Bofors 40 mm

Bofors 40 mm
Bofors 40 mm
Loại	Pháo tự động
Nơi chế tạo	Thụy Điển
Lược sử hoạt động
Phục vụ	1934 – Nay
Trận	Chiến tranh thế giới thứ hai; Chiến tranh Ấn Độ - Pakistan; Xung đột Ả Rập-Israel; Chiến tranh Triều Tiên; Xung đột Indonesia-Malaysia; Chiến tranh Đông Dương; Chiến tranh Việt Nam; Chiến tranh biên giới Nam Phi; Chiến tranh Falkland; Chiến tranh vùng Vịnh; Chiến tranh Nam Tư, Chiến tranh Iraq; Nội chiến Liban;
Lược sử chế tạo
Người thiết kế	Bofors Defence
Năm thiết kế	1930
Nhà sản xuất	Bofors Defence (1932–2000); United Defense Industries (2000–2006); BAE Systems AB (2006 đến nay)
Giai đoạn sản xuất	1932– nay
Thông số
Khối lượng	L/60:1.981 kg; L/70: 5.150 kg
Kíp chiến đấu	4 người
Đạn pháo	L/60: 40×311mmR, L/70: 40×364mmR
Cỡ đạn	40mm
Cơ cấu hoạt động	Nạp đạn nhờ lực giật
Bệ pháo	522 kg
Góc nâng	L/60: -5°/+90° (55°/s); L/70: -20°/+80° (57°/s)
Xoay ngang	Xoay 360°; L/60: 50°/s; L/70: 92°/s
Tốc độ bắn	L/60: 120 viên/phút; L/70: 330 viên/phút
Sơ tốc đầu nòng	L/60: 881 m/s; L/70:1.021 m/s
Tầm bắn xa nhất	L/60:7.160 m ; L/70: 12.500 m
Chế độ nạp	Kẹp đạn 4 viên

Bofors 40 mm là loại pháo tự động do nhà thầu quốc phòng Bofors tại Thụy Điển thiết kế. Đây là một trong các loại pháo có trọng lượng trung bình được dùng nhiều nhất chiến tranh thế giới thứ hai hầu hết là bởi các nước thuộc quân Đồng Minh cũng như một số nước phe Trục. Ban đầu loại pháo này dùng để phòng không nhưng sau đó còn chuyển sang dùng vào những vị trí khác như làm pháo hạm phòng không hay tác chiến tầm gần, để cố thủ các vị trí trên đất liền hoặc gắn trên hệ thống kéo để có thể di chuyển thuận tiện cho việc hỗ trợ bộ binh. Hiện tại thì Bofors 40 mm vẫn còn được sử dụng rộng rãi dù tính năng phòng không của nó không còn hữu dụng được như trước nhưng những tính năng khác thì vẫn còn được sử dụng nhiều. Hiện nó có thêm chức năng là gắn trên các chiếc Lockheed AC-130 để tấn công hoặc hỗ trợ các đơn vị mặt đất.

Phát triển

Lực lượng hải quân Thụy Điển đã mua các khẩu 2 pounder Pom-Poms từ Vickers để làm vũ khí phòng không từ năm 1922. Lực lượng hải quân sau đó đã đề nghị với Bofors về việc phát triển một loại pháo tiềm năng để thay thế với việc tự sản xuất thay vì phải mua vào năm 1928. Bofors đã ký hợp đồng và họ đã thử chế tạo một phiên bản nhỏ hơn của loại pháo bán tự động 57 mm dùng để chống các tàu phóng ngư lôi được Finspång thiết kế vào những năm cuối thế kỷ 19. Mẫu thử nghiệm đầu tiên sử dụng nòng giống như khẩu pháo của Finspång với khả năng bắn bán tự động.

Mẫu thử nghiệm đầu đã gặp vấn đề giống như khẩu pháo mà nó được phát triển dựa theo là vấn đề với cách nạp đạn để có thể duy trì tốc độ bắn một cách hợp lý. Cấu trúc máy móc đã đủ mạnh để chịu được lực tác động liên tiếp của các viên đạn lớn tạo ra khi bắn nhưng chính các viên đạn lại quá nặng để có thể di chuyển dễ dàng cho việc nạp đạn nhanh. Nỗ lực dầu tiên để giải quyết vấn đề là sử dụng các viên đạn bằng kẽm nhẹ hơn, tuy nhiên sức chịu lực của các viên đạn này lại quá yếu, khi bắn chúng thường bị nóng rã ra trước khi đến được mục tiêu. Vì thế nên kế hoạch sử dụng loại đạn kẽm này đã bị hủy bỏ. Đến năm 1930 thì mẫu súng hoàn toàn mới đã được bắt đầu thử nghiệm với khả năng điều khiển việc nạp đạn với việc để băng đạn lên phía trên để chính trọng lượng của các viên đạn này sẽ đẩy chúng xuống một cách nhanh chóng vào khoang chứa đạn trong lúc khóa nòng đang mở ra để đẩy vỏ đạn cũ ra phía sau. Thiết kế này đã giúp tăng đáng kể tốc độ bắn của khẩu pháo và giải quyết hầu hết vấn đề tốc độ nạp đạn, mẫu thử nghiệm này đã được dùng làm nền để phát triển tiếp.

