Công (chim)

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bước tới: menu, tìm kiếm
Bài này nói về công là các loài chim thuộc bộ Gà. Xin xem các mục từ khác có tên tương tự ở Công (định hướng).
Mục từ "Khổng tước" dẫn đến bài này. Xin đọc về các nghĩa khác tại bài Khổng tước (định hướng).
Chim Công
Thời điểm hóa thạch: 3–0Ma
↓
Late Pliocene – Recent
Peacock.displaying.better.800pix.jpg
Một con công xanh Ấn Độ đang múa
Phân loại khoa học
Giới (regnum) Animalia
Phân giới (subregnum)

Eumetazoa
Nhánh Bilateria
Liên ngành (superphylum) Deuterostomia
Ngành (phylum)

Chordata
Nhánh Craniata
Phân ngành (subphylum) Vertebrata
Phân thứ ngành (infraphylum) Gnathostomata
Liên lớp (superclass) Tetrapoda
Lớp (class) Aves
Phân lớp (subclass) Carinatae
Phân thứ lớp (infraclass) Neornithes
Tiểu lớp (parvclass) Neognathae
Bộ (ordo) Galliformes
Liên họ (superfamilia) Phasianoidea
Họ (familia) Phasianidae
Chi (genus) Pavo
Linnaeus, 1758
Afropavo
Chapin, 1936
Các loài

Pavo cristatus
Pavo muticus

Afropavo congensis
Một con công xòe đuôi tại vườn thú Duisburg

Công là tên gọi để chỉ một trong các loài chim thuộc họ Trĩ (Phasianidae), có tên Latinh là Pavo muticus (công, công lục hay công Java), Pavo cristatus (công lam hay công Ấn Độ) hoặc Afropavo congensis (công Congo). Công còn được gọi với tên Hán-Việt là Khổng tước (孔雀)[1][2]. Tuy nhiên, cụm từ khổng tước còn được dùng để chỉ một số loài của chi Polyplectron mà tên gọi thuần Việt của chúng là gà tiền, chẳng hạn:

Đặc điểm chung[sửa | sửa mã nguồn]

Hình dạng[sửa | sửa mã nguồn]

  • Chim trống: Bộ lông có màu lục óng ánh, đuôi rất dài, có màu lục ánh đồng, mỗi lông ở mút có sao màu lục xanh, đỏ đồng, vàng, nâu. Mào dài, hẹp thẳng đứng, phần mặt của nó có màu vàng và xanh, khi nó múa đuôi xòe ra hình nan quạt để thu hút chim cái

Còn chim cái thì không có đuôi đẹp như chim trống nhưng nó được thu hút bởi chim trống.

  • Công xòe đuôi

  • Công trống

  • Công đang xòe lông tại một vườn hoa ở Hà Nội

  • Mỗi lông bao đuôi có 1 đồng tiền gồm các hình tròn đồng tâm có 4 màu sắc

  • Chim mái:
  • White Peafowl.jpg
  • Peafowl-Pardubice.jpg

Phân loại[sửa | sửa mã nguồn]

Loài công lục có 3 phân loài khác nhau[3], nhưng một số nhà nhân giống công lại cho rằng công lục có thể có nhiều phân loài hơn[4][5]. Tại Việt Nam chỉ có 1 phân loài.

Một số tác giả lại coi 3 loài công nói trên là một họ khác biệt[6], với danh pháp Pavonidae.

Một vài bức ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

  • Một con công đực đang "ve vãn" công mái

  • Màn biểu diễn của công đực

  • Đầu công đực

  • Lúc bình thường, đuôi công trải dài trên đất và cản trở chuyển động của công

  • Mặt trước

  • Sau lưng

  • Lông đuôi công đực

  • Công trắng ở vườn Castle của Pardubice

  • Công ở vườn Castle của Pardubice

Văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Trong dân gian, có nhiều câu nói về công, xem công như là đại diện cho cái gì cao quý:

Con công ăn lẫn với gà
Rồng kia, rắn nọ, coi đà sao nên

Về hình ảnh con công xòe đuôi xòe cánh, ca dao có câu:

Tập tầm vông
Con công hay múa
Nó múa làm sao
Nó rụt cổ vào
Nó xoè cánh ra...

Về tiếng kêu của con công, vì nó giống với từ "tố hộ", nên trong dân gian có khá nhiều câu ca dao nói về đặc điểm này:

Con công tố hộ trên rừng
Đã có con chị, thì đừng con em
Lòng yêu vô giá quá chừng
Con công tố hộ trên rừng mặc công

hay

Con công tố hộ trên rừng
Mẹ ơi lạy mẹ xin đừng bỏ con

Tục ngữ cũng có câu "nem công chả phượng" để tả những món ăn đắt tiền, quý hiếm.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Tra công trong từ điển mở tiếng Việt Wiktionary

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons có thêm thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Công (chim)
  1. ^ Từ điển Hán-Việt
  2. ^ Các loài chim trong kinh điển Phật giáo. 1/7/2007
  3. ^ Madge S. và P. McGowan (2002) Pheasants, Partridges and Grouse ISBN 0-7136-3966-0
  4. ^ Pfauenzucht Mennig
  5. ^ PDF in German
  6. ^ WPA - Deutschland
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Công_(chim)&oldid=22263118”