-Choc Mountains, Notre Dame, and Long Range Mountains) are an old and eroded range of mountains, approximately 380 million years in age. Notable mountains in the Appalachians include Mount Jacques-Cartier (Quebec, 1.268 m hay 4.160 ft), Mount Carleton (New Brunswick, 817 m hay 2.680 ft), The Cabox (Newfoundland, 814 m hay 2.671 ft).[32] Parts of the Appalachians are home to a rich endemic flora and fauna and are considered to have been nunataks during the last glaciation era. [cần dẫn nguồn]

Great Lakes and St. Lawrence Lowlands

The Horseshoe Falls in Niagara Falls, Ontario, one of the world's most voluminous waterfalls,[33] a major source of hydroelectric power, and a tourist destination.

The southern parts of Quebec and Ontario, in the section of the Great Lakes (bordered entirely by Ontario on the Canadian side) and St. Lawrence basin (often called St. Lawrence Lowlands), is another particularly rich sedimentary plain.[34] Prior to its colonization and heavy urban sprawl of the 20th century, this Eastern Great Lakes lowland forests area was home to large mixed forests covering a mostly flat area of land between the Appalachian Mountains and the Canadian Shield.[35] Most of this forest has been cut down through agriculture and logging operations, but the remaining forests are for the most part heavily protected. In this part of Canada the Gulf of St. Lawrence is one of the world's largest estuary (see Gulf of St. Lawrence lowland forests).[36]

The Great Lakes from space

While the relief of these lowlands is particularly flat and regular, a group of batholites known as the Monteregian Hills are spread along a mostly regular line across the area.[37] The most notable are Montreal's Mount Royal and Mont Saint-Hilaire. These hills are known for a great richness in precious minerals.[37]

Canadian Shield

The northeastern part of Alberta, northern parts of Saskatchewan, Manitoba, Ontario, and Quebec, as well as most of Labrador (the mainland portions of the province of Newfoundland and Labrador), are located on a vast rock base known as the Canadian Shield. The Shield mostly consists of eroded hilly terrain and contains many lakes and important rivers used for hydroelectric production, particularly in northern Quebec and Ontario. The shield also encloses an area of wetlands, the Hudson Bay lowlands. Some particular regions of the Shield are referred to as mountain ranges, including the Torngat and Laurentian Mountains.[38]

The Shield cannot support intensive agriculture, although there is subsistence agriculture and small dairy farms in many of the river valleys and around the abundant lakes, particularly in the southern regions. Boreal forest covers much of the shield, with a mix of conifers that provide valuable timber resources in areas such as the Central Canadian Shield forests ecoregion that covers much of Northern Ontario. The region is known for its extensive mineral reserves.[38]

The Canadian Shield is known for its vast minerals, such as emeralds, diamonds and copper. The Canadian shield is also called the mineral house.

Canadian Interior Plains

The Canadian Prairies are part of a vast sedimentary plain covering much of Alberta, southern Saskatchewan, and southwestern Manitoba, as well as much of the region between the Rocky Mountains and the Great Slave and Great Bear lakes in Northwest Territories. The plains generally describes the expanses of (largely flat) arable agricultural land which sustain extensive grain farming operations in the southern part of the provinces. Despite this, some areas such as the Cypress Hills and the Alberta Badlands are quite hilly and the prairie provinces contain large areas of forest such as the Mid-Continental Canadian forests. The size is roughly ~1.900.000 km2 (733.594,1 dặm vuông Anh).

Western Cordillera

The Canadian Cordillera, contiguous with the American cordillera, is bounded by the Rocky Mountains to the east and the Pacific Ocean to the west.

The Canadian Rockies are part of a major continental divide that extends north and south through western North America and western South America. The Columbia and the Fraser Rivers have their headwaters in the Canadian Rockies and are the second and third largest rivers respectively to drain to the west coast of North America. To the west of their headwaters, across the Rocky Mountain Trench, is a second belt of mountains, the Columbia Mountains, comprising the Selkirk, Purcell, Monashee and Cariboo Mountains sub-ranges.