Trong thời gian phát triển Krupp đã mua 1/3 cổ phần của Bofors. Các kỹ sư của Krupp đã bắt tay vào việc nâng cấp các nhà máy của Bofors bằng các trang thiết bị hiện đại hơn dù vậy vẫn giữ bí mật về việc phát triển của loại pháo 40 mm.

Mẫu thử nghiệm hoàn thành việc thử vào tháng 11 năm 1931 với việc bắn liên tiếp hai và ba viên với tốc độ 130 viên/phút. Chỉ có cơ chế nạp đạn mới là vẫn còn dùng, tất cả các chi tiết của súng còn lại đều thay đổi. Việc tiếp tục phát triển để loại pháo này trở nên phù hợp hơn với việc sản xuất hàng loạt kết thúc vào tháng 10 năm 1933. Loại pháo mới được thông qua để đưa vào sử dụng với tên 40 mm akan M/32 nhưng hầu hết các lực lượng quân sự lại gọi nó là Bofors 40 mm L/60 (chiều dài gấp 60 lần đường kính nòng) .

Thiết kế

Loại pháo này bắn loại đạn 40 × 311R có vành chứa thuốc nổ mạnh với sơ tốc 850 m/s và tốc độ 120 viên/phút. Độ cao tối đa theo lý thuyến mà viên đạn có thể bay đến là 7.200 m nhưng trong thực tế chiến đấu hiệu quả của nó chỉ ở 3.800 m vì việc dựng đứng pháo lên vuông góc để bắn chỉ là đều làm khi thử nghiệm.

Hệ thống nhắm của pháo là hệ thống nhắm phản xạ với năng lượng được cung cấp bởi các Pin sạc. Nhưng pháo cũng có gắn hệ thống nhắm dạng vòng dự phòng để đề phòng việc hệ thống nhắm tiên tiến kia không hoạt động vì hết điện. Đội pháo thường gồm có ba người một chỉ huy, một nhắm bắn và người còn lại lo việc nạp đạn.

Biến thể

Trong lúc phát triển Bofors 40 mm lực lượng hải quân Thụy Điển thấy rằng mình cần một loại súng nhỏ với cỡ nòng từ 13 đến 25 mm để dễ di chuyển và đã thử nhiều thiết kế khác nhau. Với thiết kế Bofors 40 mm đang phát triển theo hướng khá tốt nên lực lượng hải quân Thụy Điển đã đề nghị Bofors chế tạo thêm một phiên bản sử dụng đạn 25 mm vào năm 1932. Loại pháo này được gắn trên tàu ngầm để giúp tàu ngầm khi nổi vừa có khả năng phòng không vừa có khả năng tác chiến chống lại các tàu chiến hạng nhẹ khác. Khi không cần pháo có thể rút vào trong tàu để tránh bị ăn mòn, loại tàu ngầm được thấy trang bị loại pháo này là tàu ngầm lớp Sjöormen tuy nhiên các khẩu pháo đã bị tháo dỡ khi các tàu ngầm lớp này được nâng cấp để tăng tính khí động học.

Lực lượng hải quân Hà Lan thì đặt hàng 5 khẩu pháo mẫu hai nòng để gắn trên tuần dương hạm De Ruyter. Đức Quốc Xã đã sử dụng các khẩu pháo bị bắt giữ để thử nghiệm và chế tạo pháo 4 cm Flak 28. Nhật Bản cũng đã chế tạo pháo Kiểu 5 dựa trên các khẩu Bofors thu được sau khi chiếm Singapore. Hiện tại loại pháo này có nhiều phiên bản khác nhau do nhiều nước sử dụng với nhiều mục đích khác nhau và tùy vào các mẫu mà chúng có các thiết kế khác nhau như một hay nhiều nòng, vị trí nhả vỏ đạn, cơ chế làm mát...

Các nước sử dụng

Liên kết ngoài

1940 Popular Science cover illustration of twin 40mm Bofors in Swedish service
"New Tools For Army Power", October 1941, Popular Science, pages 73–74 on testing of US version of 40mm Bofors
40-mm Automatic Gun M1 (AA) and 40-mm Antiaircraft Gun Carriages M2 and M2A1 TM 9-252 Lưu trữ 2012-10-28 tại Wayback Machine
40 MM Antiaircraft Gun, OP 820, 1943: Navy Service Manual Lưu trữ 2012-02-02 tại Wayback Machine placed online courtesy of Historic Naval Ships Association
Bofors 40 MK3 Naval Gun System—BAE Systems Bofors official site
Oto Melara small caliber naval products page
Indian Ordnance 40mm L 70 AA Gun Lưu trữ 2008-01-23 tại Wayback Machine
Data and spec comparison of various marks of Bofors 40mm L/60
Data and Spec comparison of various marks of Bofors 40mm L/70
History of the Americanization of the Bofors 40mm Automatic Antiaircraft Gun Lưu trữ 2011-07-28 tại Wayback Machine
Rae, CJE, Harris, AL & Bryant, RK 1987, On target: the story of the 2/3 Australian Light Anti-Aircraft Regiment from formation on 18th July 1940 until disbandment on ngày 14 tháng 7 năm 1943 and the subsequent service of 7th Battery, 8th Battery, and 9th Battery, until the end of World War II, 2/3rd Australian Light Anti-Aircraft Regiment Association, Melbourne Lưu trữ 2016-01-22 tại Wayback Machine
Bắn thử Bofors 40 mm

