Xem mã nguồn của Natri laureth sulfat

{{Confuse|Natri lauryl sunfat}}
{{chembox new
| Watchedfields = changed
| verifiedrevid = 477002177
| Name = Natri laureth sunfat
| ImageFile = Sodium laureth sulfate structure.svg
| ImageSize = 350px
| ImageName = Cấu trúc của natri laureth sunfat
| IUPACName = không có
| OtherNames = Natri lauryl ete sunfat
| Section1 = {{Chembox Identifiers
| Abbreviations = SLES
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| CASNo = 9004-82-4
| ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpiderID = NA}}
| Section2 = {{Chembox Properties
| Formula = CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>11</sub>(OCH<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>)<sub>n</sub>OSO<sub>3</sub>Na
| MolarMass = (288,3831 + 44,05316n) g/mol<br>''n = 2:'' 376,48942 g/mol<br>''n = 3:'' 420,54258 g/mol
| Appearance = bột hoặc chất lỏng màu trắng<ref>[https://books.google.com.vn/books?id=3p54rHf2wREC Handbook of Over-the-counter Drugs and Pharmacy Products] (Max Leber, Robert W. Jaeger, Anthony J. Scalzo; Celestial Arts, 1994 - 417 trang), trang 258. Truy cập 25 tháng 11 năm 2020.</ref>}}
| Section3 = {{Chembox Hazards
| NFPA-H = 2
| NFPA-F = 1
| NFPA-R = 0}}}}
'''Natri laureth sunfat''', hay '''natri lauryl ete sunfat''' ('''SLES'''), là một [[chất hoạt động bề mặt]] và [[thuốc tẩy]] mang điện âm có trong nhiều sản phẩm chăm sóc cá nhân ([[xà phòng]], [[dầu gội đầu]], [[kem đánh răng]],...). Nó có công thức hóa học là '''[[cacbon|C]][[hydro|H]]<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>11</sub>([[oxy|O]]CH<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>)<sub>n</sub>O[[lưu huỳnh|S]]O<sub>3</sub>[[natri|Na]]'''. SLES là [[chất tạo bọt]] rẻ và rất hiệu quả.<ref name=Ullmann>Kurt Kosswig,"Surfactants" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, 2005, Weinheim. {{DOI|10.1002/14356007.a25_747}}</ref> SLES, [[natri lauryl sunfat|SLS]], [[amoni lauryl sunfat|ALS]] và [[natri pareth sunfat]] là những [[chất hoạt động bề mặt]] được sử dụng trong các loại mỹ phẩm vì đặc tính làm sạch và tạo nhũ của chúng. Những chất này hoạt động tương tự [[xà phòng]].

==Cấu trúc hóa học==
Chữ số ''n'' của SLES trong [[công thức hóa học]] được ghi rõ ngay tên gọi, ví dụ laureth-2 sunfat. Có sự khác nhau về số lượng nhóm etoxi giữa các chất cho nên ''n'' ở đây là giá trị trung bình, thường ''n'' = 3 với các sản phẩm thương mại. SLES được điều chế bằng cách etoxyl hóa [[dodecanol]]. Sản phẩm etoxylat sau đó được chuyển thành hợp chất cơ sunfat (este một lần với axit sunfuric), tiếp theo sẽ được [[trung hòa]] để tạo thành [[Muối (hóa học)|muối]] [[natri]].<ref name=Ullmann/> Một chất hoạt động bề mặt tương tự khác là [[natri lauryl sunfat]] (natri dodecyl sunfat hay SLS) cũng được điều chế bằng cách trên, trừ bước etoxyl hóa. SLS và [[amoni lauryl sunfat]] (ALS) thường được dùng để thay thế SLES trong các sản phẩm tiêu dùng.<ref name=Ullmann/>

==Độc tính học==

===Gây kích ứng===
SLES là một [[chất gây kích ứng]] như các loại [[thuốc tẩy]] khác với độ kích ứng gia tăng theo nồng độ.<ref name="Final Report">{{chú thích tạp chí| title = Final report on the safety assessment of sodium laureth sulfate and ammonium laureth sulfate | journal = Journal of the American College of Toxicology | year = 1983 | volume = 2 | issue = 5 | pages = 1–34 | doi = 10.3109/10915818309140713 }}</ref> SLES gây kích ứng da hay mắt khi thử nghiệm trên người và động vật.<ref name="Final Report"/> Chất tương tự SLS là chất gây kích ứng quen thuộc gây nên bệnh viêm da cơ địa (atopic dermatitis),<ref name="Agner_T">{{chú thích tạp chí|author=Agner T |title=Susceptibility of atopic dermatitis patients to irritant dermatitis caused by sodium lauryl sulphate |journal=Acta Dermato-venereologica |volume=71 |issue=4 |pages=296–300 |year=1991 |pmid=1681644}}</ref><ref name="A._Nassif_1994">{{chú thích tạp chí|author=Nassif A, Chan SC, Storrs FJ, Hanifin JM |title=Abnormal skin irritancy in atopic dermatitis and in atopy without dermatitis |journal=Archives of Dermatology |volume=130 |issue=11 |pages=1402–7 |date=November 1994 |pmid=7979441 |doi=10.1001/archderm.130.11.1402}}</ref> và cuộc nghiên cứu còn đưa ra giả thuyết rằng SLES có thể gây kích ứng sau khi phơi nhiễm kéo dài ở một số người.<ref name="Allergic_Contact_Dermatitis">{{chú thích tạp chí|author=Magnusson B, Gilje O |title=Allergic contact dermatitis from a dish-washing liquid containing lauryl ether sulphate |journal=Acta Dermato-venereologica |volume=53 |issue=2 |pages=136–40 |year=1973 |pmid=4120956}}</ref><ref name="Shampoo_Dermatitis">{{chú thích tạp chí|author=Van Haute N, Dooms-Goossens A |title=Shampoo dermatitis due to cocobetaine and sodium lauryl ether sulphate |journal=Contact Dermatitis |volume=9 |issue=2 |pages=169 |date=March 1983 |pmid=6851541 |doi=10.1111/j.1600-0536.1983.tb04348.x}}</ref>