Immediately west of the Columbia Mountains is a large and rugged Interior Plateau, encompassing the Chilcotin and Cariboo regions in central British Columbia (the Fraser Plateau), the Nechako Plateau further north, and also the Thompson Plateau in the south. The Peace River Valley in northeastern British Columbia is Canada's most northerly agricultural region, although it is part of the Prairies. The dry, temperate climate of the Okanagan Valley in south central British Columbia provides ideal conditions for fruit growing and a flourishing wine industry; the semi-arid belt of the Southern Interior also includes the Fraser Canyon, and Thompson, Nicola, Similkameen, Shuswap and Boundary regions and fruit-growing is common in these areas also, and also in the West Kootenay. Between the plateau and the coast is the province's largest mountain range, the Coast Mountains. The Coast Mountains contain some of the largest temperate-latitude icefields in the world.

On the south coast of British Columbia, Vancouver Island is separated from the mainland by the continuous Juan de Fuca, Georgia, and Johnstone Straits. Those straits include a large number of islands, notably the Gulf Islands and Discovery Islands. North, near the Alaskan border, Haida Gwaii lies across Hecate Strait from the North Coast region and to its north, across Dixon Entrance from Southeast Alaska. Other than in the plateau regions of the Interior and its many river valleys, most of British Columbia is coniferous forest. The only temperate rain forests in Canada are found along the Pacific Coast in the Coast Mountains, on Vancouver Island, and on Haida Gwaii, and in the Cariboo Mountains on the eastern flank of the Plateau.

The Western Cordillera continues northwards past the Liard River in northernmost British Columbia to include the Mackenzie and Selwyn Ranges which lie in the far western Northwest Territories and the eastern Yukon Territory. West of them is the large Yukon Plateau and, west of that, the Yukon Ranges and Saint Elias Mountains, which include Canada's and British Columbia's highest summits, Mount Saint Elias in the Kluane region and Mount Fairweather in the Tatshenshini-Alsek region. The headwaters of the Yukon River, the largest and longest of the rivers on the Pacific Slope, lie in northern British Columbia at Atlin and Teslin Lakes.

Volcanoes

Bài chi tiết: Volcanology of Canada
Mount Garibaldi as seen from Squamish

Western Canada has many volcanoes and is part of the Pacific Ring of Fire, a system of volcanoes found around the margins of the Pacific Ocean. There are over 200 young volcanic centres that stretch northward from the Cascade Range to Yukon. They are grouped into five volcanic belts with different volcano types and tectonic settings. The Northern Cordilleran Volcanic Province was formed by faulting, cracking, rifting, and the interaction between the Pacific Plate and the North American Plate. The Garibaldi Volcanic Belt was formed by subduction of the Juan de Fuca Plate beneath the North American Plate. The Anahim Volcanic Belt was formed as a result of the North American Plate sliding westward over the Anahim hotspot. The Chilcotin Group is believed to have formed as a result of back-arc extension behind the Cascadia subduction zone. The Wrangell Volcanic Field formed as a result of subduction of the Pacific Plate beneath the North American Plate at the easternmost end of the Aleutian Trench.

Volcanism has also occurred in the Canadian Shield. It contains over 150 volcanic belts (now deformed and eroded down to nearly flat plains) that range from 600 million to 2.8 billion years old. Many of Canada's major ore deposits are associated with Precambrian volcanoes. There are pillow lavas in the Northwest Territories that are about 2.6 billion years old and are preserved in the Cameron River Volcanic Belt. The pillow lavas in rocks over 2 billion years old in the Canadian Shield signify that great oceanic volcanoes existed during the early stages of the formation of the Earth's crust. Ancient volcanoes play an important role in estimating Canada's mineral potential. Many of the volcanic belts bear ore deposits that are related to the volcanism.

Canadian Arctic

Bài chi tiết: Northern Canada

While the largest part of the Canadian Arctic is composed of seemingly endless permafrost and tundra north of the tree line, it encompasses geological regions of varying types: the Arctic Cordillera (with the British Empire Range and the United States Range on Ellesmere Island) contains the northernmost mountain system in the world. The Arctic Lowlands and Hudson Bay lowlands comprise a substantial part of the geographic region often designated as the Canadian Shield (in contrast to the sole geologic area). The ground in the Arctic is mostly composed of permafrost, making construction difficult and often hazardous, and agriculture virtually impossible.

The Arctic, when defined as everything north of the tree line, covers most of Nunavut and the northernmost parts of Northwest Territories, Yukon, Manitoba, Ontario, Quebec, and Labrador.