x t s Vũ khí của Hải quân Hoa Kỳ trong Chiến tranh thế giới thứ hai
Vũ khí chính tàu chiến chủ lực	12-inch/50 caliber Mark 7 14-inch/45 caliber 14-inch/50 caliber 16-inch/45 caliber Mark 1, 5 & 8 16-inch/45 caliber Mark 6 16-inch/50 caliber Mark 7
Vũ khí chính tàu tuần dương	5-inch/38 caliber 6-inch/53 caliber 6-inch/47 caliber Mark 16 8-inch/55 caliber 12-inch/50 caliber Mark 8
Vũ khí hạng hai	5-inch/38 caliber 5-inch/51 caliber 5-inch/54 caliber Mark 16
Vũ khí tàu khu trục, tàu khu trục hộ tống và tàu frigate tuần tra	3-inch/50 caliber QF 4 inch Mark XIX 4-inch/50 caliber 5-inch/38 caliber
Vũ khí tàu ngầm	3-inch/50 caliber 4-inch/50 caliber 5-inch/25 caliber 5-inch/51 caliber 6-inch/53 caliber
Vũ khí phòng không	Oerlikon 20 mm 1,1-inch/75 caliber QF 1-pounder pom-pom Bofors 40 mm 3-inch/23 caliber 3-inch/50 caliber 5-inch/25 caliber
Vũ khí hạng nhẹ	súng máy 0,50 caliber
Ngư lôi	21-inch Mark 8 21-inch Mark 10 21-inch Mark 14 21-inch Mark 15 21-inch Mark 18
Vũ khí chống tàu ngầm	Hedgehog Mousetrap Y-gun K-gun
Hệ thống điều khiển hỏa lực	Máy tính điều khiển hỏa lực Mark I Fire Control Computer Máy tính điều khiển hỏa lực Mark 8 Fire Control Computer Máy tính dữ liệu ngư lôi

x t s Vũ khí hải quân của Khối thịnh vượng Anh trong Chiến tranh thế giới thứ hai
Pháo tàu monitor	BL 15-inch
Vũ khí chính tàu chiến chủ lực	BL 14-inch BL 15-inch BL 16-inch
Vũ khí chính tàu tuần dương hạng nặng	BL 7,5-inch Mk VI BL 8-inch Mk VIII
Vũ khí hạng hai và vũ khí chính tàu tuần dương hạng nhẹ	QF 4-inch Mk V QF 4,5-inch QF 5,25-inch BL 6-inch Mk XII BL 6-inch Mk XXII BL 6-inch Mk XXIII
Vũ khí tàu quét mìn, tàu xà-lúp, tàu corvette, tàu frigate và tàu khu trục	QF 6-pounder 10 cwt QF 12-pounder 12 cwt Mk V QF 4-inch Mk IV BL 4-inch Mk IX QF 4-inch Mk XVI QF 4-inch Mk XIX QF 4,5-inch BL 4,7-inch Mk II QF 4,7-inch Mk IX & XII QF 4,7-inch Mk XI
Vũ khí tàu ngầm	QF 12-pounder 12 cwt Mk V QF 3-inch 20 cwt QF 4-inch Mk XII & XXII
Vũ khí phòng không	Oerlikon 20 mm QF 2-pounder "pom-pom" Mk VIII Bofors 40 mm QF 3-inch 20 cwt QF 4-inch Mk V QF 4-inch Mk XVI QF 4,5-inch QF 4,7-inch Mk VIII
Vũ khí hạng nhẹ	.303 Lewis .50 Vickers Mk III QF 3-pounder Vickers
Ngư lôi	21-inch Mk VII 21-inch Mk VIII 21-inch Mk X 21-inch Mk XI 24,5-inch Mk I
Vũ khí chống tàu ngầm	Máy phóng mìn sâu Thornycroft Hedgehog Squid
Vũ khí tàu nhỏ	Molins 6-pounder súng máy Vickers K ngư lôi 18-inch
Vũ khí của nước ngoài	Oerlikon 20 mm Bofors 40 mm 3-inch 23-caliber(US) 3-inch 50-caliber (US) 4-inch 50-caliber Mark 9 (US) 5-inch 51-caliber Mark 8 (US) Máy phóng mìn sâu Y-gun (US) ngư lôi Mark 8 (US)