===Nguy cơ khác===
[[Bộ Sức khỏe và Lão hóa]] của Chính phủ Úc và [[Kế hoạch thông báo và đánh giá các chất hóa học công nghiệp quốc gia]] (NICNAS) của Chính phủ nước này đã xác nhận SLES không tương tác với DNA.<ref name="NICNAS">{{Chú thích web |url=http://www.nicnas.gov.au/chemical-information/imap-assessments/imap-group-assessment-report?assessment_id=177 |ngày truy cập=2015-07-23 |tựa đề=NICNAS SLES animal test |archive-date = ngày 26 tháng 6 năm 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180626030210/https://www.nicnas.gov.au/chemical-information/imap-assessments/imap-group-assessment-report?assessment_id=177 }}</ref>

===Ô nhiễm 1,4-đioxan===
Một số sản phẩm chứa SLES bị phát hiện có chứa dấu vết (lên đến 279 ppm) [[1,4-Dioxan|1,4-đioxan]]; điều này là do có sản phẩm phụ tạo ra ở bước etoxyl hóa trong quá trình tổng hợp. [[Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ]] khuyến cáo ở mức độ này nên được kiểm soát.<ref name="Occurrence_Dioxane">{{chú thích tạp chí|author=Black RE, Hurley FJ, Havery DC |title=Occurrence of 1,4-dioxane in cosmetic raw materials and finished cosmetic products |journal=Journal of AOAC International |volume=84 |issue=3 |pages=666–70 |year=2001 |pmid=11417628}}</ref> [[Cơ quan Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ]] xếp 1,4-đioxan vào nhóm có nguy cơ gây [[ung thư]] cho người (không thấy khi nghiên cứu dịch tễ các công nhân có sử dụng chất này, nhưng đã quan sát được các ca ung thư khi thử nghiệm trên động vật), và là chất gây kích ứng với mức có tác dụng phụ không quan sát được vào khoảng 400&nbsp;mg/m³ ở nồng độ cao hơn đáng kể so với các sản phẩm bán ngoài thị trường.<ref name="U.S.EPA_Dioxane">1,4-Dioxane (1,4-Diethyleneoxide). Hazard Summary. ''U.S. Environmental Protection Agency.'' Created in April 1992; Revised in January 2000. [http://www.epa.gov/ttn/atw/hlthef/dioxane.html Fact Sheet]</ref> Theo Dự luật số 65, 1,4-đioxan được xếp vào chất gây ung thư ở bang [[California]].<ref name="prop65">{{chú thích web |title=1,4-Dioxane cancer 123-91-ngày 1 tháng 1 năm 1988 |author= |url=http://www.oehha.org/prop65/prop65_list/files/P65single040210.pdf |format=PDF |publisher=Office of Environmental Health Hazard Assessment |ngày truy cập=2015-07-23 |archive-date = ngày 24 tháng 5 năm 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100524160032/http://www.oehha.org/prop65/prop65_list/files/P65single040210.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{chú thích báo|url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=conewsstory&refer=conews&tkr=WFMI:US&sid=aDC5vdNMQCiM |format= |title=California Files Prop 65 Lawsuit Against Whole Foods, Avalon |author= |work=Bloomberg |publisher= |date= |access-date =}}</ref> FDA khuyến khích các nhà sản xuất nên loại bỏ 1,4-đioxan, mặc dù điều này không được nhắc đến trong bộ luật liên bang.<ref name="FDA_Dioxane">FDA/CFSAN--Cosmetics Handbook Part 3: Cosmetic Product-Related Regulatory Requirements and Health Hazard Issues. [https://web.archive.org/web/20080115201046/http://www.cfsan.fda.gov/~dms/cos-hdb3.html Prohibited Ingredients and other Hazardous Substances: 9. Dioxane]</ref>

==Xem thêm==
*[[Natri lauryl sunfat]]
*[[Natri myreth sunfat]]
*[[Natri pareth sunfat]]
*[[Natri dodecylbenzenesulfonat]]

==Tham khảo==
{{Tham khảo}}

==Liên kết ngoài==
*[http://davidsuzuki.org/issues/health/science/toxics/chemicals-in-your-cosmetics---sodium-laureth-sulfate/ Sodium Laureth Sulfate] - David Suzuki Foundation
{{Hợp chất lưu huỳnh|state=}}
{{Hợp chất natri|state=}}

[[Thể loại:Hợp chất natri]]
[[Thể loại:Hợp chất hữu cơ]]
[[Thể loại:Hóa chất mỹ phẩm]]
[[Thể loại:Ether]]
[[Thể loại:Hóa chất gia dụng]]
[[Thể loại:Hợp chất kim loại hữu cơ]]
[[Thể loại:Hydrocarbon]]
[[Thể loại:Hợp chất oxy]]
[[Thể loại:Muối sulfat]]