Thủy văn

Xem thêm: Danh sách các con sông ở Canada

Canada có trữ lượng lớn nước: các dòng sông của Canada xả gần 9% lượng nước tái tạo của thế giới, đồng thời quốc gia này còn sở hữu một phần tư các vùng đất ngập nước của thế giới và có lượng sông băng lớn thứ ba (sau Nam Cực và Greenland).[39] Vì thời kỳ băng hà kéo dài, Canada có hơn hai triệu hồ: tính riêng các hồ nằm gọn trong lãnh thổ quốc gia, có 31.000 hồ có diện tich rơi vào khoảng 3 và 100 kilômét vuông (1,2 và 38,6 dặm vuông Anh) và 563 hồ lớn hơn 100 km2 (38,6 dặm vuông Anh).[40]

Sông ngòi

Hai con sông dài nhất ở Canada là sông Mackenziev đổ vào Bắc Băng Dương và thoát nước cho phần lớn vùng Đông Bắc của Canada cùng với sông St. Lawrence thoát nước cho Ngũ Đại Hồ và đổ ra vịnh St. Lawrencewhich. Sông Mackenzie dài hơn 4.200 km (2.600 mi) và sông St. Lawrence dài hơn 3.000 km (1.900 mi). Mười con sông dài nhất nằm trong lãnh thổ của Canada là các sông Nelson, Churchill, Peace, Fraser, North Saskatchewan, Ottawa, Athabasca và Yukon.[41]

Lưu vực thoát nước

Lưu vực Đại Tây Dương thoát nước toàn bộ các tỉnh Đại Tây Dương (các phần của biên giới Quebec-Labrador được cố định tại phân chia lục địa Đại Tây Dương-Bắc Cực), đa phần vùng có người sinh sống ở Quebec và phần lớn vùng phía nam Ontario. Lưu vực này thoát nước chủ yếu bởi con sông có vị trí kinh tế quan trọng St. Lawrence và các phụ lưu của nó, đáng chú ý là các sông Saguenay, Manicouagan và Ottawa. Ngũ Đại Hồ và hồ Nipigon cũng bị sông St. Lawrence thoát nước. Sông Churchill và sông Saint John là những nhân tố quan trọng khác của lưu vực Đại Tây Dương ở Canada.[42]

Lưu vực vịnh Hudson thoát nước cho một phần ba lãnh thổ Canada, bao gồm Manitoba, phía bắc Ontario và Quebec, hầu hết các bang Saskatchewan, miền nam Alberta, tây nam Nunavut và nửa phía nam của đảo Baffin. Lưu vực này có vai trò quan trọng nhất trong việc chống hạn hán ở đồng cỏ và sản xuất thủy điện, đặc biệt là ở Manitoba, miền bắc Ontario và Quebec. Các nhân tố chính của lưu vực này bao gồm Hồ Winnipeg, Sông Nelson, sông Bắc Saskatchewan và Nam Saskatchewan, Sông Assiniboine và Hồ Nettilling trên Đảo Baffin. Hồ Wollaston nằm trên ranh giới giữa lưu vực vịnh Hudson và Bắc Băng Dương và thoát nước theo cả hai lưu vực. Đây là hồ lớn nhất trên thế giới thoát nước tự nhiên theo hai hướng.[42]

Phân chia lục địa ở Rockies ngăn cách lưu vực Thái Bình Dương ở British Columbia và Yukon khỏi lưu vực Bắc Cực và lưu vực Vịnh Hudson. Lưu vực này được sử dụng để tưới cho các khu vực quan trọng về nông nghiệp của vùng British Columbia (như các thung lũng Okanagan và Kootenay) và sản xuất thủy điện. Các yếu tố chính là sông Yukon, Columbia và sông Fraser.[42]

Các phần phía bắc của Alberta, Manitoba và British Columbia, hầu hết các Vùng lãnh thổ Tây Bắc và Nunavut, và một phần của Yukon bị thoát nước bởi lưu vực Bắc Cực. Lưu vực này ít được sử dụng cho thủy điện, ngoại trừ con sông dài nhất ở Canada là sông Mackenzie. Các sông Peace, Athabasca và Liard cũng như hồ Gấu Lớn và hồ Slave Lớn (là các hồ lớn nhất và thứ hai nằm trong lãnh thổ Canada) là những nhân tố quan trọng của lưu vực Bắc Cực. Mỗi nhân tố này cuối cùng hợp nhất với Mackenzie, do đó thoát nước phần lớn cho lưu vực Bắc Cực.[42]

Phần cực nam của Alberta chảy vào Vịnh Mexico qua sông Milk và các nhánh của nó. Sông Milk bắt nguồn trên dãy núi Rocky thuộc địa phận Montana, chảy xuống Alberta, quay trở lại Hoa Kỳ, sau đó bị sông Missouri thoát nước. Một khu vực nhỏ ở phía tây nam Saskatchewan bị thoát nước bởi dòng chảy Battle Creek đổ vào sông Milk.[42]

Thảm thực vật

Cảnh quan rừng lá rộng và hỗn hợp ôn đới ở Réserve Faunique de Portneuf, Quebec
Bài chi tiết: Sinh thái ở Canada (chuyển hướng)
Xem thêm: Thực vật ở Canada, Động vật ở Canada, và Rừng ở Canada

Canada đã đưa ra kế hoạch hành động đa dạng sinh học để đáp ứng hiệp định quốc tế năm 1992; kế hoạch đề cập đến việc bảo tồn những loài nguy cấp và một số môi trường sống nhất định. Quần xã sinh vật chính ở Canada là:

Về mặt chính trị

Đối với lịch sử biên giới chính trị Canada, xem Biến thiên lãnh thổ của Canada.

Canada được chia thành mười tỉnh bang và ba vùng lãnh thổ. Theo Thống kê Canada, 72 phần trăm dân số tập trung trong phạm vi cách biên giới phía nam của quốc gia với Hoa Kỳ 150 kilômét (93 mi), 70% sống ở vùng dưới vĩ độ 49°B, và hơn 60% dân số sống dọc theo Ngũ Hồ và phần sông St. Lawrence nằm giữa Windsor, Ontario và Thành phố Quebec. Điều này khiến phần lớn lãnh thổ của Canada trở thành vùng đất hoang vu thưa thớt; mật dộ dân số của Canada chưa đến 4 người/km2 (năm 2016) thuộc hàng thấp nhất trên thế giới. Mặc dù vậy, 79,7 phần trăm dân số Canada cư trú tại các khu vực đô thị, nơi có mật độ dân số đang gia tăng.[4]

Canada cùng với Hoa Kì có đường biên giới không phòng thủ dài nhất thế giới dài 8.893 kilômét (5.526 mi); trong đó 2.477 kilômét (1.539 mi) giáp với Alaska. Đảo Greenland trực thuộc Đan Mạch nằm ở phía Đông Bắc Canada, bị tách biệt với Quần đảo Bắc Cực thuộc Canada bởi vịnh Baffin và eo biển Davis. Đảo Saint Pierre và Miquelon thuộc Pháp nằm ngoài khơi bờ biển phía nam của Newfoundland nằm trong Vịnh St. Lawrence và có lãnh thổ hàng hải vây quanh vùng đặc quyền kinh tế của Canada. Canada cũng có biên giới đất liền với Đan Mạch, theo như các bản đồ được phát hành vào tháng 12 năm 2006 cho thấy các ranh giới thống nhất chạy qua giữa Đảo Hans.[43]

Trong lịch sử, sự gần gũi về địa lý giữa Canada với Hoa Kỳ đã ràng buộc hai nước với nhau trong thế giới chính trị. Vị trí của Canada nằm giữa Liên Xô (nay là Nga) và Hoa Kỳ là vị trí chiến lược quan trọng trong Chiến tranh lạnh vì tuyến đường qua Bắc Cực và Canada là tuyến đường hàng không nhanh nhất giữa hai nước và là tuyến đường trực tiếp nhất cho tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, đã có nhiều suy đoán rằng yêu sách hàng hải Bắc Cực của Canada có thể ngày càng trở nên quan trọng nếu vấn đề nóng lên toàn cầu làm băng tan đủ để mở cửa Hành lang Tây Bắc.

Tương tự, khu vực nhỏ tranh chấp Đảo Hans (với Đan Mạch) ở Eo biển Nares giữa Đảo Elles 4.0.3 và phía bắc Greenland có thể là một điểm sáng cho những thách thức đối với yêu sách chủ quyền chung của Canada ở Bắc Cực.[43]

Tài nguyên thiên nhiên

Xem thêm: Lịch sử ngành công nghiệp dầu khí ở Canada

Tầm quan trọng liên tục của tài nguyên thiên nhiên ở Canada với nền kinh tế thể hiện sự phong phú của chúng. Các ngành công nghiệp dựa trên tài nguyên chính là ngư nghiệp, lâm nghiệp, nông nghiệp, sản xuất các sản phẩm dầu mỏ và khai thác.

Ngành thủy sản từng là một trong những ngành mạnh nhất trong lịch sử Canada. Trữ lượng cá tuyết khổng lồ ở các bãi ngầm Grand của Newfoundland là khởi đầu cho ngành công nghiệp này vào thế kỉ 16. Ngày nay, lượng dự trữ này gần như đã cạn kiệt và việc bảo tồn chúng đã trở thành mối bận tâm của các tỉnh Đại Tây Dương.[44][45] Ở Bờ Tây, trữ lượng cá ngừ đại dương hiện bị hạn chế. Số lượng cá hồi ít bị suy giảm (nhưng vẫn giảm đáng kể) tiếp tục dẫn đầu cho một ngành thủy sản phát triển mạnh. Bên cạnh đó, những năm gần đây, các loài động vật có vỏ chiếm ưu thế trong ngành thủy sản của Canada.[46] Canada đưa ra yêu sách có lãnh hải dài 22 km (12 nmi), vùng tiếp giáp 44 km (24 nmi), vùng đặc quyền kinh tế 370 km (200 nmi) và thềm lục địa dài 370 km (200 nmi) hoặc trải dài đến rìa lục địa.[47]

Lâm nghiệp từ lâu đã là một ngành công nghiệp lớn ở Canada. Năm 2017, xuất khẩu lâm sản Canada đạt giá trị 35,7 tỷ USD[48]. Các tỉnh có ngành lâm nghiệp lớn nhất là British Columbia, Ontario và Quebec. Năm mươi bốn phần trăm diện tích đất của Canada được bao phủ bởi rừng. Các khu rừng phương bắc chiếm bốn phần năm diện tích đất rừng của Canada.

Các máy nâng hạt Albertan

Năm phần trăm diện tích đất của Canada là đất trồng trọt, không có phần đất nào dành cho trồng trọt các cây trồng lâu dài. Ba phần trăm diện tích đất của Canada được bao phủ bởi các đồng cỏ vĩnh viễn. Canada sở hữu 7,200 kilômét vuông (2,800 mi2) đất tưới tiêu (ước tính vào năm 1993). Các khu vực nông nghiệp ở Canada bao gồm các đài nguyên Canada, Lower Mainland và các khu vực khác nhau nằm trong nội địa British Columbia, sông St. Saint Lawrence và vùng Maritimes. Các loại cây trồng chính ở Canada bao gồm lanh, yến mạch, lúa mì, ngô, lúa mạch, củ cải đường và lúa mạch đen trên các đài nguyên; hạt lanh và ngô ở Western Ontario; yến mạch và khoai tây ở vùng Maritimes. Cây ăn quả và rau được trồng chủ yếu ở Thung lũng Annapolis, Tây Nam Ontario, vùng Golden Horseshoe, dọc theo bờ biển phía nam của Vịnh Georgia và ở Thung lũng Okanagan. Gia súc và cừu được nuôi ở các thung lũng và cao nguyên của British Columbia. Gia súc, cừu và lợn được nuôi trên các đài nguyên, trong đó gia súc và lợn được nuôi ở Tây Ontario, ở Quebec nuôi cừu và lợn và vùng Maritimes nuôi lợn. Có nhiều vùng sản xuất bơ sữa quan trọng nằm ở trung tâm Nova Scotia, miền nam New Brunswick, Thung lũng St. Lawrence, Đông Bắc Ontario, Tây Nam Ontario, thung lũng sông Red ở Manitoba và các thung lũng trong nội địa British Columbia, trên Đảo Vancouver và ở Lower Mainland.

Nhiên liệu hóa thạch là một nguồn tài nguyên được phát triển gần đây ở Canada với dầu và khí được khai thác từ các mỏ trong lưu vực trầm tích Tây Canada từ giữa những năm 1900. Dù mỏ dầu thô của Canada ít hơn các nước, nhưng với sự phát triển công nghệ trong những thập kỷ gần đây đã mở cửa cho việc sản xuất cát dầu ở Alberta khiến Canada hiện có một số trữ lượng dầu lớn nhất trên thế giới. Về các ngành khác, công nghiệp Canada có một lịch sử lâu dài về việc khai thác than và trữ lượng khí đốt tự nhiên lớn.

Tài nguyên khoáng sản của Canada rất đa dạng và phong phú. Trên khắp khu vực Canadian Shield và ở phía bắc có lượng lớn sắt, niken, kẽm, đồng, vàng, chì, molypden và uranium dự trữ. Một lượng lớn kim cương đã được khai thác gần đây ở Bắc Cực, khiến Canada trở thành một trong những nhà sản xuất kim cương lớn nhất thế giới. Trên khắp vùng Shield có nhiều thị trấn khai thác khai thác các khoáng sản này. Lớn nhất và được biết đến nhiều nhất là Sudbury, Ontario. Sudbury có sự khác biệt đối với quá trình hình thành khoáng sản thông thường ở vùng Shield vì có bằng chứng quan trọng cho thấy lưu vực Sudbury là một hố va trạm vẫn thạch. Vùng từ tính dị thường Temagami lân cận ít được biết đến cũng có những điểm tương đồng nổi bật với lưu vực Sudbury. Các từ tính dị thường của nó rất giống với lưu vực Sudbury và do đó nó có thể là một miệng hố va chạm giàu kim loại đứng thứ hai.[49] Vùng Shield cũng được bao phủ bởi những khu rừng rộng lớn hỗ trợ một ngành công nghiệp khai thác gỗ quan trọng.

Nhiều con sông của Canada đã đủ khả năng phát triển thủy điện. Nhiều con đập được phát triển rộng rãi ở British Columbia, Ontario, Quebec và Labrador từ lâu đã cung cấp một nguồn năng lượng sạch và bảo đảm.

Mối nguy hiểm tự nhiên

Xem thêm: Hạn hán ở Canada và Sáng kiến nghiên cứu hạn hán

Tầng đất đóng băng vĩnh cửu liên tiếp ở phía bắc là một trở ngại nghiêm trọng cho sự phát triển.[50] Bão lốc hình thành ở phía đông dãy núi Rocky, là kết quả của sự gặp gỡ giữa các khối không khí từ Bắc Cực, Thái Bình Dương và Bắc Mỹ, tạo ra phần lớn mưa và tuyết ở phía đông của dãy núi.[51]

Các vấn đề môi trường hiện nay

Bài chi tiết: Các vấn đề môi trường ở Canada

Ô nhiễm không khí và hậu quả của nó là mưa axit ảnh hưởng nghiêm trọng đến hồ và hủy hoại rừng.[52] Luyện kim loại, tiện ích từ việc đốt than và khí thải phương tiện ảnh hưởng đến năng suất nông nghiệp và lâm nghiệp. Nước biển đang trở nên ô nhiễm từ các hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, khai thác và lâm nghiệp.[52]

Biến đổi khí hậu toàn cầu và sự nóng lên của vùng cực sẽ có thể gây ra những thay đổi đáng kể cho môi trường, bao gồm cả việc mất đi loài gấu Bắc Cực.[53]

Các điểm cực trị

Bài chi tiết: Các điểm cực trị của Canada
Xem thêm: Các điểm cực trị của các tỉnh ở Canada
Bản đồ địa hình

Điểm cực bắc thuộc ranh giới của Canada là Mũi Columbia, đảo Elles 4.0.3, Nunavut 83°06′40″B 69°58′19″T / 83,111°B 69,972°T / 83.111; -69.972 (Cape Columbia, Nunavut).[54] Điểm cực bắc trên đất liền của Canada là Zenith Point nằm trên bán đảo Boothia, Nunavut 72°00′07″B 94°39′18″T / 72,002°B 94,655°T / 72.002; -94.655 (Zenith Point, Nunavut).[54]

Điểm cực nam là đảo Middle thuộc hồ Erie, Ontario (41°41′B, 82°40′T); điểm cực nam của phần nước nằm ngay phía nam hòn đảo, trên biên giới Ontario - Ohio (41°40′35″B). Điểm cực nam của đất liền Canada là Point Pelee, Ontario 41°54′32″B 82°30′32″T / 41,909°B 82,509°T / 41.909; -82.509 (Point Pelee, Ontario).[54]

Điểm cực tây là Ranh giới cực 187 (60°18′22.929″B, 141°00′7.128″T) nằm ở phía nam đường biên giới Yukon–Alaska có kinh độ phỏng chừng 141°T nhưng càng đi về phía Bắc nó có xu hướng hơi lệch về phía đông60°18′04″B 141°00′36″T / 60,301°B 141,01°T / 60.301; -141.010 (Boundary Peak 187).[55][54]

Điểm cực đông là Mũi Spear, Newfoundland (47°31′N, 52°37′W) 47°31′23″B 52°37′08″T / 47,523°B 52,619°T / 47.523; -52.619 (Cape Spear, Newfoundland).[54] Điểm cực đông của lục địa Canada là Elijah Point, Cape St. Charles, Labrador (52°13′B, 55°37′T) 52°13′01″B 55°37′16″T / 52,217°B 55,621°T / 52.217; -55.621 (Elijah Point, Labrador).[54]

Điểm thấp nhất là mực nước biển có độ cao 0 m,[56] còn điểm cao nhất là núi Logan, Yukon, với độ cao 5,959 m / 19,550 ft 60°34′01″B 140°24′18″T / 60,567°B 140,405°T / 60.567; -140.405 (Mount Logan, Yukon).[54]

Cực bất khả tiếp cận của Canada được cho là gần sông Jackfish, Alberta (Vĩ độ: 59°2′60″B, kinh độ: 112°49′60″T).[cần dẫn nguồn]

Khoảng cách đường thẳng xa nhất nối các điểm đất liền Canada nằm giữa mũi phía tây nam của Khu bảo tồn và Vườn quốc gia Kluane (bên cạnh núi Saint Elias) và vịnh Cripple, NL (gần mũi Cape) dài 3.005,60 hải lý (5.566,37 km; 3.458,78 mi).

Tham khảo

  1. ^ Atlas of Canada. “Canada territorial evolution”. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 5 năm 2012. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2007. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  2. ^ “The Magnetic North Pole Has Moved. Here's What You Need To Know [Infographic]”. Forbes. Truy cập ngày 16 tháng 1 năm 2019.
  3. ^ “World Factbook: Area Country Comparison Table”. Yahoo Education. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 7 năm 2009. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2008. Đã bỏ qua tham số không rõ |deadurl= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  4. ^ a b “Canada Population 2019” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 12 tháng 6 năm 2019.
  5. ^ “Canadian Regional Climate”. Your Canada. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2019.
  6. ^ Timoney, K.P.; la Roi, G.H.; Zoltai, S.C.; Robinson, A.L. (1991). “The High Subarctic Forest-Tundra of Northwestern Canada: Position, Width, and Vegetation Gradients in Relation to Climate” (PDF). University of Calgary. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2008.
  7. ^ a b Kottek, M.; J. Grieser; C. Beck; B. Rudolf; F. Rubel (2006). “World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated”. Meteorol. Z. 15 (3): 259–263. doi:10.1127/0941-2948/2006/0130. Truy cập ngày 15 tháng 2 năm 2007.
  8. ^ “Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification” (PDF). Đại học Melbourne. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2013.
  9. ^ “Weather records”. Statistics Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2009.
  10. ^ “Calgary International Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2014.
  11. ^ “Charlottetown A”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2013.
  12. ^ “Edmonton City Centre Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. ngày 19 tháng 8 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 10 tháng 9 năm 2013.
  13. ^ “Fredericton CDA”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2014.
  14. ^ “Halifax Citadel”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. ngày 22 tháng 9 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2016.
  15. ^ “Iqaluit A”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Climate ID: 2402590. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2014.
  16. ^ .“Canadian Climate Normals 1981–2010 Station Data”. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 14 tháng 5 năm 2015.
  17. ^ “Ottawa Macdonald Cartier International Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2014.
  18. ^ “Quebec/Jean Lesage International Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2014.
  19. ^ “Regina International Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2014.
  20. ^ “Saskatoon Diefenbaker International Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 12 tháng 5 năm 2014.
  21. ^ “St John's A”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. tháng 6 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2014.
  22. ^ “1981 to 2010 Canadian Climate Normals”. Environment Canada. 13 tháng 2 năm 2014. Climate ID: 6158350. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2014.
  23. ^ “Whitehorse A”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Climate ID: 2101300. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 30 tháng 7 năm 2014.
  24. ^ “Windsor Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2014.
  25. ^ “Winnipeg Richardson International Airport”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2014.
  26. ^ “1981 to 2010 Canadian Climate Normals”. Environment Canada. 22 tháng 9 năm 2015. Climate ID: 1108447. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 9 tháng 5 năm 2016.
  27. ^ “Victoria Gonzales Heights”. Canadian Climate Normals 1971–2000. Environment Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 29 tháng 4 năm 2016.
  28. ^ “Yellowknife A”. Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada. Climate ID: 2204100. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2015.
  29. ^ a b R. W. McColl (tháng 9 năm 2005). Encyclopedia of world geography. Infobase Publishing. tr. 135. ISBN 978-0-8160-5786-3. Truy cập ngày 22 tháng 11 năm 2011.
  30. ^ “Geography”. www.statcan.gc.ca. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2016.
  31. ^ a b Peter Haggett (tháng 7 năm 2001). Encyclopedia of World Geography. Marshall Cavendish. tr. 78–. ISBN 978-0-7614-7289-6. Truy cập ngày 22 tháng 11 năm 2011.
  32. ^ Joseph A. DiPietro (2012). Landscape Evolution in the United States: An Introduction to the Geography, Geology, and Natural History. Newnes. tr. 400. ISBN 978-0-12-397806-6.
  33. ^ Natural Resources Canada (5 tháng 4 năm 2004). “Significant Canadian Facts”. Natural Resources Canada. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm 2006.
  34. ^ Bryan Pezzi (2006). The St. Lawrence Lowlands. Weigl Educational Publishers Limited. tr. 32. ISBN 978-1-55388-152-0.
  35. ^ Wayne Grady; David Suzuki Foundation (26 tháng 9 năm 2007). The Great Lakes: the natural history of a changing region. Greystone/David Suzuki Fdtn. tr. 17. ISBN 978-1-55365-197-0.
  36. ^ Peter J. Wangersky (2006). Estuaries. Springer. tr. 122. ISBN 978-3-540-00270-3.
  37. ^ a b Joseph Anthony Mandarino; Violet Anderson (1989). Monteregian treasures: the minerals of Mont Saint-Hilaire, Quebec. CUP Archive. tr. 131. ISBN 978-0-521-32632-2.
  38. ^ a b George Philip and Son; Oxford University Press (2002). Encyclopedic World Atlas. Oxford University Press. tr. 68. ISBN 978-0-19-521920-3.
  39. ^ “Distribution of Water”. Truy cập ngày 30 tháng 10 năm 2017.
  40. ^ “The Largest Lakes In Canada” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2019.
  41. ^ “Rivers: Longest rivers in Canada”. Environment Canada. ngày 22 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2014.
  42. ^ a b c d e “Drainage Basin”. thecanadianencyclopedia. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2008.
  43. ^ a b “Satellite imagery moves Hans Island boundary: report”. CBC News. The Canadian Press. 26 tháng 7 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2018. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2011.
  44. ^ “Atlantic Cod (Newfoundland and Labrador population)” (bằng tiếng Anh). Government of Canada. Truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2016.
  45. ^ “HISTORY OF FISHING IN CANADA” (bằng tiếng Anh). Canadian Council of Professional Fish Harvesters. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2019.
  46. ^ “LANDINGS” (bằng tiếng Anh). Canadian Council of Professional Fish Harvesters. Truy cập ngày 30 tháng 6 năm 2019.
  47. ^ “THE WORLD FACTBOOK” (bằng tiếng Anh). Central Intelligence Agency. Truy cập ngày 1 tháng 7 năm 2019.
  48. ^ “Indicator: Exports” (bằng tiếng Anh). Government of Canada. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2018.
  49. ^ “3-D Magnetic Imaging using Conjugate Gradients: Temagami anomaly”. Geological Survey of Canada. Natural Resources Canada. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2009. Truy cập ngày 13 tháng 3 năm 2008.
  50. ^ “Permafrost”. Natural Resources Canada. Truy cập ngày 15 tháng 12 năm 2017.
  51. ^ “Learn about hurricanes: hazards and impacts”. Government of Canada. Truy cập ngày 18 tháng 7 năm 2013.
  52. ^ a b David R Boyd (2011). Unnatural Law: Rethinking Canadian Environmental Law and Policy. UBC Press. tr. 67–69. ISBN 978-0-7748-4063-7.
  53. ^ “The Committee on the Status of Endangered Wildlife in Canada”. World Wide Life. WWF. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2019.
  54. ^ a b c d e f g “The Most Extreme Points Of Canada”. www.worldatlas.com (bằng tiếng Anh). worldatlas. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2019.
  55. ^ “141st Meridian Boundary Points”. International Boundary Commission. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 20 tháng 12 năm 2010.
  56. ^ “Canada”. The World Factbook. CIA.

Đọc thêm

Liên kết ngoài

 Bài viết này kết hợp các tài liệu thuộc phạm vi công cộng từ website hay thư mục thuộc CIA World Factbook.

The Barren Lands Collection, University of Toronto


Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Địa_lý_Canada&oldid=54458432”